طی مراسمی با حضور مدیران کشور و بازار سرمایه، پسته وارد بازار آتی شد
سومین محصول کشاورزی در قالب «آتی»
پس از راه‌اندازی معاملات گواهی سپرده کالایی پسته، همه چیز برای آغاز به‌کار معاملات آتی این محصول فراهم شد تا بعد از زیره و زعفران، سومین قراردادهای آتی بورس‌کالا به نام پسته درج شود آن‌هم کالایی که یکی از اهرم‌های ارزآوری برای کشورمان به‌شمار رفته و حضور این محصول در یک بازار رسمی امیدواری‌های جدیدی را پیش روی تولید پسته ایجاد خواهد کرد. این درحالی است که اوراق بهادار‌سازی و توسعه ابزارهای مشتقه، ایجاد و به‌کارگیری ابزارهای تامین مالی و معاملاتی متنوع، گسترش اندازه و عمق بازار در کالاهای منتخب برای مرجعیت کشف قیمت بازار و توسعه فعالیت جهت ارتقای تجارت کشور با بازارهای بین‌المللی از راهبردهای بورس‌کالا در حوزه کشاورزی است و می‌توان پوشش ریسک، کشف قیمت عادلانه، نقدشوندگی بالای معاملات، تضمین معاملات توسط اتاق پایاپای، استفاده از اهرم مالی و هزینه اندک معاملات را از ویژگی‌های دادوستد گواهی سپرده و آتی پسته به‌شمار آورد. هم‌اکنون ارزش تجارت خارجی پسته ایران رقمی نزدیک به ۵/ ۱میلیارد دلار در سال است که با توجه به افزوده‌شدن ۱۴ هزار هکتار در هر سال به مزارع پسته کشور، امکان ارتقای این رقم به ۴ تا ۵ میلیارد دلار در سال وجود دارد.
روز گذشته شاهد مراسم راه‌اندازی معاملات آتی پسته با حضور علی‌اکبر مهرفرد معاون وزیر جهادکشاورزی، شاپور محمدی رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار، محمدرضا پورابراهیمی عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی، حامد سلطانی‌نژاد مدیرعامل بورس‌کالای ایران، اعضای اتحادیه خشکبار ایران و جمعی از مدیران ارشد بازار سرمایه و فعالان بازار پسته کشور بودیم و می‌توان گفت که بازار آتی پسته از هم‌اکنون آغاز به‌کار کرده است. هم‌اکنون قراردادهای آتی زیره سبز، زعفران و پسته در بورس‌کالا عملیاتی شده و مورد معامله قرار می‌گیرد که هر سه این بازارهای آتی بر پایه معاملات گواهی سپرده کالایی آغاز به‌کار کرده و از اعتماد کافی برای تضمین کیفیت و پرداخت وجه برخوردار است. پذیرش انبار، ورود کالا به انبار و تایید فنی و کیفی محصول و دادوستد آن در چارچوب گواهی سپرده کالایی و سپس راه‌اندازی قراردادهای آتی برای این محصولات چرخه‌ای است که بورس‌کالا هم‌اکنون در پیش گرفته که می‌تواند با افزایش اعتماد به این شیوه‌های معاملاتی، به فرهنگ‌سازی و حمایت از تولید این محصولات منتهی شود.
بازی برد-برد کشاورزان و صادرکنندگان
در این مراسم رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار گفت: ممکن است صادرکننده‌ای به خریدار خارجی تعهد داده و به خرید محصول کشاورزی نیاز داشته، اما نقدینگی لازم را در اختیار نداشته باشد؛ ممکن است کشاورزی برای فروش کالای خود دچار مشکل باشد و حتی از قیمت‌های واقعی اطلاع نداشته باشد. در نتیجه بورس‌کالا و معاملات آتی یک وضعیت برد - برد را هم برای کشاورز و هم برای صادرکننده و سرمایه‌گذار ایجاد می‌کند و همه می‌توانند از مزایای عرضه پسته در بورس استفاده کنند. شاپور محمدی اظهار کرد: امروز درحالی شاهد آغاز معاملات قراردادهای آتی پسته در بورس‌کالای ایران هستیم که قطعا لازم است در معاملات پسته از نظرات فعالان و دست‌اندرکاران صنعت، چه برای تعیین ریزساختارهای معاملاتی و چه برای تعیین دستورالعمل‌های معاملاتی و نحوه قیمت‌گذاری‌ها، استفاده کنیم.
وی افزود: معاملات آتی یکی از ابزارهای مشتقه است که در دنیا برای پوشش ریسک به آن توجه شده است. وقتی یک نفر قرارداد آتی را خریداری کند، قیمت را برای خود تعیین کرده و نسبت به نوسانات آتی، ریسک‌ها را پوشش می‌دهد؛ ضمن اینکه معاملات آتی در کشف واقعی قیمت نیز موثر است. محمدی گفت: اگر بازار یک کالا از بازار نقدی خوبی برخوردار نباشد یا گردش نقدینگی آن بیش از حد باشد، یکی از راهکارها برای ساماندهی این بازار مشتقه‌سازی آن کالا است.رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار گفت: قیمت محصولات تولیدی کشور ما همچون پسته و زعفران چرا باید توسط کشورهای دیگر تعیین شود درحالی‌که سمت عرضه تنها وابسته به‌کشور ماست؛ در این زمینه قطعا بورس‌کالای ایران کمک می‌کند تا دسترنج کشاورزان ایرانی به‌درستی قیمت‌گذاری و به مرجع قیمت دنیا تبدیل شویم. البته بورس‌های کالایی دنیا بیش از صد سال قدمت دارند اما امروز شاهد یک تحول و شروع خوب در این زمینه هستیم. امیدواریم معاملات پسته در بورس نقش تعیین‌کننده‌ای در بازارهای جهانی و قیمت‌گذاری جهانی ایفا کند و امیدواریم خرما و کشمش هم در آینده نزدیک در این بازار عرضه شود.
امکان توسعه تجارت خارجی پسته به ۵ میلیارد دلار
در این نشست علی‌اکبر مهرفرد گفت: درحال‌حاضر تجارت خارجی پسته حدود ۵/ ۱ میلیارد دلار است که با توجه به فراهم بودن شرایط برای رشد تولید، این رقم طی چند سال آینده می‌تواند به ۴ تا ۵ میلیارد دلار برسد؛ در این شرایط اگر بتوانیم مشکلات بازار را شناسایی کرده و انگیزه‌ها را برای ورود فعالان بازار به بورس افزایش داده و از آنها حمایت کنیم، می‌توانیم تولید پسته را با شیب تند افزایش داده و سهم خود در بازارهای جهانی را بالا ببریم.معاون بازرگانی وزیر جهادکشاورزی در مراسم راه‌اندازی معاملات آتی پسته در بورس‌کالای ایران گفت: سال گذشته به‌دلیل موج گرما در کشور صادرات پسته ما به حدود ۵۰ هزار تن رسید. اما ایران یکی از بزرگ ترین تولیدکننده‌های پسته در دنیاست و در کنار آن آمریکا هم به‌واسطه رشد تولید خود در دنیا نقش‌آفرین بوده و کشورهایی همچون ترکیه هم در این حوزه فعال هستند. علی‌اکبر مهرفرد افزود: در کشور حدود ۱۳ استان به‌صورت تجاری پسته تولید می‌کنند و در سایر استان‌ها نیز تولید این محصول به راه افتاده است.
مهرفرد گفت: در صنعت پسته امکان توسعه سطح تولید فراهم است چراکه سالی ۱۴ هزار هکتار ظرفیت جدید ایجاد می‌شود و با ارتقای زیرساخت‌های نرم‌افزاری و سخت‌افزاری می‌توان جایگاه ایران در این تجارت را در بازارهای جهانی ارتقا داد. در این شرایط ابزارهای مالی بورس‌کالا به نوعی کمک‌کننده صادرکننده، واحدهای فرآوری و تولید‌کننده خواهد بود آن هم در شرایطی که فرهنگ‌سازی در راستای معرفی مزایای ابزارهای مالی در میان فعالان بازار پسته ضرورت دارد.معاون وزیر جهادکشاورزی تاکید کرد: ما در کالاهای اساسی مثل گندم، ذرت و کنجاله سویا به‌دلیل کمبود آب در کشور نمی‌توانیم چندان در فضای تجاری توسعه داشته باشیم اما در حوزه پسته این ظرفیت به خوبی وجود دارد.معاون وزیر جهادکشاورزی در ادامه گفت: بورس‌کالای ایران می‌تواند با استارت‌آپ‌ها وارد همکاری شود که این اتفاق در حوزه ارتقای کیفیت محصولات و استانداردسازی اثرگذار خواهد بود.
بورس‌کالا زمینه‌ساز استانداردسازی و برندسازی پسته ایران در دنیا
محمدرضا پورابراهیمی، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی گفت: ما طی سال‌ها در تولید و عرضه بسیاری از کالاها از جمله پسته در بازارهای جهانی جایگاه بالایی داشتیم اما فعالیت برخی دلالان و رقابت‌های ناسالم به برند پسته ایرانی لطمه زده و آثار منفی آن را همچنان در حوزه صادرات شاهد هستیم. در این میان بورس‌کالا و ابزارهای معاملاتی آن، اساس استانداردسازی و برندسازی پسته ایران در جهان را با ارتقای سطح کیفی محصول فراهم می‌کند. در حوزه محصولات کشاورزی معمولا سندیکاها حضور دارند که یکی از این سندیکاها اتحادیه صادرکنندگان خشکبار ایران است که امروز اعضای این اتحادیه در این اتفاق مبارک حضور دارند.
وی به لزوم توسعه ابزارهای مالی به‌خصوص در حوزه کشاورزی اشاره کرد و گفت: معاملات قراردادهای آتی در دنیا به بهبود فعالیت‌ها در بخش‌های مختلف از جمله تولید کمک می‌کند که از این منظر در بخش تولید کشورمان نیازمند بازنگری در روش‌ها هستیم که راه‌اندازی معاملات آتی و گواهی سپرده کالایی محصولات کشاورزی در بورس در بهبود فرآیندها اثرگذار خواهد بود.
پورابراهیمی اظهار کرد: اگر ما بتوانیم قیمت‌گذاری واقعی را برای همه محصولات و در سراسر کشور شکل دهیم قطعا تولیدکنندگان و ذی‌نفعان بازار حمایت خواهند شد. البته حمایت از تولید ابعاد مختلفی دارد از جمله تامین مالی که باز هم این ابزارها می‌توانند در حوزه تضامین برای تولید به‌کار گرفته شود. وی افزود: اتفاقات مثبتی که به‌واسطه ظرفیت بازار سرمایه و بورس‌کالای ایران در بازار زعفران رقم خورده شگفت‌انگیز است به‌طوری‌که حجم معاملات گواهی سپرده زعفران در سال گذشته ۳۵ میلیارد تومان بود که در ۶ ماهه امسال به ۲۰ میلیارد تومان رسیده است. حجم قرارداد آتی زعفران نیز در سال گذشته ۱۵ هزار میلیارد تومان بود که این رقم از ابتدای سال تاکنون به ۶ هزار میلیارد تومان رسیده است. این اعداد نشان‌دهنده اتفاقات بی‌نظیری بوده که به‌کمک بورس‌کالای ایران رقم خورده است و در حوزه تصمیم‌سازی می‌تواند به بهبود اقتصاد کشور کمک کند.
قرارداد آتی پسته برای اولین بار در دنیا
در این مراسم؛ مدیرعامل بورس‌کالای ایران گفت: در هیچ بورس‌کالایی در دنیا قرارداد آتی پسته وجود ندارد و امروز نخستین بازار آتی پسته دنیا در ایران راه‌اندازی شد؛ دلیل عدم وجود بازارهای آتی برای محصولاتی همچون پسته و زعفران در دنیا، مزیت تولید این دو محصول است که در اختیار کشور ماست؛ بنابراین با راه‌اندازی ابزارهای نوین معاملاتی، ایران می‌تواند به‌عنوان مرجعیت قیمتی این محصول در جهان مطرح شود. اوراق بهادار‌سازی و توسعه ابزارهای مشتقه، ایجاد و به‌کارگیری ابزارهای تامین مالی و معاملاتی متنوع، گسترش اندازه و عمق بازار در کالاهای منتخب برای مرجعیت کشف قیمت بازار و توسعه فعالیت جهت ارتقای تجارت کشور با بازارهای بین‌المللی از راهبردهای بورس‌کالا در حوزه کشاورزی است.
حامد سلطانی‌نژاد با اشاره به ارزش ۱۲ هزارو ۵۰۰ میلیارد تومانی معاملات قراردادهای آتی محصولات کشاورزی از ابتدای سال تاکنون افزود: تلاش در جهت استفاده از ابزارهای نوین بازرگانی محصولات کشاورزی براساس الگوهای جهانی برای کشف قیمت عادلانه، تامین مالی کشاورزان، ایجاد امکان برنامه‌ریزی برای تولید و پوشش ریسک ناشی از تغییرات قیمتی در دستور کار بورس‌کالای ایران است که راه‌اندازی قراردادهای آتی گام بلندی برای تحقق این اهداف به‌شمار می‌رود.
وی مزیت‌های قرارداد آتی برای بخش کشاورزی را پوشش ریسک، کشف قیمت عادلانه، نقدشوندگی بالای معاملات، تضمین معاملات توسط اتاق پایاپای، اهرم مالی و هزینه اندک معاملات دانست و گفت: بر همین اساس در سال ۹۷ معاملات آتی زعفران نگین و پوشال معمولی راه‌اندازی شد و در تیر امسال نیز زیره سبز به این جرگه پیوست و امروز نیز معاملات آتی پسته راه‌اندازی شد. سلطانی‌نژاد با بیان اینکه محصول پسته به‌دلیل مزیت تولید، استانداردپذیری، ارزآوری، صادرات محور بودن، تقاضای مستمر و تولید انبوه برای این معاملات در نظر گرفته شده است، به سابقه معاملات پسته در بورس‌کالای ایران اشاره کرد و گفت: معاملات گواهی سپرده کالایی پسته در سال ۹۶ به مقدار ۱۲۳ تن و در سال ۹۷ به مقدار ۵۷ تن انجام شد و در سال ۹۸ نیز معاملات گواهی سپرده پسته از ۹ مهر آغاز شده و تاکنون حدود ۲۵ تن از این محصول معامله شده است.
وی در ادامه به تجربه جهانی راه‌اندازی قراردادهای مشتقه روی محصولات کشاورزی اشاره کرد و با بیان اینکه قرارداد آتی زیره سبز در بورس هند راه‌اندازی شده است اظهار کرد: در هیچ بورس‌کالایی در دنیا قرارداد آتی پسته وجود ندارد و امروز نخستین بازار آتی پسته دنیا در ایران راه‌اندازی شد که دلیل نبود بازارهای آتی برای محصولاتی همچون پسته و زعفران در دنیا، مزیت تولید این دو محصول است که در اختیار کشور ماست؛ بنابراین با راه‌اندازی ابزارهای نوین معاملاتی، ایران می‌تواند به‌عنوان مرجعیت قیمت‌گذاری این محصول در جهان مطرح شود.
سلطانی‌نژاد به اقدامات صورت گرفته بورس‌کالا در سال ۹۸ روی محصول پسته اشاره کرد و گفت: پذیرش انبارهای شرکت طلای سبز زرند در زرند و شرکت سبزدانه کویر در سیرجان و ایجاد نماد معاملاتی این دو انبار، همچنین مذاکره با سایر انبارهای بخش خصوصی و تعاونی در شهرستان‌های کرمان، رفسنجان، سمنان و خراسان، انجام اقدامات لازم جهت راه‌اندازی قرارداد آتی پسته و برگزاری دوره‌های آموزشی در شهرستان‌های مربوطه و شرکت‌های کارگزاری از اقدامات بورس‌کالا در این راستا بوده است. مدیرعامل بورس‌کالای ایران در ادامه به مشخصات قرارداد آتی پسته اشاره کرد و گفت: نخستین قرارداد آتی پسته فندقی ۳۲-۳۰ برای تحویل آذر ماه ۱۳۹۸ راه‌اندازی می‌شود که اندازه هر قرارداد ۱۰۰ کیلوگرم است. حداکثر حجم هر سفارش نیز تا ۲۵ قرارداد و حد نوسان قیمت روزانه حداکثر مثبت و منفی ۵ درصد با توجه به قیمت تسویه روزانه روز قبل در نظر گرفته شده است. وی به نحوه تحویل قرارداد آتی پسته نیز اشاره کرد و گفت: مقدار تحویل حداقل برابر با ۵۰۰ کیلوگرم معادل ۵ قرارداد آتی از طریق گواهی سپرده کالایی و پرداخت هزینه انبارداری ۵۰ ریال به ازای هر کیلوگرم در روز است. سلطانی نژاد در پایان اعلام کرد که بورس‌کالا نظرات همه فعالان بازار پسته را می‌شنود و آماده برگزاری نشست‌های تخصصی در این حوزه است.
ارسال نظر