قیمت گذاری دستوری

به سبب قیمت‌‌‌گذاری دستوریِ تقریبا هر چیزی در اقتصاد ایران، قیمت حامل‌‌‌های انرژی نیز دستوری تعیین می‌شود و هر از گاهی سیاستگذاران و اقتصاددانان به یاد اصلاح قیمت‌ها می‌‌‌افتند، به این امید که واقعی شدن قیمت‌ها به تخصیص بهینه منابع و البته کاهش فشار بر بودجه دولت کمک کند. با این حال آنچه که حداقل نگارنده این یادداشت از اظهارنظرها و تحلیل‌‌‌های سیاستگذاران و اقتصاددانان برداشت می‌کند، آن است که به حامل‌‌‌های انرژی و قیمت آنها مشابه دیگر کالاها و خدمات نگاه می‌شود. یعنی یک رابطه معکوس بین قیمت…

امروز ۲۶ آذرماه در تقویم ملی به‌نام «روز حمل‌ونقل» نامگذاری شده‌است. ماجرای این نامگذاری نیز به یک خاطره جمعی از‌همت عمومی فعالان حوزه حمل‌ونقل در سال‌های جنگ تحمیلی بازمی‌گردد. در این روز و در بحبوحه جنگ تحمیلی، حدود ۱۰۰کشتی حامل کالا در بنادر جنوبی کشور در انتظار تخلیه ‌بار بود و بروز بحران ناشی از اتمام ذخیره کالاهای اساسی در کشور، تهدید کشتی‌های منتظر از سوی عراق و نیز شمول بیمه‌‌‌‌‌‌های جنگی، نگرانی‌هایی را برای مسوولان ایجاد‌کرده‌بود تا اینکه با فرمان امام‌خمینی(ره)، کامیون‌‌‌‌‌‌داران در…

تسنیم: وزیر اقتصاد گفت: قیمت گذاری دستوری در بازارها از جمله بازار ارز، جز توزیع رانت، ایجاد فساد و تشدید سفته بازی و التهاب در بازار ارز نتیجه‌ای به بار نمی‌آورد.

دنیای اقتصاد: عبدالناصر همتی، وزیر اقتصاد همزمان با حذف دلار نیما، پیامی در توییتر منتشر و از عواقب قیمت گذاری دستوری در بازارها پرده برداشت.

نگرش‌های فکری و فلسفی اثر عمیقی بر کسب‌وکارهای اقتصادی دارند؛ چراکه به سیاست‌های دولتی شکل می‌دهند و اقدامات قانونی را منحرف می‌سازند. این مهم‌ترین نقدی بود که در جریان یک همایش تخصصی از سوی بخش خصوصی به ساختار تصمیم‌گیری در کشور وارد شد. فعالان حوزه غذا که در نخستین همایش صنعت طیور ایران گردهم آمده بودند، با اشاره به اثرات هر یک از مشرب‌های اقتصادی کمونیسم، لیبرالیسم و رویکردهای واسط روی دولت‌ها و نظام‌های حکمرانی تاکید کردند که نگرش‌های سوسیالیستی و کنترل‌گرا در لباس «نیات خوب» و «تفکرات…

وضعیت فعلی بازار گوشت در کشور تبدیل به دغدغه همزمان تولیدکنندگان، دولت و مصرف‌‌‌کنندگان شده است. نوسان قیمت، مصائب تولید و چالش‌‌‌های واردات در بازار گوشت، از جمله مهم‌‌‌ترین دغدغه‌‌‌های این بخش است. عباس فولادین، دبیر انجمن واردکنندگان گوشت کشور بر این باور است که باید در حوزه دام و طیور و در محصولات تبدیلی گوشت از تولید سنتی به تولید صنعتی مهاجرت کرد. وی چارچوب این تغییر نسل را در برنامه ایران فود توضیح داده است. مشروح این گفت و گو را در ادامه می خوانید:

دنیای اقتصاد-فاطمه نصیری: خاویـــر میلـــی، رئیس‌جمهور لیبرتارین آرژانتین در تلاش است تا با اصلاحات گسترده، اقتصاد بحران‌زده آرژانتین را به مسیر ثبات و رشد بازگرداند. او که به‌دلیل دفاع از آزادی اقتصادی و انتقاد از نقش گسترده دولت شناخته می‌شود، سال گذشته در انتخابات ریاست‌جمهوری با شعارهایی نظیر کاهش دخالت دولت و حذف بانک مرکزی به پیروزی رسید. در شرایطی که آرژانتین با تورم بالا، کسری بودجه عظیم و بحران بدهی دست‌وپنجه نرم می‌کرد، میلی دست به سیاست‌های رادیکالی در زمینه اصلاحات اقتصادی زد.

دنیای اقتصاد-عباس بیات: تولید برق مستلزم وجود گاز است. قیمت‌گذاری دستوری کمر اقتصاد ایران را شکسته و ردپای شوم آن در صنایعی همچون نیروگاه‏‏‌ها، گاز، شوینده و... بیشتر نمایان است. ایران به‌عنوان دارنده دومین ذخایر گازی بزرگ دنیا هم‏‏‌اکنون با کمبود گاز مواجه است و در زمستان به‌ناچار برای تامین گاز خانگی کشور از گاز صنایع استفاده می‌کند. نیروگاه‏‏‌ها نیز در سال‌های اخیر به‏‏‌حدی از قیمت‌گذاری دستوری آسیب دیده‏‏‌اند که حتی نمی‌توانند هزینه استهلاک خود را پوشش دهند. این موضوع در مقادیر تولید این صنعت مشاهده می‌شود.

دنیای اقتصاد: حجت میرزایی، رئیس مرکز پژوهش‌های اتاق بازرگانی ایران در همایش ناترازی انرژی در صنایع به ریشه‌های بحران ناترازی در ایران پرداخت. ناترازی ‏ها نتیجه حکمرانی اقتصادی نادرست است و عواقب تصمیمات گذشته، ریشه مشکلات فعلی هستند.

دنیای اقتصاد - هاجر شادمانی: به‌رغم رشد عرضه شمش فولادی در معاملات دیروز رینگ صنعتی بورس‌کالا، حجم معاملات این محصول بیش از ۲۴‌درصد نسبت به ‌روز معاملاتی هفته گذشته (دوشنبه، ۲۱ آبان‌ماه)، کاهش یافت. بررسی‏‏‌های «دنیای‌اقتصاد» از «نبود نقدینگی برای خرید شمش از سوی کارخانه‏‏‌های تولیدکننده محصولات فولادی» از یک‌سو و همچنین «اختلاف قیمت محصولات فولادی عرضه‌شده در رینگ صنعتی با بهای همان محصولات در بازار آزاد»، به عنوان دو عامل مهم کاهش حجم معاملات روز گذشته شمش فولادی خبر می‌دهد.

دنیای اقتصاد: شامگاه یکشنبه، خبر افزایش قیمت محصولات پرتیراژ تولیدی دو خودروساز بزرگ کشور در سامانه «کدال» اعلام شد. رصد تحولات بازار خودرو نشان می‌دهد که افزایش قیمت‌ کارخانه‌ای خودرو‌ها اثر ملموس و قابل توجهی بر این بازار نداشته و گسل قیمتی «بازار» و «کارخانه» را کاهش داده است. این خبر، موجب استقبال قابل ‌توجهی از سهام خودرویی و دیگر سهام موجود در بازار سهام شد و شاخص بورس تهران رشد ۲درصدی را تجربه کرد. سهام دو خودروساز بزرگ کشور نیز با توجه به افشای این اطلاعات در کدال بسته شدند و در روز جاری بدون…

مداخله دولت در بازارها در حالت کلی و قیمت‌گذاری دستوری به طور خاص، تنها در برخی بحران‌ها (مانند بلایای طبیعی، بیماری‌های همه‌گیر یا جنگ) به صورت موقتی یا شرایط خاص شامل انواع مصداق‌های شکست بازار (مانند اثرات جانبی) قابل‌توجیه هستند که در آنها بازار به‌تنهایی نمی‌تواند به کارآیی یا عدالت مطلوب و همه‌جانبه دست یابد و رفاه عمومی را حداکثر کند. قیمت‌های دستوری ازآنجاکه نمی‌توانند به‌درستی ارزش واقعی کالاها و میزان کمیابی آنها را منعکس کنند، انگیزه عامل‌های اقتصادی را در دو سمت عرضه و تقاضا مخدوش…

دنیای اقتصاد-عباس بیات: از آنجا که تولیدات شرکــت‌هـــای قندوشکری به وضعیت آب و هوایی بسیار وابسته است، همواره ریسک عدم‌پایداری تولیدات این صنعت بسیار بالاست و اتفاقاتی همچون توفان، کاهش بارندگی، آتش‌سوزی و... می‌‌‌تواند تولیدات قندوشکری‌‌‌ها را تحت‌‌‌الشعاع قرار دهد. بررسی تناژ تولید و فروش قندوشکری‌‌‌ها نشان می‌دهد، چه در بازه سالانه و چه در بازه فصلی و ماهانه مقدار تولید و فروش این صنعت نزولی بوده است. نرخ‌‌‌گذاری در شرکت‌های قندوشکر به‌طور دستوری و توسط دولت صورت می‌گیرد و همین امر موجب شده است تا روند حاشیه سود…

دنیای اقتصاد: خودروسازان بزرگ کشور در شرایطی از زیان‌دهی به‌دلیل قیمت‌گذاری دستوری می‌گویند که عنوان می‌شود آنها، پیشنهاد سیاستگذار مبنی بر اجرای صفر تا صد فرمول قیمت‌گذاری محصولاتشان را نپذیرفتند. ظاهرا خودروساز نیز حاضر به پذیرش تبعات اصلاح قیمت با فرمول قیمت‌گذاری نیست.

از میان حکایات می‌توان به نکات قابل‌توجهی در مورد موقعیت امروز کشور رسید. یک مثل تاریخی از بهلول وجود دارد که چنین است: «می‌گویند روزی مردی به بهلول مراجعه و نکته‌ای به او بیان کرد. بهلول در پاسخ گفت: حرف شما درست است. چند ساعت بعد، مرد دیگری نزد او رفت و حرفی در خلاف جهت حرف نفر اول زد. بهلول به او هم گفت که حرف شما درست است.

دنیای اقتصاد: مدیرعامل پایا فولاد کویر یزد می‌‌‌گوید هرچند قیمت‌گذاری دستوری در کوتاه مدت برای خریدار، حاشیه سود بالاتری به وجود می‌‌‌آورد اما تداوم آن به قیمت کنار رفتن تولیدکننده و در نهایت افزایش قیمت و متضرر شدن مصرف‌کننده نهایی تمام خواهد شد. رضا تسلیمی در گفت و گو با «دنیای اقتصاد»، گفت: ما به عنوان بخش ابتدایی از زنجیره تولید فولاد کشور که به عنوان یکی از صنایع اصلی و بالادستی اقتصاد ایران به شمار می‌‌‌رود و محصول تولیدی ما رکن اصلی در روند تولیدی فولاد کشور به شمار می‌‌‌رود. در مورد جایگاه…

دنیای اقتصاد: شکاف بازار خودرو همچنان در حال بزرگ‌تر شدن است و این در حالی است که سیاستگذار تمایل جدی به پر کردن آن به واسطه اصلاح سیاست‌های قیمتی ندارد. طبق آخرین برآوردی که توسط انجمن تخصصی صنایع همگن نیرومحرکه و قطعه‌سازان خودروی کشور صورت گرفته، شکاف قیمت در بازار خودرو -فاصله قیمت کارخانه و بازار خودروهای داخلی - در این سال‌ها به حدود ۵۰۰هزار میلیارد تومان رسیده است. این رقم با احتساب دلار ۶۳هزار و ۷۰۰تومانی، چیزی حدود هشت‌میلیارد دلار می‌شود.

دنیای اقتصاد-محمد نعمت‌زاده: بلای جان این چند‌ساله اخیر اقتصاد ایران، به گـــواه اکـــثریــت صاحب‌نظران و اندیشمندان اقتصادی، قیمت‌گذاری دستوری بوده‌است. امروزه همه مراجع علمی اقتصادی بر باطل‌بودن نظام قیمت‌گذاری دستوری تاکید دارند. صنعت لبنیات کشور هم از این قاعده مستثنا نخواهد بود و با واقعی‌شدن قیمت‌ها و حذف رانت و سوبسید ‌غیر‌اثرگذار، اولین تاثیرات مثبت آن بدون‌تردید، بر صورت‌های مالی شرکت‌های بورسی این صنعت در بازار سرمایه هویدا خواهد شد. ۱۱ شرکت بورسی در صنعت لبنیات وجود دارد، بنابر این بررسی روند سودآوری آینده‌نگر…

دنیای اقتصاد-عباس بیات: صنعت شیرینی‌جات بازار سرمایه شامل ۹شرکت با مجموع ارزش بازار ۲۰همتی است. مقادیر تولید و فروش این صنعت طی سال ۱۴۰۲ نزول ۴درصدی را تجربه کرده است. درآمد صنعت شیرینی‌جات طی سال گذشته ۱۲هزار و ۳۱۳میلیارد تومان بوده که در قیاس با سال ماقبل ۲۴درصد افزایش یافته است. شتاب رشد درآمدی این صنعت طی سال گذشته با نزول ۷۲درصدی نسبت به ۱۴۰۱ همراه بوده است. با همه این تفاسیر عملکرد شرکت‌های شیرینی‌ساز در سال جاری مقبول‌تر بوده است. مقادیر تولید و فروش این صنعت در ۵ماه نخست امسال رشد ۷ و ۳درصدی تجربه کرده و…

جمشید ایمانی، کارشناس مالی صنعت خودرو معتقد است، مادامی که خودرو به ‌صورت دستوری قیمت‌گذاری شود، ارزیابی دقیق درصد عوامل ناکارآمدی این صنعت در ایجاد زیان دشوار خواهد بود و نمی‌توان تشخیص داد که چند درصد مشکلات خودروسازی متاثر از قیمت‌گذاری دستوری است یا چند درصد ریشه در سوء مدیریت دارد.

دنیای اقتصاد: باتوجه به اینکه نان قوت غالب مردم کشورمان است و سرانه مصرف این محصول ۱۱۷کیلوگرم است، کیفیت و ارزش غذایی و همچنین قیمت آن نیز مورد توجه مردم است، اما به گفته یک کارشناس حوزه آرد و نان، مدیریت قیمت‌‌‌گذاری از مهم‌‌‌ترین چالش‌‌‌های تولید نان‌‌‌ با کیفیت شده است. در حال حاضر بسیاری از افراد جامعه به دنبال این هستند که نان با‌کیفیت خریداری کنند و مشکلی با قیمت خرید ندارند، ولی نانی که شاید کیفیت چندان مناسبی نداشته باشد را با قیمت بالا می‌‌‌خرند.

بازار سرمایه در شرایط کنونی نیازمند برخی از اقدامات حمایتی است. اقدامات حمایتی از دو جنبه قابل انجام است:

دنیای اقتصاد: اولین و بزرگ‌ترین اپراتور شبکه تلفن همراه ایران با نام تجاری همراه اول در سال ۱۳۸۳ فعالیت خود را آغاز کرد. در سال‌های گذشته شرکت همراه اول با چالش‌‌های فراوانی دست و پنجه نرم کرد. در سال ۱۴۰۱ همزمان با تحولات اجتماعی ایران، فیلترینگ گسترده در شبکه اینترنت صورت گرفت که موجب شد تا درآمد شرکت همراه اول نزول گسترده‌‌ای را تجربه کند. از دیگر چالش‌‌های همراه اول بحث قیمت دستوری است. افزایش تورمی هزینه‌‌ها موجب پیشی گرفتن شتاب رشد هزینه ‌بر درآمد این شرکت و در نتیجه ضعف درآمدی همراه اول شده است.

دنیای اقتصاد: معاون سرمایه‌گذاری و تامین مالی صندوق توسعه ملی در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» راهکار خروج صنعت برق از ناترازی کنونی را تشریح کرد. رضا محمدی علاوه بر ارائه آخرین آمار تاکید کرد که خروج از قیمت‌گذاری دستوری باعث تشویق سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در صنعت برق و ترمیم ناترازی خواهد شد.

در یک سال اخیر، بازار سرمایه با چالش‌‌‌های متعددی روبه‌رو بوده است. عواملی مانند نرخ بهره بالا، ریسک‌‌‌های سیاسی و قیمت‌گذاری دستوری باعث شده‌‌‌اند تا سرمایه‌گذاران با حس عدم‌اطمینان مواجه شوند و نقدینگی را از بازار سهام به سمت دیگر بازارها، از جمله طلا و ارز، منتقل کنند. در این شرایط، سوال اصلی این است: آیا سرمایه‌گذاری بلندمدت در بورس هنوز هم می‌تواند سودآور باشد؟

میلتون فریدمن، اقتصاددان برجسته آمریکایی که به خاطر نظریاتش پیرامون مدیریت بازار و قیمت‌‌‌گذاری، برنده جایزه اقتصاد نوبل در سال ۱۹۷۶ شد، یکی از زیباترین و تاثیرگذارترین جملات را در نکوهش قیمت‌گذاری دستوری و حمایت از بازار آزاد این‌گونه عنوان کرد: «اگر مدیریت یک شنزار را به بخش دولتی واگذار کنید، بعد از پنج‌سال با کمبود شن مواجه می‌‌‌شوید.» پدیده قیمت‌گذاری دستوری، فاجعه‌‌‌آمیزترین پدیده‌‌‌ روز اقتصاد ایران است.

تکرار همیشه ملال‌آور نیست. وقتی در مورد مهم‌ترین مسائل کشور صحبت می‌کنیم که سال‌هاست اصلاح آنها به تعویق افتاده، هرچه بیشتر تکرار کنیم و زوایای پیدا و پنهان مسائل را باز کنیم، امید به حل آنها بیشتر می‌شود.

دنیای اقتصاد: ۷۵ نفر از فعالان حرفه‌ای بازار سرمایه در نظرسنجی «دنیای‌اقتصاد» با پاسخ به ۶سوال، چشم‌انداز بازارسرمایه و سایر بازارهای دارایی در نیمه دوم سال جاری را ترسیم کردند. نتایج به‌دست‌آمده از این نظرسنجی نشان می‌دهد اکثریت شرکت‌کنندگان نسبت به آینده بورس خوش‌بین هستند و پیش‌بینی می‌کنند که شاخص کل بورس در نیمه دوم سال جاری صعودی خواهد بود. درپی این خوش‌بینی‌ها، بسیاری از سرمایه‌گذاران تمایل دارند در سبد سرمایه‌گذاری خود تجدیدنظر کنند و به خرید سهام، وزن بیشتری اختصاص دهند. با توجه به این نظرسنجی،…

دنیای اقتصاد: شانزدهمین نشست از دوره دهم هیات‌نمایندگان اتاق ایران با حضور نمایندگان بخش‌خصوصی برگزار شد و سیدحمید پورمحمدی، رئیس سازمان‌برنامه‏‏‏‌وبودجه به‌عنوان میهمان ویژه در این نشست حضور داشت. نمایندگان بخش‌خصوصی با حضور در شانزدهمین نشست از دوره دهم هیات‌نمایندگان اتاق ایران، به بحث و تبادل‏‏‏‌نظر در مورد مسائل روز اقتصاد کشور پرداختند. در ابتدای این نشست و در بخش سخنان پیش از دستور، علی‏‏‏‌محمد ابویی، عضو هیات‌نمایندگان اتاق ایران، با انتقاد از برخی رویه‏‏‏‌ها در اتاق، گفت: اتاق ایران باید مشکلات…

در زمان کاندیداتوری وعده‌‌‌های بسیاری شنیده می‌شود که همه‌‌ آنها علاجی برای وضعیت اقتصادی کشور بوده و دقیقا همانی هستند که کارشناسان و اقتصاددان‌‌‌ها بارها اعلام کرده‌‌‌اند و بابت رفع آن قول‌های جدی داده می‌شود. پس چرا زمانی که کاندیداها به قدرت می‌‌‌رسند، وعده‌‌‌ها به فراموشی سپرده می‌شود؟ مشکل کجاست؟ باید گفت که وعده‌‌‌ها فراموش نشده‌‌‌اند؛ منتخبان بعد از به قدرت رسیدن به عمق فاجعه پی می‌‌‌برند و با این واقعیت روبه‌رو می‌‌‌شوند که برای رفع مشکلات باید تصمیماتی سخت بگیرند که دولت را با…