شماره روزنامه ۶۱۵۸
|

سرمایه داری

سرمایه داری

  • افسانه «نوسازی اقتدارگرا»

    نویسندگان: بوبولو و لیلیا شوتسووا ترجمه: محمدحسین باقی
    الگوی چین نزد منتقدان یک ناسزا است. این اصطلاح تمام اشکال سوءاستفاده‌های حقوق بشری، فساد روزافزون و سوءحکمرانی، استثمار اقتصادی، بدتر کردن بی‌عدالتی‌ها و فرسایش و ویرانی محیط‌‌زیست را پنهان می‌سازد. با این حال، موافقان و منتقدان بر یک چیز توافق دارند: اینکه مدل چین یک مدل سرمایه‌داری اقتدارگرایانه است. آنها این مدل را با چند ویژگی قابل‌توجه پیوند می‌دهند: همزیستی نوسازی اقتصادی و سیاست‌های غیردموکراتیک؛ کنترل دولتی «فرماندهی از بالا»ی اقتصاد؛ مدیریت اقتصادی از بالا به پایین و اصلاحات آهسته و پی…
  • افسانه «نوسازی اقتدارگرایانه»

    نویسندگان: بوبولو و لیلیا شوتسووا ترجمه: محمدحسین باقی
    در سال‌های اخیر، چین به‌عنوان نمادی برای یک «الگوی» جدید اقتصادی جلوه کرده که معمولا به آن «نوسازی اقتدارگرا» یا «سرمایه‌داری دولتی» می‌گویند. این ایده که توسعه اقتصادی به بهترین شکل و با یک دولت عاقل و «قیم» مدیریت شود، به‌طور خاص، در پرتو بحران مالی جهانی «مد» شده است. نزد بسیاری از ناظران، این بحران نه‌تنها ضعف اقتصادهای توسعه‌یافته غربی را در معرض نمایش قرار داده، بلکه ارزش لیبرالیسم دموکراتیک را هم زیرسوال برده است.
  • گفته‌ها

    سر هنری ساویچ لندور مامور انگلیسی در اوایل قرن بیستم، در گزارشی که از وضع ایران ارائه کرده است، نبود سرمایه‌داری ملی در ایران یا عدم حضور تجار ایرانی در تجارت‌های بزرگ را ناشی از «ناآشنایی و نابلدی» آنها دانسته است.
  • طبقه ناراضی عصر قاجار

    مشکلات طبقه تاجر و بازرگان ایرانی در عهد قاجار، هم ناشی از سیاست غارتگرانه حکام داخلی بود و هم برخاسته از وضعیت نیمه استعماری مناطق اقتصادی ایران که به تصرف روس و انگلیس درآمده بود؛ مجموع اینها و مسلما شرایط برآمده از آن که ارتباط تنگاتنگی هم با یکدیگر داشتند، عواملی بودند که مانع از رشد سرمایه‌داری در ایران می‌شد و در نتیجه با توجه به رشد سرمایه‌داری در جهان، نارضایتی تجار ایرانی را به‌دلیل کوتاه شدن دستش چه از بازار داخلی و چه به‌دلیل عدم توانایی ورود به بازارهای جهانی به‌وجود آورد. این بود…
  • خداحافظی کوبا با میراث مارکسیسم

    دنیای اقتصاد: کوبای کمونیستی پس از شش دهه مالکیت خصوصی را پذیرفت. کاسترو و یارانش برای دهه‌ها این نوع از مالکیت را به‌عنوان نماد نظام سرمایه‌داری مورد انکار قرار داده بودند. این تحول بزرگ قرار است در قانون اساسی جدید کوبا گنجانده شود. در قانون قبلی صرفا مالکیت دولتی، تعاونی، کشاورزی و سرمایه‌گذاری مشترک به رسمیت شناخته شده بود. هدف این اصلاحات تقویت اقتصاد و افزایش سرمایه‌گذاری خصوصی است. مقامات کوبا معتقدند قانون اساسی سال ۱۹۷۶ پاسخگوی امروز نیست.
  • گره‌گاه‌های جنسیت

    مريم نورائي نژاد
    کتاب «مجموعه مقالاتی درباره گره‌گاه جنسیت و دیگر نظام‌های سلطه» دربردارنده مقالاتی از کیمبرلی کرنشاو، آنجلا دیویس، پاتریشیا کالینز، اونجلینا هالوینو، چاندرا موهانتی و آدری لرد، صاحبنظران معاصر و برجسته فمینیسم است. گروهی از مترجمان به سرپرستی فرانک فرید، مقالات برجسته این صاحبنظران را به فارسی ترجمه کرده‌اند.
  • داستان کارخانه برق

    داستان خرید کارخانه برق حاج امین‌الضرب به این صورت بر سر زبان‌ها بود که حاجی امین‌الضرب که اصفهانی زیرک و تاجر سرمایه‌داری بود و جز ملتزمین رکاب با مظفرالدین‌شاه به روسیه رفت.
  • توسعه وابسته در ایران

    از دهه ۱۸۸۰ به بعد، به سبب بهبود سیستم حمل‌ونقل، ایجاد خطوط جدید تلگراف به اروپا، رفت و آمد کشتی‌های بخار در دریای خزر و خلیج‌فارس و به‌خصوص افتتاح کانال سوئز، تجارت ایران با اروپا چندبرابر شد. تقاضای پنبه، برنج، میوه، ابریشم و تریاک در اروپا، تاثیر مهمی در کشاورزی ایران گذاشت و زراعت محصولات نقدآور جای زراعت معاشی را گرفت. افتتاح سازمان‌های مالی دولت‌های بریتانیا و روسیه در ایران نیز به تجارت شتاب داد.
  • افروغ: هاشمی بعد ریاست‌جمهوری از خطبه‌های خود زاویه گرفت

    نسیم بیداری: عماد افروغ گفت: وقتی {روحانیت} در قدرت آمدند و قداستی هم به قدرتشان بخشیدند، آنقدر قداست را بالا بردند که نقد با مانع سنگینی مواجه شد.
  • برقراری فاشیسم ایتالیایی

    ۲۹ اردیبهشت ۱۳۰۵ حکومت فاشیستی در ایتالیا رسما برقرار شد. پایه‌گذار این حکومت «بنیتو موسولینی» بود. جواهر لعل نهرو در این‌باره می‌نویسد: «فاشیسم اختلاطی شگفت‌انگیز بود که می‌شد آن را به انواع مختلف تفسیر کرد. یعنی درحالی‌که اصولا یک نهضت سرمایه‌داری بود، شعارهایی را فریاد می‌کشید که برای سرمایه‌داری خطرناک می‌نمود و از این راه عناصر و اشخاص گوناگونی را در لابه‌لای تشکیلات خود گرد می‌آورد.
  • واگذاری املاک پهلوی به دولت

    ۲۱ اردیبهشت ۱۳۳۲ به دستور دکتر مصدق، شاه کلیه املاک پهلوی را به دولت واگذار کرد. از سوی دیگر محمد سوداگر، سال‌ها بعد در کتاب «رشد روابط سرمایه‌داری در ایران» فهرستی از املاک بنیاد پهلوی یا بنگاه‌ها و شرکت‌هایی را که بنیاد در آن سهامدار بوده، ارائه داده‌است:
  • راه ۶۰ ساله

    غزاله طایفه روزنامه‌نگار
    راه «پرسنگلاخ و سخت»؛ اما جرات خوش‌آمدگویی به شکست را داشت و صبورانه ناکامی را مغلوب می‌کرد. با گذشت ۶۰ سال فعالیت کاری، همچنان وظیفه خود می‌داند که آنچه را یافته و به آنها اعتقاد دارد، در اختیار کارآفرینان و جوانان امروز و فردای کشور قرار دهد. سراسر زندگی‌اش تلاش خستگی ناپذیر و مبارزه با فشارها و بدسگالی‌های روزگار بوده است، ولی معتقد است می‌توان هر سنگی را در راه خود به پله تبدیل کرد. پای صحبت‌هایش که می‌نشینی، پی می‌بری که مقوله سرمایه داری و سرمایه‌گذاری را با اخلاق، منافع و فرهنگ ملی…
  • آفتاب‌پرست‌های چشم آبی

    گابریلا لازاریدیس/ جیووانا کامپانی/ آنی بنونیست و دیگران ترجمه: محمدحسین باقی
    هم کاساپوند (CP) و هم فورزا نووا (FN) «نوستالژی فاشیسم» را رد می‌کنند، مایلند فاشیسم را با هزاره جدید سازگار کنند و هدفشان نزدیک شدن به فرهنگ جوانان است؛ با این حال، تفاوت میان آنها مهم است. کاساپوندی‌ها بر این باورند که ارزش‌های اصلی فاشیستی – دولت، رفاه اجتماعی و هویت- بهترین ابزار برای مخالفت با جهانی شدن، سرمایه‌داری و جامعه مدرن است اما فورزا نووایی‌ها بر این باورند که «دلتنگ فاشیسم» نیستند و مخالف این هستند که کسی از بالکنی واقع در یک میدان [موسولینی] برای‌شان سخن بگوید.
  • آیا حسابرسان هم به انحصارات دولتی می‌پیوندند؟

    محمد نورزاد دولت‌آبادی شریک موسسه حسابرسی آگاه‌نگر
    اخیرا تشکیل موسسات بزرگ حسابرسی از طریق ادغام آنها در جامعه حسابداران رسمی به نظرسنجی گذاشته شده و نظرات مختلفی در خصوص آن مطرح شده است. در این مقاله سعی می‌کنم این موضوع را از دیدگاه اقتصادی مورد بررسی قرار دهم. اولین نکته در این خصوص محتوای اقتصادی یا به عبارتی هزینه منفعت مساله‌ است. دلیل شکل‌گیری موسسات بزرگ در کشورهای پیشرفته استفاده از صرفه‌جویی‌های ناشی از مقیاس است که مبنای اساسی رشد عمودی و افقی فعالیت‌های اقتصادی از جمله مقیاس فعالیت موسسات حسابرسی است. اگر چنین پدیده‌ای را تنها در…
  • آفتاب‌پرست‌های چشم آبی

    گابریلا لازاریدیس/ جیووانا کامپانی/ آنی بنونیست و دیگران ترجمه: محمدحسین باقی
    هدف پایه‌گذاران «جنبش سوسیال ایتالیا» (MSI)- که بیشتر آنها در حزب فاشیست و جمهوری سالو فعال بودند- متحد ساختن «روح‌های» متفاوت «جنبش فاشیسم» و «رژیم فاشیستی» بود: ۱- «روح» سختگیرانه، انقلابی، سوسیالیستی، ضدسرمایه‌داری، ضدآمریکایی، ضدیهودی که نمایاننده دوران اولیه (۱۹۲۸- ۱۹۱۹) و پایان فاشیسم (۱۹۴۵-۱۹۴۳) بود.۲- «روح» درست‌اندیش و سنت‌گرایانه که مدافع نظم و اقتدار و نمایاننده دوره دولت فاشیست (۱۹۴۳- ۱۹۲۸) است. این دو «روح» دست یاری به هم داده تا فاشیسم موسولینی را احیا کنند، راه سومی را میان…
  • آفتاب‌پرست‌های چشم آبی

    نوفاشیسم (از دو نوع «قابل احترام» و «انقلابی») که میان سرمایه‌داری انگلیسی یا آمریکایی و کمونیسم در «موضع سوم» قرار گرفته بود، در نهایت دست به انتخاب زد و کمونیسم را به‌عنوان دشمن اصلی هدف قرار داد اما پس از سقوط دیوار برلین در یک دنیای به‌شدت درحال تغییری که دیگر منطبق با دسته‌بندی‌های سیاسی قدیمی نبود، بخشی از علت وجودی خود را از دست داد.
  • انتقاد وزیر اطلاعات از برخوردهای قهرآمیز با تخلفات اقتصادی

    ایرنا: سیدمحمود علوی، وزیر اطلاعات گفت: برخوردهای قهرآمیز و خشن در مواجهه با تخلفات اقتصادی موجب فرار سرمایه و عدم ترغیب فعالان اقتصادی در بازار می‌شود. علوی روز گذشته در نشست شورای اداری خراسان شمالی که با محوریت معارفه مدیرکل جدید اطلاعات استان برگزار شد، اظهار کرد: برای حل مشکل تولید و اشتغال باید در جهت امنیت سرمایه‌داری گام برداریم و از راهکار‌هایی که به سرمایه‌گذاری لطمه می‌زند، پرهیز کنیم. او بر مقابله با موانع سرمایه‌گذاری در جامعه تاکید کرد و افزود: سرمایه‌داران باید احساس حرمت کنند، آنان…
  • نقد سرمایه‌داری از درون: بازار در برابر منافع خاص

    نظام سرمایه‌داری در خدمت چه کسانی است؟ سرمایه‌داران و توانگران یا کارگران و تهیدستان؟ پاسخ رایج به این پرسش معمولا این بوده است که چنین نظامی همان‌طور که از نامش پیداست در خدمت سرمایه‌داران و توانگران و کارفرمایان و مدیران است و سهم کارگران و تهیدستان چیزی نیست مگر زجر و زحمت و فقر. این باور، که تجربه هم درستی آن را نشان می‌دهد، موجب خلط مبحث مهمی شده که در ۲۰۰ سال اخیر، بسیاری از روشنفکران و عدالت‌خواهان را در برابر نظام‌های سرمایه‌داری قرار داده است.
  • این تصویر یعنی باید مراقب پرسپولیس باشید!

    هنوز علی‌اکبر طاهری رسما از پرسپولیس نرفته گروهی فرصت را از دست ندادند!
  • واکنش دادستان به پدیده «پرنسس‌»ها

    دنیای اقتصاد: عباس جعفری دولت‌آبادی، دادستان تهران روز گذشته در دومین جلسه دادستانی تهران با موضوع آسیب‌های اجتماعی در سال ۱۳۹۶، درخصوص گزارش ارائه شده از سوی یکی از اعضای جلسه مبنی‌بر اخذ مبالغ کلان بابت آرایش عروس و پدیده «پرنسس‌»ها که افرادی را آرایش و به‌عنوان ساقدوش ضمیمه عروس می‌کنند، این اقدامات را ترویج فرهنگ اشرافی‌گری دانست و افزود: ازدواج آسان جزو سیاست‌های کشور است و ترویج چنین اقداماتی در جامعه، حتی اگر برای عده‌ای که پول دارند مباح باشد، اما به لحاظ ترویج فرهنگ اشرافیت، سرمایه‌داری و غربی…
  • پاساژهای قرن نوزدهمی از نگاه بنیامین

    دیدگاه والتر بنیامین (متفکر بزرگ مکتب فرانکفورت) در باب خرید در کتاب «پروژه پاساژها» آمده است. وی در این کتاب، درکی عمیق از زوایای زندگی سرمایه‌داری ارائه می‌دهد. آنچه امروزه در باب خرید به شکلی انـتقـادی گفته می‌شود در چنین پـروژه‌ای هـرچنـد ناتمام دنبال شده است. پاساژهای پاریسی شدیدا ذهن بنیامین را به خود مشغول کرده بود. او قبل از این در سال ۱۹۲۵ مقاله‌ای به همراه آسیه لاسیس با عنوان «ناپل» نوشته بود. پاساژ ویکتور امانوئل در ناپل از بزرگ‌ترین پاساژهایی بود که تا آن زمان ساخته شده بود.…
  • تجارت در دوره غزنویان و سامانیان

    در ایران در دوره‌های مختلف خاصه در دولت سامانی و غزنوی، مانند بیشتر جوامع، پیش از آمدن سرمایه‌داری بزرگ، نمونه‌هایی از سرمایه‌داری محدود در جاهایی که وجود داشتند سرمایه‌داری تجاری بود، نه صنعتی.
  • جان کنت گالبرایت

    گالبرایت (۱۵ اکتبر ۱۹۰۸- ۲۹ آوریل ۲۰۰۶)، در همه جای جهان از همتایان و معاصران خودش، محبوب‌تر بود و آثارش بیشتر از آثار اقتصاددانان دیگر خوانده شد. علت این استقبال، در وهله نخست در سبک نگارش او ریشه دارد که بیشتر مانند روزنامه‌نگاران می‌نوشت تا اقتصاددانان و این توانایی‌اش را مدام در نشریات به رخ اقتصاددانان دیگر می‌کشید. علت دیگر محبوبیت گالبرایت، شهرت او به‌عنوان سیاستمدار و مدیر اجرایی در دولت‌ آمریکا بود که به وی امکان می‌داد همواره در کانون تحولات سیاسی-اقتصادی باشد و بر روندهای اقتصاد…
  • نوع جدید سرمایه‌داری

    کاپیتالیسم رفاقتی باید از بین برود سرمقاله این هفته اکونومیست به روابط کسب‌وکارها با دولت اختصاص یافت

    عصر جدید «کاپیتالیسم رفاقتی»

    ارتباطات سیاسی موجب شده است بسیاری از افراد طی سال‌های اخیر به شدت ثروتمند شوند

    وقتی که حکومت ویکتور یانوکوویچ در اوکراین فروپاشید، تظاهرات‌کنندگان مخالف او در بیرون هاید پارک، جایی لوکس در غرب لندن، تجمع کردند. آنها رینات آخماتوف را هدف قرار داده بودند. او ثروتمندترین فرد اوکراین و از حامیان حکومت…

بیشتر