جامعه شناسی

اعتماد: عباس عبدی در یادداشتی در اعتماد نوشت؛ کسی سیگاری بود؛ هر چه گفتند سیگار نکش زیان‌بار است، گفت نکشیدنش تلخ است! بالاخره یک روز بر اثر مشکل ریه دچار سرفه‌های پیاپی و شدید شد. به‌ طوری که زندگی را بر او تلخ کرد، تلخ‌تر از نکشیدن سیگار! پس آن را ترک کرد. حالا چرا ما به عنوان شهروند یا فعال سیاسی یا مسوول حکومتی نباید نسبت به نشانه‌های آشکار ناهنجاری بیرون از خود حساس باشیم؟

آنگاه که در مباحث توسعه، چالش‌‌‌هایی از قبیل تعارض منافع در بخش‌‌‌های تصمیم‌‌‌گیر و سرمایه‌‌‌گذار از یکسو و عدم‌مشارکت و بروز ناملایمات اجتماعی در جوامع محلی از سوی دیگر در مقاومت نسبت به مکان‌یابی و اولویت‌‌‌دهی طرح‌‌‌های عمرانی مطرح می‌شود، به راحتی مساله ضعف در شناسایی و تحلیل ذی‌نفعان و عدم‌تشخیص قدرت و علاقه آنان در پیشبرد یا در مواردی تغییر مسیر اینگونه طرح‌‌‌ها قابل ردیابی است.

دنیای اقتصاد: گروه جامعه‌شناسی ادبیات انجمن جامعه‌شناسی ایران و کارگروه هنر و توسعه اندیشگاه طرح هزاره، امروز سه‌شنبه در سالروز درگذشت احمد شاملو نشست «جامعه‌شناسی شعر شاملو» را برگزار می‌کنند. محورهای این نشست شامل شاملو و نگاه توسعه‌گرا به شاعر، شاملو و اندیشه‌های اجتماعی، شاملو و اندیشه‌های سیاسی و شاملو شاعر معاصر است. شاملو از تاثیرگذارترین شاعران معاصر بر شعر فارسی محسوب می‌شود و در این نشست جامعه‌شناسان و شاعران از زوایای مختلف اجتماعی و ادبی به شعر شاملو خواهند پرداخت. این نشست به صورت…

دنیای اقتصاد -البرز نظامی: چگونه می‌توان به فهم رویدادها پرداخت؟ به بیانی ساده‌‌تر، چگونه می‌توان به پاسخ پرسش‌های خود رسید؟ طرح این پرسش و کوشش برای دستیابی به پاسخ آن، سرآغاز علم است. شاید بتوان با کمی اغماض بیان کرد که در حوزه علوم طبیعی مانند فیزیک، پاسخ این پرسش را دهه‌ها یا حتی قرن‌ها پیش اهل علم ارائه کرده‌اند؛ اما داستان در حوزه‌های علوم انسانی و اجتماعی مانند اقتصاد همچنان ادامه دارد. بحث بر سر روش مطالعه رویدادها در علم اقتصاد همچنان پابرجاست؛ بحثی که تفاوت اصلی علمی چون اقتصاد را با علوم طبیعی نشان می‌دهد.…

دنیای اقتصاد: وقتی بحث زوال اجتماعی به میان می‌آید، مقصود فراستخواه، جامعه‌شناس ایرانی در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» با آن مخالفت می‌کند و می‌گوید: «ایران جامعه‌ای گمراه‌کننده است.» ایران جامعه‌ای‌ است با حافظه تاریخی و ادبیاتی که در آن آمده: «در نومیدی بسی امید است.»

فاطمه علی‌اصغر- دنیای‌اقتصاد: حدود چند دهه است که پژوهش‌های گسترده‌ای از سوی برخی جامعه‌شناسان انجام می‌شود و در آن، بر اساس رویکرد آسیب‌شناسی اجتماعی، به‌دنبال یافتن کمی‌ها و کاستی‌ها و مشکلات و مسائل ایران، چهره‌ای از جامعه ایران را ترسیم می‌کنند که انگار در حال فروپاشی است. تا کنون‌ رهیافت‌های متعددی در این زمینه مطرح شده است، این رهیافت‌ها هر کدام تصویری از جامعه امروز ایران را نشان می‌دهد، آیا این چهره با واقعیت انطباق دارد؟ با محمد سالاری، پژوهشگر اجتماعی، اقتصادی در این باره گفت‌وگو کردیم.

دنياي اقتصاد: آیا آمارهایی چون رشد خودکشی، افزایش آسیب‌های اجتماعی، رشد طلاق و بحران‌های محیط‌زیستی، از دست رفتن آب‌های زیرزمینی، بالارفتن فرونشست‌ها و... باعث فروپاشی اجتماعی ایران می‌شود؟ سیامک زند رضوی، جامعه‌شناس می‌گوید: مفهوم فروپاشی از نظر من مطلقا درست نیست.

دنیای اقتصاد-کیوان حسین‌وند: فارغ از حساسیت‌برانگیزی مساله تبعیض جنسیتی در جامعه، به نظر می‌رسد جای خالی یک بررسی بر پایه آرای اصلی و مرجع حول این شکاف به خوبی احساس می‌شود. نظریاتی که هر یک با بینشی اقتصادی، جامعه شناختی و روانشناختی سعی در توضیح علل اصلی این شکاف دارند. در نوشتار حاضر سعی شده است بدون وجود سوگیری، هر یک از نگرش‌ها در سه علم مورد اشاره، با هدف تبیین چرایی وجود شکاف جنسیتی در اقتصاد مورد توجه قرار بگیرد. در قسمت دوم که در شماره‌های آتی چاپ خواهد شد، به پیشنهادهای سیاستی هر یک از سه گروه پرداخته خواهد شد.

با نگاه کلی به تاریخ معاصر کشورها به‌‌‌وضوح این نکته دیده می‌شود که فناوری‌‌‌های جدید هم برای کاهش آلام انسانی و افزایش عدالت اجتماعی مورد استفاده قرار گرفته و هم برای برپایی جنگ و تحکیم استبداد استفاده شده است. تجارب تلخ قرن بیستم نشان داده که اهداف توسعه در همه جا و برای همگان محقق نشده و ارزش‌‌‌ها و اهداف انسانی به موازات دانش بشری حرکت نکرده است و جهان با تصاویری ناامیدکننده و دلخراش مواجه است.

گروه گزارش: سعید نیل فروشان، نویسنده و دندان‌پزشک، چندین جلد کتاب در حوزه‌های روانشناسی و جامعه‌شناسی منتشر کرده که هر یک با مفاهیم مختلف، جامعه هدف نوجوانان و سالمندان را دنبال می‌کند. نیل فروشان در کتاب‌های خود از مطالب و یادداشت‌های دیگر متخصصان نیز استفاده کرده و مجموعه‌ای جمع‌آوری‌شده از نظرات دیگران را نیز در کتاب‌های خود گنجانده است.

دنیای‌اقتصاد: انجمن جامعه‌شناسی ایران ۱۲ آذر، روز تولد غلامحسین صدیقی، را به عنوان «روز علوم اجتماعی» نام‌گذاری کرده است و همه‌ساله در حوالی این روز، گردهمایی‌هایی با هدف تثبیت هویت جمعی اصحاب علوم اجتماعی، بحث درباره مسائل اساسی کشور و گرامیداشت پیشکسوتان این حوزه علمی برگزار کرده است.

هفت ماه از سال گذشت و جامعه ایران مثل اغلب روزهای سال‌های اخیر درگیر انواع مسائل اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی و محیط ‌زیستی بود. آغاز سال نو عمدتاً با دعای حال احسن برای همگان طی می‌شود اما هرچه می‌گذرد، مشکل بر مشکل جامعه اضافه می‌شود. تنگناهای اقتصادی و معیشتی عمده مشکلات جامعه ایرانی است، اما این جامعه پویا هرگز از خواست‌ها و مطالبات سیاسی و اجتماعی‌اش دست نکشیده است. در شش ماه گذشته جامعه میان بیم و امید گذرانده است. از یک‌سو نهاد حکمرانی در حرف گویی مقابل خواست‌های اجتماعی مقاومت…

آلمان پروژه‌‌‌ای را برای ایجاد مراکز تسهیل مهاجرت در پنج کشور آفریقایی اعلام کرده است که به منتخبی از متخصصان آفریقایی امکان می‌دهد به این کشور مهاجرت کنند. در‌‌‌خصوص اهمیت این موضوع، نشریه انگلیسی TheConversation با «آلی تاندیان»، معلم و پژوهشگر بخش جامعه‌شناسی دانشگاه گاستون برگر سنت‌لوئیس مصاحبه‌ای انجام داده است که متن آن در ذیل می‌آید.

خالد الدخیل استاد جامعه‌شناسی سعودی در توییتی نوشت: در آغاز اکتبر امسال، ۵۰ سال پس از جنگ یوم کیپور در ماه اکتبر، رسانه‌های اسرائیلی مشغول تحلیل این بودند که چرا آن جنگ اسرائیل را غافلگیر کرد. سپس، در ۷ اکتبر، اسرائیلی‌ها از حمله بزرگی غافلگیر شدند، نه از سوی یک دولت، بلکه از سوی حماس در غزه و در مرز. این بهای استکبار قدرت و بی‌توجهی به ماهیت تاریخ بشریت است.

دنیای اقتصاد: کتاب «شکاف دیجیتال سوم» نوشته ماسیمو راگندا با ترجمه علی راغب منتشر و وارد بازار کتاب شد. این کتاب از نظر چارچوب نظری ماکس وبر برای تحلیل پدیده‌های شکاف دیجیتال و نابرابری‌های دیجیتال در زمینه قشربندی اجتماعی استفاده می‌کند. بر اساس آنچه در این کتاب آمده: مفهوم نابرابری‌های اجتماعی بسیار جذاب و بحث‌انگیز است و رشته‌هایی مانند جامعه‌شناسی و اقتصاد این موضوع را به طور گسترده تحلیل کرده‌اند و نمی‌توان گزارشی از همه اندیشمندان برجسته‌ای که سهمی در این بحث داشته‌اند، ارائه کرد.

با یک بررسی کوتاه در تاریخ ایران، این موضوع بر ما عیان می‌شود که تا پیش از جنگ‌های ایران و روس تاملی بر علل عقب‌ماندگی ایران در نسبت با جهان پیرامونی‌اش نشده است. ایرانی که هنگام مواجهه با ارتش روسیه تزاری در آستانه انحطاط بود.

یک استاد جامعه‌شناسی در توییتر خبر از اخراج خود داد: «من مهدی خویی، معلم جامعه‌شناسی در‌ دانشگاه علامه که به کسی باجی نداد و خدایش می‌داند که خود را تنها و فقط به مردم و دانشجو متعهد می‌دید، بعداز ۷ سال تدریس نامه قطع همکاری (اخراج) گرفته‌ام و از خانه‌‌ام یعنی دانشگاه درحال رانده شدن هستم و مستاصلم که از این ظلم شکایت به کجا برم.»

اگر اقتصاد سیاسی را رابطه میان سه عنصر قدرت، منفعت و نظم اجتماعی بدانیم، بررسی تاثیرات نیروهای مختلف بر یکدیگر در دو صحنه سیاست و اقتصاد مهم‌ترین کارویژه هر پژوهشگر این حوزه است. این روابط و فهم آنها از چنان اهمیتی در تحلیل چارچوب‌های اقتصادی جوامع برخوردارند که پژوهش‌های بسیاری در هر سه رشته جامعه‌شناسی، سیاست و اقتصاد با تمرکز بر این مقوله به طرح مساله خود می‌پردازند. این بین حتی بسیاری پا را فراتر می‌گذارند و اقتصاد سیاسی را معادل با اقتصاد و توسعه می‌دانند. مرور فعالیت‌های پژوهشی افرادی…

کتاب «جامعه‌شناسی اقتصادی» نوشته ریچارد سوئدبرگ و مارک گرانووتر است. این کتاب به‌عنوان یکی از کتاب‌های مهم در جامعه‌شناسی اقتصادی جدید محسوب می‌شود که در دهه هشتاد میلادی با مقاله مارک گرانووتر متولد شد؛ بنابراین حوزه جدیدی در علوم اجتماعی به شمار می‌آید و برای مطالعه پدیده‌های اقتصادی خرد و کلان از منظر جامعه‌شناسی بسیار راهگشاست. این کتاب نخست با عنوان «منفعت‌طلبی و ساختار اجتماعی» در اختیار محققان قرار گرفت. انتخاب این عنوان متفاوت برای نشان دادن برنهاد اصلی ریچارد سوئدبرگ در جامعه‌شناسی…

راینهارت کوزلک یکی از مهم‌ترین و شاید بزرگ‌ترین مورخ و نظریه‌پرداز تاریخ در آلمان بعد از جنگ جهانی دوم است که در دانشگاه هایدلبرگ به تحصیل همزمان در تاریخ، فلسفه و جامعه‌شناسی پرداخت و در دهه۱۹۵۰ با دفاع از پایان‌نامه دکترایش با عنوان «نقد و بحران» عملا وارد عرصه تعاملات دانشگاهی شد. او پس از آن از دهه۱۹۷۰ به تدریس در دانشگاه بیلفلد روی آورد. کوزلک در فضای جنگ جهانی دوم زیست و در آن جنگ در قامت سرباز حضور یافت و پیامدهای تراژیک، تلخ، خونبار و ضد انسانی‌اش را از عمق دل و جان درک کرد. او در…

افیون روشنفکران، شاهکار ریموند آرون در سال ۱۹۵۵ یکی از آثار برجسته و بازتاب‌کننده سیاسی قرن بیستم است. آرون نشان می‌دهد که چگونه ایده‌های خاص می‌تواند به استبداد «دین سکولار» بپیوندد و تأکید می‌کند که چگونه اندیشه سیاسی مسوولیت عمیق گفتن حقیقت را در مورد واقعیت‌های اجتماعی و سیاسی - در خود دارد. آرون سه اندیشه افراطی را بیان می‌کند: چپ ، انقلابی و پرولتاریا. آرون نشان می‌دهد که هر یک از این ایده‌ها به‌جای روشنگری ، ایدئولوژیک و عرفانی هستند. او همچنین یک جامعه‌شناسی جذاب از زندگی روشنفکرانه و…

آلن تورن، جامعه‌شناسی فرانسوی روز گذشته در سن ۹۸سالگی درگذشت. او مدیر پژوهشی در مدرسه عالی مطالعات علوم اجتماعی است و مرکز تحقیقات جنبش‌های اجتماعی را تاسیس کرده است. او پدیدآورنده اصطلاح «جامعه پساصنعتی» است.

دکتر محمد فاضلی، استاد جامعه‌‌شناسی در توییتر نوشت: «‌کمیت و کیفیت رابطه‌‌ها در درون هر موجودیت اجتماعی(خانواده، شرکت، دولت، ملت و...) و کمیت و کیفیت رابطه‌‌های هر موجودیت اجتماعی با بقیه موجودیت‌‌هاست که سرنوشت آن را رقم می‌‌زند. بازتعریف رابطه، نقطه آغاز هر تغییر معناداری است؛ و تحلیل هر تغییری از تحلیل کمیت و کیفیت روابط شروع می‌شود. از این منظر، سرنوشت ایران امروز جز با بازتعریف رابطه ملت با دولت‌(state)؛ بازتعریف رابطه دولت با جهان؛ بازتعریف روابط عناصر درون دولت با یکدیگر؛ و بازتعریف…

خراسان: محمدعلی ابطحی نوشت: «پلیس باید در حوزه تصمیم گیری و تعیین سیاست ها و رویکردهای خود دانش اش را در همه حوزه ها به ویژه حوزه روان شناسی و جامعه شناسی افزایش دهد.»

ايسنا: محسن جعغری راد، نویسنده و منتقد جوان سینما درگذشت.

مالیات و قوانین مالیاتی از با اهمیت‌ترین نهادهای یک کشور هستند و در کنار قوانینی مانند قانون تجارت، قانون مدنی و امثالهم نظام انگیزشی و قواعد بازی برای فعالیت اقتصادی اشخاص را شکل می‌دهند. به‌طور معمول، همه قوانین و از جمله قوانین مالیاتی جنبه‌های مختلفی دارند و لذا در حوزه علوم متعددی مانند اقتصاد، حقوق، علوم سیاسی، جامعه‌شناسی، فلسفه، مدیریت و حسابداری قابل تحلیل و موشکافی هستند. به‌طور طبیعی، یک اقتصادخوانده فقط به خود حق می‌دهد که با استفاده از عینک علم اقتصاد به موضوع قوانین مالیاتی بنگرد…

نظریه دولت پاتریمونیال (patrimonial government) پرداخته ماکس وبر، جامعه‌شناس تاریخ‌‌‌نگر آلمانی است. وبر خاستگاه این جنس از دولت را در نظام‌های سیاسی سنتی جست‌وجو می‌‌‌کرد که با مولفه‌‌‌های دولت‌‌‌های مدرن فرسنگ‌‌‌ها فاصله داشتند. در جامعه‌‌‌شناسی وبر، نظام سیاسی مبتنی بر الگوی پاتریمونیالیسم، نظامی سیاسی سنتی است که در آن یک خاندان پادشاهی قدرت جابرانه را از طریق دستگاه دیوانی اعمال می‌کند. از نظر وبر، اقتدار ناشی از ساختار سیاسی پاتریمونیالیستی گونه‌ای اقتدار سیاسی است که اساسا سنت‌گرا و…

مقصود فراستخواه، استاد جامعه‌شناسی تصریح کرد: فرض من این است که برای درک بهتر ابعاد پیچیده مساله ایران باید تغییرات در جامعه ایران را با دقت بیشتر پیگیری کنیم. از جمله این تغییرات، «تحول در صفات جمعیتی» و این یکی از خصیصه‌های دموکراتیک ایران در طول دو، سه دهه گذشته است. / جماران

ایرنا: عضو کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس شورای اسلامی اظهار کرد: همچنین اعضای کمیسیون شرایط جذب افراد در پلیس کودکان و نوجوانان را مشخص کردند و حداقل مدرک تحصیلی برای جذب در این بخش مدرک کاردانی تعیین شد.

این کتاب تالیف سیامک مهاجری است از سوی نشر اگر منتشر شد. در کتاب مزبور پس از مقدمه به ادبیات چیست، ابراهیم گلستان: سنت و فردیت، دولت‌آبادی و دفاع از هنر آزاد تحلیلی، بازآرایی استبداد در آرایش آزادی، استبداد سرایی در جوار گوته، ضیافت بزرگ برای علوی، دستگاه سانسور ظاهری هیولایی، باطنی مردد، اعلامیه‌ای که هرگز منتشر نشد، بحثی درباره مرجعیت و روحانیت، قیامی علیه استبداد و اما معمای فردید! بازآرایی مردم در سخن روان‌شناسی و جامعه‌شناسی، جریان گریزها، تندر کیا متهم ردیف اول، هوشنگ ایرانی؛ جیغ بنفشی…