برپایی نشست «جامعهشناسی آثار مستند ناصر تقوایی»
در پی کشف معنا بود
او افزود: «فیلمهای مستند ناصر تقوایی را میتوان در سه دسته کلی طبقهبندی کرد؛ دسته نخست، آثاری هستند که به مردمنگاری میپردازند و تلاش میکنند پدیدهها را از منظر معنا و تفسیری که برای مردم دارند، بررسی کنند؛ اینکه یک رفتار یا مناسک در نگاه مردم چه معنا و مفهومی پیدا میکند. دسته دوم، آثاری هستند که توجه ویژهای به بستر اجتماعی دارند و با نگاهی جامعهشناسانه به تحلیل مناسک و رفتارها میپردازند و برای آنها تبیین ارائه میدهند؛ نگاهی که برای انسانشناسان اهمیت ویژهای دارد. دسته سوم نیز آثاری هستند که به زندگی روزمره با نگاهی کاملا اجتماعی میپردازند. این آثار همگی از نوعی بینش و بصیرت ویژه برخوردارند. علاوه بر دقت در به تصویر کشیدن آداب و رسوم، یکی دیگر از ویژگیهای آثار تقوایی، ایجاز و اختصار آنهاست. فیلمهای او بهنوعی چند صفحه پژوهش مردمنگارانه را در زمانی کوتاه به مخاطب ارائه میدهند.» عربستانی درباره ویژگی شاخص آثار تقوایی گفت: «تقوایی به دنبال کشف معناست و برای همین در فیلمهایش از نریشنهای طولانی و دقیق استفاده میکند. برخی مفاهیم انتزاعی را نمیتوان صرفا با تصویر نشان داد اما نریشنهای او این مفاهیم را بهطور کامل منتقل میکنند.
نریشن در آثار تقوایی معنا پیدا میکند و مخاطب با شنیدن آن، داستان و مفهوم را درک میکند. یکی از ویژگیهای مهم کار او این است که فیلم را در نقطه اوج به پایان میرساند.»مهناز رونقی در بخش دیگری از این نشست گفت: «آنچه آثار داستانی و مستند ناصر تقوایی را از بسیاری آثار دیگر متمایز میکند، فکر عمیق، ذهن پیچیده و بیان غنی اوست. آثار مستند او نیز بهشدت متمایز هستند و میتوان گفت دراماتیکترین شکل سینمای مستند را در کارهای تقوایی میبینیم. تفاوت میان آثار متقدم و متأخر او نشاندهنده تغییرات فرمی و ذهنی در مسیر کاری اوست.»رونقی درباره شکلگیری درام در مستندهای تقوایی توضیح داد: «وقتی از سینمای مستند صحبت میکنیم، با گونههایی مانند مستند گزارشی یا مستند روایی مواجه هستیم اما آثار ناصر تقوایی از گزارشگری صرف عبور میکنند و به روایت میرسند.
راوی در آثار او حضوری متفاوت دارد؛ راوی در فاصلهای مناسب ایستاده، در کنار سوژه قرار دارد اما اشراف کامل به موضوع دارد.»او افزود: «از منظر زیباییشناسی، آثار تقوایی بسیار هنرمندانه هستند اما فراتر از فرم، از حیث محتوای جامعهشناختی، مردمشناسی و زیباییشناسی نیز حرفی برای گفتن دارند. آثار او را نمیتوان تنها از یک بُعد بررسی کرد.»رونقی عنوان کرد: «اگر از منظر جامعهشناسی هنر به آثار تقوایی نگاه کنیم، میبینیم که بسیاری از آنها قابلیت تبدیل شدن به سند جامعهشناختی را دارند. تقوایی هنرمندی مؤلف است که از یک خاستگاه مشخص برخاسته و توانسته آن فضا را به جهانبینی و نگرش تبدیل کند و در قالب یک زیستبوم به مخاطب ارائه دهد. از این رو، آثار او آثاری دستاول هستند و ظرفیت انجام پژوهشهای گسترده جامعهشناختی را دارند.»
نوزدهمین جشنواره بینالمللی «سینماحقیقت» به دبیری محمد حمیدیمقدم از ۱۹ تا ۲۵ آذر در پردیس سینمایی ملت در حال برگزاری است.
