اراده فولادی
ایاز اسماعیلی معاون فولاد مبارکه از نقشآفرینی در عرصه اشتغال می‌گوید
آخرین وضعیت اشتغال در فولاد مبارکه به چه صورت است و چه وضعیتی پیش روی نیروی انسانی این مجموعه عظیم فولادی قرار گرفته است؟
۲۳ دی‌ماه سال ۷۱ بود که فولاد مبارکه با حدود شش هزار نفر نیروی استخدامی و ۱۲۰۰ نیروی پیمانکار، کار خود را شروع کرده و به مرور زمان، با اجرای طرح‌های توسعه‌ای و افزایش ظرفیت تولید، این تعداد نفراتی نیروی انسانی و سازماندهی مستقیماً در شرکت مشغول کار شده‌اند به حدود ۱۴ هزار نفر رسیده است. این در شرایطی است که در حوزه تولید نیز ظرفیت هفت میلیون و ۲۰۰ هزار تنی در برنامه فولاد مبارکه است که در ازای این رقم هفت میلیون و ۲۰۰ هزار تنی، ۱۴ هزار نفر نیروی مستقیم مشغول کار شده و دو تا سه هزار نفر نیز در بخش پیمانکار متمرکز و مشغول به کار شده‌اند.
در عین حال سه هزار نفر نیز در طرح‌های توسعه این صنعت مشغول به کار هستند. اما هر چقدر از خود شرکت فولاد مبارکه پا را فراتر بگذاریم، این مجموعه توانسته با فعالیت‌های خود، اشتغال قابل توجهی در زمینه‌های مختلف و رشته‌های گوناگون ایجاد کند که دامنه آن از حمل‌ونقل، ساخت قطعات و تجهیزات تا وسایل حمل‌ونقل از جمله کامیون و واگن و راه‌آهن و ریل که کالای فولاد مبارکه را حمل می‌کنند، کشیده شده است.
در مجموع می‌توان گفت بالغ بر ۳۰۰ هزار نفر اشتغال غیرمستقیم در حوزه معادن و سایر نقاط مرتبط با فعالیت فولاد مبارکه ایجاد شده و این افراد مشغول انجام فعالیت هستند. پس فولاد مبارکه سبب ایجاد این اشتغال و محرکی برای اقتصاد ایران شده است.
به هر حال اکنون فولاد مبارکه بر اساس یک برنامه صحیح در حال حرکت است و برای کشور ارزآوری می‌کند. اما هستند شرکت‌های فولادی دیگری که اوضاع نامساعدی دارند و نمی‌توانند بهره‌ور باشند. رمز موفقیت فولاد مبارکه در تولید، صادرات و اشتغالی که ایجاد کرده، چیست؟
بعد از راه‌اندازی فولاد مبارکه و قبل از آن، یک شرکت ایتالیایی یکسری دستورالعمل، ضوابط و گردش کارها را که در قالب آن، دانش فنی اداره شرکت منتقل شد، به فولاد مبارکه ارائه کرد و شروط به ظرفیت رساندن فولاد مبارکه و تولید محصولات کیفی را در آن اعلام کرده که این ضوابط، مقررات و دستورالعمل‌هایی که دانش فنی را در‌بر می‌گیرد، روی مواردی از این دست خلاصه شده که کارکنان همه چیز را خوب بدانند و به اجرا درآورند و در نهایت بتوانند ظرفیتی را که فولاد مبارکه دارد محقق کنند. علاوه بر این بیش از هزار نفر از پرسنل فولاد مبارکه از رده شغلی اپراتور تا مهندس و بالاتر، در کشور ایتالیا آموزش دیده‌اند. در نهایت مدیران فولاد مبارکه به این نتیجه رسیده‌اند که اگر بخواهیم طرح‌های توسعه‌ای مجموعه را اجرا کنیم و ظرفیت تولید را افزایش دهیم، باید به مقوله آموزش کارکنان توجه خاصی کنیم و علاوه بر این، باید گردش کار و دستورالعمل‌های صحیح و درستی را نیز در شرکت تهیه کنیم به نحوی که این گردش کار و دستورالعمل‌ها را به کارکنان آموزش دهیم تا آنها بتوانند اهداف و برنامه‌های شرکت را محقق کنند. در واقع رمز موفقیت فولاد مبارکه، توجه به کارکنان در ابعاد مختلف است از جمله آنکه هنگام جذب نیرو، آموزش در دستور کار قرار دارد و این یکی از برنامه‌ها و اهداف شرکت بوده است که در تمام لایه‌های سازمانی هم این کار انجام شده است.
ضمن اینکه همین امر باعث شده فولاد مبارکه بتواند هم اهداف خود را محقق کند و هم طرح‌های توسعه‌ای خود را اجرا کند به‌خصوص اینکه این مجموعه تولیدی، اکنون هم در بازارهای داخلی و خارجی حضور موفق و پررنگی دارد به گونه‌ای که در حال حاضر هر چقدر بتوانیم محصول تولید و صادر کنیم، از نظر کیفیت و بازار، مشکلی وجود ندارد و بازارهای زیادی خواستار محصولات باکیفیت فولاد مبارکه هستند. اما اینکه صادرات ممکن است در حد ارقام و اعدادی نباشد که پتانسیل فولاد مبارکه است، فقط به خاطر آن است که تامین بازار داخلی نیز در اولویت قرار دارد و با توجه به اینکه محصولات فولاد مبارکه، بیشتر برای مشتریان پایین‌دستی در کشور مورد استفاده قرار می‌گیرد، بخش عمده‌ای از محصولات تولیدی در بازار داخلی به فروش می‌رسد و مورد مصرف قرار می‌گیرد.
در حال حاضر طرح‌های توسعه‌ای که در نظر است برای فولاد مبارکه اجرایی شود، چه وضعیتی دارد و اجرای این طرح‌ها، چقدر پتانسیل اشتغال‌زایی را پیش روی این واحد صنعتی- معدنی قرار می‌دهد؟
طرح‌های توسعه‌ای که در فولاد مبارکه طراحی شده و مورد برنامه‌ریزی قرار گرفته‌اند، به نحوی طراحی شده تا در قالب این پلنت، بتوان توسعه را اجرا کرد. اما آنچه در حال حاضر در قالب طرح توسعه‌ای در دستور کار اجرا داریم یا اینکه بخشی از آن نیز آماده اجرا شده است، پیاده‌سازی ادامه طرح شهید خرازی است که با ظرفیت سه میلیون تن خط نورد گرم طراحی شده است و قصد داریم آن را پیاده‌سازی کنیم. علاوه بر این تکمیل زنجیره تولید در داخل پلنت فولاد مبارکه نیز در نظر گرفته شده است که برآوردها حکایت از آن دارد که اجرای این طرح توسعه‌ای، برای هزار نفر هم اشتغال‌زایی مستقیم انجام می‌دهد که این میزان اشتغال‌زایی، مخصوص خود فولاد مبارکه است اما در خارج از مجموعه هم، نزدیک به ۱۰ هزار نفر اشتغال‌زایی غیرمستقیم صورت خواهد گرفت که شامل افرادی هستند که باید قطعات و تجهیزات مورد نیاز خط را تولید کنند و در اختیار شرکت قرار دهند یا محصولات تولیدی را به مبادی حمل‌ونقل برسانند و در مقابل، مواد اولیه را هم به کارخانه بیاورند. در خصوص طرح‌های توسعه‌ای در خارج از فولاد مبارکه نیز باید به برخی از طرح‌های مهم اشاره کرد به این معنا که طرح فولاد سفیددشت یکی از هشت طرح فولادی است که سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی (ایمیدرو) دنبال می‌کند و مسوولیت بخشی از آن، به فولاد مبارکه محول شده است. بر این اساس طرح سفیددشت به فولاد مبارکه محول شده تا در فاز اول، یک میلیون تن آهن اسفنجی و مقدار کمتری از آن، محصولات اسلب ریخته‌گری تولید کنیم که شامل کوره قوس و خط ریخته‌گری است که حدود یک میلیون تن محصول اسلب باید در سال‌های بعدی تولید کند. بر اساس مطالعاتی که انجام شده، این کارخانه در نزدیکی سفیددشت باید به ظرفیت بالاتری برسد و زنجیره را تکمیل کنیم که آن هم حدود ۵۰۰ نفر اشتغال‌زایی مستقیم خواهد داشت و مجدداً اشتغال‌زایی غیرمستقیم نیز به پنج هزار نفر بالغ می‌شود که شامل تامین‌کنندگان و مشتریان سیستم‌های حمل‌ونقل می‌شود. در این میان حمل کامیون و بار را هم خواهیم داشت که آن هم خود تعدادی اشتغال در‌بر خواهد داشت. همچنین در قالب طرح‌های توسعه‌ای دیگر خود، طرح فولاد هرمزگان را داریم که آن هم در حال حاضر، پلنتی است که فعلاً حدود یک میلیون تن تولید خواهد داشت و طرح‌های توسعه‌ای آن، تا حدود سه میلیون تن هم ارتقا خواهد یافت که بر حسب اینکه زنجیره تامین به چه شکلی باشد، اشتغال‌زایی افزایش خواهد یافت اما اکنون حدود سه هزار نفر به صورت مستقیم در داخل پلنت مشغول به کار هستند و طبیعتاً با احتساب تامین‌کنندگان، مشتریان زنجیره تامین و سرویس‌دهندگان، این رقم نیز به حدود ۳۰ هزار نفر اشتغال‌زایی غیرمستقیم خواهد رسید که بر اساس برآوردها، در حال حاضر بخشی از آن محقق شده است. علاوه بر این، در سنگان نیز طرح گندله‌سازی را داریم که امسال به افتتاح رسید و ظرفیت آن خط هم حدود پنج میلیون تن است. همچنین دو خط کنسانتره نیز وجود دارد که باید خوراک گندله را تامین کنند و با احتساب آن، مجموع پلنت نیز هزار نفر اشتغال‌زایی مستقیم خواهد داشت. در عین حال با توجه به اینکه این طرح در یک منطقه حاشیه‌ای کشور است و در نقطه مرزی قرار دارد، می‌تواند نقش مهمی در اشتغال‌زایی غیرمستقیم ایفا کند که آن هم پیش‌بینی می‌شود حدود ۱۰ هزار شغل
ایجاد کند.
وضعیت آموزش کارکنان اکنون به چه صورت است؟ در واقع آیا تعاملی با شرکت‌های خارجی که تجهیزات و ماشین‌آلات به فولاد مبارکه فروخته‌اند، صورت گرفته تا علاوه بر انتقال تکنولوژی و دانش فنی، آموزش کارکنان را هم به انجام برسانند؟
در واقع هر وقت پلنتی را در فولاد مبارکه در حال اجرا هستیم یا تجهیزات مرتبط را خریداری و نصب می‌کنیم، شرکت فروشنده خارجی مکلف است آموزش‌های پایه را به بخشی از کارکنان ما که درگیری مستقیم با آن دستگاه یا تجهیز دارند، در داخل یا خارج از کشور ارائه کنند ولی بر اساس تعهدات آنها، این آموزش‌ها محدود است و توسعه این آموزش‌ها و فراگیر کردن آنها، از طریق واحد آموزش فولاد مبارکه است که با توجه به اینکه یک واحد بسیار منسجم قوی در شرکت داریم این آموزش‌ها را از طریق آنها جاری می‌کنیم و به تمام کارکنان ذی‌ربط نیز آموزش‌هایی متناسب با نحوه کارکرد دستگاه‌ها یا نیاز مجموعه ارائه خواهیم داد.
به طور کلی اگر از فولاد مبارکه و اشتغال آن در این حوزه عبور کنیم، تحلیل شما از وضعیت اشتغال در صنایع معدنی کشور چیست و وضعیت کنونی را چطور ارزیابی می‌کنید؟
در مجموع باید گفت صنایع معدنی و معادن از جمله فولاد مبارکه که ما هم جزئی از صنایع معدنی به شمار می‌رویم، شرایط بسیار خاصی را به لحاظ اشتغال‌زایی دارند به این معنا که تداوم عملکرد ما در زنجیره تولید قرار می‌گیرند. تقریباً در ابتدای زنجیره تولید بعد از معادن هستیم و جزو صنایع مادر محسوب می‌شویم که می‌توانند به عنوان یک موتور محرکه، هم رونق صنعت را موجب شوند و هم اشتغال گسترده‌ای را ایجاد کنند. در واقع وضعیت صنایع معدنی نیز به این صورت است که از یک طرف، اشتغال و رونق را در معادن ایجاد خواهند کرد و به عنوان صنایع بالادستی، ایفای نقش می‌کنند و رونق را در صنایع پایین‌دستی به ارمغان می‌آورند و از سوی دیگر شرایطی را فراهم می‌کنند که صنایع پایین‌دستی، جزو مشتریان صنایع فولاد محسوب شوند. در این میان برآوردها حکایت از آن دارد که تقریباً به ازای هر شغلی که به صورت مستقیم در صنایع فولاد ایجاد می‌شود، نزدیک به ۳۰ شغل غیرمستقیم در کشور ایجاد می‌شود بنابراین این آمار نشان می‌دهد که ما هر چقدر در صنایع مادر مثل فولاد و معدن، سرمایه‌گذاری کنیم، باعث اشتغال گسترده، فراوان و پایدار در بالادست و پایین‌دست خواهیم شد که در موضوع اشتغال‌زایی کشور، بسیار موثر است در عین حال در زمینه تولید نیز که امسال سال تولید و اشتغال نامگذاری شده، به هر حال صنایع فولاد و معدنی می‌توانند تاثیر بسزایی در تولید و سودآوری داشته باشند و از این بابت می‌توانند در کشور نقش‌آفرین بوده و همین‌طور از طرفی دیگر در پرورش و توسعه نیروی انسانی نقش مفید و موثری ایفا کنند.
صنایع فولاد و صنایع معدنی می‌توانند به عنوان یک پیشران رشد اقتصادی عمل کرده و توسعه اشتغال‌زایی را که یکی از مباحث داغ کشور است، پیگیری و محقق کنند؟
طبیعی است الان شرکت فولاد مبارکه با میزان فروشی که امسال می‌تواند محقق کند، به ۱۴ هزار میلیارد تومان گردش مالی خواهد رسید و سودآوری بالایی را تجربه خواهد کرد که بر این اساس می‌تواند در تولید، اشتغال و اجرای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی، نقش پررنگ و بسزایی داشته باشد به‌خصوص اینکه فولاد، یک تولید غیرنفتی است و به راحتی صنایع فولاد و معدنی می‌توانند جایگزین درآمدهای نامطمئن نفتی شوند که اگرچه امروز خیلی از کشورهای اروپایی در این جریان ممکن است نفت ایرانی را نخرند ولی حتماً و به راحتی، فولاد ایران را خریداری و حتی برای خرید محصولات فولادی نیز با ما رقابت می‌کنند. یکی از دلایل تقاضای بالا از سوی کشورهای دنیا برای فولاد ایرانی، کیفیت خوبی است که این محصولات دارند و از طرفی هم ما در تولید فولاد مزیت رقابتی داریم که با توجه به معادن و انرژی ارزانی که در کشور وجود دارد، در تولید فولاد مزیت رقابتی داریم و باید از این وضعیت بهترین بهره‌برداری را داشته باشیم. همان‌طور که در کشورهای دیگر که در رشته‌های دیگر فولادی مزیت دارند، از آن استفاده می‌کنند پس ما نیز باید از آن روش‌ها استفاده کنیم. هر چه باشد ایران نیروی انسانی فراوان و تحصیلکرده دارد که می‌تواند از آنها در این صنایع استفاده کند و از ارزش مزیت رقابتی خود بیشترین استفاده را ببرد.
چند درصد نیروهای مستقر در فولاد مبارکه را خارجی‌ها تشکیل می‌دهند و آیا ممنوعیتی در این زمینه وجود دارد؟
در حال حاضر نیروی خارجی شاغل در فولاد مبارکه نداریم. برخی از خارجی‌ها اکنون در فولاد مبارکه حضور دارند که علت حضورشان، به فروش تجهیزات‌شان برمی‌گردد که با توجه به اینکه نصب و راه‌اندازی از جمله تعهدات شرکت‌های فروشنده تجهیزات است تا بتوان از گارانتی آنها هم برخوردار شد، از نیروهای خارجی استفاده می‌شود اما مستقیم در فرآیند تولید، هیچ نیروی خارجی‌ای حضور ندارد.
ارسال نظر