عضو هیات رییسه کمیسیون گردشگری اتاق خرم‌آباد:
سهم گردشگری در اقتصاد ملی و محلی چشمگیر نیست
استان لرستان را به لحاظ زیرساخت و ظرفیت‌های گردشگری چگونه ارزیابی می‌کنید؟
برای پاسخ به این سئوال ابتدا باید گردشگری را بشناسیم. ادبیات علمی دنیا، گردشگری را به عنوان یکی از شیوه‌های رشد و توسعه مقوله‌های مختلف اقتصادی و اجتماعی می‌شناسند. همچنین راهبردی که به تازگی در کشورهای جهان در زمینه رشد اقتصادی و کاهش نرخ بیکاری، تولید درآمد ارزی و کاهش نابرابری‌های شغلی و... مورد توجه قرار می‌گیرد، می‌تواند گسترش و توسعه گردشگری را در نواحی محروم و دارای پتانسیل گردشگری مهار کند. با وجودی که ما مدعی هستیم که لرستان به عنوان یکی از استان‌هایی که پتانسیل‌های نهفته‌ای را در دل خود دارد، تاکنون از این صنعت سودآور محروم مانده است. گردشگری آثار مشهودی در فرآیند توسعه و رفع معضلات و مشکلات اقتصادی، اشتغالزایی و موارد اجتماعی و فرهنگی دارد. همچنین نقشی که می‌تواند در توسعه اقتصاد محلی و ملی لحاظ کند، بسیار چشمگیر است.
لرستان ظرفیت‌های زیادی در زمینه اکوتوریسم و ژئوتوریسم دارد و به عنوان پایتخت ژئوتوریسم کشور نیز مطرح شده است، اما هنوز نتوانسته‌ایم از این ظرفیت خیلی استفاده کنیم. در واقع ما فقط در اسم پایتخت ژئوتوریسم هستیم و چیزی از این نام‌گذاری سهم استان لرستان نشده است. در حالی که خیلی علاقه‌مند بودیم که از این ظرفیت استان استفاده شود و در این راستا حداقل دبیرخانه دائمی ژئوتوریسیم کشور را در لرستان داشته باشیم؛ حتی اتاق بازرگانی برای قبول مسوولیت دبیرخانه اعلام آمادگی کرده بود. بنابراین می‌توان از تعدد جاذبه‌های طبیعی، تاریخی و فرهنگی استان به عنوان قطب و پایلوت اکوتوریسم و ژئوتوریسم کشور استفاده کنیم. پیشنهادی که داشتیم ایجاد موزه بزرگ لرستان بود تا قسمتی از آن به «مفرغ» اختصاص یابد زیرا مفرغ‌ها را می‌توان به عنوان یکی از برندهای لرستان مطرح کرد. اما موزه اختصاصی نداریم؛ نکته جالب اینجاست که در بیشتر موزه‌های بین‌المللی دنیا آثاری از لرستان و مفرغ‌های آن دیده می‌شود اما در استان خودمان خیلی بهره‌ای نبرده‌ایم.
در حال حاضر سهم گردشگری در اقتصاد استان لرستان به چه میزان است؟
سهم گردشگری در اقتصاد کشور بسیار ناچیز است و در این راستا برای داشتن حساب‌های اقماری گردشگری صحبت کرده بودیم. با وجودی که سهم نفت از اقتصاد کاملا مشخص است و می‌دانیم چند درصد اقتصاد کشور بر اساس فروش نفت و چند درصد برای اقتصاد غیر نفتی است، اما هنوز نتوانسته‌ایم سهم گردشگری را به صورت مشخص، واضح و با عدد و رقم توضیح بدهیم. نه تنها در بعد استانی و منطقه‌ای بلکه در بعد ملی نیز با این چالش مواجه هستیم و تاکنون سهم ناچیزی را در صنعت گردشگری کشور شاهد بوده‌ایم که به دلیل نگاه نادرست دولت به بخش خصوصی است. تمامی کاندیداهای ریاست جمهوری از گردشگری و سهم آن در اقتصاد کشور صحبت کردند و به ظاهر هم برنامه‌هایی برای توسعه آن داشتند اما اینکه چرا بعد از روی کار آمدن دولت این سهم گردشگری به وضوح مشخص نشده است، جای سئوال دارد! حتی در قوانین، آئین‌نامه‌ها و بخش‌نامه‌های دولت هم این مساله را مشخص نکرده‌اند و سهم بودجه‌بندی که اقتصاد کشور از گردشگری باید طلب کند، حلقه مفقوده است. این مساله ناشی از نبود باور در دولت به صنعت گردشگری است وگرنه دلیل دیگری فکر نمی‌کنم، داشته باشد. با این تفاسیر تاکنون سهم گردشگری در اقتصاد ملی و محلی خیلی بارز و چشمگیر نبوده است مگر اینکه با قوانین سندهای پنجم و ششم توسعه، مونیتورینگ مناسب و ابلاغ آیین‌نامه‌ها و بخش‌نامه‌های خوب از جانب دولت و هیات وزیران به بخش‌های مختلف اقتصادی کشور شاهد رشد و شکوفایی باشیم.
در تحولات پس از برجام استان لرستان چه تغییراتی را در حوزه گردشگری شاهد بوده است؟
دروازه قفل شده‌ای بود که با تدبیر سیاسیون و دولت، این گشایش اتفاق افتاد، اما همتی می‌خواهد که اشخاصی از این در باز شده عبور کنند و با توجه به داشتن ظرفیت‌های فراوان، بهره‌های لازم را ببریم. اما تاکنون در بعد ملی و استانی نتوانسته‌ایم از این ظرفیت و باز شدن در استفاده کنیم بنابراین در جذب توریسم خیلی موفق نبوده‌ایم. در حقیقت با برجام زیرساختی که در دولت‌های پیشین نداشتیم را فراهم کرده‌ایم و می‌توانیم با برنامه‌ریزی‌های جامع، مدون و مدیریت درست و استفاده از ظرفیت‌های انسانی غنی از این موقعیت استفاده مثبت ببریم.
مهمترین چالش‌ها و مشکلات حوزه گردشگری استان لرستان چیست؟
مهمترین چالش گردشگری استان و کشور، ضعف مدیریت است. متاسفانه در سال‌های اخیر با این مقوله بسیار دست به گریبان بوده‌ایم و بزرگترین و مهمترین معضلات و مشکل ما در سطح استان مدیریت تک بعدی، غیر حرفه‌ای و بدون برنامه‌ریزی است. بارها در دوره‌های مختلف جلسات کمیسیون از روسای سازمان میراث فرهنگی دعوت رسمی کرده‌ایم که به عنوان اتاق فکر به آنها مشاوره داده و معضلات را با هم فکری پوشش بدهیم اما این ارتباط تاکنون دو سویه نبوده است و همکاری خوبی را ندیده‌ایم. کما اینکه اقداماتی که میراث فرهنگی و مدیریت ارشد استان تاکنون انجام داده مدیریت شایسته و بایسته‌ای نبوده است. حتی در کتابچه‌های بین‌المللی و معتبر گردشگری دنیا که هر گردشگری برای سفر خارجی به آنها مراجعه می‌کند، هیچ اثر، جاذبه و معرفی از لرستان نیست. این اگر ضعف مدیریت، بازاریابی تبلیغات و بی‌برنامگی مدیریت‌های استان نیست، ضعف کیست؟
استان لرستان برای افزایش میزان گردشگر و سهم درآمدزایی گردشگری به چه میزان سرمایه‌گذاری نیازمند است؟
برای سرمایه‌گذاری بخش خصوصی آن‌گونه که باید و شاید شرایط فراهم نبوده و نیست و ما برنامه میان مدت و بلندمدتی را برای توسعه گردشگری استان تاکنون نداشته‌ایم. اکنون اگر تورهایی هم هست و گردشگر خارجی و ایرانی وجود دارد به واسطه فعالیت آژانس‌های خصوصی و تبلیغات مستقل آنهاست. سوال اساسی این است که چرا تاکنون نتوانسته‌ایم از این همه پتانسیل و ظرفیت لرستان به عنوان یک صنعت و بازوی محرک برای رفع مشکلات بیکاری، اقتصادی و توسعه محلی و ملی استفاده کنیم؟ انگشت اشاره من از بعد کلان به مدیریت سازمان است و بعد به استان‌های مختلف از جمله لرستان تعمیم داد. از طرفی با توجه به اینکه در برنامه ششم توسعه درباره توسعه گردشگری استان‌های کشور و استفاده و بهره‌گیری از ظرفیت بخش خصوصی تصریح شده است، دولت می‌تواند با سازمان میراث فرهنگی و بخش خصوصی تعامل داشته باشد. اگر بتوانیم از این ظرفیت و حق قانونی استفاده کنیم تا حدود زیادی می‌توانیم معضلات توسعه گردشگری استان را پوشش بدهیم که این نیز به همت مسوولان نیاز دارد.
شمایی هم از جاذبه‌های تاریخی و گردشگری استان می‌دهید و اینکه چه جاذبه‌هایی از لرستان مغفول مانده است و باید مانور داده شود؟
باید دید که لرستان را اکنون با چه چیزی می‌شناسند. در دنیا مفرغ‌های لرستان را به عنوان تمدن زنده می‌شناسند. همچنین پل‌های تاریخی و باستانی نمود خیلی خوبی دارد به گونه‌ای که یکی از برندهای استان می‌تواند این پل‌ها باشد، اما روی آن متاسفانه کار کارشناسی نشده است و با مرمت‌های غیر اصولی و برنامه‌ریزی‌های غیر کارشناسی نتوانسته‌ایم از آنها حفاظت کنیم، حال بحث منافع اقتصادی به کنار. ضمن اینکه قلعه فلک الافلاک نماد شهرستان خرم‌آباد است که در سال ۲۰۰۷ در لیست موقت سازمان جهانی یونسکو رفته، اما از آن زمان تاکنون یک کاغذ به پرونده‌ای که به یونسکو فرستاده‌ایم، اضافه نشده است. این در حالی است که می‌توانیم با تمهیداتی مناسب و نظام‌مند و با مدیریت و برنامه‌ریزی دقیق از این فرصت استفاده کرده و حتی به عنوان یکی از نمادهای استان به آن اشاره کنیم. البته ابتدا باید کار آزادسازی و مرمت آن و بعد ثبت جهانی را انجام بدهیم چرا که اکنون خطر ریزش و نم‌زدگی فلک‌الافلاک را تهدید می‌کند. همچنین می‌توانیم غارهای منقوش و غیر منقوش در شهرستان‌های استان را به عنوان مقصد و جاذبه گردشگری معرفی کنیم و از منافع اقتصادی آن هم بهره ببریم.
مهمترین برنامه‌های کمیسیون گردشگری اتاق بازرگانی لرستان شامل چه مواردی می‌شود؟
ما در کمیسیون گردشگری اتاق بازرگانی کارهایی انجام داده‌ایم؛ از جمله اینکه پیشنهاداتی برای مدیریت ارشد استان داشته و آسیب‌شناسی تحلیلی را ارائه کرده‌ایم. بر این اساس اهداف و چشم‌اندازهای آتی توسعه گردشگری لرستان را اشاره کرده بودیم. همچنین پیشنهاداتی را نیز به استاندار سابق درباره برنامه ششم توسعه داشتیم که مواردی را در آن لحاظ کنند. مقداری موفق شدیم مواردی را در برنامه بگنجانیم، اما در بعد کلان ملی نیز خیلی نتوانسته‌اند آن‌گونه که باید و شاید سهم گردشگری را مشخص و روشن تشخیص دهند. پیشنهادی هم به استاندار و رییس وقت سازمان گردشگری هم در شورای گفتگوی دولت با بخش خصوصی داده بودیم که کمیته ثبت با حضور متخصصان بخش خصوصی و دولتی برگزار شود تا با همفکری و برنامه‌ریزی جامع و مدون و لحاظ اختیار برای کمیته از طرف شخص استاندار یا نماینده رسمی او، شاهد اتفاقات بهتری باشیم. از این طریق می‌توانیم تعاملات را بیشتر کنیم و کمیته ثبت جهانی را در استان برای قلعه فلک‌الافلاک، پل‌های تاریخی، ژئوسایت‌های استان و... راه‌اندازی کنیم و شاهد انتفاقات خوب باشیم.
ارسال نظر