گزینه جایگزین هولوگرام‌های اعتباری

هیربد معصومی/ معاون شهرداری‌های سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور بخشنامه شهردار تهران با موضوع هولوگرام‌های اعتباری به ممنوعیت صدور این برگه‌های اعتباری تا اطلاع ثانوی منجر شده است. این درحالی است که برگه‌های هولوگرام‌ اعتباری یکی از روش‌های تسویه‌حساب شهرداری تهران با پیمانکاران طی دوره گذشته بود. طبق آنچه عنوان می‌شود پیمانکاران و طلبکاران شهرداری با مراجعه به شرکت‌های کارگزاری می‌توانستند طلب خود را به‌صورت غیرنقد و در قالب برگه‌های اعتباری هولوگرام‌دار دریافت کنند.

اما لازم به توضیح است که هدف اولیه در شهرداری برای راه‌اندازی این سبک پرداخت طلب پیمانکاران هرگز موضوعی تحت عنوان فروش تراکم سیار نبود بلکه ساماندهی روش‌های تسویه حساب غیرنقد شهرداری مدنظر بود. در قالب چارچوب اولیه طراحی شده هولوگرام یک اوراق اعتباری بود و پشتوانه آن تراکم ساختمانی مطابق با ضوابط فرادست بود. به عبارت دیگر در چارچوب این روش تراکم قابل خرید و فروش نبود و حواله‌های غیرنقدی در دست مردم به‌عنوان تراکم سیار تلقی نمی‌شدند. بلکه تمامی مراحل صدور پروانه در شهرداری تهران مطابق با ضوابط بود، چراکه بنا بود در شهرداری تهران مازاد بر تراکم مصوب، پروانه‌ای صادر نشود. یعنی پشتوانه هولوگرام‌های اعتباری نیز تراکم ساختمانی مشخص و تعریف‌شده در قالب ضوابط طرح تفصیلی بود. از این‌رو بازهم تاکید می‌کنم ابداع این روش در راستای ساماندهی و سروسامان دادن به روش‌ پرداخت‌های غیرنقدی در شهرداری تهران بود تا از این طریق به راحتی تراکم ساختمانی موجود در شهر تهران قابل محاسبه باشد.

هر چند ممکن است در اجرا مشخص شده باشد که این روش کافی نبوده است. با این حال به‌نظر می‌رسد این ایده در اجرا با اشکالات و انحرافاتی مواجه شده است. از این‌رو به‌نظر می‌رسد صدور بخشنامه شهردار جدید تهران در ماه ابتدایی آغاز به‌کار تیم جدید مدیریت شهری در راستای ایجاد شفافیت و تعیین تکلیف تراکم‌های در دست شهروندان اقدام مناسبی است. شهرداری می‌تواند با توقف صدور هولوگرام‌های اعتباری از یکسو و بررسی هولوگرام‌های صادر شده قبل از تاریخ این بخشنامه در قالب کمیته‌ای در سازمان املاک و مستغلات، در مورد نحوه برخورد شهرداری با پیمانکاران طلبکار به یک جواب مشخص و شفاف برسد. به این معنا که می‌تواند پس از انجام این بررسی به این نتیجه برسد که آیا مابه‌ازای هولوگرام‌های اعتباری در دست مردم، پول نقد پرداخت کند یا آنکه ترتیب دیگری برای پرداخت طلب شهروندان همچون بازار سرمایه در دستور کار قرار گیرد.

البته به‌نظر می‌رسد مطابق با اعلام شهردار تهران درخصوص بدهی قطعی شهرداری تهران که معادل ۳۰ هزار میلیارد تومان برآورد شده است و بالغ بر ۹ هزار میلیارد تومان آن به پیمانکاران تعلق دارد، شهرداری نمی‌تواند به دلیل کسری نقدینگی، بدهی خود را به‌صورت نقد تسویه کند. در این مرحله استفاده از ابزارهای نوین همچون بازار سرمایه که بتواند در عین ایجاد شفافیت، مسیری مشخص و پایدار برای پرداخت بدهی فراهم کند، گزینه مناسب‌تری به‌نظر می‌رسد. به هرحال مطالعه و بررسی این وضعیت مشخص می‌کند که آیا هولوگرام‌های اعتباری صادرشده در دوره گذشته معادل ظرفیت پیش‌بینی‌شده برای تراکم ساختمانی شهر تهران بوده است یا خیر؟