نسخه دوم طرح جدید ترافیک تهران از روز شنبه، اول تیر ماه اجرا خواهد شد. در این نسخه طرح زوج و فرد پس از ۱۴ سال پیاپی اجرا در پایتخت لغو شده و طرح دیگری موسوم به «کنترل آلودگی هوا» جایگزین آن می‌شود. در قالب این طرح از نخستین روز تابستان قرار است سهمیه رایگان ورود به محدوده طرح ترافیک برای هر خودرو مشروط به ثبت‌نام در سامانه «تهران من» معادل ۲۰ روز در هر فصل منظور شود. این در حالی است که در گذشته خودروها بر اساس رقم سمت راست پلاک خودرو از مجوز تردد رایگان در روزهای خاص هفته برخوردار می‌شدند، به این معنا که خودروهای پلاک فرد در روزهای فرد و خودروهای پلاک زوج در روزهای زوج می‌توانستند به‌صورت رایگان در محدوده مشخصی از مرکز شهر تردد کنند، در حالی که برای تردد در روزهای مخالف پلاک خودرو ناگزیر به پرداخت عوارض روزانه طرح ترافیک بودند. درباره این طرح جدید ترافیکی دست‌کم چهار پرسش فراگیر میان شهروندان وجود دارد که محسن پورسیدآقایی، معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران روز گذشته در یک نشست خبری به آنها پاسخ داد.

به گزارش «دنیای اقتصاد»،طرح ترافیک جدید تهران که از ابتدای سال گذشته اجرایی شد، برای اجرا در سال 98 دستخوش تغییراتی شده است که مهم‌ترین آن، تعریف حلقه اول و دوم طرح ترافیک در ازای حذف همیشگی طرح زوج و فرد است. در نسخه‌ای که از روز شنبه اجرا خواهد شد، محدوده طرح ترافیک به‌عنوان حلقه اول طرح ترافیکی پایتخت و محدوده زوج و فرد به‌عنوان حلقه دوم این طرح موسوم به محدوده کنترل آلودگی هوا به رسمیت شناخته شده است و دیگر هیچ اهمیتی ندارد که پلاک یک خودرو زوج باشد یا فرد. چراکه تمام خودروها بر اساس ضوابط جدیدی از امکان تردد رایگان در محدوده مرکزی شهر استفاده می‌کنند که به کلی با گذشته تفاوت دارد. محسن پورسیدآقایی، معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران درباره مشخصه‌های نسخه سال ۹۸ طرح ترافیک توضیح داد: در سال گذشته طرح ترافیک پس از سال‌ها دستخوش تغییراتی شد که مانند هر موضوع مجهول دیگری ابتدا مخالفت‌هایی را برانگیخت، اما در عمل اجرای این طرح به کاهش ۲۲ درصدی ترافیک در نیمه دوم سال گذشته نسبت به سال ۹۶ منجر شد که این گزاره نشان از موفقیت نسخه جدید طرح ترافیک دارد.

وی با اشاره به اتفاق نظر اعضای شورای ترافیک شهر تهران اعم از وزارت کشور، استانداری، شهرداری و پلیس راهنمایی و رانندگی درباره حذف طرح زوج و فرد در سال جاری گفت: امسال در نسخه جدید طرح ترافیک مقرر شده طرح زوج و فرد به کلی حذف شود، چراکه این طرح از ابتدا با هدف کنترل آلودگی هوا اجرا شد، اما اکنون پس از ۱۴سال اجرا عملا تعداد خودروهای زوج یا فرد به تنهایی از تعداد کل خودروهای پلاک تهران در زمان شروع اجرای این طرح بیشتر است و به این ترتیب طرح زوج و فرد کارآیی خود را به کلی از دست داده است. بر اساس توضیحات معاون شهردار تهران، از ابتدای تیر ماه طرح زوج و فرد برای همیشه حذف می‌شود و در عوض تمام خودروهای پلاک تهران مجوز تردد رایگان به مدت ۲۰ روز در هر فصل از سال در محدوده زوج و فرد سابق را دارند. در صورتی که فردی بخواهد بیش از این ۲۰ روز در طول فصل وارد حلقه دوم محدوده مرکزی شهر شود، باید عوارضی معادل ۵۰ درصد بهای عوارض تردد در محدوده طرح ترافیک را بپردازد.

محدوده حلقه دوم طرح ترافیک تهران از شمال به بزرگراه همت، از شرق به بزرگراه امام علی (ع)، از جنوب به بزرگراه بعثت و از غرب به بزرگراه‌های نواب و چمران محدود می‌شود. البته معابر نام‌برده خود در مرز محدوده حلقه دوم قرار دارند و در زمره معابر داخل حلقه دوم طرح ترافیک به شمار نمی‌آیند. این محدوده شامل بخش‌هایی از ۱۰ بزرگراه مهم پایتخت شامل نواب صفوی، امام علی‌(ع)، مدرس، چمران، همت، بعثت، صیادشیرازی، رسالت، کردستان و حکیم است که از شنبه مشمول دریافت عوارض معادل نصف بهای طرح ترافیک در صورت تردد بیش از ۲۰ روز در هر فصل توسط هر خودرو خواهند بود. اما نکته مهم این است که برای برخورداری از سهمیه ۲۰روزه تردد رایگان در هر فصل لازم است مالکان خودرو نسبت به ثبت نام پیش از ورود به این محدوده اقدام کنند.

یک سوال برای شهروندان این است که آیا ثبت‌نام‌هایی که در گذشته در سامانه تهران من انجام داده بودند و از آن برای رزرو مجوز تردد در محدوده طرح ترافیک در سال ۹۷ استفاده می‌کردند، همچنان معتبر است و در سال جاری نیز برای تردد در محدوده کنترل آلودگی هوا یا همان محدوده طرح زوج و فرد سابق کفایت می‌کند یا نه؟ لازم است شهروندان مطلع باشند که ثبت‌نام‌هایی که سال گذشته انجام داده‌اند کافی است و خودروی آنها در سامانه ثبت شده و اکنون دارای یک حساب شهروندی هستند که برای هر دو حلقه اول و دوم طرح ترافیک جدید قابل استفاده است. همچنین عوارض تردد در هر دو محدوده از حساب شهروندی آنها کسر خواهد شد. در عین حال آن‌دسته از مالکان خودرو که تاکنون در سامانه تهران من ثبت‌نام نکرده‌اند، لازم است برای برخورداری از امتیازات نسخه دوم طرح ترافیک در سال جاری، در صورتی که قصد تردد در حلقه دوم معابر محدوده مرکزی شهر (محدوده زوج و فرد سابق) را حتی برای یک روز داشته باشند، نسبت به ثبت نام اینترنتی در سامانه «تهران من» اقدام کرده و خودروی خود را در حساب کاربری خود ثبت کنند. همچنین کسانی که حساب کاربری دارند اما اکنون خودروی جدیدی دارند که هنوز آن را در سامانه ثبت نکرده‌اند، لازم است نسبت به ثبت خودروی جدید اقدام کنند.

سوال فراگیر دوم شهروندان در این رابطه که در نشست دیروز به آن پاسخ داده شد، ناظر بر این است که آیا سهمیه ۲۰ روزه به شکل خودکار برای آنها اعمال می‌شود یا اینکه لازم است قبل از هر نوبت که قصد ورود به حلقه دوم طرح ترافیک را داشته باشند، به سامانه مراجعه کرده و مانند طرح ترافیک ۹۷، نسبت به رزرو یا ثبت روز مشخصی اقدام کنند؟ پاسخ معاون شهردار به این پرسش نیز منفی بود؛ به این معنا که به جز ثبت‌نام در سامانه تهران من و ثبت خودرو نیازی به اقدام دیگری برای تردد در محدوده حلقه دوم طرح ترافیک نیست و سهمیه ۲۰ روزه هر خودرو به شکل خودکار برای خودروها محاسبه و اعمال می‌شود.

سومین پرسش شهروندان درباره کیفیت اجرای طرح ترافیک در حلقه دوم معابر محدوده مرکزی شهر این است که پس از اتمام سهمیه ۲۰ روزه، آیا باز هم نیازی به رزرو یا اعلام آنلاین روزی که قصد ورود به این محدوده با خودرو را دارند، نیست؟ پورسیدآقایی در این رابطه توضیح داد که در حلقه دوم محدوده مرکزی شهر ابدا نیازی به رزرو پیش از تردد نیست و دوربین‌ها به شکل خودکار هر خودرویی را در هر زمانی رهگیری کنند، عوارض تردد را محاسبه کرده و اعمال می‌کنند. پورسیدآقایی درباره نحوه پرداخت بهای تردد در حلقه دوم معابر مرکزی شهر اظهار کرد: این عوارض معادل نصف عوارض تردد در محدوده حلقه اول یا همان محدوده مشهور به «طرح ترافیک» تعریف شده است که البته این ارقام صرفا در حساب شهروندی کسانی منظور خواهد شد که از سهمیه ۲۰ روزه خود استفاده کرده باشند و در عین حال باز هم قصد تردد با خودروی شخصی در این محدوده را قبل از شروع فصل بعدی داشته باشند.

روز گذشته به پرسش و ابهام چهارم شهروندان درباره نحوه اخذ عوارض از شهروندان در روزهای پنج‌شنبه نیز پاسخ داده شد. در سال جاری نیز همچون سال گذشته طرح ترافیک در روزهای پنج‌شنبه لغو شده و اجرا نمی‌شود. اما طرح کنترل آلودگی هوا یا همان حلقه دوم طرح ترافیک در این روزها نیز اجرا می‌شود. به این ترتیب با توجه به اینکه محدوده طرح ترافیک در قلب محدوده زوج و فرد سابق یا همان حلقه دوم قرار دارد، اگر شهروندی بخواهد در روز پنج‌شنبه وارد هر یک از دو حلقه اول و دوم طرح ترافیک شود، مشمول پرداخت عوارضی معادل نصف عوارض طرح ترافیک خواهد شد و از پرداخت بهای تردد در حلقه دوم معاف نیست.

بهای عوارض تردد در محدوده حلقه دوم طرح ترافیک بر اساس نوع معاینه فنی و پیک یا غیرپیک بودن زمان‌های ورود و خروج محاسبه می‌شود که رقمی بین ۹ تا ۲۵ هزار تومان خواهد بود. این در حالی است که شهرداری تهران برای افراد خوش‌حساب که از پیش از تردد تا ۳۰ روز بعد از تردد در هر یک از دو حلقه مذکور، حساب شهروندی خود را معادل بدهی خود شارژ کنند، ۲۰ درصد تخفیف در نظر گرفته است. در این صورت میزان پرداختی حداقل حدود هفت هزار تومان و حداکثر حدود ۲۰ هزار تومان خواهد بود. در صورتی که این ۳۰ روز مهلت به سر برسد و شهروند حساب عوارض تردد خود را به میزان کافی شارژ نکند، پلاک وی برای اعمال جریمه به پلیس راهور تحویل می‌شود، ضمن اینکه بهای پرداختی عوارض بدون ۲۰ درصد تخفیف برای وی محاسبه خواهد شد و البته عوارض معوق در حساب وی باقی می‌ماند و شهرداری آن را در زمان پرداخت عوارض خودرو وصول خواهد کرد.

طرح ترافیکی بدون بازدهی مالی

به گزارش «دنیای اقتصاد»، روز گذشته درآمد وصولی از اجرای طرح ترافیک در سال ۹۷ رقمی معادل ۲۹۶ میلیارد تومان اعلام شد که این میزان نسبت به قبل از اجرای نسخه جدید طرح ترافیک (سال ۹۶) ۵۴ میلیارد تومان کاهش یافته است. به این ترتیب نسخه جدید طرح ترافیک فعلا عایدی مالی چندانی برای شهر نداشته است و در واقع تکافوی بخش قابل توجهی از نیازهای توسعه حمل و نقل عمومی پایتخت را نداشته است.

اگرچه پورسیدآقایی اعلام کرد ۱۰۰ درصد عوارض حاصل از اجرای طرح ترافیک در حساب جداگانه‌ای صرف توسعه حمل و نقل عمومی خواهد شد، اما از آنجا که پیش‌بینی وی، وصول ۴۰۰ میلیارد تومان درآمد در سال جاری بابت اجرای طرح ترافیک است، از این رو بعید به نظر می‌رسد امسال هم اجرای نسخه دوم طرح ترافیک جدید کمک چندانی به تامین مالی مترو و اتوبوسرانی بکند. البته وصولی سال گذشته از محل طرح ترافیک صرف خرید ۱۳ دستگاه اتوبوس دوکابین، ساخت بخشی از خطوط مترو، خرید قطعه توسط شرکت بهره‌برداری مترو و بازسازی اتوبوس‌های مستعمل شده است. اما در عین حال به نظر می‌رسد رقم عوارض منظور شده برای حلقه دوم طرح ترافیک همچنان در حدی است که نمی‌توان روی آن به‌عنوان یک منبع غنی درآمد پایدار برای توسعه حمل و نقل عمومی حساب کرد. انتظار این بود که نسخه دوم طرح ترافیک به نحوی برای سال جاری ترمیم شود که درآمد شهر به شکل قابل ملاحظه‌ای افزایش یابد و همان‌طور که معاون شهردار تهران وعده داده، امسال نیز همچون سال گذشته درآمد حاصل از طرح ترافیک صرف تقویت ناوگان حمل و نقل عمومی شود.

با وجود اینکه بازدهی مالی طرح ترافیک جدید تهران قابل قبول نیست و بخش زیادی از عوارض منظور شده در سال ۹۷ همچنان وصول نشده است، با این حال معاون حمل و نقل و ترافیک شهردار تهران همچنان در برابر این پرسش و مطالبه غلط گروهی که از وی درباره انگیزه درآمدزایی از اجرای طرح ترافیک جدید انتقاد می‌کنند، تاکید می‌کند که انگیزه شهرداری درآمدزایی نیست، بلکه صرفا پاک شدن آسمان تهران از آلودگی است. با این وجود پورسیدآقایی خود به این واقعیت اذعان دارد که رقم عوارض دریافتی از خودروها در قالب طرح ترافیک، هنوز هم بسیار پایین‌تر از سطحی است که باید باشد. وی با اشاره به اینکه بر اساس گزارش رسمی بانک جهانی، سالانه ۶/ ۲ میلیارد دلار خسارت به حوزه سلامت پایتخت‌نشینان از بابت آلودگی هوا تحمیل می‌شود، گفت: تمام کسانی که این هزینه را به شهروندان تحمیل می‌کنند، اعم از خودروسواران،‌ نیروگاه‌ها و فعالان صنعتی باید خود متحمل پرداخت آن باشند. به این ترتیب رقمی که اکنون به‌عنوان عوارض طرح ترافیک از شهروندان دریافت می‌شود، پایین‌تر از سطحی است که باید باشد.

احتمال افزایش ترافیک در محدوده زوج و فرد

به گزارش «دنیای اقتصاد»، پیش‌بینی شهرداری تهران این است که درآمد اجرای طرح ترافیک در سال جاری اندکی کاهش خواهد یافت؛ چراکه تردد در محدوده زوج و فرد سابق بیش از ۲۰ روز در هر فصل مشمول دریافت عوارضی معادل ۵۰ درصد عوارض پیش‌بینی شده در حلقه اول (محدوده طرح ترافیک) می‌شود. این در حالی است که انتظار مدیران شهری افزایش وصولی از محل اجرای این طرح و تحقق درآمد ۴۰۰ میلیارد تومانی است. با این حال مدیران شهری درباره احتمال افزایش ترافیک در محدوده حلقه دوم معابر مرکزی شهر پیش‌بینی روشنی نداشتند و این موضوع را مسکوت گذاشتند.

طی ۱۴ سال اجرای طرح زوج و فرد تعداد خودروهای ورودی به این محدوده هیچ‌گاه از ۷۰۰ هزار خودرو فراتر نرفته است. اما در صورتی که مجوز تردد رایگان در تمام روزهای هر فصل اگرچه به مدت محدود ۲۰ روز منظور شود، این احتمال وجود دارد که خودروسواران بیشتری نسبت به گذشته تصمیم به استفاده از حق تردد در یک روز مشخص به شکل همزمان داشته باشند.  این احتمال در برخی روزهای سال همچون روزهای بارانی و برفی تقویت می‌شود و به این ترتیب ممکن است در برخی از ایام سال ترافیک حلقه دوم به مراتب بیش از ترافیک در سال گذشته باشد. باید دید پلیس برای مدیریت ترافیک در چنین روزهایی چه تدبیر ویژه‌ای می‌اندیشد، چراکه نسخه جدید طرح ترافیک محدودیت خاصی که از همزمانی تقاضای تردد خودروها در یک روز در مرکز شهر پیشگیری کند، تعریف نکرده است.

 

07-01

اخبار مرتبط