انقلاب صنعتی چهارم را باور کنیم

سه دلیل وجود دارد که تحولات امروز نه صرفا استمرار انقلاب صنعتی سوم، بلکه ورود به انقلاب متمایز چهارم است: سرعت، دامنه و تاثیرات سیستم. سرعت پیشرفت‌های جاری بی‌سابقه است. در مقایسه با انقلاب صنعتی قبلی، انقلاب چهارم به سرعت و به‌صورت غیرخطی در حال تکامل است. علاوه بر این تقریبا هر صنعتی را در تمامی کشورها دگرگون می‌کند؛ گستردگی و عمق این تغییرات، حاکی از تحول کل نظام تولید، مدیریت و حکمرانی است. امکانات میلیاردها نفر از افراد متصل به دستگاه‌های تلفن همراه، با قدرت پردازش بی‌سابقه، ظرفیت ذخیره‌سازی و دسترسی به دانش، نامحدود است. این فرصت‌ها با پیشرفت‌های تکنولوژیک جدید در زمینه‌های هوش مصنوعی، روباتیک، اینترنت اشیا، وسایل نقلیه مستقل، چاپ سه بعدی، فناوری نانو، بیوتکنولوژی، علوم مواد، ذخیره انرژی و محاسبات کوانتومی، شدت می‌یابد. در حال حاضر، هوش مصنوعی در اطراف ما، در اتومبیل‌های خودران و هواپیماهای بدون سرنشین تا دستیاران مجازی و نرم‌افزار ترجمه یا سرمایه‌گذاری وجود دارد. طی سال‌های اخیر پیشرفت چشمگیری در هوش مصنوعی صورت گرفته است که به‌دلیل افزایش شگرف قدرت محاسباتی و وجود حجم زیاد اطلاعات از نرم‌افزار مورد استفاده برای کشف داروهای جدید تا الگوریتم‌های مورد استفاده برای پیش‌بینی منافع فرهنگی ما است. در عین حال، فناوری‌های تولید دیجیتال، روزانه با جهان بیولوژیک همکاری می‌کنند. مهندسان، طراحان و معماران، طراحی محاسباتی، تولید افزایشی، مهندسی مواد و زیست‌شناسی مصنوعی را برای پیوستن به همزیستی میان میکروارگانیسم‌ها، بدن ما، محصولاتی که مصرف می‌کنیم و حتی ساختمان‌هایی که در آن ساکن هستند، ترکیب می‌کنند.

 چالش‌ها و فرصت‌ها

انقلاب چهارم مانند انقلاب‌های پیش از خود، امکان افزایش سطح درآمد جهانی و بهبود کیفیت زندگی مردم را در سراسر جهان مهیا می‌کند. فناوری محصولات و خدمات جدیدی را ایجاد کرده که باعث افزایش بهره‌وری و لذت بردن از زندگی شخصی می‌شود. سفارش تاکسی، رزرو پرواز، خرید محصول، پرداخت، گوش دادن به موسیقی، تماشای فیلم، یا بازی کردن - هرکدام از اینها اکنون می‌توانند تنها با یک گوشی موبایل انجام شوند. در آینده، نوآوری‌های فناورانه نیز منجر به معجزه‌ای در سمت عرضه می‌شود که در آن بهره‌وری و کارآیی درازمدت به دست می‌آید. هزینه‌های حمل‌ونقل و ارتباطات کاهش می‌یابد، تدارکات و زنجیره‌های عرضه جهانی موثرتر خواهند شد و هزینه تجارت کمتر می‌شود که همه، بازارهای جدید را باز کرده و رشد اقتصادی را منجر می‌شوند. همزمان، به گفته اقتصاددان اندرو مک‌آفی، این انقلاب می‌تواند نابرابری بیشتری را به‌وجود آورد، به‌خصوص به دلیل توان بالقوه آن برای از بین‌بردن بازارهای کار. از آنجا که ماشین جایگزین نیروی کار در سراسر اقتصاد می‌شود، جابه‌جایی‌ شبکه کارگران توسط ماشین‌آلات می‌تواند شکاف بین بازپرداخت سرمایه و بازگشت به کار را تشدید کند. از سوی دیگر، ممکن است که جابه‌جایی‌ کارگران به‌دلیل فناوری، به‌طور کلی، منجر به افزایش خالص کارهای ایمن و باارزش شود.

در این مرحله نمی‌توان پیش‌بینی کرد چه سناریویی احتمالا ظهور کند و تاریخ نشان می‌دهد که نتیجه احتمالا ترکیبی از این دو است. با این حال، از یک چیز مطمئنیم - که در آینده استعداد، بیش از سرمایه، عامل کلیدی تولید خواهد بود. این باعث می‌شود که بازار کار به‌طور فزاینده‌ای به بخش‌های «مهارت پایین/  درآمد پایین» و «مهارت بالا/  درآمد بالا» تفکیک شود که به نوبه خود منجر به افزایش تنش‌های اجتماعی خواهد شد. علاوه بر داشتن نگرانی اقتصادی مهم، نابرابری نشان‌دهنده بزرگ‌ترین‌ نگرانی اجتماعی در ارتباط با انقلاب صنعتی چهارم است. بزرگ‌ترین‌ ذی‌نفعان نوآوری تمایل دارند که سرمایه‌گذاران فکری و فیزیکی -‌نوآوران، سهامداران و سرمایه‌گذاران - شکاف رو به رشد بین سرمایه‌گذاران وابسته به سرمایه و کار را توضیح دهند؛ بنابراین فناوری یکی از دلایل اصلی برای رکود و حتی کاهش درآمد اکثریت جمعیت در کشورهای با درآمد بالا است: تقاضا برای کارگران با مهارت بالا افزایش یافته است، در حالی که تقاضا برای کارگران با تحصیلات پایین و مهارت‌های پایین‌تر کاهش یافته است. نتیجه یک بازار شغلی با تقاضای قوی در بخش‌های بالا و پایین و شکاف در وسط است.

این مساله توضیح می‌دهد که چرا بسیاری از کارگران از خواب غفلت بیدار شده و بیم آن دارند که درآمد واقعی خود و فرزندانشان همچنان کاهش یابد. همچنین به توضیح اینکه چرا طبقه متوسط در سراسر جهان به‌طور فزاینده‌ای احساس ترس و ناراحتی فراوانی می‌کند، کمک می‌کند. یک اقتصاد برنده که به طبقه متوسط دسترسی محدودی می‌دهد، دستورالعملی برای نادیده‌گرفتن دموکراسی است. نارضایتی نیز از طریق فراگیربودن فناوری‌های دیجیتالی و پویایی به اشتراک‌گذاری اطلاعات که توسط رسانه‌های اجتماعی نشان داده می‌شود، تقویت می‌شود. بیش از ۳۰ درصد از جمعیت جهان درحال‌حاضر از سیستم عامل‌های رسانه‌ای برای ارتباط، یادگیری و به اشتراک‌گذاری اطلاعات استفاده می‌کنند. در یک جهان ایده‌آل، این تعاملات فرصتی برای درک و انسجام بین‌فرهنگی فراهم می‌کند. با این حال، این رسانه‌ها همچنین می‌توانند انتظارات غیرواقعی را نسبت به آنچه برای یک فرد یا یک گروه موفقیت ایجاد می‌کنند ایجاد و تبلیغ کرده و نیز فرصت‌هایی را برای گسترش ایده‌ها و ایدئولوژی‌های افراطی فراهم کنند.

 اثرات انقلاب صنعتی چهارم بر کسب‌وکارها

موضوع اصلی در گفت‌وگوهای من با مدیران اجرایی جهانی و مدیران ارشد این است که درک یا پیش‌بینی شتاب نوآوری و سرعت ایجاد این گسل سخت است و این محرک‌ها حتی برای آگاه‌ترین افراد هم همواره موجب شگفتی هستند. درواقع، در تمام صنایع، شواهد واضحی وجود دارد که فناوری‌های جدید، تاثیر مهمی روی کسب‌وکار دارند. به‌طور کلی، گذار بی‌وقفه از دیجیتال‌سازی ساده (انقلاب صنعتی سوم) به نوآوری بر مبنای ترکیبی از فناوری‌ها (انقلاب صنعتی چهارم)، شرکت‌ها را وادار به بازنگری در روش کسب‌وکار خود می‌کند. خط شروع، با این حال، یکسان است: رهبران کسب‌وکار و مدیران ارشد نیازمند درک محیط‌های در حال تغییر، به‌چالش کشیدن فرضیه‌های جاری و نوآوری بی‌وقفه و مداومند.

 

تهیه شده در موسسه معنا