فناوری بلاک‏چین و فرصت‏های تجاری نوظهور

 موسسه اعتباری سپرده‌گذاری و اوراق بهادار نیویورک (DTCC) مثال خوبی برای تحولات مذکور است. این موسسه سالانه ۱۱ تریلیون دلار تراکنش مالی را تسهیل می‌کند و انتظار می‌رود تا میانه سال ۲۰۱۸ میلادی تمامی این تراکنش‌های مالی از طریق فناوری بلاک‌چین انجام شود. اما DTCC یکی از هزاران شرکتی است که به دنبال تبدیل ایده‌های نوآورانه فناوری بلاک‌چین به واقعیت‌های تجاری است. با در نظر گرفتن طنین تحولات در صنایع متعدد، فرصت‌های کسب‌وکار موجود در فناوری بلاک‌چین که تا پیش از این محتاطانه بررسی می‌شدند، در سال ۲۰۱۸ قابل بهره‌برداری خواهند بود.

کاربردهای تجاری فناوری بلاک‌چین

 در ادامه به پنج صنعتی که به‌زودی به کمک فناوری بلاک‌چین متحول خواهند شد اشاره می‌شود. این پنج حوزه منتخب به احتمال زیاد صنایعی هستند که در آینده نزدیک‌تر پذیرای فناوری بلاک‌چین خواهند بود.

۱. بانکداری:  فناوری بلاک‌چین به‌منظور فائق آمدن بر موانع موسسات مالی سنتی ایجاد شد. بانک‌هایی که از آغاز مخالف سرسخت ارز دیجیتال بودند و از عواقب توسعه کاربرد ارزهای کنترل‌نشده هراس داشتند. اما به نظر می‌رسد فناوری بلاک‌چین در حال حاضر طرفدارانی در میان فعالان سیستم بانکی جهان پیدا کرده است.

موسساتی نظیر MUFG، Barclays، Credit Suisse، Canadian Imperial Bank of Commerce، HSBC و State Street اخیرا به استفاده از یک ارز دیجیتال (USC) که با همکاری مشترک بانک UBS سوئیس و موسسه انگلیسی Clearmatics معرفی شده است، روی آورده‌اند. با بهره‌برداری از مزایای فناوری بلاک‌چین شرکای USC انتظار دارند حل و فصل معاملات را برای بانک‌های مرکزی سریع‌تر و امن‌تر کنند. سایر غول‌های صنعت بانکداری نظیر وال‌استریت نیز به دنبال بهره‌برداری از این فناوری است. اقدامات مشابه ذهن گروه‌های بسیاری را به این پرسش معطوف کرده است: آیا امکان معرفی یک بلاک‌چین بین‌المللی و مشترک برای سیستم مالی جهانی وجود دارد؟ یا اینکه سیستم‌های محلی جدیدی برای خدمت‌رسانی به بخش‌های کوچکی از موسسات مالی ظهور پیدا خواهند کرد؟ با اطمینان باید گفت سال ۲۰۱۸ میلادی سالی است که بانک‌ها برای یافتن پاسخ این سوالات تلاش‌های بسیاری خواهند کرد.

همان‌طور که اشاره شد هم‌اکنون فرصت‌های بی‌نظیری برای بهره‌برداری از فناوری بلاک‌چین در صنعت بانکداری وجود دارد. اکنون که بسیاری از بانک‌ها تصمیم گرفته‌اند از فناوری بلاک‌چین به بهترین نحو ممکن بهره‌برداری کنند، فرصت‌های بی‌شماری پیش روی شرکت‌هایی خواهد بود که بتوانند راه‌حل‌هایی بزرگ یا کوچک برای ورود به عرصه بهره‌برداری از فناوری بلاک‌چین در اختیار‌موسسات مالی قرار دهند.

۲. قراردادهای هوشمند: یکی از قابل‌توجه‌ترین ویژگی‌های فناوری بلاک‎چین توانایی آن در تسهیل قراردادهای هوشمند است. درحالی‌که صنایع فناوری مالی (فین تک)، بانکداری و خدمات حقوقی در حال حاضر با معاملات خودکار سروکار دارند، اما بسیاری از صنایع دیگر هنوز به دنبال یافتن راهی برای استفاده و بهره‌برداری از مزایای قراردادهای هوشمند هستند. با ورود قراردادهای هوشمند به بخش‌هایی نظیر تولید و مدیریت زنجیره تامین و... توسعه‌دهندگان فرصت‌های بی‌نظیری برای فعالیت در این حوزه و تغییر چهره صنایع مختلف پیش رو خواهند داشت.

اما قراردادهای هوشمند در چنین بخش‌هایی چه کاربردی خواهد داشت؟ پاسخ این سوال زمانی روشن می‌شود که نگاهی دقیق‌تر به توانمندی‌های یک قرارداد هوشمند بیندازیم. از آنجا که قراردادهای هوشمند مجموعه‌ای از کدها هستند، می‌توان از آنها در انواع مختلفی از برنامه‌های کاربردی استفاده کرد. اما کاربرد قراردادهای هوشمند در بستر بلاک‌چین امنیت، مسوولیت‌پذیری و شفافیت بیشتری به فرآیندها می‌بخشد. قراردادهای هوشمند به فرآیندهای خاص دیجیتال این امکان را می‌دهد تا در صورت حادث شدن مجموعه‌ای از پیش‌شرط‌ها، تکمیل شوند. در ادامه به یک نمونه اشاره خواهد شد:  تولید یک فرآیند است. از دریافت تا بازرسی ورودی‌ها در طول فرآیند مونتاژ هر مرحله با اتمام موفقیت‌آمیز و به موقع مرحله پیشین آغاز می‌شود. در چنین شرایطی متاسفانه، هر واحدی تا زمانی که تمامی فرآیند تولید متوقف نشود از مشکلات سایر واحدها اطلاع پیدا نمی‌کند. با استقرار قراردادهای هوشمند در نرم‌افزارهای مدیریتی می‌توان کنترل‌های دقیقی برای جلوگیری از متوقف شدن کامل فرآیند تولید اعمال کرد. درحالی‌که روش‌های تولید فعلی بر کنترل انسانی متکی است، می‌توان با بهره‌برداری از قراردادهای هوشمند به کنترل‌های خودکار روی آورد. به عبارت دیگر، تا زمانی که آخرین کنترل کیفی تایید نشده باشد، فرآیند بعدی خط تولید محصول مرحله قبل را نخواهد پذیرفت. اگر کارکنان سعی کنند بخشی از محصول را به بخش مونتاژ نهایی انتقال دهند، سیستم اجازه چنین اقدامی را نخواهد داد. علاوه‌بر این قراردادهای هوشمند مبتنی بر فناوری بلاک‌چین بروز هرگونه سهل‌انگاری یا اشتباهات انسانی را تقریبا غیرممکن می‌کند.

۳. خودرو‌های هوشمند: خودروسازی به سرعت در مسیر تحقق هدف خود یعنی تولید و تردد بیش از ۷۳ میلیون خودروی هوشمند تا پنج سال آینده است. مسیر برای بهره‌برداری از اینترنت اشیا در اتومبیل‌سازی تا حدود زیادی به کمک فناوری بلاک‌چین هموار شده است. این فناوری به طرق مختلف به صنعت خودرو جهان خدمت خواهد کرد و هر یک از این راه‌ها فرصتی طلایی برای توسعه‌دهندگان ثالث در سال‌های آتی به‌شمار می‌رود. در ادامه نگاهی اجمالی به هر یک از آنها خواهیم داشت.

مدیریت زنجیره تامین: از تولید نخستین خودرو در خط مونتاژ هنری فورد تا کنون، تولیدکنندگان تلاش‌های بسیاری را صرف تحقق شعارهای خود کرده‌اند. به‌رغم پیشرفت‌های صورت گرفته در زمینه روش‌های تولید، حفظ جریانی پایدار برای تولید اجزای با کیفیت همواره یک چالش بوده است. فعالان این حوزه راه‌حل‌های متعددی برای از میان برداشتن مشکلات زنجیره تامین در صنعت خودرو پیشنهاد کرده‌اند. ردیابی دقیق مقادیر زیادی داده، شناسایی هویت فروشندگان، تسهیل تراکنش‌های متعارف برای مدیریت زنجیره تامین ضروری بوده و نقش فناوری بلاک‌چین در هر سه مورد قابل توجه است.

- ارتباطات: ارتباطات وسیله نقلیه با وسیله نقلیه، وسیله نقلیه با زیرساخت و وسیله نقلیه با هر چیزی  کانال‌هایی را شکل می‌دهند که اتومبیل‌های هوشمند از طریق آنها با خودروهای مختلف و دستگاه‌های دارای فناوری اینترنت اشیا تبادل اطلاعات می‌کنند. ایمنی رانندگان و مسافران آنها مستلزم ارتباطات امن و سریع خودروهای هوشمند است. بار دیگر، فناوری بلاک‌چین پاسخی برای نیاز خودروسازان است. پلت‌فرم‌های مبتنی بر ابر به خوبی قادر به تسهیل رمزگذاری، انتقال، توزیع و ذخیره‌سازی حجم وسیعی از داده‌ها در اتومبیل‌های هوشمند هستند. بدون شک، خودروساز فناوری بلاک‌چین را به عنوان سنگ بنایی برای تبادل داده در اتومبیل‌های هوشمند خواهد پذیرفت. شرکت‌هایی که قادر به طراحی و تولید اپلیکیشن‌ها و پلت‌فرم‌های مورد نیاز این صنعت باشند با بازاری آماده برای پذیرش محصولات خود روبه‌رو خواهند بود.

۴. بهداشت و درمان: هیچ صنعتی به اندازه بخش بهداشت و درمان به پردازش روزانه اطلاعات نیاز ندارد. از پذیرش بیمار تا ثبت نتایج جراحی‌های انجام شده، هر بیمار انبوهی از اطلاعات را که باید به‌صورت دقیق، قابل دسترس و ایمن ذخیره شود، با خود وارد سیستم درمانی می‌کند. هیچ فناوری دیگری جز بلاک‌چین هم یارای پاسخگویی به این نیازها را ندارد.

- حفظ امنیت اطلاعات پزشکی: برخلاف پایگاه داده‌های متداول در بخش بهداشت و درمان، در پایگاه داده‌های مبتنی بر بلاک‌چین هر داده یا اصلاحات در داده‌های موجود به عنوان بلوکی جدید و پیوسته در نظر گرفته می‌شود. ایجاد پرونده برای بیمار جدید یا افزودن داده به پرونده‌های موجود و هر تغییر دیگری یک رکورد جدید با تاریخ و زمان ویژه تلقی می‌شود. چالش یا به عبارت بهتر فرصت‌های ناب در بخش بهداشت و درمان در این حوزه، به طراحی بلاک‌چین‌های مشترک میان بخش‌های بزرگی از صنعت پزشکی مربوط می‌شود. بلاک‌چین‌های خصوصی در سیستم درمانی محلی یا منطقه‌ای جایگاه ویژه‌ای به دست آورده‌اند، اما بلاک‌چین‌های ملی بیشترین سود را برای بیماران و فعالان صنعت بهداشت و درمان به همراه خواهند داشت. با ظهور بلاک‌چین‌های ملی برای بخش بهداشت و درمان دست کم چند سال فاصله داریم اما می‌توان به قطعیت گفت این فناوری در آینده نه‌چندان دور در بازارهای کوچک فرصت‌هایی را برای فعالان صنعت بهداشت و درمان فراهم خواهد کرد.

۵. اینترنت اشیا: در گسترش اینترنت اشیا نمی‌توان اغراق‌آمیز سخن گفت. با ظهور هر چه بیشتر اتومبیل‌ها و خانه‌های هوشمند، بازار برای پذیرش فناوری‌های مرتبط با اینترنت اشیا توسعه پیدا می‌کند. با پیش‌بینی سرمایه‌گذاری ۶ تریلیون دلاری در زمینه اینترنت اشیا در پنج سال آینده، انتظار می‌رود تعداد شرکت‌های فعال در حوزه فناوری که به دنبال افزایش سهم خود از این بازار هستند، روز به روز افزایش پیدا کند. یکی از بهترین فرصت‌ها پیش‌روی نوآورانی قرار دارد که می‌توانند در سایه بهره‌مندی از فناوری بلاک‌چین جریانی سریع و امن برای انتقال اطلاعات فراهم سازند.

  پاورقی:

۱- blockchain: با استفاده از یک بلاک چین، افراد زیادی می‌توانند گزارش‌های مختلفی را به یک نوع بایگانی اطلاعات وارد کنند و همچنین کاربران می‌توانند چگونگی ثبت و به‌روزرسانی اطلاعات را کنترل کنند.