صعود از پلکان بسته‌بندی
توجه به موازین بسته‌بندی بهداشتی موجب شده است که محصولات مختلف غذایی کشور به‌رغم دارا بودن کیفیت بسیار خوب، در بدو تولید به‌دلیل پیدایش پاره‌ای آلودگی‌های ثانویه یا عرضه در اندازه‌ها و اشکالی خارج از استاندارد یا پسند بازار هدف نتوانند به بازارهای جهانی راه یابند و مسیر را برای افزایش سطح تولید داخلی هموار کنند. بدیهی است با اصلاح کیفیت و بهبود بسته‌بندی بهداشتی محصولات غذایی تولیدی کشور، قابلیت رقابت با محصولات مشابه خارجی را در بازارهای جهانی خواهند داشت. همچنین با توجه به بازار تقاضای مطلوب داخلی برای انواع محصولات غذایی، لزوم توجه بیشتر به بسته‌بندی این مواد برای افزایش سهولت دسترسی (عرضه) و نگهداری مشخص‌تر می‌شود. ضمن اینکه پرداختن به این موضوع، دارای توجیه مناسب اقتصادی است و با بهبود وضعیت بسته‌بندی می‌توان بستر مناسبی را برای اشتغال نیروهای ماهر و نیمه‌ماهر فراهم آورد.
بسته‌بندی با نگاه صادراتی، یکی از مواردی است که می‌تواند سبب افزایش صادرات غیرنفتی شود و براساس آمار و اطلاعات موجود، با وجودی که هزینه بسته‌بندی ۱۰درصد قیمت تمام‌شده کالاهای صادراتی را تشکیل می‌دهد، اما تا حدود ۹۰ درصد می‌تواند ارزش‌افزوده ایجاد کند. درحال‌حاضر، یکی از بزرگ‌ترین مشکلات صنعت بسته‌بندی، نبود ماشین‌آلات و خط تولید صنعتی استاندارد برای بسته‌بندی کالاها و محصولات در کشور است؛ به‌طوری‌که در بسیاری از کارگاه‌ها مخصوصا شهرستان‌ها، بسته‌بندی به‌صورت سنتی انجام می‌شود.
بخش بسته‌بندی در ایران از جمله بخش‌هایی از صنعت و خدمات است که هیچ اداره و بخش‌خاصی در دولت به‌طور مستقیم به امور آن نمی‌پردازد. از این جهت همواره نوعی جفا در حق این بخش روا می‌شود. در دعوای بودجه یا هنگام تبیین راهبردهای خاص توسعه کشور، سهم مشخصی برای بسته‌بندی کنار گذاشته نمی‌شود. قطعا استفاده از افراد متخصص در این حوزه می‌تواند کیفیت کارکرد دستگاه‌ها، بسته‌ها و سایر موارد را به‌طور قابل‌ملاحظه‌ای افزایش دهد. متاسفانه عدم نگاه علمی به این حوزه، صدمات اقتصادی و کیفی زیادی به محصولات غذایی وارد کرده است. از سوی دیگر در کشور ما شرکت‌های غیرقانونی به‌طور گسترده فعالیت می‌کنند و محصولات خود را بدون هیچ قاعده و قانونی در صنعت کشور به فروش می‌رسانند. در این بین، بسیاری از مردم عادی و صنعتگران دچار ضررهای جبران‌ناپذیری می‌شوند و متاسفانه در این زمینه سازوکارهای قانونی بسیار ضعیف عمل می‌کنند.
اما با وجود فواید بی‌شماری که صنعت بسته‌بندی می‌تواند برای رشد و توسعه تجارت و اقتصاد کشور داشته باشد، مسائل و مشکلاتی در این صنعت وجود دارد که باعث شده این صنعت نتواند آن‌گونه که باید در کشور توسعه یابد. باور نداشتن فعالان و سیاست‌گذاران بخش اقتصاد نسبت به ضرورت توجه هرچه بهتر به این صنعت و نقش آن در رشد و توسعه اقتصادی کشور یکی از عمده‌ترین چالش‌های صنعت بسته‌بندی است. همچنین نبود متولی و جایگاهی ساختارمند برای حل مسائل و معضلات این صنعت را می‌توان یکی دیگر از چالش‌ها برشمرد. همچنین چالش‌هایی مانند «توسعه نیافتن ارتباطات بین‌المللی و استفاده از تجارب و اصول جهانی مانند سازمان بین‌المللی بسته‌بندی»، «نبود تحقیقات لازم و کافی و فقدان استفاده کاربردی از اندک مطالعات و پژوهش‌های انجام‌شده در این صنعت» و «عملکرد جزیره‌ای و اقدامات غیرمنسجم و وجود موازی‌کاری‌ها و سیاست‌کاری‌ها» در صنعت بسته‌بندی موادغذایی کشور دیده می‌شود.
البته برخی صنعتگران معتقدند مشکلات دیگری هم در این صنعت به چشم می‌خورد. «نداشتن بانک اطلاعاتی منسجم، فقدان آمار و اطلاعات صحیح و یکپارچه از میزان تولید صنایع بسته‌بندی»، «نبود توجه لازم و کافی به صادرات غیرنفتی کشور و در مواردی هم صادرات فله‌ای محصولات کشاورزی و باغی»، «نبود اعتبارات مناسب برای حمایت صنعتگران در جهت خرید یا به‌روز کردن تجهیزات و ماشین‌آلات»، «عدم وجود تشکل و صنف مناسب در جهت حمایت از مشکلات این صنعت»، «عدم مدیریت بحران موجود در این صنعت در تمام عرصه‌های خرید»، «عدم استفاده از ظرفیت‌های علمی و دانشگاهی صنعتگران در پیشبرد و بهبود این صنعت»، «نگاه سنتی صنعتگران به این صنعت»، «خرید دستگاه‌های بی‌کیفیت توسط صنعتگران» و «استفاده از مواد اولیه بسته‌بندی با کیفیت بسیار پایین» را می‌توان از دیگر چالش‌هایی دانست که در صنعت بسته‌بندی جانمایی شده است.
این دست‌اندازها در حالی وجود دارد که رشد روزافزون جمعیت، توجه ویژه دولت‌ها در تامین و تولید بیشتر مواد غذایی مورد نیاز که امروزه تحت‌عنوان امنیت غذایی مطرح می‌شود را طلب می‌کند. در امنیت غذایی توجه به بهداشت و پیشگیری از آلودگی مواد غذایی موضوعی است که باید توجه ویژه‌ای به آن کرد. بنابراین بحث بسته‌بندی مواد غذایی که ساده‌ترین روش برای محافظت از مواد غذایی است پیش می‌آید. معمولا بسته‌بندی از مواد غذایی در مقابل نفوذ عوامل خارجی، همچنین حفظ خواص داخلی آن محافظت می‌کند. با توجه به اهمیت بسته‌بندی در کاهش فساد مواد غذایی و تاثیر آن روی فروش محصول، توجه به جنبه‌های مختلف آن بسیار ضروری است.
ارسال نظر