گریز از بحران با توسعه اقتصاد غیرنفتی

این آمارها بیانگر این است که میزان صادرات قطعی کالاهای غیرنفتی کشور (به استثنای نفت‌خام، نفت کوره و نفت سفید و همچنین بدون صادرات از محل تجارت چمدانی) بالغ بر ۱۱۷میلیون تن بوده است. به گفته معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت و رئیس سازمان توسعه تجارت ایران طی ۱۵ سال گذشته میزان صادرات غیرنفتی کشور از پنج میلیارد به ۵۰ میلیارد دلار افزایش یافته است. منابع طبیعی با سهم تقریبی ۵۳ درصد سهم عمده‌ای از کل صادرات کشور دارد.سهم کلی صادرات کالاهای غیرنفتی ایران در سال ۲۰۱۸ به‌عنوان درصدی از تولید ناخالص داخلی و درجه‌ای که با سایر کشورها تجارت می‌کند، نسبتا پایین است.ایران کشوری است غنی از سرمایه‌ها و ثروت ملی و فرهنگ و پیشینه‌ای غنی که نخبگان و دانشمندان بزرگی از این خاک برخاسته و گنجینه‌ای از دانش و علم و بالندگی است.کشور ما پتانسیل‌های بسیار بالایی دارد که اگر به درستی مورد بهره‌برداری قرار گیرد و از تمامی توان و دانش فنی و گنجینه‌های عظیم ملی در مسیر خودکفایی استفاده شود با اقتدار می‌توان در مقابل تمامی فشارهای بین‌المللی ایستادگی کرد و در راستای تحول اقتصادی گام‌های بزرگی برداشت و این مهم به یک عزم ملی و جهادی در همه ارکان پیکره جامعه نیازمند است.

اقتصاد ایران یک اقتصاد ترکیبی و درحال گذار است که بخش عمده‌ای از صادرات در ایران بر پایه صادرات نفت و گاز است. اقتصاد ایران یکی از معدود اقتصادهای بزرگ است که در جریان بحران مالی ۲۰۰۹-۲۰۰۷ مستقیما دچار آسیب نشد. در ایران حدود ۵۰ میلیون هکتار زمین زراعی مناسب وجود دارد که ۲۰ میلیون هکتار از آن زیرکشت است. سالانه بیش از صد میلیون تن موادغذایی در کشور تولید می‌شود. کشور ما درحال‌حاضر در تولید بیشتر محصولات استراتژیک در مسیر خودکفایی قرار دارد.با توجه به اینکه ایران کشوری چهار فصل است و موقعیت خوبی از لحاظ اقلیمی و جغرافیایی دارد، از پتانسیل بالایی در تولید انواع محصولات کشاورزی برخوردار است که باید با اصلاح مناسب زیرساخت‌های کشاورزی و پاسخگویی به نیازهای کشاورزان، از آن به نحو مطلوبی بهره‌برداری کرد.پسته، زعفران، خشکبار و صنایع تبدیلی از جمله پتانسیل‌های مثبت صادراتی کشور محسوب می‌شود که با برنامه‌ریزی دقیق می‌توان از آنها به‌عنوان اقلام صادراتی جایگزین نفت بهره‌برداری کرد.ایران همچنین هشتمین تولیدکننده میوه، دومین تولیدکننده خیار، هشتمین تولیدکننده لیمو، دهمین تولیدکننده انگور، دومین تولیدکننده زردآلو، هشتمین تولیدکننده مرغ، ششمین تولیدکننده پیاز، دومین تولیدکننده گردو، سومین تولیدکننده هندوانه، هفتمین تولیدکننده گوجه فرنگی، هفتمین تولیدکننده مرکبات، چهارمین تولیدکننده بادام و هفتمین تولیدکننده پشم در جهان است.

تولیدکنندگان باید با تلاش متمرکز بر ارتقای کیفیت و بسته‌بندی محصولات خود منطبق با استانداردها و تکنولوژی‌های روز دنیا و شناخت درست از ذائقه و تقاضای بازارهای جهانی، توان رقابتی خود را در بازارهای دیگر کشورها افزایش داده و در مسیر توسعه صادرات غیرنفتی حضور محصولات با کیفیت ایرانی را در اقصی نقاط جهان گسترش دهند.توسعه اقتصاد دانش‌بنیان، گسترش خدمات تجارت خارجی و زیرساخت‌های مورد نیاز، تشویق سرمایه‌گذاری‌های خارجی، گسترش کارآفرینی و ایجاد بازارهای جدید و بهبود پیوندهای اقتصادی با دیگر کشورها، برنامه‌ریزی تولید ملی متناسب با نیازهای صادراتی و مطالعه و شناخت درست نیازهای بازارهای خارجی و سرمایه‌گذاری در این بخش‌ها با توجه به قابلیت‌های کشورمان می‌تواند به ایجاد بستر مناسب برای رونق اقتصاد غیرنفتی و رشد اقتصاد کشور کمک کند.صادرات غیرنفتی به‌خصوص کالاهای صنعتی ضمن ایجاد ارزش افزوده بالا، وضعیت اشتغال در جامعه جوان ایران را بهبود ‌بخشیده و سبب کسب درآمدهای ارزی برای تامین نیازهای وارداتی در کشور می‌شود و همچنین ضریب تاثیرپذیری کشور را از تحولات سیاسی و اقتصادی جهانی که به‌واسطه تکیه بر اقتصاد نفتی به‌وجود می‌آید کاهش می‌دهد.ایران اگر بخواهد اهداف خود را در برنامه ششم توسعه پیگیری کند و به آن برسد، ناگزیر به گسترش روابط تجاری با کشورهای بیشتری است تا بتواند سهم صادرات غیرنفتی خود را در افق ۲۰۲۰ به ۱۵ درصد تولید ناخالص داخلی خود برساند.