اخبار سیاست گذاری

ایرنا: وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی بر نقش کلیدی زنان و مادران در مدیریت اقتصادی خانواده‌ها تاکید کرد و ضرورت بازنگری در سیاستگذاری‌ها با رویکردی انسانی و مبتنی بر خانواده را مورد توجه قرار داد. احمد میدری در مراسم گرامیداشت روز زن و مقام مادر که با حضور معاون امور زنان و خانواده برگزار شد، به شرایط اقتصادی و فشارهای ناشی از تورم اشاره کرد و نقش زنان را در عبور خانواده‌ها از این وضعیت، تعیین‌کننده و اثرگذار دانست.

دنیای اقتصاد: صندوق بازنشستگی کشوری اعلام کرد: آخرین مرحله از پرداخت معوقات متناسب‌سازی۱۴۰۳ حقوق بازنشستگان، همزمان با حقوق آذرماه و پس از انجام محاسبات نهایی، به حساب مشمولان واریز شده است.

دنیای اقتصاد: مصطفی پوردهقان اردکانی، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس در خصوص اخبار منتشر شده در فضای مجازی مبنی بر رفع فیلتر تلگرام در چهارشنبه هفته جاری گفت: به‌صورت رسمی هنوز زمان دقیقی اعلام نشده، اما قرار است تکلیف این موضوع در دی‌ماه مشخص شود.

روز گذشته سیدعلی مدنی‌زاده، وزیر امور اقتصادی و دارایی، در مراسم نواختن زنگ آغاز بازار سرمایه در بورس تهران حاضر شد و به سخنرانی پرداخت. سخنان وزیر اقتصاد در این برنامه سه محور اصلی را پوشش می‌داد که نخستین آن مربوط به تدوین بودجه سال ۱۴۰۵ با کسری صفر بود و دیگری به حذف تدریجی قیمت‌گذاری دستوری از اقتصاد مربوط می‌شد. مدنی‌زاده طی سخنرانی خود در این مراسم و همچنین در حاشیه نشست و در گفت‌وگو با خبرنگاران به این موضوع پرداخت که بودجه سال آینده با کسری نزدیک به صفر بسته شده است و در نتیجه فشاری به بانک مرکزی تحمیل نمی‌شود و در نهایت می‌تواند گام مهمی برای کنترل تورم سال۱۴۰۵ باشد. این در حالی است که کسری بودجه سال۱۴۰۳ بنا به محاسبات مرکز پژوهش‌های مجلس، نزدیک به ۸۰۰هزار‌میلیارد تومان تخمین زده شده است و بنا به عقیده کارشناسان برای سال آینده نیز در صورت عدم اعمال اصلاحات بودجه‌ای، رقم کسری بین ۷۰۰ تا ۱۰۰۰‌میلیارد تومان تخمین زده می‌شود.

گروه بریکس و به‌ویژه بانک توسعه جدید (NDB) امروز به یکی از نمادهای تغییر معماری مالی جهان تبدیل شده‌اند؛ جریانی که در آن اقتصادهای نوظهور تلاش می‌کنند از سلطه نهادهای غربی فاصله بگیرند و ساختار مستقلی از همکاری چندجانبه ایجاد کنند.

روابط عمومی سازمان تامین اجتماعی: پرداخت حقوق آذرماه حدود ۵‌میلیون بازنشسته و مستمری‌بگیر سازمان تامین اجتماعی از عصر روز جمعه ۲۸ آذر ۱۴۰۴ آغاز شد.

اکونومیست در گزارش مروری خود بر سال ۲۰۲۵ اشاره کرد که نخستین سال از دوره دوم ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ، سیاست داخلی و بین‌المللی را دگرگون کرد. رئیس‌جمهور آمریکا این کشور را از توافق اقلیمی پاریس خارج کرد، نیروهای مسلح را برای سرکوب مهاجرت در مرزها به‌کار گرفت، گارد ملی را برای کمک به بازداشت مهاجران غیرقانونی به شهرها اعزام کرد، تمام برنامه‌های تنوع و فراگیری (DEI) در دولت را لغو کرد، سیاست‌های حمایتی در رابطه با انرژی‌های تجدیدپذیر را کنار گذاشت، به قضاتی که با آنها مخالف بود حمله لفظی کرد و نام وزارت دفاع را به «وزارت جنگ» تغییر داد. فضای پرتنش آمریکا با قتل علنی چارلی کرک در یک دانشگاه در ایالت یوتا بدتر شد. دانشجویان برای مناظره درباره دیدگاه‌های محافظه‌کارانه او گرد هم آمده بودند.ترامپ همچنین سیاست‌های تجاری سخت‌گیرانه‌ای را آغاز کرد؛ هرچند اقتصاد جهانی به‌طور شگفت‌انگیزی تاب‌آور باقی ماند و پیش‌بینی می‌شود در سال۲۰۲۵ حدود ۳درصد رشد کند. تعرفه‌های گسترده موسوم به «روز آزادی» در ماه آوریل، بزرگ‌ترین سقوط بازارهای سهام سال را رقم زد. شاخص S&P۵۰۰ در یک روز ۴.۹درصد (و روز بعد ۶درصد دیگر) سقوط کرد. در این شرایط، شاخص نزدک نیز ۶درصد افت داشت. با این حال، بسیاری از این تعرفه‌ها بعدا کاهش یافت یا به تعویق افتاد و بازارها دوباره جان گرفتند. در مجموع، سال خوبی برای بورس‌های جهانی رقم خورد.

دنیای اقتصاد: بر اساس برنامه‌ریزی‌های انجام‌شده در دولت و با همکاری سازمان برنامه و بودجه، وزارت امور اقتصادی و دارایی و وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، مجموعه‌ای از طرح‌های حمایتی در حوزه معیشت و تغذیه خانوارها تامین اعتبار شده و قرار است در هفته‌های آینده در قالب کالابرگ الکترونیکی به اجرا درآید. این طرح‌ها با هدف تقویت امنیت غذایی، حمایت از اقشار کم‌درآمد و هدفمندتر کردن یارانه‌ها طراحی شده‌اند و دامنه گسترده‌ای از گروه‌های جمعیتی، از خانوارهای دهک‌های پایین تا مادران باردار و کودکان در معرض سوءتغذیه را دربرمی‌گیرند.

دنیای اقتصاد: گزارش‌های سیاستی دستگاه‌های دولتی نشان می‌دهند که اگرچه همزمان با دوره زمانی برقراری تحریم‌ها، شاخص های رفاهی افت داشته اند، اما وضعیت تغذیه و مسکن خانوارها بیش از سایر حوزه ها مورد تهدید قرار گرفته است. امری که لزوم اجرای سیاست هایی برای تضمین امنیت غذایی و کنترل بازار مسکن در مواقع بحران را گوشزد می‌کند.

دنیای اقتصاد: گلدمن ساکس پیش‌بینی می‌کند که قیمت طلا در محتمل‌ترین سناریوی این بانک، تا دسامبر سال آینده میلادی، ۱۴ درصد افزایش یابد.

دنیای اقتصاد: گزارش‌های سیاستی دولت از گسترش فقر به دلیل تشدید تحریم‌ها سخن می‌گویند؛ موضوعی که به نظر می‌رسد در کنار آن باید عامل ناکارآمدی در تصمیم‌گیری‌ها از سوی برخی دستگاههای دولتی را هم لحاظ کرد. حالا پژوهشگران از افزایش فاصله طبقاتی همزمان با فقر در کشور خبر می‌دهند و بر این باورند که بخش عمده‌ای از ثروت کشور در دست یک درصد از جامعه قرار دارد. این آمار را دکتر علی حیدری، پژوهشگر اقتصادی بر اساس جدیدترین گزارش‌های آماری منتشر شده در ایران و جهان می‌گوید.

دنیای اقتصاد: تحریم‌های اقتصادی در ایران دیگر صرفاً یک عامل بیرونی یا شوک مقطعی نیستند؛ آن‌ها به بخشی از ساز و کار روزمره اقتصاد تبدیل شده‌اند و اثرشان را نه‌ فقط در ترازهای کلان، بلکه در معیشت، قدرت خرید و کیفیت زندگی خانوارها نشان می‌دهند.

دنیای اقتصاد: در پی ادعای اخیر احمدرضا فرشچیان عضو هیئت نمایندگان اتاق در نشست کمیسیون مدیریت واردات اتاق ایران مبنی بر شکل‌گیری بازار سیاه و دریافت مبالغی تحت عنوان «زیرمیزی» برای اتصال خریدار و فروشنده در تالار دوم مرکز مبادله برای معاملات مستقیم، سخنگوی این مرکز ضمن تشریح دقیق سازوکار معاملات تالار دوم، تاکید کرد که روش «معامله مستقیم» اساساً به درخواست خود اتاق بازرگانی و برای تجاری که یکدیگر را می‌شناسند راه‌اندازی شده و طرح ادعای واسطه‌گری در این روش بی‌معناست.

از زمان ورود صنایع به ایران، شرکت‌های دولتی دست برتر را در زمین صنعت داشته‌اند. این برتری حتی فراتر از صنعت بوده و بخش عمده‌ای از تولید ناخالص داخلی کشور به این شرکت‌ها وابسته است. درک این موضوع با در نظر گرفتن وابستگی اقتصاد ایران به نفت طی این سال‌ها و تولید نفت توسط شرکت‌های دولتی شفاف‌تر می‌شود. از سوی دیگر این وابستگی پس از انقلاب و دولتی شدن بسیاری از بنگاه‌ها پررنگ‌تر شد. از دهه‌ ۱۳۹۰ رشد تشکیل سرمایه ثابت ناخالص افت کرد و قاعدتا کاهش رشد سرمایه‌گذاری در شرکت‌های دولتی نیز بخش مهمی از آن بود. مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی به علل تنگنای مالی شرکت‌های دولتی پرداخته است. محدودیت‌های ناشی از کسری بودجه متهم ردیف اول افت سرمایه‌گذاری در شرکت‌های دولتی است؛ چراکه دست دولت را در افزایش سرمایه شرکت‌های زیرمجموعه خود بسته نگه می‌دارد. چالش در استفاده از منابع داخلی شرکت‌ها، برداشت خزانه‌داری کل کشور از حساب شرکت‌های دولتی و عدم تمایل بانک‌ها به همکاری با شرکت‌های دولتی از جمله دیگر علت‌های وضع ناخوشایند مالی شرکت‌های دولتی است. این گزارش اصلاح ماده۱۲۵ قانون محاسبات عمومی کشور، اصلاح سازوکار تقسیم سود سهام در شرکت‌های دولتی و تدوین احکام لازم برای افزایش سرمایه را از جمله راهکارهای پیشنهادی برای عبور بنگاه‌های دولتی از چالش‌های تامین مالی برمی‌شمارد.

مرکز اطلاعات مالی‌: هادی خانی، معاون وزیر امور اقتصادی و دارایی و رئیس مرکز اطلاعات مالی و مبارزه با پول‌شویی به تازگی در گفت‌وگو با پایگاه اطلاع‌رسانی دولت به تشریح برخی از ابهامات و ادعاها درباره استعماری بودن FATF پرداخته است.

دیوان محاسبات کشور: بررسی‌های دیوان محاسبات از منابع حکم بند«ب» تبصره(۷) قانون بودجه۱۴۰۳ نشان می‌دهد که اخذ عوارض و جریمه‌ از چاه‌های کشاورزی بالغ بر ۵۸۷‌میلیارد تومان بوده که سازمان برنامه‌وبودجه کشور صرفا مبلغ ۲۵۹‌میلیاردتومان یعنی ۴۴درصد از منابع مذکور را جهت نصب کنتور هوشمند، طرح‌های تعادل‌بخشی و افزایش بهره‌وری آب اختصاص داده است. تعداد ۱۲۱هزار چاه مجاز دارای شمارشگر، ۳۲۱هزار چاه مجاز فاقد شمارشگر و ۱۸۹هزار چاه غیرمجاز مشمول این حکم شناسایی شده‌اند.

تعداد نهادهای شورایی کشور درست مانند عملکرد این نهادها در رشد بهره‌وری و اقتصاد، غیرشفاف و نامشخص است. در حال حاضر این نهادها به بیش از ۱۳۰مورد می‌رسد که شامل انواع شوراها، ستادها، کمیته‌ها و کمیسیون‌ها می‌شود. تعدد شوراها و تداخل مسوولیت‌های آنها با یکدیگر و با دستگاه‌های اجرایی و قانون‌گذاری، ثمرات نامیمونی دارد. در وهله نخست، این نهادها از بودجه دولت ارتزاق کرده و کسری آن را تعمیق می‌کنند که در نهایت هزینه آن از جیب خانوارها با افزایش تورم پرداخت می‌شود. از سوی دیگر افزایش تعداد این نهادها و موازی‌کاری آنها با دستگاه‌های اجرایی و قانون‌گذاری باعث افزایش اصطکاک در بدنه بوروکراسی و کاهش بهره‌وری اقتصاد می‌شود.

دنیای‌ اقتصاد: مقام پولی آرژانتین اعلام کرد که از اول ژانویه، هر ماه حد بالا و پایین دامنه نرخ ارز پزو را بر اساس نرخ تورم ماه قبل گسترش خواهد داد. به گزارش فایننشال‌تایمز، این تغییرات با هدف ایجاد ذخایر و کاهش نگرانی سرمایه‌گذاران در مورد سیاست اقتصادی خاویر میلی، رئیس‌جمهور آرژانتین انجام می‌شود.

خوزه آنتونیو کاست نامزد حزب جمهوری‌خواه شیلی در انتخابات روز دوشنبه ۱۵ دسامبر شیلی با به دست آوردن ۵۸.۲درصد آرا به پیروزی رسید. این نامزد راست‌گرا که در مقابل رقیب کمونیست خود، ژانت خارا به پیروزی رسیده است؛ برادر خوزه آنتونیو کاست، میگل کاست اقتصاددان فارغ التحصیل دانشگاه شیکاگو و وزیر کار و رئیس کل بانک مرکزی شیلی در دوره دیکتاتوری ژنرال آگوستو پینوشه بود. به نظر می‌رسد بعد از پیروزی خاویر میلی، رئیس‌جمهور آرژانتین و خروج سوسیالیست‌ها از قدرت در بولیوی و پیروزی کاست در شیلی، موجی از راست‌گرایی در سال‌های اخیر در آمریکای لاتین به راه افتاده است. پیشتازی کاست نشان‌دهنده چرخشی قوی به سمت راست در افکار عمومی شیلی است؛ امری که ۶سال پس از اعتراضات گسترده علیه هزینه‌های زندگی و نابرابری در سال ۲۰۱۹ و پیروزی گابریل بوریچ، رهبر سابق چپ‌گرای جنبش دانشجویی رخ داده است.

ایرنا: مجید کریمی ریزی، رئیس مرکز تسهیل تامین مالی تولید وزارت امور اقتصادی و دارایی از رونمایی قریب‌الوقوع سامانه وثایق خبر داد. این سامانه‌ با هدف تسهیل دسترسی مردم و تولیدکنندگان به تسهیلات بانکی طراحی شده و امکان وثیقه‌گذاری دارایی‌هایی را فراهم می‌کند که پیش از این عمدتا از سوی بانک‌ها پذیرفته نمی‌شدند. راه‌اندازی این سامانه در چارچوب اجرای ماده۷ قانون تامین مالی تولید و زیرساخت‌ها انجام می‌شود که در واکنش به دشواری‌های گسترده دریافت تسهیلات بانکی، دامنه وثایق قابل قبول را به‌طور معناداری گسترش داده است.

حسین عبده‌تبریزی در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» ضمن شفاف‌سازی پیرامون صحبت‌های منتشرشده در رابطه با امکان بروز تورم بالا در ایران، به بیان تصمیماتی پرداخت که دولت برای جلوگیری از افزایش تورم باید اتخاذ کند. این تصمیمات شامل مهار کسری بودجه، توقف انتقال بار مالی دولت به بانک‌ها و سیگنال‌دهی در ارتباط با داشتن کنترل بر شرایط است. 

مجموعه شواهد و تصمیمات اخیر سیاستگذار ارزی نشان می‌دهد که عزم جدی‌تری برای تعمیق معاملات «تالار دوم» در مرکز مبادله ارز و طلا شکل گرفته است؛ مسیری که می‌تواند مقدمه‌ای برای اصلاح تدریجی نظام چندنرخی ارز و حرکت به سمت همگرایی نرخ‌ها باشد. در شرایطی که اقتصاد ایران حداقل با چهار نرخ رسمی و غیررسمی ارز فعالیت می‌کند و این وضعیت بارها از سوی کارشناسان «فاقد منطق علمی» و تورم‌زا توصیف شده، تمرکز بر تالار دوم به‌عنوان یک بازار میانی، بیش از گذشته در کانون توجه سیاستگذاری قرار گرفته است. نخستین شاهد این رویکرد، تصمیم اخیر برای هدایت بیش از ۳۳۰۰کد تعرفه‌ای وارداتی به تالار دوم است. بر اساس این تصمیم، ثبت‌سفارش این گروه گسترده از کالاها تنها با تامین ارز از مسیر تالار دوم و با نرخ توافقی امکان‌پذیر خواهد بود؛ اقدامی که به‌طور معناداری حجم تقاضا و عمق معاملات این تالار را افزایش می‌دهد. دومین نشانه، حذف ارز ترجیحی برنج و الزام واردکنندگان به قیمت‌گذاری و عرضه این کالای پرمصرف بر مبنای نرخ تالار دوم است؛ تصمیمی که نشان می‌دهد سیاستگذار حتی برای کالاهای اساسی نیز در حال انتقال تدریجی مرجع ارزی به این بازار است. سومین شاهد، اعلام پذیرش ارز سرمایه‌گذاران خارجی در تالار دوم است؛ اقدامی که با هدف افزایش عرضه ارز و تسهیل ورود سرمایه انجام می‌شود. حرکت به سمت همگرایی ارزی، پس از اظهارات وزیر اقتصاد رخ داده است؛ جایی که او صراحتا از معایب نظام چهار‌نرخی ارز سخن گفته و بر ضرورت اصلاح تدریجی، به‌جای شوک‌درمانی، تاکید کرده است. تعمیق تالار دوم بدون اعمال سقف‌گذاری‌های دستوری می‌تواند در راستای همین راهبرد ارزیابی شود. رئیس‌کل بانک مرکزی نیز با اشاره به فاصله نرخ تالار دوم و بازار آزاد، این تالار را بستری برای کشف نرخ تعادلی و کاهش رانت و عدم‌قطعیت معرفی کرده است. تالار دوم مرکز مبادله ارز و طلا، بازاری مبتنی بر معاملات توافقی است که هدف آن ایجاد تعادل میان انگیزه صادرکنندگان برای عرضه ارز و امکان تامین پایدار نیاز ارزی واردکنندگان است.

دنیای‌اقتصاد: دیوان محاسبات کشور در گزارشی، به بررسی روند اجرای طرح مولدسازی دارایی‌های دولت پرداخته و از وجود انحرافات راهبردی در این مسیر خبر داده است. این گزارش نشان می‌دهد که با وجود هدف‌گذاری‌های انجام‌شده و تاکید قوانین بودجه بر استفاده بهینه از دارایی‌های مازاد دولت، عملکرد اجرایی این طرح فاصله معناداری با اهداف تعیین‌شده دارد و نتوانسته است انتظارات مالی و اقتصادی پیش‌بینی‌شده را برآورده کند.

دنیای اقتصاد: معاون سازمان تاکسیرانی تهران گفت: افزایش قیمت بنزین هیچ تأثیری بر نرخ کرایه تاکسی‌ها ندارد.

دنیای اقتصاد: گمرک ایران اعلام کرد: بر اساس تصویب‌نامه یکم آذر امسال هیأت وزیران، امکان واردات کالاهای اساسی شامل برنج، روغن نباتی، حبوبات، گوشت قرمز، جو، ذرت و کنجاله به صورت انتقال بدون ارز از طریق استان‌های مرزی مجاز با ثبت سفارش یا ثبت آماری و با اخذ مجوزهای قانونی شامل بهداشت، قرنطینه، استاندارد و ... فراهم شده است.

دنیای اقتصاد: با ابلاغ معاون اجرایی رییس جمهور، سرو میوه، شیرینی، شام و ناهار» در همایش‌ها و جلسات اداری ممنوع شد.

روند تشکیل سرمایه ثابت در اقتصاد ایران بار دیگر نزولی شده و چشم‌انداز رشد بلندمدت کشور را با ابهام‌های جدی مواجه کرده است. تازه‌ترین داده‌های رسمی نشان می‌دهد رشد تشکیل سرمایه ثابت ناخالص در تابستان۱۴۰۴ به منفی ۴.۸درصد سقوط کرده؛ رقمی که پایین‌ترین سطح سرمایه‌گذاری در چهارسال‌ونیم اخیر را نشان می‌دهد و ادامه مسیری را تایید می‌کند که از میانه دهه۹۰ تا کنون آغاز شده است. رشد اقتصادی در تابستان سال جاری به میزان ۰.۳درصد و رشد اقتصادی بدون نفت منفی ۰.۴درصد گزارش شده است. اقتصاددانان هشدار می‌دهند که در اقتصادی سرمایه‌بر مانند ایران، کاهش سرمایه‌گذاری، ظرفیت‌های تولیدی را محدود می‌کند و به فرسایش موجودی سرمایه، افت بهره‌وری و کاهش توان رشد در سال‌های آینده منجر می‌شود. نشانه‌های این وضعیت در حال حاضر نیز، به‌روشنی در عملکرد فصلی اقتصاد قابل مشاهده است. افت سرمایه‌گذاری در سال‌های اخیر با رشدهای مثبت اما شکننده اقتصادی همراه شده که عمدتا متکی بر بخش‌هایی مانند نفت یا خدمات بوده و توان ایجاد رونق پایدار را نداشته است. بررسی روند سرمایه‌گذاری طی ۱۵سال اخیر نشان می‌دهد که اقتصاد ایران طی دوره فوق‌ذکر با نوسان‌های شدید، شوک‌های تحریمی، تورم بالا، بی‌ثباتی‌های کلان و کمبود منابع مالی مواجه بوده و این عوامل به‌صورت همزمان موتور سرمایه‌گذاری را تضعیف کرده‌اند. کاهش تدریجی دسترسی به منابع مالی داخلی و خارجی، محدودیت شدید نظام بانکی و افزایش ریسک‌های ژئوپلیتیک بر عمق این معضل اقتصادی افزوده است. در چنین شرایطی، تحقق رشد ۸درصدی هدف‌گذاری‌شده در برنامه هفتم توسعه، بسیار دور از واقعیت به نظر می‌رسد. ادامه این روند می‌تواند مسیر توسعه کشور را با چالش‌های بزرگ‌تری روبه‌رو کند، مگر آنکه مجموعه‌ای از اصلاحات هماهنگ شامل آزادسازی اقتصادی، بهبود فضای کسب‌وکار، رفع ریسک‌های سیاست خارجی و اصلاح ناترازی‌های بانکی و بودجه‌ای در دستور کار قرار گیرد؛ تصمیماتی که آینده رشد اقتصادی ایران و رفاه خانوارها به آنها گره خورده است.

ایرنا:‌ معاونت رفاه و امور اقتصادی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی اعلام کرد که فاز دوم مرحله پنجم طرح کالابرگ الکترونیک از امروز (شنبه ۲۲ آذر) با شارژ اعتبار حساب سرپرستان خانوار در دهک‌های اول تا سوم درآمدی آغاز می‌شود. بر اساس توضیحات یعقوب اندایش، مشمولان این مرحله می‌توانند از همین تاریخ به بیش از ۲۶۰هزار فروشگاه متصل به طرح مراجعه کنند و یازده قلم کالای اساسی را خریداری کنند.

ایرنا: احمد میدری، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، در دیدار با جمعی از صنعتگران و فعالان کارگری در یکی از واحدهای تولیدی شاهرود بر ضرورت توسعه آموزش‌های فنی‌وحرفه‌ای متناسب با نیازهای واقعی صنعت تاکید کرد.

دنیای اقتصاد: ناترازی بودجه‌ای اعتراض همه را برانگیخته است؛ پس لرزه‌هایش در اقتصاد دیگر قابل کتمان نیست و هر بار که صحبت از تدوین بودجه و آغاز فصل بودجه‌ریزی کشور می‌شود، بسیاری نگران و لرزان از تورم های بالا، دلهره کسری بودجه دولت در سال پیش رو را دارند.