پیامدهای سیاسی و اقتصادی شکست طرح ترزا می چیست؟
زمستان در کمین بریتانیا
عکس: AFP
داستان ترزا می که برخی قصد داشتند او را به مارگارت تاچر تشبیه کنند، تاکنون قصه‌ای دراماتیک داشته است که عمدتا فرودهایش از فرازهایش بیشتر بوده است. به نوشته روزنامه نیویورک‌تایمز، روز سه‌شنبه ترزا می، نخست‌وزیر بریتانیا یک شکست سنگین و تحقیرآمیز را به دلیل رد پیش‌نویس توافق با اتحادیه اروپا تحمل کرد. این کشور درحالی وارد یک هرج‌ومرج مطلق از بعد سیاسی شده که تنها ۱۰ هفته دیگر تا ضرب‌الاجل خروج این کشور برای اتحادیه اروپا وقت باقی‌مانده است. ترزا می روز سه‌شنبه پس از یک‌بار لغو رای‌گیری درخصوص پیش‌نویس توافق، آن را به رای مجدد گذاشت و ۴۳۲ نفر از اعضای مجلس عوام انگلیس به آن رای منفی و در مقابل ۲۰۲ نفر رای مثبت دادند و این رای منفی موجب شد تا یک رکورد بی‌سابقه در شکست یک نخست‌وزیر در تاریخ بریتانیا ثبت شود. ترزا می در این مدت هرگز نتوانست هم‌حزبی‌های خود را برای تایید این پیش‌نویس متقاعد کند. مخالفان می‌گویند این پیش‌نویس دارای هیچ چشم‌انداز مثبتی برای بریتانیا نبود.
درحال‌حاضر جناح‌های پارلمان باید پیشنهادهای خود را ارائه دهند. این غیرقابل پیش‌بینی‌ترین فرآیند پارلمان بریتانیا به‌حساب می‌آید و شاید روند خروج پارلمان را از بلوک (اتحادیه اروپا) سریع‌تر کند. جان اسپرینگ‌فورد، معاون مرکز اصلاحات اروپایی که یک موسسه تحقیقاتی در لندن است، می‌گوید: «ترزا می، کنترل فرآیند برگزیت را از دست داده است و باید ورژن برگزیت وی را مرده تلقی کرد.» مذاکرات برای خروج از اتحادیه اروپا، پس از اینکه مردم بریتانیا در سال ۲۰۱۶ با رای ۵۲ درصدی اعلام کردند که لندن باید از اتحادیه اروپا خارج شود، تنها کاری بوده که ترزا می از زمان به قدرت رسیدن به آن پرداخته و از مسائل اجتماعی همچون خدمات درمانی و مسکن غافل شده است. اما شکست سنگین وی در روز سه‌شنبه که با عدم توفیق ترزا می برای جلب نظر همحزبیهایش همراه بود، شکاف سیاسی و اجتماعی در انگلیس را بیش از پیش کرد. در این شرایط برخی هشدار می‌دهند که بدون توافق با اتحادیه اروپا، خروج بریتانیا ممکن است تبعات جبران‌ناپذیری داشته باشد. تحلیلگران می‌گویند یک خروج بدون توافق ممکن است، به‌دلیل محدودیت‌های تجاری، بریتانیا را با کمبود مواد غذایی، دارو و برق روبه‌رو سازد.
طرح ترزا می اما می‌توانست درباره طرح‌های مهاجرتی اروپا به بریتانیا قدرت انتخاب بیشتری بدهد و رابطه تجاری این کشور با اتحادیه اروپا را تا سال ۲۰۲۰ تضمین کند، آنگاه هر دو طرف را به سمت یک قرارداد طولانی سوق دهد. بلافاصله پس از عدم توفیق ترزا می در مجلس عوام این کشور، جرمی کوربین، دبیر کل حزب کارگر انگلیس دولت را فاقد صلاحیت خواند و خواستار «رای عدم اعتماد» به ترزا می و دولتش شد. اگر این اتفاق بیفتد، بریتانیا در مسیر یک انتخابات زودهنگام قرار می‌گیرد. دونالد تاسک، رئیس شورای اتحادیه اروپا می‌گوید: «اگر توافق ممکن نیست و کسی توافقی نمی‌خواهد، در آن صورت چه کسی هست که بالاخره جرات داشته باشد و تنها راه‌حل مثبت را بیان کند؟» ژان کلود یونکر، رئیس کمیسیون اروپایی اخطار داد که بریتانیا وقت زیادی برای رسیدن به یک توافق ندارد. او گفت: «من بریتانیا را ترغیب می‌کنم نیات خود را در حداقل زمان ممکن روشن کند. وقت تقریبا تمام است.» او افزود: «خطر خروج هرج‌ومرج‌زده بریتانیا با رای منفی پارلمان بیشتر شده است.» مایکل بارنیر، نماینده ارشد اتحادیه اروپا در مذاکرات خروج گفت که بریتانیا باید رویکردش را مشخص کند.
او گفت: «اکنون بر عهده دولت بریتانیا است که بگوید گام بعدی چیست. اتحادیه اروپا متحد خواهد بود و مصمم است به توافقی برسد.» اولاف شولتز، وزیر دارایی و معاون صدراعظم آلمان، گفت که این روزی تلخ برای اروپا است. ما به خوبی آماده‌ایم، اما یک برگزیت پردست‌انداز ناخوشایندترین گزینه برای اتحادیه اروپا و بریتانیا خواهد بود. در فرانسه امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور این کشور گفت: فشار عمدتا روی آنها است. او اخطار داد که دوره انتقالی حیاتی است چون خروجی بدون حصول توافق خسارت‌بار خواهد بود. دولت ایرلند هم در بیانیه کوتاهی گفت که خود را برای خروج بریتانیا بدون آنکه توافقی حاصل شده باشد آماده خواهد کرد. در این بیانیه آمده است: «متاسفانه نتیجه رای، خطر یک برگزیت هرج‌ومرج‌زده را تقویت می‌کند. در نتیجه دولت (ایرلند) بر تلاش‌های خود خواهد افزود تا برای چنین نتیجه‌ای آماده باشد.» در همین حال نیکولا استورجن، وزیر اول اسکاتلند گفته است حالا که طرح ترزا می رای نیاورد باید روند برگزیت متوقف شده و رفراندوم دیگری برگزار شود.
پیش از رای‌گیری ترزا می و طرفدارانش به هر دو حزب حاکم در مجلس عوام هشدار دادند که طرح نخست‌وزیر را تایید کنند و گفتند که این رای‌گیری را یک مساله ملی تلقی کنند نه حزبی. نخست‌وزیر بریتانیا در آخرین تلاش‌هایش سعی کرد لزوم اهمیت رای مثبت را به قانون‌گذاران انگلیسی گوشزد کند. او گفت: «مسوولیت هریک از ما در این لحظه، بسیار تاریخی است. این تصمیم تاریخی آینده کشور ما را خواهد ساخت.» با این حال، نخست‌وزیر درخصوص حرکت رو به جلو پاسخ قانع‌کننده‌ای نداشت. او پیش‌تر سیگنالی صادر کرده بود مبنی بر اینکه وی در اتحادیه اروپا حاضر خواهد شد و به آنها تضمین خواهد داد که یک رای‌گیری مجدد صورت خواهد گرفت. اما بلوک تاکنون به این سیگنال پاسخ مثبت نداده، مگر اینکه ترزا می طرح جدیدتری داشته باشد. پس از رای‌گیری، ترزا می گفت که وی اجازه خواهد داد اعضای پارلمان در مورد طرح‌های متعدد خروج بحث و نظر داشته باشند. اسپرینگفیلد از مرکز اصلاحات اروپایی در لندن می‌گوید: «اگر پارلمان در مورد یک طرح روشن به توافق برسد، ماموریت بعدی ترزا می در این است که در این باب با اتحادیه اروپا مذاکره را از سر گیرد.»
ترزا می اگر قصد دارد حمایت حزب کارگر را داشته باشد باید از «برگزیت نرم‌تر» آنها استقبال کند. این طرح از خروج بریتانیا به شرط باقی‌ماندن مناسبات تجاری دفاع می‌کند. در این شرایط جرمی کوربین با ترزا می همکاری بیشتری خواهد داشت اما مساله به همین سادگی هم نیست چراکه در داخل حزب کارگر نیز یکدستی دیده نمی‌شود و برخی از اعضای این حزب خواهان رفراندوم دوم هستند. اسپرینگفیلد می‌گوید: «فکر می‌کنم الان زمان انتخاب بین طرح برگزیت نرم‌تر یا رفراندوم دوم است.» هنوز هیچ توافقی در مورد پیشنهادهای موجود به‌وجود نیامده و همین باعث شده است تا راه‌حل‌های رادیکال رشد کند. برخی اما راهکار اساسی را برگزاری رفراندوم دوم می‌دانند به این امید که این‌بار مردم به باقی ماندن در اتحادیه اروپا رای دهند. برخی دیگر اما کاملا در نقطه مقابل گروه اول قرار دارند و ترک بدون توافق اتحادیه اروپا را پیشنهاد می‌دهند، به این افراد «قشر سخت برگزیتی‌ها» گفته می‌شود.
ترزا می پیش از رای‌گیری امیدوار بود که اگر شکستی هم در کار باشد، آن‌قدر خفیف باشد که دوباره بتواند یک رای‌گیری مجدد داشته باشد. اما شکست ترزا می سنگین‌تر از این بود که او را به یک رای‌گیری مجدد در مورد همین پیش‌نویس سوق دهد. یکی از طرفداران طرح ترزا می از رفتار همحزبیهایش به‌شدت پیش از رای‌گیری گله می‌کند. او می‌گوید: «این چه بازی است به راه انداخته‌اید؟ چه کار می‌کنید؟ شما یک مشت بچه در زمین بازی نیستید. شما قانون‌گذار هستید و کارتان قانون‌گذاری است. ما با زندگی مردم بازی می‌کنیم.» او سپس ادامه می‌دهد: این با ماست که نظم را انتخاب کنیم یا هرج‌ومرج را؟ البته این سخنان تاثیر چندانی در روز رای‌گیری نداشت و شکست ترزا می تاریخی شد. گاردین در مورد شکست ترزا می توضیح می‌دهد که باخت ترزا می رکورد شکست نخست‌وزیر پیشین بریتانیا در سال ۱۹۲۴ را می‌شکند. رامسی مک‌دونالد در آن سال با ۱۶۶ رای مخالف روبه‌رو می‌شود اما ترزا می با ۴۳۲ رای مخالف، شکست تاریخی را متحمل می‌شود. وزیر محیط‌زیست بریتانیا که پیش از رای‌گیری با یک شبکه رادیویی صحبت کرده، نسبت به عدم رای مثبت به همحزبیهایش هشدار می‌دهد. او برای اینکه تاثیرگذاری کار خود را بالا ببرد به یکی از دیالوگ‌های جان اسنو، شخصیت اصلی سریال بازی تاج و تخت متوسل می‌شود و می‌گوید: «اگر قراردادی در کار نباشد، زمستان در راه است.»
ارسال نظر