بدقولی خودروسازان به «مادران»؟
۱۵ شهریور بود که خبرگزاری صداوسیما اعلام کرد برخی از مادران مشمول طرح جوانی جمعیت به عدم تحویل به‌موقع خودروهای خود گلایه داشته‌اند. همان روز ایران‌خودرو و سایپا در واکنش به این موضوع، به اعلام جزئیات تحویل خودرو در قالب این طرح پرداختند. مطابق این آمار، دو خودروساز بزرگ کشور در طی سال گذشته ۱۹۴هزار خودرو به مادران حائز شرایط طرح جوانی جمعیت و حمایت از خانواده تحویل داده‌اند.
کیوان پناهی، مدیر بازاریابی و شبکه فروش ایران‌خودرو، درباره تعداد ثبت‌نام و تخصیص خودرو برای طرح مادران گفته است که این شرکت خودروسازی در طول سال ۱۴۰۱ بالغ بر ۲۹۰هزار دستگاه خودرو ظرفیت برای طرح مادران اختصاص داده که تقریبا نزدیک به ۵۰درصد ظرفیت فروش بود. بر این اساس ۲۸۲هزار نفر از مادران موفق به واریز وجه شدند و تاکنون ۱۷۰هزار دستگاه خودرو به آنها تحویل داده شده است. بنابراین می‌توان گفت که ایران‌خودرو ۶۰ درصد از تعهدات خود به مادران دارای دو فرزند و بیشتر را تحویل داده؛ البته این مقام مسوول در ایران‌خودرو همه این تعهدات را معوق نمی‌داند و می‌گوید موعد تحویل برخی از آنها فرا نرسیده است. به گفته وی بیشتر تقاضای طرح جوانی جمعیت مربوط به پژو پارس و پژو ۲۰۷ بوده؛ برای مثال هفت‌هزار و ۶۰۰ نفر از تقاضای این گروه مربوط به پژو پارس بوده که برای دو‌هزار و ۸۹۰ نفر فراخوان صادر شده است.
بنابراین می‌توان این نتیجه را گرفت که بخش قابل‌توجهی از تعهدات معوق ایران‌خودرو برای مادران مربوط به پژو پارس است، چراکه تنها ۳۸درصد از تعهدات مربوط به این خودرو تحویل داده شده است. سهم پژو پارس از کل خودروهای تحویل داده‌نشده ایران‌خودرو به مادران که حدود ۱۱۲هزار دستگاه بوده، حدود ۴درصد است. پناهی می‌گوید: «به هفت‌هزار و ۳۰۰ نفر مشتری پارس پیشنهاد شرایط تبدیل برای ۲۰۷ را دادیم، اما استقبال نکردند. حداکثر تا پایان ماه، فراخوان خواهند شد تا برای پارس واریز وجه کنند و قرار داد منعقد می‌شود.»
در مورد سایپا نیز معاون بازاریابی و فروش این شرکت از تحویل ۲۴هزار خودروی سایپا به متقاضیان طرح خانواده و جوانی جمعیت خبر داده است. وی اعلام کرده ۲۰۰هزار نفر در این طرح طی سال ۱۴۰۱ ثبت‌نام کردند که تنها شرایط ۸۰هزار نفر مورد تایید قرار گرفته است. از این بین نیز تاکنون ۴۳هزار نفر ثبت‌نام نهایی کرده‌اند و به ۲۴هزار خودرو تحویل داده شده است. بنابراین سایپا ۵۵درصد از تعهدات خود به مادران را تحویل داده و ۴۵ درصد آن باقی مانده است. نکته قابل‌توجه دیگر اینکه ۴۶درصد از ثبت‌نام‌کنندگان اولیه که حائز شرایط بودند اقدام به ثبت‌نام نهایی برای تحویل محصولات سایپا نکرده‌اند. وی تاکید کرده شاهین پرطرفدارترین محصول سایپا برای مادران دارای دو فرزند و بیشتر بوده است. به گفته این مقام مسوول سایپا، تعویق در تحویل خودرو در طرح جوانی جمعیت نیز بیشتر مربوط به شاهین است و علت آن را «نیاز هماهنگی با برخی سازمان‌ها مانند استاندارد، پلیس و مجوز‌های لازم» معرفی کرد.
مروری بر این آمارها خود حائز دو نکته اساسی است. یکی اینکه خودروسازان در سال گذشته علاوه بر اینکه تعهدات خود به مشتریان عادی را با تاخیر تحویل داده یا هنوز تحویل نداده‌اند، در مورد متقاضیان طرح حمایت از خانواده و طرح جوانی جمعیت نیز چندان خوش‌قول نبوده‌اند. این در شرایطی است که گرچه ۵۰درصد از فروش خودرو باید به مادران دارای دو فرزند و بیشتر تعلق گیرد و تامین آن به اندازه تامین تقاضای عادی برای خودروساز چالش‌برانگیز است؛ اما این گروه از متقاضیان مورد حمایت ویژه سیاستگذاران هستند.
نکته دیگر اینکه با توجه به عدم تحویل به‌موقع خودرو به مادران حائز شرایط و کاهش سطح عمومی قیمت خودرو در بازار نسبت به ماه‌های گذشته، باید دید آیا در ادامه تقاضای این گروه همچنان به حد نصاب خواهد رسید یا مادران ترجیح خواهند داد که به جای درگیر شدن در بوروکراسی خرید خودرو از خودروسازان، محصول موردنیاز خود را از بازار تهیه کنند. البته همچنان فاصله قیمتی بازار و کارخانه به حدی است که برای متقاضیان طرح جوانی جمعیت منتظر ماندن در این مسیر صرفه اقتصادی داشته باشد؛ اما باید دید مادران نسبت به بدقولی خودروسازان تا چه اندازه صبور خواهند بود.
