بنابر گزارش منتشره که شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران تهیه کرده، بیشتر خودروهای داخلی در اسفند ۹۷ و نسبت به بهمن همین سال، سطح کیفی خود را حفظ کرده و دچار افت و خیز خاصی نشده‌اند. ثبات کیفی نسبی خودروهای داخلی در شرایطی است که تحریم‌های ایالات‌‌متحده آمریکا سبب مختل شدن روند تامین قطعات از منابع اصلی شده و کارشناسان معتقدند این موضوع بالاخره تاثیر منفی خود را روی کیفیت خودروها خواهد گذاشت. در واقع با ادامه روند تحریم‌ها، بیم آن می‌رود که کیفیت قطعات (به‌دلیل تامین از منابع فرعی) افت کرده و در نتیجه سطح کیفی خودروهای تولید داخل پایین بیاید. این اتفاق در دوران قبلی تحریم که به سختی حالا نبود، رخ داد و حالا باید منتظر ماند و دید آیا افت کیفی احتمالی در گزارش‌های آتی شرکت بازرسی اثبات و منعکس خواهد شد؟ البته این نکته را نیز نباید فراموش کرد که به‌دلیل کاهش تیراژ، عملا مشغله خودروسازان کم شده و بنابراین آنها وقت و تمرکز بیشتری برای کاستن عیوب محصولات خود در پروسه تولید و مونتاژ دارند. به‌عبارت بهتر، اگرچه ممکن است کیفیت کلی خودروها از ناحیه قطعات کاهش پیدا کند، با این حال شرکت‌های خودروساز می‌توانند با توجه به زمان و تمرکز بیشتری که به‌واسطه کاهش تولید نصیب‌شان شده، حداقل عیوب مربوط به مونتاژ محصولات را کمتر کنند. در حال‌حاضر برخی مشکلات کیفی خودروهای داخلی مانند صداهای غیر‌عادی، نفوذ آب و رگلاژ نبودن درها، به ضعف در پروسه مونتاژ مربوط می‌شود که فارغ از بحث قطعات، امکان کمرنگ کردن آنها به‌واسطه وقت و تمرکز بیشتر وجود دارد.

نکته دیگری که در ماجرای ثبات نسبی کیفیت خودروهای داخلی وجود دارد، نقش قطعات ذخیره شده در این ماجرا است. پس از آنکه ایالات‌متحده آمریکا در اردیبهشت سال گذشته از توافق هسته‌ای و برجام خارج شد، خودروسازان و قطعه‌سازان سه ماه فرصت داشتند قطعات و مواد اولیه موردنیاز خود را از منابع خارجی اصلی تامین کنند. بنابر اعلام آمریکایی‌ها، صنعت خودرو در نیمه مرداد تحریم می‌شد و بنابراین خودروسازان و قطعه‌سازان تا جایی که توانستند، قطعات و مواد اولیه وارد و ذخیره کردند تا تولید نخوابد. این ذخایر قطعه‌ای علاوه‌بر اینکه اجازه نداد تولید متوقف شود، کیفیت خودروها را نیز تضمین کرد، چه آنکه بنابر گزارش‌های منتشره، سطح کیفی خودروهای داخلی افت نکرده و حتی پای خودرویی پنج ستاره نیز به میدان باز شده است. حال این نگرانی وجود دارد که با اتمام ذخایر قطعه‌ای، چه سرنوشتی در انتظار تولید و کیفیت خودروها خواهد بود و آیا قطعات تامینی از منابع فرعی، می‌توانند به اندازه لازم و کافی جوابگو باشند.

اما در روشی که شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران برای ارزیابی کیفی خودروها لحاظ می‌کند، هر محصول بسته به امتیازات کسب شده، بین یک تا پنج ستاره کیفی دریافت کرده و در دسته قیمتی خود جای گرفته است. این در شرایطی است که بالاخره یک خودرو داخلی توانسته برای اولین بار پنج ستاره کامل کیفی را به‌دست بیاورد.

در گزارش منتشره، اخذ یک ستاره، نشان‌دهنده حداقل کیفیت یک خودرو بوده و هرچه تعداد ستاره‌ها بالاتر باشد، به معنای آن است که آن خودرو از سطح کیفی بهتری برخوردار است. در گزارش کیفی اسفند اما طبق روال ماه‌های گذشته، خودروهای تولید داخل در پنج گروه قیمتی دسته‌بندی شده و بین یک تا پنج ستاره کیفی به‌دست آورده‌اند. تا پیش از انفجار قیمت‌ها در بازار خودرو، محصولات تحت ارزیابی در دسته‌های قیمتی زیر ۲۵ میلیون تومان تا بالای ۱۰۰ میلیون تومان قرار می‌گرفتند که حالا دیگر این گروه‌بندی اعتبار خود را از دست داده است. در میان ۴۷ خودرویی که طی آخرین ماه زمستان ۹۷ مورد ارزیابی کیفی قرار گرفته‌اند، ۱۵ خودرو چهار ‌ستاره کیفی را از آن خود کرده‌اند و این یعنی، حدود ۳۲ درصد از خودروهای یاد شده توانسته‌اند به کیفیت نسبتا ایده‌آل دست پیدا کرده و با فاکتور گرفتن از ۲۰۰۸ پنج ستاره، برترین محصولات خودروسازی کشور در اسفند باشند.

طبق گزارش منتشره، ۱۶ خودرو داخلی نیز موفق به اخذ سه ستاره کیفی شده‌اند تا در مجموع حدود ۳۵ ‌درصد از خودروهای ارزیابی شده در اسفند، سه ستاره لقب گرفته و کیفیتی متوسط را ازآن خود کنند. از آن‌سو، اما ۱۵ ‌خودرو نیز توانسته‌اند تنها دو ستاره کیفی را در ارزیابی اسفندماه سال‌جاری به‌دست بیاورند؛ بنابراین حدود ۳۲ درصد از خودروهای تولید داخل نیز طی اسفند امسال دوستاره بوده‌اند.

ظهور اولین پنج ستاره

نگاهی بیندازیم به جزئیات کیفیت خودروهای داخلی در سومین ماه زمستان، تا مشخص شود سطح کیفی آنها از چه شرایطی برخوردار بوده است. در گزارش منتشره، بازهم خودروهای به اصطلاح گران‌قیمت، بیشترین ستاره‌ها را نصیب خود کرده‌اند، هرچند البته استثناهایی نیز در این مورد به‌چشم می‌آید. در واقع در چند مورد، خودروهای داخلی و مونتاژی با وجود قیمت بالایی که دارند، حداقل کیفیت را به خود اختصاص داده‌اند. هرچه هست، در گروه خودروهای سطح قیمتی یک، با دو عضو تقریبا مونتاژی یعنی مزدا۳ شرکت بهمن موتور و سوزوکی گرند‌ویتارای ایران‌خودرو خراسان روبه‌رو می‌شویم که هر دو آنها موفق به کسب چهار ستاره کیفی شده‌اند.

این خودروها در گزارش قبلی نیز همین تعداد ستاره را کسب کرده بودند؛ بنابراین تغییر کیفیت خاصی در آنها طی سومین ماه زمستان امسال و نسبت به بهمن رخ نداده است. این دو محصول در حال‌حاضر گران‌ترین خودروهای تولید و مونتاژ داخل به‌شمار می‌روند و همچنین از داخلی‌سازی پایینی برخوردار هستند. در گزارش‌های قبلی اگرچه نام پژو ۲۰۰۸ نیز در دسته قیمتی یک قرار داشت، اما در گزارش جدید، این خودرو به یک دسته پایین‌تر رفته است. هرچه هست، پژو ۲۰۰۸ که اولین محصول پسابرجامی خودروسازی کشور به‌شمار می‌رود و با وجود تعلیق فعالیت‌های پژو در ایران، تولید آن فعلا ادامه دارد، موفق به کسب پنج ستاره کیفی شده است. با توجه به تحریم‌های موجود که ارتباط خودروسازی داخلی را با خارج به شدت کاهش داده و تامین قطعات را مختل کرده است، ادامه تولید ۲۰۰۸ در‌هاله‌ای از ابهام قرار دارد. در واقع ۲۰۰۸ در حالی پنج ستاره شده که احتمالا تا چند ماه دیگر اصلا در ایران به تولید نخواهد رسید، ضمن اینکه در حال حاضر نیز تیراژ بسیار اندکی دارد. شرکت بازرسی دلایل پنج ستاره شدن ۲۰۰۸ را اعلام نکرده، با این حال به نظر می‌رسد بهبود کیفیت مونتاژ سبب شده این خودرو به این عنوان دست پیدا کند.

اما به جز ۲۰۰۸، هشت خودرو دیگر نیز در دسته قیمتی ۲ حضور دارند که مجموعه‌ای از مدل‌های چینی و کره‌ای هستند. در میان آنها، کیا سراتو، هیوندایی اکسنت و‌هایما S۷ توانسته‌اند چهار ستاره کیفی به‌دست بیاورند. سراتو که در شرکت سایپا مونتاژ می‌شود، در گزارش کیفی گذشته نیز چهار ستاره کیفی به‌دست آورده؛ بنابراین سطح کیفی آن در اسفند تغییر خاصی به خود ندیده است. این محصول به‌دلیل وابستگی به قطعات خارجی، با افت تولید مواجه شده و شاید ادامه مونتاژ آن برای نارنجی‌های جاده مخصوص طی ماه‌های آتی میسر نباشد. دیگر عضو این گروه یعنی هیوندایی اکسنت که میهمان کرمان موتور است نیز نسبت به گزارش قبلی تغییری به خود نمی‌بیند. غول تحریم گریبان این خودرو را نیز می‌فشارد و نمی‌توان با قاطعیت در مورد ادامه مونتاژش در آینده صحبت به میان آورد. در گروه تحت بررسی اما پنج خودروی چینی نیز به چشم می‌آید که همه آنها با داخلی‌سازی پایینی در کشور مونتاژ می‌شوند. به جز مدل هایماS۷‌، مدل S۵ این محصول نیز در گروه تحت بررسی جا خوش کرده و سه ستاره دارد. این خودرو نسبت به گزارش بهمن، تغییر کیفی خاصی را تجربه نکرده است. دیگر خودروی چینی این گروه یعنی تیگو۵ که در مدیران خودرو مونتاژ می‌شود، در گزارش کیفی اسفند سه ستاره به‌دست آورده، بنابراین در مقایسه با گزارش قبلی، تغییری نکرده است. همچنین جک S۵ نیز به‌عنوان محصول مونتاژی کرمان موتور، با کسب سه ستاره، شرایط کیفی مشابهی با ماه گذشته دارد. این گروه میزبان محصولی دیگر از جک نیز به نام S۳ است. طبق گزارش منتشره، خودروی موردنظر مانند گزارش قبلی سه ستاره کیفی کسب کرده است. در نهایت تنها عضو دو ستاره دسته قیمتی ۲، ام‌وی‌ام مدل X۳۳ است که تعداد ستاره‌هایش تفاوتی با گزارش قبلی ندارد.

اما در دسته قیمتی ۳ نیز خودروهای چینی حضور دارند و در این بین، بسترن و چانگان و آریو اتومات توانسته‌اند چهار ستاره کیفی به‌دست بیاورند. بسترن محصول مونتاژی گروه بهمن به‌حساب می‌آید که در گزارش قبلی نیز چهار ستاره داشت. چانگان هم که خودروی مونتاژی سایپایی‌ها محسوب می‌شود، تغییری در کسب ستاره نسبت به بهمن‌ماه نداشته است. همچنین آریو اتومات هم خودرویی چهار ستاره باقی مانده و تغییری را به خود نمی‌بیند.از سوی دیگر اما آریزو ۵ نیز کماکان سه ستاره کیفی را به خود می‌بیند و با این حساب تغییری در سطح کیفی این محصول مونتاژی چینی در اسفند و نسبت به بهمن رخ نداده است. ام‌وی‌ام X۲۲ هم دیگر عضو گروه تحت بررسی است که در مدیران خودرو مونتاژ می‌شود و مانند گزارش قبلی، سه ستاره کیفی دارد. این گروه خودرویی به نام لیفان X۳۳ نیز داشت که در گزارش کیفی اسفند، نامی از آن به چشم نمی‌آید.

نگاهی هم بیندازیم به دسته قیمتی ۴ که بیشترین خودروهای داخلی را در خود جای داده است. مانند چند گزارش قبلی، همچنان رنویی‌ها و پژویی‌ها رده‌های ابتدایی این گروه را به خود اختصاص داده‌اند، هرچند یک میهمان چینی نیز به جمع چهار ستاره‌های این گروه اضافه شده است.بر این اساس، تندر پلاس اتومات، تندر-۹۰ پلاس، رنو ساندرو اتومات، پژو ۲۰۷ اتومات، پارس تندر، پژو ۲۰۷‌ای و آریو دنده ای، موفق به کسب چهار ستاره کیفی شده‌اند. هیچ کدام از خودروهای مذکور تغییری در سطح کیفی شان نسبت به بهمن رخ نداده است.

در رده‌های بعدی این دسته قیمتی اما با تندر -۹۰ پارس خودرو، تندر-۹۰ ایران خودرو، دنا پلاس، رانا، پژو ۲۰۶ صندوقدار، پژو ۲۰۶‌هاچ بک، دنا معمولی، ام‌وی‌ام ۳۱۵، دانگ فنگ H۳۰ و تازه واردی به نام سایپا کوئیک مواجه می‌شویم که همه آنها سه ستاره کیفی دارند. خودروهای موردنظر در مقایسه با گزارش کیفی بهمن‌ماه، نه ستاره‌ای اضافه کرده‌اند و نه کم. در گروه مورد بررسی همچنین ۱۰ خودرو دو ستاره نیز به چشم می‌آید و اتفاقا هیچ کدام از آنها در مقایسه با گزارش قبلی، با تغییر ستاره‌بندی مواجه نشده‌اند. این خودروها عبارتند از سورن، پژو پارس کرمانشاه، سمند تبریز، پژو ۴۰۵ خراسان، ساینا، تیبا۲، تیبا، پژو پارس تولید فارس، پژو پارس تولید مازندران و پژو پارس تولید سایت سمنان.گزارش کیفی اسفندماه اما خودروهای دسته ۵ قیمتی را نیز در خود جای داده است، به نحوی که نام چهار محصول در این دسته دیده می‌شود. پراید ۱۳۱ تولید سایپا،پراید ۱۱۱ (هاچ بک)، پراید ۱۳۲ و پراید ۱۳۱ تولید پارس خودرو، چهار محصولی هستند که در گروه موردنظر جا خوش کرده و تغییر کیفی خاصی نیز به نام آنها به ثبت نرسیده است. در واقع این چهار خودرو همچنان دو ستاره به‌شمار می‌روند و در حال حاضر ارزان‌ترین محصولات بازار خودروی کشور هستند.

16 (1)