افت‌و‌خیز برندها در بازار ایران

نگاهی کلی به آنچه در یک دهه اخیر در بازار خودرو ایران رخ داده، ناامیدی نسبت به محصولات مورد پسند ایرانی‌ها در خطوط تولید خودروسازان داخلی است گرچه در سه سال اخیر تا حدی اوضاع بهبود یافته است. بررسی بازار ایران در فاصله سال‌های ۹۴ تا ۹۶ نشان از یک رشد گسترده در تولید خودرو و افزایش واحدهای تولیدی دارد که همین عامل باعث شده تنوع بازار به شدت افزایش پیدا کرده و کلاس‌های تازه‌ای از خودرو وارد بازار ایران شود. با اینکه ایران در سه سال ۹۴، ۹۵ و ۹۶ به ترتیب موفق شده ۹۷۸ هزار دستگاه، ۱.۳۵۰ میلیون و ۱.۵۳۴ میلیون واحد خودرو تولید کند اما هنوز هم صنعت خودروی ایران قائل به تولید خودروهای فول‌سایز در رده‌های مختلف نبوده و میلی هم به تولید خودروهای اسپورت لوکس ندارد. برای نمونه در‌حالی‌که در بازار ایران، تولید وانت‌پیکاپ‌ها در یک دهه اخیر نصف شده و نیاز به بارکش‌های شهری به دلیل تولید اندک کامیونت‌ها قابل‌توجه است، در بین خطوط تولید صنایع خودرو خبری از عرضه یک وانت‌پیکاپ‌ اندازه کامل و قوی با قیمتی مناسب نیست. همچنین در بازار خودرو با وجود میل بالا به خودروهای مجلل اعم از سدان و کراس‌اوور، هنوز هیچ خودرویی در این دو رده به بازار عرضه نشده است. همچنین ما در بین تولیدات مختلف خودروسازان نه خودروی کوپه و نه خودروی کابریو یا روباز هیچ‌کدام را نداریم. موردی که به واسطه رشد بازار در این سال‌ها باید مورد توجه خودروسازان داخلی قرار می‌گرفت، اما تماما نصیب واردکنندگان رسمی و غیررسمی حاضر در بازار ایران شده است. مقایسه آماری وضعیت فروش خودرو در ایران برای فهم دقیق‌تر از ترند بازار و تقاضای مشتریان نشان می‌دهد چه اندازه ساختار فعلی صنعت خودروی ایران به‌رغم افزایش تنوع مدل در سال‌های اخیر که ناشی از حضور چینی‌ها در صنعت خودروی ایران بوده، همچنان متصلب است. برای نمونه در‌حالی‌که ۵۹ درصد از خریداران بازار ایران را علاقه‌مندان به خودروهای سدان تشکیل می‌دهد، تنها کمی بیش از یک درصد از خریداران تمایل به انتخاب خودرویی با اتاق استیشن واگن داشته و کمتر از یک درصد بازار نیز تمایل به خرید ون‌های تجاری و کاری دارند. در عین حال اتاق هاچ‌بک که عمدتا موردپسند خریداران اروپایی است، در ایران طرفداران زیادی داشته و ۵/ ۲۲ درصد کل خودروهای تولید شده در این سه سال به اتاق هاچ‌بک مربوط است.  پژو، خودروساز فرانسوی، در حالی در کنار خودروهای خانواده سمند و دنا توانسته مالک مطلق بازار سدان‌های ایران باشد که در بخش هاچ‌بک‌ها سایپا به لطف عرضه تیبا۲ توانسته به یکی از بازیگران اصلی این کلاس تبدیل شود. در یک رده پایین‌تر، خودروهای شاسی‌بلند در انواع ساب کامپکت، کامپکت و کوچک هم با وجود ضعف بنیه، موفق شده‌اند در زمانی کوتاه بیش از ۱۰ درصد سهم بازار ایران را به دست آورند. نکته جالب این رده حاکمیت مطلق چینی‌هاست که بی‌رقیب اهداف خود را پیش می‌برند. موردی که به نظر می‌رسد با وجود رشد بالا در ایران، همپای ترند جهانی پیش نرفته و همچنان زیر سایه تولید خودروهای قدیمی پژو، رنو و کیا در خطوط تولید خودروسازان وطنی باقی مانده است.

 

12