تهدید خودرویی ترامپ

دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، در ادامه تصمیمات تعرفه‌ای اخیر خود و در جهت اعمال محدودیت بر واردات کالاهای خارجی، تهدید کرد محصولات خودروسازان اروپایی را نیز مشمول تعرفه‌های سنگین واردات خواهد کرد. این خبر موجب نگرانی شرکت‌های خودروسازی شده است. کارشناسان عقیده دارند که فقدان ارائه جزئیات در پیام توییتری ترامپ، درک ابعاد این تهدید را مشکل می‌کند. او پیش‌تر هم خودروسازان آلمانی را به اعمال تعرفه ۳۵ درصدی تهدید کرده بود. فردیناند دودن‌هوفر مدیر مرکز تحقیقات خودرو در دانشگاه دویسبورگ آلمان می‌گوید: «توییت ترامپ احساساتی است و مبنای منطقی ندارد، با وجود این از آنجا که ترامپ براساس همین تهدیدها سیاست‌گذاری می‌کند، نمی‌توان این توییت را جدی نگرفت.» اما دلایل زیادی وجود دارد که چنین اقدامی را توجیه‌ناپذیر می‌کند:

اشکالات قانونی

ترامپ واردات فولاد را تهدیدی علیه امنیت ملی آمریکا قلمداد کرده بود اما این استدلال در مورد خودرو کارساز نخواهد شد. وضع تعرفه جدید بر ورود خودرو، به سرعت در سازمان تجارت‌جهانی (WTO) به چالش کشیده خواهد شد. حل این اختلاف بسیار زمانبر خواهد بود و ممکن است سال‌ها طول بکشد، اما مسلم است که آمریکا در این پرونده به‌دلیل تخطی از قوانین تجارت‌جهانی محکوم خواهد شد و سازمان تجارت‌جهانی به اتحادیه اروپا اجازه خواهد داد اقدامات متقابلی پیش بگیرد. آمریکا در مورد تعرفه واردات خودرو تعهدات بین‌المللی دارد و تغییر ناگهانی این تعرفه‌ها تبعات اجتناب‌ناپذیری برای این کشور خواهد داشت.

تاثیرات مخرب

این اقدام می‌تواند تاثیرات مخربی بر صنعت جهانی خودروسازی بر جای بگذارد. شکل‌گیری زنجیره‌های تامین بین‌المللی در صنعت خودرو سبب شده است مرزهای جغرافیایی نادیده گرفته شوند و میزان تاثیرگذاری ابزارهایی نظیر تعرفه‌های واردات را نیز با اما و اگرهای بسیار مواجه  کند. خودروسازان آلمانی سرمایه‌گذاری گسترده‌ای در آمریکا کرده‌اند و خودروهایی که در آمریکا تولید می‌شوند را به دیگر کشورها هم صادر می‌کنند؛ بنابراین از اقدامات تلافی‌جویانه، دیگر کشورها متضرر خواهند شد. در عین حال خودروسازان آمریکایی هم از اعمال تعرفه بر خودروهای خارجی زیان خواهند دید. جنرال‌موتورز در سال گذشته میلادی حدود ۳ میلیون دستگاه خودرو در آمریکا به فروش رساند،‌در حالی که تنها ۲/ ۲ میلیون دستگاه را در خاک آمریکا تولید کرده بود. این آمار نشان می‌دهند خودروسازان آمریکایی نیز اقدام به واردات خودرو از سایر کشورها می‌کنند. کارشناسان عقیده دارند امروزه با در نظر گرفتن زنجیره‌های تامین بین‌الملل و کارخانه‌های خودروسازی خارجی فعال در کشورهای مختلف، تشخیص اینکه کدام خودرو واقعا در اروپا ساخته شده است، بسیار مشکل است و اعمال چنین قانونی موجب آشفتگی بازار جهانی خودرو خواهد شد.

  خسارات آمریکا

تحلیلگران عقیده دارند قوانینی که واردات قطعات خودرو را هدف قرار می‌دهند، حتی از قوانین واردات خودروهای کامل زیانبارتر هستند. امروزه قطعات خودرو اغلب از چند مرز جغرافیایی عبور می‌کنند تا به خط مونتاژ نهایی برسند. به گفته کارشناسان هر اقدامی که روند تامین قطعات در زنجیره‌های ارزش را مختل کند، خسارات عظیمی به‌بار خواهد آورد. تخمین اثرات جانبی چنین اقدامی مشکل خواهد بود. آمریکا مقصد مناسبی برای سرمایه‌گذاری‌ است و شرکت‌هایی نظیر تویوتا این کشور را برای تولید خودرو وصادرات آن به دیگر نقاط جهان انتخاب کرده‌اند. اما چنین روندی، فضای سرمایه‌گذاری را به‌شدت تحت‌تاثیر قرار خواهد داد و همه طرف‌ها را متضرر خواهد ساخت.

موضع خودروسازان

تویوتا بزرگ‌ترین خودروساز ژاپنی نیز نسبت به عواقب چنین تصمیمی هشدار داده است. یکی از مدیران ارشد تویوتا در مصاحبه‌ای با نشریه فایننشال‌تایمز گفت این جنگ تجاری هیچ برنده‌ای ندارد و خودروسازان و خریداران در چنین شرایطی متحمل زیان خواهند شد. او گفت: «هزینه‌های تولید در آمریکا روزبه‌روز بالاتر می‌رود.» به این ترتیب تولید خودرو در این کشور جذابیت خود را از دست خواهد داد. البته آغاز جنگ تجاری هزینه‌های تولید را در همه‌ کشورها افزایش خواهد داد. این مدیر تویوتا هشدار داد که تصمیم ترامپ می‌تواند اقدامات متقابل چین و اتحادیه اروپا را به دنبال داشته باشد. این چالش برای تویوتا که ۷۰ درصد از فروش آمریکا را در اختیار دارد، مشکل‌ساز خواهد شد. در سال گذشته میلادی سود این شرکت در آمریکا کاهش یافت، اتفاقی که به گفته مدیران تویوتا نباید تکرار شود. تعرفه‌هایی که ترامپ برای ورود فولاد و آلومینیوم وضع کرده سبب افزایش قیمت این مواد شده است. خودروسازان در مواجهه با چنین وضعیتی دو راه در پیش دارند: یا این افزایش قیمت را بپذیرند و هضم کنند یا آن را در قیمت نهایی محصولات خود انعکاس دهند. تویوتا تاکنون افزایش قیمت را هضم کرده و قیمت محصولاتش را افزایش نداده است، ‌اما ادامه این روند ساده نخواهد بود چراکه منجر به کاهش سودآوری خواهد شد.

خودروسازان آلمانی هم از سیاست‌گذاران این کشور خواسته‌اند «به هیچ قیمتی وارد جنگ تجاری با آمریکا نشوند.» اتحادیه خودروسازان آلمانی طی بیانیه‌ای اعلام کردند:«تعرفه‌های تنبیهی نمی‌تواند پاسخی به تهدیدات ترامپ باشد.» برنارد متس، رئیس اتحادیه خودروسازان آلمان در این بیانیه تصریح کرده است :«به هر قیمتی باید از وقوع جنگ تجاری جلوگیری کرد، چراکه همه در چنین جنگی بازنده خواهند شد.» بی‌ام‌و، ‌دایملر و فولکس‌واگن در آمریکا سالانه بیش از ۸۰۴ هزار دستگاه خودرو تولید می‌کنند و این رقم مرتبا افزایش می‌یابد. در حالی که کل صادرات این سه خودروساز از مبدأ آلمان به مراتب کمتر است.

دورنمای مذاکره

کارشناسان آمریکایی پیش‌بینی می‌کنند مذاکره با طرف اروپایی احتمالا نتیجه بهتری در بر خواهد داشت. در حال حاضر خودروهای تولید آمریکا برای ورود به اروپا مشمول تعرفه ۱۰ درصدی می‌شوند، ‌در حالی که ورود خودروهای اروپایی به بازار آمریکا با پرداخت تعرفه ۵/ ۲ درصدی امکان‌پذیر است. تعرفه‌های جدید آمریکا هیچ کمکی به بهبود رقابت‌پذیری خودروهای آمریکایی در بازار اروپا نخواهند کرد، اما در صورتی که اروپاییان متقاعد شوند که تعرفه ورود خودروهای آمریکایی را از ۱۰ درصد کنونی پایین‌تر بیاورند، خودروهای آمریکایی در بازار اروپا موقعیت رقابتی بهتری خواهند یافت. این همان درخواستی است که در مذاکره با اروپاییان باید مورد توجه قرار بگیرد.


آناهیتا پولاد