همسایه شمالی ایران به جمع خودروسازان پیوست

در اواخر دهه ۷۰ شرکت ایران خودرو با تولید سمند که البته برفناوری پژو پایه‌گذاری شده بود، اولین خودروی ملی کشورمان را به بازار عرضه کرد. هر چند بعد از ایران خودرو، شرکت سایپا نیز محصولات ملی دیگری معرفی کرد اما این محصولات همگی بر پایه پلت‌فرم‌های خودروسازان خارجی بنا شده بود. در این زمینه بسیاری از کارشناسان بعد از تولید خودروهایی که به‌نام خودروی ملی به بازار عرضه می‌شد، از این صنعت به‌عنوان «صنعتی ساختگی» نام بردند، به این معنا که این محصولات تنها نامی از ملی بودن یدک می‌کشند و در اصل خودروسازان کشورمان با استفاده از پلت‌فرم‌های قدیمی و از رده خارج دیگر شرکت‌ها، خودروی ملی تولید کرده‌اند. با تدوام چنین روندی اما سری به همسایه شمال غربی ایران می‌زنیم. همسایه‌ای که اصراری بر خودروساز شدن نداشت و تمام هم و غم خود را بر توسعه صنعت قطعه نهاده بود. در واقع این کشور با تقویت بخش قطعه‌سازی زیرساخت‌های لازم برای ورود دانش و تکنولوژی خودروسازان بزرگ جهان را فراهم کرد. صحبت از ترکیه است کشوری که در اوایل هفته جاری از اولین خودروی ملی خود با افتخار رونمایی کرد. آنچه مشخص است این کشور با جذب سرمایه‌های خارجی و اهمیتی که برای سرمایه گذاران خودرویی قائل بود توانست میزبان شرکت‌های معتبر خودروسازی در کشور خود باشد. به‌طوری‌که این کشور هم‌اکنون میزبان ۹ خودروساز بزرگ جهان در بخش مونتاژ محصول است و شماری از بهترین قطعه‌سازان جهان را نیز جذب کرده است. اگرچه ترکیه نام و نشانی از ملی‌گرایی در صنعت خودرو ندارد، اما طی دو دهه گذشته شبکه وسیعی از سازندگان بزرگ و کوچک خودرو و قطعه را در خود جای داده است. آنچه مشخص است ترک‌ها به مدد ارتباطات خارجی هم‌اینک از صاحبان دانش ساخت قطعه و حتی خودرو هستند، به‌طوری که سال ۲۰۱۸ به غیر از تامین بازار داخل و نیاز خودروسازان فعال در ترکیه، ۶/ ۳۱میلیارد دلار صادرات نیز داشتند. برندهای معتبر دنیا خودروهایی همچون فیات تیپو، رنو مگان، تویوتا ch-r، هوندا سیویک، فورد ترانزیت، رنو کلیو، هیوندای اکسنت و آکسارای مرسدس بنز را در این کشور تولید و صادر می‌کنند. طبق آمارهای موجود در سال ۲۰۱۸ از هر ۱۰۰ خودرو ۸۳ خودرو از این کشور صادر شده است. این کشور با توجه به فناوری که در تولید قطعات خودرو دارد نقش مهمی در صادرات جهانی ایفا می‌کند. اما قدم‌های کوتاه و موثر ترکیه برای خودروساز شدن، این روزها این کشور را در لیست صاحبان صنعت خودرو قرارداده است. ژست‌های هیجان‌زده رجب طیب اردوغان برای افتخاراتی که از آن به‌عنوان ساخت اولین خودرو ملی نام برده، در هفته جاری بسیار مورد توجه رسانه‌ها قرار داشت.  

۵۹ سال پیش ترکیه برای اولین بار قصد تولید خودرویی ملی را داشت و خودرو «دوریم» که در زبان ترکی به معنای انقلاب است را با حضور جمال گورسل رئیس‌جمهور وقت ترکیه رونمایی کرد. اما این مراسم به فاجعه‌ای تاریخی بدل شد. آن‌طور که خبرآنلاین نوشته دوریم سیاه رنگی که در روز ملی ترکیه «جمال گورسل» پشت آن نشسته بود در مسیر رساندن به مراسم رونمایی رنگ شده بود. مشکل اما تنها رنگ خشک نشده این خودرو نبود. برای به حرکت درآوردن آن مقدار بسیار اندکی سوخت بی‌کیفیت در باک این خودرو ریخته بودند. تنها ۱۰۰ متر پس از شروع حرکت این خودرو به خاطر سوخت بی‌کیفیت و کم در میانه رونمایی خاموش شد و دیگر روشن نشد. به این ترتیب اولین خودروی ملی ترکیه به یک رسوایی تاریخی تبدیل شد و هرگز به تولید انبوه نرسید و دولت ترکیه نیز پرونده خودروی ملی را به مدت ۶ دهه بست و به بایگانی منتقل شد. به این ترتیب رجب طیب اردوغان برای دومین بار آن هم پس از گذشت ۵۹ سال خودروی دوریم را رونمایی کرد. اردوغان در سخنرانی رونمایی از این خودرو درباره این حسرت ۶۰ ساله گفت: خودرو «دِوریم»، تبدیل به کابوس ما در صنعت خودرو شده بود. کسانی که علیه این خودرو سیاه‌نمایی کردند، اکنون نیز چنین می‌کنند و مانع تولید «دِوریم» شدند، اما قادر به توقف روند تولید خودرو قرن توسط ما نخواهند بود. آنچه مشخص است خودروی مورد نظر حاصل سرمایه‌گذاری ۷/ ۳ میلیارد دلاری از سوی دولت ترکیه و سایر بخش‌های فعال در خودروسازی این کشور است که تیراژی ۱۷۵ هزار دستگاهی در سال برای آن در نظر گرفته شده است. خودروسازی ترکیه این محصول را در دو نسخه مجهز به باتری‌های لیتیوم یونی با توان پیمایش بالغ بر ۳۰۰ کیلومتر و ۵۰۰ کیلومتر به تولید می‌رساند و مشتریان قادر خواهند بود با توجه به نیاز خود، اقدام به سفارش و خریداری مدل‌های مربوطه کنند. گفته می‌شود این خودروی الکتریکی در کمتر از ۳۰ دقیقه بیش از ۸۰ درصد شارژ می‌شود و احتمالا گارانتی هشت ساله خواهد داشت. تولید انبوه این خودرو نیز از سال ۲۰۲۲ میلادی آغاز می‌شود و محل ساخت آن شهر بورسا است.