وضعیت «فلت» در بازار فولاد  ایران

رفتار طبیعی و خواست بازار در این باره را در دو حالت می‌توان مورد بررسی قرار داد: موضع‌گیری بازار در حالت افت قیمت، موضع‌گیری بازار در حالت رشد قیمت. ممکن است در شرایطی تقاضا وجود داشته باشد و دولت با برنامه‌های کوتاه‌مدت (وام‌های مسکن یا مسکن اجتماعی) سعی در تحریک بازار داشته که تسری به بازار فولاد را هم در پی می‌تواند داشته باشد، ولی به رغم این محرک‌ها که سعی در تحریک بازار داشته، بازار استقبال چندانی از این محرک‌ها ندارد، چرا؟ به دلیل اینکه «سفته بازی در بازار فولاد» نسبت به افزایش قیمت ارز مزیت بیشتری را نسبت به بازار داخل ایجاد کرده است.بنابراین در هر زمانی که بازار داخلی فولاد می‌خواهد روند رو به پایینی را در پیش بگیرد با روند مهار موازنه‌ای که دولت در دستور قرار داده است،‌ به سمت شرایط فلت (روند قیمتی که نه رو‌به پایین و نه رو‌به بالا است) سوق پیدا می‌کند.

به باور کارشناسان و فعالان بازار فولاد زمان خروج از رکود مسکن را می‌توان نزدیک دید، ولی تا رسیدن به دوران رونق کامل، یک دوره زمانی نسبتا طولانی باید طی شود که به نظر می‌رسد تا ۴ سال آینده ادامه خواهد داشت. این نکته را نباید فراموش کرد که رسیدن به این دوران رونق لزوما به منزله افزایش قیمت مسکن نیست. کیوان‌پور شب کارشناس بازار فولاد در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» به رفتار شناسی بازار فولاد پرداخته و می‌گوید: اگر از منظر رفتار‌شناسی بخواهیم بازار را بررسی کنیم باید گفت: «دوران رکود هر چه که نداشت، همه فعالان بازار را در همه رشته‌ها به‌صورت متفق‌القول به این جمع‌بندی رساند که روند قیمت‌ها باید یک روند منطقی باشد» این به چه معناست؟ یعنی دیگر باید از افزایش قیمت‌های هیجانی و انفجاری عبور کرد که البته تا حد زیادی این اتفاق افتاده است، همه فعالان بازار در این شرایط است که می‌فهمند باید انتظار سودهایی منطقی از بازار را داشته باشند.

وی در ادامه افزود: بر این اساس اگر بتوانیم انتظار کسب سود را در بازار منطقی کنیم می‌توانیم بفهمیم که آیا قیمت‌ها، قیمت‌های پایینی است یا برعکس. در حال حاضر «شاخص سود در صنعت فولاد» به‌طور دقیق مشخص نیست، به چه معنا؟ به این معنا که چه عددی را باید بعد از قیمت تمام شده به‌عنوان نرخ سود صنعت فولاد در‌نظر بگیریم؟در این‌باره دو نکته را باید مطرح کرد، اولین نکته این است که اگر این موضوع را به یک وضعیت عادی و استاندارد برسانیم، در ارتباط با انتظارات سود بازار فولاد می‌توانیم به یک روند منطقی دست پیدا کنیم. دومین موضوع اما این است که در ارتباط با بازار فولاد خارج از ایران و در حوزه صادرات، همه شرکت‌های فولادی روندی که از دوسال قبل به شکل منطقی و هماهنگ برای توسعه بازار صادرات شروع کرده‌اند را باید ادامه دهند.

این کارشناس بازار فولاد ادامه داد: ادامه توسعه صادرات محصولات فولادی منجر به رشد این صنعت خواهد شد؛ به چند دلیل: افزایش قیمت‌های جهانی کامودیتی فولاد که در ماه‌های اخیر هم شاهد آن بوده‌ایم و به نظر می‌رسد در ماه‌های پیش‌رو هم ادامه داشته باشد.  دوم افزایش منطقی نرخ ارز که سود ناشی از صادرات نیز با نرخ بالای ارز همراه شده است؛ این موضوع همه شرکت‌های فولادی را ناگزیر به «ادامه روند صادرات» خواهد کرد.وی در ادامه با اشاره به موضوع روند تک‌نرخی شدن نرخ ارز گفت: روند افزایش نرخ ارز که در راستای تک‌نرخی ‌شدنی که سال‌هاست از آن صحبت می‌شود، شروع شده است و یک روند صعودی را در پیش گرفته است، تا جایی که بتواند به ایده‌آل تک‌نرخی شدن ارز که مد‌نظر بانک مرکزی است دست پیدا کند؛ این روند بازار صادرات را با صعود مواجه خواهد کرد.

تولید‌کننده‌ها در پی درک فرآیند صادرات هستند، فروش مستلزم کار و فعالیت بازرگانی است، بازاریابی هم نیازمند این است که شرکت‌ها وارد بازار شوند، رقابت در بازار را بپذیرند، تلاش کنند تا قیمت تمام‌شده‌شان هم روند «کاهنده» و هم «منطقی» داشته باشد و هم در بازار فعالانه برخورد کنند به این معنا که در پی مشتری باشند و نیاز مشتری را درک کنند. پور‌شب در ادامه با اشاره به افزایش سطح درک تولید‌کنندگان فولاد از شرایط بازارهای جهانی گفت: تولیدات محصولات فولادی پیش از این و در سال‌های گذشته در بعضی از مقاطع اندازه‌های یکسانی که مد‌نظر بازار بود را نداشت. در این‌باره در سال‌های گذشته تولید‌کنندگان ایرانی درک کرده‌اند که چه محصولات و با چه اندازه و کیفیتی را برای چه بازاری تولید کنند. اینها اتفاقاتی است که در حوزه بازرگانی رخ داده و ادامه پیدا خواهد کرد. وی در ادامه با اشاره به معنا و مفهوم قیمت تمام‌شده در بازار فولاد گفت: بخشی از قیمت تمام‌شده شاید در اختیار تولید‌کنندگان باشد ولی بخشی از آن هم خارج از کنترل و تسلط تولید‌کننده است، در این رابطه درخصوص نهاده‌های تولید هنوز مساله وجود دارد و به نوعی در این بخش شاهد یک انفعال هستیم. خوراک گاز، برق و حتی نرخ پول همچنان برای تولید‌کننده گران است، اگر بخواهیم در بازارهای صادراتی رقابت کنیم، ناگزیریم که نرخ پول سرمایه‌گذاری در بخش تولید را به حداقل برسانیم؛ این همان بحث «تخصیص یارانه به تولید» است، در این‌باره دولت باید یک تصمیم شجاعانه و قاطعانه بگیرد، خصوصا تخصیص یارانه به بخش‌های تولیدی صادرات محور.

 چشم‌انداز بازار بعد از داعش و جنگ

وی درخصوص چشم‌انداز بازار فولاد گفت: بازار فولاد منطقه‌ای و فرا‌منطقه‌ای از آمریکای‌شمالی تا شرق آسیا و در شاخص‌های کامودیتی و سنگ‌آهن، آهن‌اسفنجی و فولاد و محصولات نهایی روندی رو‌به رشد دارد که این موضوع نشان‌دهنده این است که هم حجم سرمایه‌گذاری خارجی در دنیا بعد از واقعه «برگزیت» رشد فزاینده‌ای پیدا کرده و هم تقاضا در این بازارها برای ساخت و ساز افزایش پیدا کرده است. ‌پیش‌بینی می‌شود که بعد از پایان حاکمیت داعش که منطقه (سوریه، لبنان و عراق) را در حالت شروع به عمران و ساخت و ساز قرار می‌دهد، حجم تقاضای سیمان و فولاد برای ۶ ماه ابتدایی سال ۲۰۱۸ متاثر خواهد شد. این روند ادامه پیدا خواهد کرد، در ادامه و با پایان یافتن جنگ «عربستان و یمن» آن منطقه هم حجم تقاضای زیادی را جذب خواهد کرد، کما اینکه رفته‌رفته تقاضای فولاد و سیمان برای آن منطقه افزایش پیدا می‌کند، بنابراین در سطح منطقه یک رشد خاص را برای تولید‌کنندگان فولاد کشور خواهیم داشت.از سوی دیگر یک رشد جهانی را هم از جهت افزایش حجم سرمایه‌گذاری خارجی در بخش عمران شاهد هستیم که از فرصت صادراتی آن هم می‌توان استفاده کرد، بنابراین بازار را کاملا رو به رشد و حجم تقاضا را فزاینده می‌بینم.