ورود اژدهای چینی

در حال حاضر بزرگ‌ترین شرکت‌های فناوری جهان از لحاظ ارزش بازار یعنی اپل، آمازون، مایکروسافت، آلفابت و فیس‌بوک همگی آمریکایی هستند اما در جایگاه ششم شرکت علی بابا و در جایگاه هفتم شرکت هلدینگ تانسانت که چینی هستند قرار گرفته‌اند. ارزش کلی شرکت‌های فهرست یاد شده در بازار حدود ۶‌هزار میلیارد دلار است.

طی ماه‌های آینده تحولات در بازارهای مالی و شرایط اقتصادی چین و آمریکا بر قیمت سهام شرکت‌های یاد شده و جایگاه آنها در فهرست تاثیر خواهد گذاشت. اما به باور بسیاری از تحلیلگران، چینی‌ها طی یک دهه آینده حضور بسیار قدرتمندتری در حوزه فناوری جهان خواهند داشت و این روند سبب نگرانی شرکت‌ها و دولت آمریکا شده است. به نظر می‌رسد رهبران چین به این واقعیت پی برده‌اند که آینده به کشورهایی تعلق دارد که در حوزه فناوری پیشرو هستند و به همین دلیل دولت زمینه‌های لازم را برای توسعه فعالیت‌های شرکت‌های فناوری فراهم کرده است و نیز باید به این نکته اشاره شود که شرایط جمعیتی و اقتصادی چین به شرکت‌های فناوری این کشور یک مزیت بزرگ داده است.

این سوال مطرح بوده که چه عواملی زمینه‌ساز رشد سریع جایگاه چین در صحنه فناوری جهان شده است. در پاسخ باید گفت نوآوری در حوزه خرده فروشی و صنعت سرگرمی دو عامل حضور موفق شرکت‌های فناوری چین در این حوزه بوده‌اند. اقتصاد چین امسال ۵/ ۶ درصد رشد می‌کند که پایین تر از سال قبل است و سال آینده نرخ رشد کمتر و در حدود ۲/ ۶ درصد خواهد بود. اما این کاهش مورد خواست دولت و نتیجه سیاست‌های مقامات این کشور است.

دولت چین همزمان با اجرای اصلاحات در بخش‌های مختلف اقتصاد این کشور قصد دارد از سهم سرمایه‌گذاری و صادرات در رشد اقتصاد کاسته و بر سهم مصرف بیفزاید. سهم بخش مصرف در رشد تولید ناخالص داخلی چین ۱۵ سال پیش ۳۵ درصد بود و اکنون به ۶۲ درصد افزایش یافته است و در حال نزدیک شدن به سهم مصرف در تولید ناخالص داخلی آمریکاست. رشد مصرف به شکل طبیعی در حوزه‌های مختلف از جمله سرگرمی، اینترنت، خرده‌فروشی، نرم‌افزار و ابزارهای دیجیتال رخ داده و در سال‌های آینده سرعت رشد بیشتر می‌شود و تعجبی ندارد که فعالیت شرکت‌های فعال در این حوزه رونق قابل ملاحظه‌ای پیدا می‌کند.

آمارها نشان می‌دهد مردم چین هر سال وقت بیشتری صرف کار با گوشی تلفن همراه خود می‌کنند و این به معنای افزایش مصرف محصولات فناوری از گوشی گرفته تا نرم افزارها و اپلیکیشن‌های مختلف و افزایش استفاده از خدمات شرکت‌های فعال در حوزه فناوری است. تحقیقات همچنین نشان می‌دهد هزینه دریافت محتوای آنلاین در چین رو به رشد است. به این ترتیب شرکت‌های تولیدکننده محتوای دیجیتال وضعیت بسیار خوبی دارند و تعداد مشترکان این محتوا در حال افزایش است. عامل دیگر رشد سریع بخش فناوری چین، جمعیت بالا و افزایش درآمد خانوارهاست. چین یک اقتصاد نوظهور و دومین اقتصاد بزرگ جهان پس از آمریکا است و پیش بینی شده در آینده نه چندان دور به بزرگ‌ترین اقتصاد جهان تبدیل خواهد شد. افزایش سطح دانش و درآمد جمعیت، بر مصرف هر چیز از جمله محصولات فناوری می‌افزاید و این به رونق فعالیت شرکت‌های فناوری اضافه می‌کند. چین به درستی به این نتیجه رسیده است که تقویت بخش فناوری برای تداوم رونق اقتصاد و ایجاد تعداد کافی فرصت‌های شغلی ضروری است.

در اینجا باید به این نکته اشاره شود که در سال‌های اخیر فناوری اطلاعات و ارتباطات بیشترین توجهات را به خود جلب کرد، اما شاخه‌های دیگر فناوری نیز در زندگی انسان و اقتصاد کشورها بسیار پر اهمیت هستند. برای مثال فراهم آوردن مواد غذایی برای جمعیت رو به رشد جهان به ویژه در کشورهای در حال توسعه، بدون بهره‌گیری از فناوری غیر ممکن خواهد شد. چین کشوری با بیشترین جمعیت در جهان است و امنیت غذایی برای آن اهمیت بالایی دارد.

از پیش فعالیت شرکت‌های فناوری در حوزه افزایش محصولات کشاورزی و بهینه‌سازی مصرف در چین آغاز شده و انتظار می‌رود در سال‌های آینده شرکت‌های فعال در این حوزه به بزرگ‌ترین شرکت‌های این کشور و جهان تبدیل شوند. در حوزه آموزش نیز بر تعداد شرکت‌های فناوری افزوده شده است. در اکثر اقتصادهای توسعه یافته و در حال توسعه شیوه‌های آموزشی سنتی در حال کنار گذاشته شدن است و کارشناسان می‌گویند استفاده از فناوری‌های جدید آموزشی یک ضرورت است؛ زیرا نسل جدید ابزارهای نو در اختیار دارد و باید از آن برای آموزش استفاده شود. همچنین فناوری آموزشی سرعت و عمق آموزش را بیشتر می‌کند.

در پس زمینه تمامی فعالیت‌هایی که در حوزه فناوری صورت می‌گیرد، یک هدف دولت‌ها به ویژه در اقتصاد‌های در حال توسعه و نوظهور، ایجاد فرصت‌های شغلی است. در ۲۵ سال اخیر در اقتصادهای در حال توسعه آسیا سالانه ۳۰ میلیون شغل ایجاد شده و این فرصت‌های شغلی همزمان با افزایش بهره‌وری ایجاد شده‌اند و همزمان بر سطح دستمزدها افزوده و از فقر کاسته شده است. طی دو دهه اخیر تعداد شغل‌های ایجاد شده در بخش‌های سنتی اقتصاد از جمله کشاورزی کمتر از فرصت‌های شغلی ایجاد شده در بخش‌هایی با بهره‌وری بالا نظیر فناوری و خدمات بوده است.

بهره‌وری به ایجاد تعداد بیشتری فرصت شغلی کمک می‌کند. از آنجا که طی دهه‌های آینده بر تعداد نیروی کار به ویژه در اقتصادهای در حال توسعه و نوظهور افزوده می‌شود، موضوع ایجاد فرصت‌های شغلی همواره برای دولت‌ها مهم خواهد بود. دولت‌ها باید سرمایه‌گذاری بیشتری در زیرساخت‌ها، آموزش و تحقیق و توسعه انجام دهند و زمینه‌های لازم را برای توسعه تجارت و سرمایه‌گذاری خارجی فراهم کنند. البته برخی نوآوری‌های فناوری از جمله هوش مصنوعی و اینترنت اشیا ممکن است به کاهش فرصت‌های شغلی در بخشی از اقتصاد منجر شود. اما این اثر زودگذر است و نیز گسترش این فناوری‌ها به ایجاد تعداد بیشتری فرصت شغلی در حوزه‌های دیگر اقتصاد می‌انجامد. کارشناسان معتقدند اگر با توسعه فناوری از فرصت‌های شغلی در یک بخش کاسته شود، در بخش‌های دیگر شاهد ایجاد فرصت‌های شغلی جدیدی خواهیم بود.