منشا بحران در بازار گوشت تبریز

هر چند ستاد تنظیم بازار آذربایجان‌شرقی در روزهای اخیر برای تعادل بخشی به بازار، اقدام به توزیع بیش از ۵هزار تن گوشت قرمز و سفید در تبریز کرده است، اما کارشناسان می‌گویند نبود قیمت‌گذاری مصوب، قاچاق دام و گوشت گرم به کردستان عراق و نبود نظارت و بازرسی کافی، دلیل اصلی بروز وضعیت ناخوشایند فعلی در بازار گوشت کلان‌شهر ۲ میلیون نفری تبریز است. از سوی دیگر از شواهد چنین بر می‌آید که دستور تشکیلات قضایی آذربایجان‌شرقی مبنی بر ممنوعیت خروج دام زنده از استان برای رفع مشکلات مردم در تامین گوشت مورد نیازشان، تاکنون جوابگو نبوده و هر‌گونه دستاورد در این حوزه نیازمند گام‌های عملی بیشتری است.

این در حالی است که مدیریت ارشد آذربایجان‌شرقی نیز با اشراف به مشکلات موجود در بازار گوشت برای رفع آنها تلاش می‌کند، به گونه‌ای که محمدرضا پورمحمدی، نماینده عالی دولت در استان با تاکید بر کنترل جدی ورود و خروج دام زنده از مبادی استان اعلام کرده است که «در کنار اقدامات قضایی و انتظامی با سودجویان، باید افکار عمومی را نیز نسبت به این قضیه حساس کنیم تا یک نظارت همگانی در جامعه شکل گیرد.» با تمام این اوصاف، بازار گوشت در تبریز همچنان نابسامان است و اکنون هر کیلوگرم گوشت قرمز گرم گوساله و گوسفندی در بازار تبریز بین ۸۵ تا ۱۱۰هزار تومان به دست مصرف‌کننده می‌رسد، در حالی که حدود یک ماه قبل این رقم‌ها ۶۰ تا ۶۸ هزار تومان در نوسان بود. رئیس اتحادیه قصابان و مرغ‌فروشان تبریز نبود پایه قیمتی و مصوب را دلیل شرایط موجود بازار گوشت قرمز تبریز اعلام و اضافه کرد: تا زمانی که مسوولان دولتی نسبت به تعیین قیمت‌های رسمی و مصوب اقدام نکنند، شرایط بر همین منوال ادامه یافته و حتی افزایش چند برابری قیمت‌ها نیز محتمل خواهد بود.

ایوب آقاپورفرشکار گفت: در حالی‌که از مدت‌ها قبل شرایط کنونی قابل پیش‌بینی بود و بارها به مسوولان تذکر داده شد که باید تولیدکننده حمایت شود، بی‌تفاوتی‌ها موجب بروز وضعیت جاری شد.

وی ادامه داد: حدود دو ماه قبل قیمت هر کیلوگرم گوشت قرمز گرم حدود ۶۶ هزار تومان اعلام شد، اما به دلیل نبود حمایت‌های لازم و کافی از تولیدکننده و کمک به رونق کشتار، امروز این قیمت‌ها حدود ۵/ ۱ برابر شده است و اگر روال کنونی همچنان ادامه یابد، بدون تردید در آینده نابسامانی‌ها بیشتر خواهد شد.

آقاپور فرشکار با انتقاد از شبکه ناقص و نادرست توزیع گوشت‌های گرم وارداتی، اظهار کرد: اینکه گوشت‌های وارداتی را به یک شرکت خاص داده و آن نیز به دلیل کمبود امکانات تنها در چند نقطه شهر اقدام به توزیع می‌کند، نشان‌دهنده نبود برنامه‌ریزی کامل و مفید در این زمینه است.

آقاپور فرشکار، نیاز روزانه شهر تبریز به گوشت قرمز گرم را بین ۲۰ تا ۲۵ تن اعلام کرد و افزود: اینکه روزانه تنها حدود ۵ تن گوشت وارداتی در این شهر ۲ میلیون نفری توزیع شود، هیچ گاه نمی‌تواند کمبودها را جبران کند.

به گفته وی اکنون در شهرستان تبریز تعداد ۷۰۰ واحد قصابی فعال است.

در همین حال مدیرعامل سازمان کشتارگاه صنعتی تبریز نیز گفت: این سازمان به هیچ عنوان در حوزه قیمت‌گذاری گوشت قرمز مسوولیتی ندارد و تنها می‌تواند به‌عنوان تسهیل‌کننده در امر کشتار دام برای کاهش قیمت‌ها وارد عمل شود.

حیدر شعبان‌پور اظهار کرد: در همین زمینه طی مذاکرات با دو شرکت واردکننده دام زنده در تهران، قراردادی برای تسهیل در امر کشتار دام‌های وارداتی منعقد کرده‌ایم تا در سال جدید دام‌های خود را برای کشتار به تبریز آورده و با تخفیف‌های مناسب اقدام به کشتار کنند.

وی با اعلام اینکه تعداد کشتارهای روزانه کشتارگاه صنعتی تبریز نسبت به ماه‌های گذشته به نصف کاهش یافته است، افزود: در حالی‌که پیشتر روزانه ۱۱۰ راس دام در کشتارگاه صنعتی تبریز کشتار می‌شد، این رقم اکنون به روزانه حدود ۷۰ راس تنزل پیدا کرده است.

شعبان‌پور دلیل این وضعیت را کاهش قدرت خرید مردم و قاچاق دام و گوشت در آذربایجان‌شرقی دانست و ادامه داد: شرایط نامناسب اقتصادی توان خرید مردم را پایین‌تر آورده است و چون تقاضا برای خرید کمتر شده است، تعداد کشتارها نیز به همان میزان کاهش می‌یابد.

وی اضافه کرد: در کنار این مسائل، اکنون قاچاق گوشت گرم از استان را شاهد هستیم، به این معنا که تولید‌کننده‌ها به سمت قاچاق گوشت گرم از طریق کرمانشاه به عراق روی آورده‌اند و همین مساله کاهش کشتار در کشتارگاه‌ها را سبب می‌شود.

رئیس سازمان صمت آذربایجان‌شرقی در مورد افزایش قیمت گوشت در بازار گفت: به خاطر کاهش تولید و عرضه کشتار روز شاهد افزایش قیمت گوشت بودیم و با توجه به اینکه گوشت مشمول تنظیم بازار نیست، سعی شده قیمت متوسط بازار قیمت‌گذاری شود.

حسین نجاتی با بیان اینکه عرضه گوشت به قیمت بیش از عرف و میانگین خرده‌فروشی مورد تایید سازمان نیست، اظهار کرد: با تشدید نظارت تلاش می‌شود از گران‌فروشی و نشت شبکه جلوگیری شود. وی با بیان اینکه با فرصت‌طلبان و سوء استفاده‌کنندگان به شدت برخورد می‌شود، در عین حال اظهار کرد: اگر قاعده عرضه و تقاضا در بازار حاکم نباشد نمی‌توان از اهرم کنترلی نتیجه گرفت. نجاتی با بیان اینکه گوشت قرمز و مرغ به نرخ تعادلی برابر مصوبه ستاد تنظیم بازار در حال توزیع است گفت: برای جلوگیری از تشکیل صف‌های بلند و معطلی مردم مقرر شده است در میادین محله‌ای میوه و تره‌بار شهرداری به وسیله خودرو نسبت به توزیع گوشت اقدام شود.

نجاتی همچنین گفت: در نمایشگاه فروش بهاره تبریز هم که از ۱۵ تا ۲۶ اسفند برپا می‌شود نسبت به توزیع گوشت و مرغ اقدام خواهد شد.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان هم با بیان اینکه افزایش قیمت محصولات پروتئینی، بیشتر متاثر از عامل روانی و کاهش قدرت خرید مردم است، افزود: گرانی در همه اقلام وجود دارد و همه هم عقیده هستیم که این گرانی تنها مخصوص محصولات کشاورزی اعم از گوشت، برنج و میوه نیست.

اکبر فتحی با بیان اینکه افزایش قیمت محصولات کشاورزی، یکی از بخش‌هایی است که به بخش‌های دیگری وابسته بوده و تحت تاثیر این بخش‌هاست گفت: ما نمی‌توانیم گوشت را به‌عنوان یک کالای مجزا در نظر گرفته و کنترل کنیم؛ زیرا این کار در عمل غیرممکن است.

وی با تاکید بر اینکه در سال ۹۷ نسبت به سال ۹۶ به هیچ عنوان با کمبود تولید گوشت قرمز و مرغ مواجه نبودیم، افزود: تفاوت قیمتی که به‌وجود آمده است ناشی از تاثیرات منفی موجود در بازار است.

رئیس سازمان جهادکشاورزی استان گفت: نرخ گوشت گوسفند زنده از قرار کیلویی ۳۸۰ تا ۴۰۰هزار ریال اعلام شده است، دامدار هم خودش را مجاب نمی‌کند که دامش را کمتر از این قیمت بفروشد و سعی می‌کند در زمان مناسب و با سود بیشتر محصولات دامی خود را عرضه کند.

وی ادامه داد: مجموعه این عوامل در کنار نوسان نرخ ارز موجب شدند تا در بازار شاهد افزایش نرخ گوشت قرمز و گوشت مرغ باشیم.

فتحی خاطرنشان کرد: صنعت مرغداری، صنعتی وابسته است به این معنا که ۸۰‌درصد نهاده‌ها از جمله ذرت و کنجاله سویا از خارج وارد می‌شود و در شرایط حاکم که با تحریم‌ها روبه‌رو هستیم به میزان قابل توجهی افزایش قیمت‌ها ناشی از کمبود و قاچاق این نهاده‌ها است.

وی یادآوری کرد: میزان نیاز و مصرف گوشت کشور سالانه یک میلیون تن در سال است که از این میزان ۸۵۰ هزار تن در داخل کشور تولید می‌شود و ۱۵۰ هزار تن وارداتی است و در ۱۰ ماه اول سال جاری این مقدار ازسوی وزارت جهادکشاورزی و شرکت پشتیبانی امور دام وارد کشور شده است.

فتحی با اشاره به دو قیمتی بودن برخی اقلام همچون گوشت قرمز و گوشت مرغ، گفت: دو قیمتی بودن کالا و اقلام پروتئینی که به فساد نیز منجر می‌شود و تاثیر منفی روی مصرف‌کنندگان دارد، تنها مشکل آذربایجان‌شرقی نیست و باید در سطح کلان حل شود. با توجه به شرایط موجود و در پیش بودن سال جدید که نیاز به تعادل بخشی در بازار گوشت قرمز را اجتناب ناپذیر می‌کند، لازم است مسوولان مربوطه به ویژه در سازمان صنعت، معدن و تجارت آذربایجان‌شرقی، تدابیر و برنامه مدون برای اصلاح شبکه توزیع و نیز نظارت بر کنترل قیمت‌ها داشته باشند.