سیاست خارجی

ساخت نظام جهانی در دوران ریاست‌جمهوری بایدن با تغییرات نشانه‌ای، انگاره‌ای و کارکردی روبه‌رو شده است. بایدن تلاش دارد تا شکل جدیدی از سنگربندی نظام جهانی را به‌وجود آورد و بر این اساس زمینه انسجام اجتماعی، ساختاری، منطقه‌ای و بین‌المللی را فراهم کند. بحران اوکراین فرصت مناسبی برای بایدن به وجودآورد تا از یکسو فشارهای راهبردی علیه ایران را افزایش دهد و از سوی دیگر زمینه برای سنگربندی جدید ساختاری در نظام بین‌الملل را فراهم آ‌ورد.

روزنامه اعتماد: امارات متحده عربی در طول هفته گذشته به مرکز سفرهای دیپلماتیک منطقه تبدیل شده است.

 دنیای‌اقتصاد: امیرنشین قطر که در یک دهه اخیر از یک قدرت ذره‌ای به یک بازیگر فعال منطقه‌ای و بین‌المللی تبدیل شده و حوزه‌های گسترده‌ای از بازار انرژی، دیپلماسی ورزشی، سرمایه‌گذاری تا موازنه و میانجی‌گری دیپلماتیک را به دستورکار سیاست خارجی خود تبدیل کرده است، همچنان نگرانی‌های نظامی و امنیتی گسترده‌ای از بروز تنش و درگیری در خاورمیانه دارد.

انتخاب: ابوالقاسم دلفی، مدیرکل پیشین اروپای وزارت امور خارجه در برآورد خود از عملکرد حوزه سیاست خارجی دولت سیزدهم، می‌‌‌گوید که رفتار و چشم‌‌‌انداز در ارزیابی یک سال گذشته از سیاست خارجی دولت سیزدهم، خیلی امیدوارکننده نیست و تبلور آن در مذاکرات هسته‌‌‌ای نشان می‌دهد که امیدواری به این مذاکرات با این پشتوانه، خیلی زیاد نخواهد بود.

خبر آنلاین: رضا نصری در یادداشتی نوشت: اقای رئیسی چرا علیرغم تصورات و محاسبات و برنامه‌های شما وضعیت سیاست خارجی کشور به اینجا رسیده است؟

جمهوری اسلامی در سرمقاله خود از سیاست های خارجی دولت ابراهیم رئیسی انتقاد کرد.

انتخاب: رحمن قهرمانپور، کارشناس سیاست خارجی درخصوص تاثیر نزدیکی موضع ایران به روسیه در بحران اوکراین، بر رابطه اروپا با تهران توضیح داد: «اروپا قبل از جنگ اوکراین تلاش زیادی می‌‌‌کرد تا برجام احیا شود. پیش‌تر هم در دوران ترامپ شاهد بودیم که اروپا در برابر فشار او برای اجرایی کردن مکانیزم ماشه مقاومت کرد و در مقابلش ایستاد. پس از آمدن بایدن هم اتحادیه اروپا تلاش زیادی داشت تا برجام احیا شود و جوزپ بورل هم اظهارات امیدوارکننده‌‌‌ای داشت. اما بعد از اینکه جنگ اوکراین ادامه پیدا کرد، تنش میان روسیه و…

خبر آنلاین: نوزده ماه مدیریت رئیسی در دولت سیزدهم در مقایسه با روحانی در دولت یازدهم، کشور را در وضعیت واگرایی در سیاست داخلی و تنش زایی در سیاست خارجی قرار داده است.

فارس: پرایس گفت: «این دولت (جو بایدن)،‌ تصمیم دولت قبلی در خصوص خروج از برجام را یکی از بزرگ‌ترین اشتباهات سیاست خارجی آمریکا در سال‌های اخیر می‌داند».

دنیای‌اقتصاد: استفان والت نظریه‌پرداز برجسته روابط بین‌الملل در فارن پالیسی نوشت: قبل از اینکه وارد مباحث سال ۲۰۲۳ بشوم، تصمیم گرفتم به گذشته نگاه کنم تا ببینم آیا سال ۲۰۲۲ مطابق انتظارات من پیش رفته است یا خیر. در آخرین یادداشتم در سال ۲۰۲۱، «فهرست اولویت‌‌‌های سیاست خارجی بایدن در سال ۲۰۲۲» را شرح دادم. حالا می‌‌‌خواهم ببینم چه چیزی را درست پیش‌بینی کردم، چه چیزی را اشتباه، و دولت بایدن چقدر خوب عمل کرد؟

شانا: سخنگوی وزارت امورخارجه در نشست خبری هفتگی خود درباره ادعای آمریکایی‌‌‌‌‌‌ها مبنی‌بر اینکه مذاکرات برجام از دستور کار آنها خارج شده‌است، اظهار کرد: اینکه مقام‌‌‌‌‌‌های آمریکا با رژیم صهیونیستی درباره ایران گفت‌‌‌‌‌‌وگو کنند رخداد جدیدی نیست و متاسفانه سیاست خارجی آمریکا در ارتباط با جمهوری‌اسلامی ایران در گروگان صهیونیست‌‌‌‌‌‌ها و رژیم صهیونیستی قرار دارد.

پس از مرگ مائو، رهبر مادام‌العمر کشور چین، دنگ شیائوپینگ که پس از دوره‌ای کوتاه، قدرت سیاسی را در دست گرفت، منشأ اصلاحات مختلف در کشور شد. به همین مناسبت دنگ به‌عنوان معمار چین جدید لقب گرفت که به راستی این لقب برازنده اوست. وی در ابعاد مختلف اقتصادی و سیاست‌ خارجی منشأ تحولات عمیق و استراتژیک در کشور شد. هرچند که اصلاحات سیاسی او کمتر از حوزه‌های دیگر بود؛ اما یکی از سنت‌های سیاسی که بنیان گذاشت، مدت‌دارسازی رهبری حزب کمونیست چین به مدت ۱۰سال بود.

هفته پیش در ابتدای یکی از مقالاتم نوشتم که روان‌‌‌شاد دکتر حسین عظیمی از قول آلبرت اینشتین می‌‌‌گوید: «مسائل و مشکلاتی را که حاصل یک‌نحوه اندیشه و کارند نمی‌‌‌توان با همان اندیشه و کار حل‌‌‌وفصل کرد.» کاش می‌شد این نوشتار را همینجا تمام کنم و بگویم، همه حرف در جمله بالا آمده است. آری! مساله این است که خطا از خلأ درنمی‌‌‌آید، بلکه حاصل گونه‌‌‌ای از اندیشیدن است که معمولا از روان آشفته و هراسان بیرون می‌‌‌آید. البته این هراسناکی می‌‌‌تواند در پوششی از اعتمادبه‌نفس کاذب هم پنهان شود. پیش‌فرض‌‌‌ها…

فارس: «ند پرایس» سخنگوی وزارت خارجه آمریکا شامگاه چهارشنبه گفت که دولت «جو بایدن»، احیای توافق هسته‌ای را از دستورکار سیاست خارجی خود مرتبط با ایران، خارج کرده است.

نگاه به محیط بین‌الملل و اینکه جایگاه کشورها در قرن بیست‌ویکم چه خواهد بود تصویری در ذهن سیاستمداران ایجاد خواهد کرد که یکی از مولفه‌های شکل‌دهنده به سیاست خارجی را به وجود می آورد. محیط بین‌الملل دارای نظمی خودجوش است که بر اساس قدرت دولت‌های ملی و کشاکش شرکت‌ها و سازمان‌های بین‌المللی ایجاد شده‌است. پژوهشگران زیادی از روزنا، جوزف نای، کیسینجر، کاستلز، اوهمای، الکساندر ونت و مرشایمز درباره آینده نظم بین‌الملل و جایگاه کشورها و اتحادیه‌ها نوشته‌اند.

سعیده‌سادات فهری: سال ۲۰۲۳ میلادی در شرایطی آغاز شد که ایران در بسیاری از حوزه‌‌‌‌‌‌های سیاست خارجی‌‌‌ خود با مشکلات دست و پنجه نرم می‌کند. از آنجا که گفت‌وگوهای احیای برجام در ۲۰۲۲ به نتیجه‌‌‌ای نرسید و برخی مولفه‌‌‌های دیگر همچون ناآرامی‌‌‌های داخلی در ایران و بحث استفاده از پهپادهای ایرانی در جنگ روسیه علیه اوکراین مطرح شد، مناسبات با غرب به‌شدت تحت‌تاثیر این فاکتورها به تیرگی گرایید. در عرصه منطقه نیز میانجی‌گری بغداد برای عادی‌‌‌سازی روابط تهران و ریاض بعد از پنج‌دور گفت‌وگو بی‌‌‌نتیجه مانده است. اما در…

جمهوری اسلامی ایران طی دهه‌‌‌های گذشته توسعه روابط با چین را به یکی از مهم‌ترین ارکان سیاست خارجی خود تبدیل کرده است. در همین راستا، پکن به یکی از مهم‌ترین شرکای خارجی تهران تبدیل شده؛ اگرچه این امر به معنای برآورده شدن انتظارات تهران از این روابط نبوده است. تجلی بارز این موضوع در تجارت دوجانبه دو کشور مشاهده می‌شود که حدود یک‌چهارم تجارت چین با عربستان است. در کنار این امر، شواهد نیز نشان می‌دهند که قرارداد همکاری ۲۵ساله میان دو کشور تاکنون، آن‌گونه که ایران مدنظر داشته، عملیاتی نشده‌‌‌ است.

مساله‌‌‌ هسته‌‌‌ای، مهم‌ترین دستورکار سیاست خارجی کشور از ابتدای دهه ۱۳۸۰ شمسی بوده است. بخشی از اینکه چرا باید یک موضوع همواره اولویت نخست سیاست خارجی و حتی سیاست داخلی کشور باشد، به این برمی‌‌‌گردد که تصمیم‌گیران سیاست خارجی کشور، روند برنامه هسته‌‌‌ای ایران در دهه‌‌‌های ۸۰ و ۹۰ شمسی را پیامدسنجی نکرده بودند. همچنین آنها به این نکته توجه نداشتند که مسائل مرتبط با امور هسته‌‌‌ای از دغدغه‌‌‌های اصلی جامعه بین‌الملل و قدرت‌‌‌های بزرگ است و در مورد نظارت و کنترل آن اجماع نظر دارند.

لازم است برای درک عمق و محدوده روابط استراتژیک ایران و روسیه که همواره سرشار از فراز و نشیب نیز بوده، به دکترین سیاست خارجی و فرهنگ راهبردی دو کشور توجه کرد. با در نظر گرفتن اختلافات براساس فرهنگ راهبردی روسیه و ایران، تهران باید سیاست خارجی و همکاری‌‌‌های خود را نه از دیدگاه شریک برابر، بلکه براساس هزینه-فایده و منافع ملی تنظیم کند. حضور مشترک در سازمان‌ها و نهادهای منطقه‌‌‌ای، کارویژه‌‌‌های اقتصادی، تقویت متقابل جایگاه ژئواکونومیک و همکاری و همگرایی فرصت مناسبی است که می‌‌‌تواند زمینه‌‌‌های…

ايسنا: ایلی کوهن، وزیر خارجه جدید اسرائیل تاکید کرد که تل آویو "به صورت علنی" کمتر درمورد بحران میان روسیه و اوکراین صحبت خواهد کرد، اما به کمک‌هایش به کی‌یف ادامه خواهد داد.

مکس سیگل کارشناس سیاست خارجی در توییتی نوشت: هواداران فشار حداکثری برجام را هدیه‌ای به جمهوری اسلامی می‌دانند، اما هرگز به این فکر نمی‌کنند که چرا تهران وضعیت فعلی را به بازگشت به برجام ترجیح می‌دهد. زیرا لغو تحریم‌ها به تلاش‏‌ها برای مصون‏‌سازی اقتصاد ایران در برابر فشارهای غرب آسیب می‏‌زند.

دنیای‌اقتصاد: یک تحلیلگر سیاست خارجی درباره تاثیر نزدیکی موضع ایران به روسیه در جنگ اوکراین، بر روابط اروپا با ایران، می‌‌‌گوید که تحولات داخلی در ایران و نحوه انعکاس اعتراضات در اروپا به عنوان فاکتور جدیدی وارد معادله روابط ایران و اروپا شده است. کوروش احمدی در گفت‌وگو با «انتخاب» درخصوص تاثیرات نزدیکی موضع ایران به روسیه در بحران اوکراین بر احیای برجام، مطرح کرد: «به باور من مهم‌ترین تاثیر منفی که این موضوع، به‌طور کلی و فراتر از برجام، بر روابط غرب با ایران داشته، از این جهت بوده که اروپا را در موضع…

دنياي اقتصاد-سعيده سادات فهري: گفت‌وگوهای احیای برجام یکی از مهم‌ترین یا شاید حتی مهم‌ترین پرونده سیاست خارجی ایران در سال ۲۰۲۲ بود؛ گفت‌وگوهایی که ابتدا درباره به نتیجه رسیدن آن امیدهایی وجود داشت اما به تدریج با درگیر شدن بیشتر روسیه در جنگ اوکراین، برخی مسائل داخلی در ایران و همچنین همکاری نکردن ایران با آژانس، امیدها برای احیای برجام کمرنگ‌‌ و کمرنگ‌‌تر شد. در این بین قطعنامه‌های صادر شده توسط شورای حکام علیه ایران و بیانیه‌ها و تحریم‌های پی در پی کشورهای غربی علیه کشورمان به دلیل مسائل حقوق بشری روز‌به‌روز بر وخامت…

دنياي اقتصاد: دو مقام عراقی به العربی الجدید گفته‌‌اند که نخست‌‌وزیر عراق از وزیر خارجه این کشور خواسته است تلاش‌‌ها برای میانجی‌‌گری میان جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی را از سر بگیرند. به گزارش خبرگزاری فارس، وب‌سایت العربی الجدید روز دوشنبه به نقل از دو مقام عراقی نوشته است که «محمد شیاع السودانی» نخست‌‌وزیر این کشور از «فواد حسین» وزیر خارجه و تیمی از دفترش خواسته است که تلاش‌‌ها برای میانجی‌‌گری بین تهران و ریاض با هدف برگزاری نشستی میان طرفین را از سر بگیرند.

ایسنا: رضا نصری، کارشناس ارشد مسائل بین‌الملل گفت: «تحمیل جنگ اوکراین به ایران» از سوی جریان ایران‌‌‌ستیز در خارج از کشور می‌تواند یکی از مهم‌ترین چالش‌های سیاست خارجی در سال آینده میلادی باشد. نصری در پاسخ به این سوال که به نظر وی مهم‌ترین تحول و اتفاق در سال ۲۰۲۲ که بر عرصه بین‌الملل تاثیر گذاشته و افکار عمومی جهان را متوجه خود کرده چه موضوعی بوده است؟ گفت: «به نظرم مهم‌ترین اتفاق در سال اخیر در عرصه بین‌الملل حمله روسیه به اوکراین بود.

نظم منطقه‌ای تابعی از الگوی کنش بازیگرانی است که زمینه‌های لازم را برای نقش‌یابی دیگر بازیگران به‌وجود می‌آورد. تحولات امنیت منطقه‌ای اروپا تحت‌تاثیر بحران اوکراین قرار گرفته است. دگرگونی‌های ژئوپلیتیک همواره نقش موثری در ساخت‌یابی نظم‌های جدید نظام جهانی ایفا می‌کند. بحران‌های منطقه‌ای و بین‌المللی زمینه لازم برای همگرایی و واگرایی بین بازیگران سیاسی را به‌وجود می‌آورد. تهاجم نظامی روسیه به اوکراین، بحران امنیتی حاصل از آن و همچنین واکنش کشورهای اروپایی و اتحادیه اروپا به‌عنوان یک بازیگر…

ايسنا: کریلو بودانوف، رئیس اطلاعات وزارت دفاع اوکراین روز دوشنبه در گفت‌وگویی با LIGA.net عنوان کرد: روسیه در تلاش است تا از ایران مهمات بخرد. روسیه همچنین از ایران می‌خواهد که به آن‌ها موشک‌های بالیستیک بفروشند. با این حال ایران تاکنون حتی یک موشک نیز به آن‌ها نداده است.

دنياي اقتصاد: «دنیای‌اقتصاد» در پروژه پیش‌بینی مهم‌ترین تحولات سیاست خارجی در سال۲۰۲۳ به تبیین رویدادها و پیش‌بینی تحولات مرتبط با ایران در سال آینده پرداخته است. در پرونده اول با بررسی روابط تهران و واشنگتن و تحلیل متغیرهای دخیل در آن به سه سناریوی تشدید تنش، کاهش تنش یا مدیریت تنش‌ها و تداوم وضعیت موجود پرداخته شده است.

فرارو: اساسا نظام جمهوری اسلامی ایران، پارادایم حاکم بر روابط خود در عرصه سیاست خارجی را بر گزاره «نه شرقی، نه غربی، جمهوری اسلامی» بنا کرده است. استواری بر این پارادایم در دهه‌های گذشته ماهیتی به‌شدت لغزنده به خود گرفته و از دال مرکزی خود تهی شده است.

شرق: سفر ۱۰ساعته چهارشنبه هفته گذشته ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهوری اوکراین، به آمریکا و به‌خصوص سخنرانی ۲۵‌دقیقه‌ای او در کنگره آمریکا و موضع تقابلی گرفتن علیه ایران حکایت از آن دارد که کی‌یف در مسیر برگشت‌ناپذیر روابط با تهران گام برداشته است. در مقابل هم تندترشدن بی‌سابقه لحن زلنسکی علیه ایران، واکنش دستگاه سیاست خارجی را به دنبال داشت.