جایزه نوبل

فکر می‌کنید چه شد که دوشنبه ۱۹ اکتبر ۱۹۷۸ قیمت‌های سهام در سراسر جهان بدون هیچ اتفاق یا خبر خاصی به یکباره ۲۰ درصد سقوط کرد؟ به نظر شما چرا نرم‌کننده‌های لباس اصولا درپوش‌های بزرگی دارند؟ تا به حال فکر کرده‌اید که به چه دلیل اکثر افراد بعد از اینکه اتفاقی می‌افتد تصور می‌کنند که از قبل می‌دانسته‌اند چنین می‌شود؟ و در نهایت چرا تنها تغییر یک گزینه پیش‌فرض در یک فُرم ساده می‌تواند آینده یک نسل را متحول کند؟

ریچارد تیلر، استاد دانشگاه شیکاگو که در سال ۲۰۱۷ به دریافت جایزه نوبل اقتصاد نائل آمد، پژوهشگران مختلفی را در زمینه‌های گوناگون تحت تاثیر خود قرار داده و به‌طور اساسی نحوه تفکر ما به رفتار انسان‌ها را متحول ساخته است. تیلر را پدر «اقتصاد رفتاری» لقب داده‌اند، یک رشته نوین که جنبه‌های مختلف روانشناختی، قضاوت، تصمیم‌گیری و اقتصاد را برای فهم بهتر از رفتار بشر در دل خود جای داده است. علم اقتصاد همواره با قواعد دیگر در ماهیت خود متفاوت بوده است؛ علمی که می‌گوید اگر نه تمامی رفتارهای بشر، اغلب آنها…

«کژرفتاری» ریچارد تیلر کتابی است درباره چگونگی به وجود آمدن، رشد و پیشرفت اقتصاد رفتاری. شاخه‌ای از علم اقتصاد که با روانشناسی تلفیق‌شده و امروز بیشترین طرفدار را دارد. ریچارد تیلر که برنده جایزه نوبل اقتصاد در سال ۲۰۱۷ و استاد دانشگاه‌های معتبر آمریکاست، قصه پیشرفت ایده‌اش را از آن روزی که دانشجوی تحصیلات تکمیلی بوده و تناقضات آشکاری میان رفتارهای انسان‌های عادی با نظریات اقتصادی می‌دیده است تا روزی که شاخه‌ای نو را در اقتصاد بنا نهاده و دانشجویان بسیاری را جذب این دیدگاه نو کرده است، روایت…

در بستر تغییرات پارادایمی فلسفه‌های شناختی در عصر مدرن و تشکیک در ایده‌های مطلق‌نگر، انسان مدرن به تدریج از تلاش برای یافتن ایده‌های آرمانی، یگانه و کمال‌گرا دست می‌کشد. آن زمان که حماسه به تراژدی بدل شد و قهرمان به انسان معمولی، رفته‌رفته اتوپیای موعود به مثابه امر موهوم کنار گذاشته شد و جای خود را به امر واقع، رویکردهای واقع‌نگر و روش‌های تجربه‌گرایانه سپرد. بشر نیز به تدریج پذیرفت که خواستن الزاما توانستن نیست و توانستن نیز تضمینی برای شدن نمی‌دهد. حالا دیگر وعده‌های بزرگ یا از روی فریب بود…

تا حدود دهه ۱۹۷۰ میلادی، اکثر نظریه‌پردازان و صاحب‌نظران رشته مدیریت معتقد بودند که موضوعی به‌عنوان «اخلاق کسب‌و‌کار» وجود ندارد و اخلاق جنبه فردی دارد. میلتون فریدمن (Milton Friedman) اقتصاددان و برنده جایزه نوبل اقتصاد، بیان می‌کند که: «صرفا افراد می‌توانند مسوولیت داشته باشند و کسب‌و‌کار نمی‌تواند مسوولیت داشته باشد. پرسش این است که آیا مدیران مسوولیتی به غیر‌از بیشینه‌کردن سود سهامداران در چارچوب قانون و قوانین ساده عرف جامعه دارند یا خیر؟ پاسخ من منفی است.» همین‌طور نویسنده و صاحب‌نظر…

همواره پژوهش‌هایی خواهد بود که کم‌وبیش با توسعه مرتبط است، پس چرا آنچه تصادف‌گرایان انجام می‌دهند اهمیت دارد؟ کمیته نوبل گفته است «پژوهش آزمایشگاهی [آنان] اکنون در اقتصاد توسعه به‌طور کامل چیره شده است.» وقتی دقت و شواهد به معنای نزدیک شدن به یک رویکرد واحد باشد که محدودیت‌های بسیار دارد، مساله جدی معرفت‌شناختی ایجاد می‌شود. این تحول طی چند دهه اخیر در اقتصاد توسعه رخ داده و اکنون به سبب اهدای جایزه نوبل ۲۰۱۹ به این نوع تفکرتقویت شده است. همان طور که بانرجی و دوفلو در گفت‌وگوهایی بعد از جایزه…

اقتصاد رفتاری، این باور را که انسان کاملا عاقلانه برای منافع شخصی خود تلاش می‌کند، به چالش می‌کشد. اقتصاد رفتاری اعتقاد دارد که انسان همیشه موجودی«اقتصادی» نیست و خطاهای پرشماری در قضاوت‌های او صورت می‌گیرد.

دنیای اقتصاد: جوزف استیگلیتز اقتصاددان معاصر آمریکایی و برنده جایزه نوبل اقتصاد است. او را که منتسب به مکتب نئوکینزین‌ها می‌دانند، به اقتصاددان منتقد بازار آزاد و طرفدار مداخله دولت در اقتصاد معروف است. استیگلیتز در دوران فعالیتش در بانک جهانی، انتقادهایی از توصیه‌های یکسان این بانک به کشورهای جهان سوم بدون در نظر گرفتن اقتضائات ساختاری و نهادی این کشورها ارائه کرد که به اعتقاد وی نه‌تنها آنها را به توسعه اقتصادی نرسانده بلکه مشکلات این کشورها را حادتر هم کرده است.

کسب جایزه نوبل اقتصاد توسط بانرجی، دوفلو و کریمر می‌تواند مسیر جدیدی را برای توسعه علم اقتصاد و سیاست‌گذاری باز کند؟ این اقتصاددانان در حل معضل فقر، تنها به نشستن در پشت میز اکتفا نکردند و تئوری‌های اقتصادی را در محیطی آزمایشگاهی به آزمون گذاشتند. آنها در شناسایی علل فقر پس از تعیین یک چارچوب علمی، آزمایش‌های کنترل شده تصادفی (RCT) را توسعه دادند. اقدامات بانرجی، دوفلو و کریمر، تئوری‌های اقتصادی را به کاربردهای مستقیم نزدیک‌تر کرده است. «دنیای اقتصاد» به بهانه نوبل اقتصاد ۲۰۱۹، امروز نشستی با…

جایزه نوبل اقتصاد به یاد آلفرد نوبل از سال ۱۹۶۹ به اندیشمندان و نظریه‌پردازان این حوزه اهدا می‌شود. با این حال، این جایزه هیچ ارتباطی با خاندان نوبل ندارد و بیشتر به بانک مرکزی سوئد مربوط است که برنده‌شدگان را انتخاب می‌کند و جوایز را اهدا می‌کند.در واقع ریسک‌بانک از سال ۱۹۶۹ میزبانی نوبل علوم اقتصادی را به یادبود آلفرد نوبل برعهده دارد.

مهر: مترجم کتاب «رسوایی قرن و دیگر نوشته‌های مطبوعاتی» که به‌زودی چاپ می‌شود، می‌گوید گابریل گارسیا مارکز دوست داشت بیشتر، به‌عنوان یک روزنامه‌نگار شناخته شود تا برنده جایزه نوبل ادبیات.

یک اقتصاددان که سقوط بازارهای سهام در سال‌های ۲۰۰۰ و ۲۰۰۷ را پیش‌بینی کرده بود می‌گوید در شرایط کنونی هم بازارهای سهام و مسکن آمریکا درگیر حباب هستند.

دنیای اقتصاد: کتاب «فریب طعنه‌ها» با عنوان فرعی اقتصاد سوء‌استفاده و فریب نوشته جورج اکرلاف و رابرت جیمز شیلر با ترجمه افشین خاکباز منتشر شد.

دنیای اقتصاد: جایزه نوبل اقتصاد امسال در حالی به بانرجی، دوفلو و مایکل کریمر برای «روش‌های تجربی برای کاهش فقر جهانی» اهدا شد که روش کار این اقتصاددانان با روش تحقیق اقتصاددانان متعارف تفاوت‌هایی داشت. این سه اقتصاددان به جای پاسخگویی به مسائل کلان در زمینه فقر، با رویکردی خردنگرانه سعی در بهبود وضعیت مردم کشورهای فقیر داشتند. اما نتایج به‌دست‌آمده توسط تحقیقات برندگان امسال، نکته‌ای مشترک با نتایج دیگر محققان دارد: معرفی مسیر بن‌بست فقرزدایی. این اقتصاددانان در تحقیقات میدانی خود متوجه شدند زمانی‌که…

آبهیجیت بانرجی، استر دوفلو و مایکل کریمر، برندگان امسال جایزه نوبل در رشته اقتصاد هستند. بنا به اعلام آکادمی سلطنتی علوم سوئد، این جایزه به‌خاطر نقش برجسته در متحول کردن اقتصاد توسعه به آنها اعطا شده است.

اقتصاددان‌ها دستگاه‌های عظیم برای آزمایش رفتار اتم‌ها یا شناسایی اجزای تشکیل‌دهنده ژنوم انسانی نمی‌سازند، اما با این حال آنها نیز می‌توانند آزمایش‌های مهم و اثرگذار انجام دهند. امسال جایزه نوبل در رشته اقتصاد به سه اقتصاددان از دانشگاه ام‌آی‌تی و‌هاروارد اعطا شد و علت انتخاب این سه محقق، روش تجربی آنها برای درک علل و رفع فقر در جهان است.

دگرگون کردن رشته اقتصاد توسعه دستاورد رویکرد تجربه‌محور سه اقتصاددانی است که امسال جایزه نوبل را در رشته اقتصاد از آن خود کردند. گستردگی فقر و ناکامی نظریه‌ها و تلاش‌های انجام شده برای مبارزه با آن سبب شده رشته اقتصاد توسعه رشته‌ای رو به رشد و مورد توجه اقتصاددان‌ها باشد. رفع فقر فوری‌ترین نیاز امروز جامعه جهانی است.

روز دوشنبه برندگان جایزه نوبل در رشته اقتصاد معرفی شدند و اسامی اعلام شده از چند جهت جالب توجه بود. نخست آنکه نام یک زن در بین آنها دیده می‌شد. این دومین بار است که یک زن جایزه نوبل می‌گیرد و او جوان‌ترین برنده جایزه نوبل اقتصاد است. موضوع جالب دیگر این است که سه برنده امسال به جای ارائه نظریه، روش‌های عملی برای حل یک مشکل فوری جهانی ارائه کرده‌اند.

رمان «سان ست» درباره دوستی لیون فویشت‌وانگر و برتولت برشت است. وانگر یکی از معروف‌ترین نویسندگان آلمانی و نامزد جایزه نوبل ۱۹۳۰ بوده است. وانگر یکی از روزهای اوت ۱۹۶۵ در ویلای مجلل خود از خواب بیدار می‌شود. همسرش برای دیدار با وکیلی از شهر خارج شده و او در تنهایی تلگرافی حامل خبر فوت برشت را می‌گیرد. دنیای وانگر به‌هم می‌ریزد. او دوستی سی‌ساله را از دست‌ داده است. برشت ۱۴ سال از وانگر کوچک‌تر بود و همیشه احساس پدری را در او برمی‌انگیخت. حالا وانگر در تنهایی خاطرات سی‌ساله‌اش را با برشت مرور…

نوبل اقتصاد تبدیل به یک رویداد مهم در این حوزه از دانش شده است. هر چند این انتقاد وجود دارد که جایزه سالانه برای نوبل اقتصاد، بیش از ظرفیت این علم است، چرا که به این تعداد کارها و مقالاتی که توانسته باشند اثرات انقلابی بر علم بگذارند وجود ندارد و شاید الگوبرداری از جوایزی چون فیلدز در ریاضیات که هر چهارسال یک‌بار داده می‌شود، برای علم اقتصاد مفیدتر باشد.

دنیای‌اقتصاد: اکنون پس از ۵۱ سال اهدای جایزه نوبل اقتصاد می‌توان تصویری کلی از روند موضوعاتی را بررسی کرد که در دوره‌های مختلف مورد توجه اهداکنندگان این جایزه مهم بوده است. اولین نکته حائز اهمیت تغییر ذائقه آکادمی نوبل از مسائل کلی و کلان در اقتصاد در سال‌های اولیه به سمت مسائل مشخص‌تر و جزئی‌تر است. اهدای جایزه امسال نوبل اقتصاد برای مبارزه با فقر شاهدی بر این تغییر روند است. اهدای جوایز به موضوعاتی که مدل‌های حاکم بر اقتصاد را به چالش می‌کشند نیز شاهد دیگری بر این ادعا است.

دنیای‌اقتصاد: روز گذشته برندگان جایزه نوبل اقتصاد معرفی شدند. این جایزه از سوی «آکادمی سلطنتی علوم سوئد» به‌طور مشترک به «استر دوفلو ۴۶ ساله»، «آبهیجیت بانرجی ۵۸ ساله» و «مایکل کریمر ۵۴ ساله» اعطا شد. «دوفلو» دومین زن و جوان‌ترین برنده نوبل اقتصاد است. او همسر و هم‌دانشگاهی فعلی «بانرجی» است و زمانی شاگرد او در دانشگاه MIT بود. «کریمر» به‌عنوان ضلع سوم، استاد دانشگاه هاروارد است. این زوج اقتصاددان در حالی دیروز جایزه نوبل اقتصاد را دریافت کردند که مطالعات آنها روزی از سوی برخی اقتصاددانان به «اوهام اقتصادی»…

ایبنا: جان بَنویل، نویسنده ایرلندی دقایقی پیش از اعلام برندگان جایزه نوبل ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ از طریق یک تلفن ناشناس که خود را مَتز مالم، منشی آکادمی نوبل معرفی کرده، مطلع شده که برنده جایزه نوبل شده است. او بلافاصله این خبر را به خانواده و دوستانش اطلاع داده و از آنها خواسته تا خود را برای یک جشن آماده کنند. اما همزمان با معرفی برندگان نوبل، دخترش به او اطلاع می‌دهد که ماجرای تلفن او سرکاری بوده است. پس از ناراحتی اولیه از دروغ بودن خبر پیروزی‌اش در نوبل، بَنویل حالا به بخش خنده‌دار موضوع نگاه می‌کند: در…

دنیای‌اقتصاد: مهم‌ترین جایزه نوبل به یک اتیوپیایی رسید: صلح نوبل. به گزارش سی‌ان‌ان، کمیته نوبل صلح در اسلو نروژ روز جمعه، ۱۹ مهرماه، نام آبی احمد علی، نخست‌وزیر اتیوپی را به‌عنوان برنده نوبل صلح سال ۲۰۱۹ اعلام کرد. کمیته انتخاب برنده نوبل صلح در بیانیه خود که روز گذشته منتشر شد دلیل انتخاب آبی احمد علی را چنین اعلام کرد: «به‌خاطر تلاش‌های او برای دستیابی به صلح و همکاری بین‌المللی و به‌ویژه ابتکار او برای حل مناقشات مرزی با اریتره.» آبی احمد علی در آوریل سال ۲۰۱۸ به مقام نخست‌وزیری اتیوپی رسید و از همان…

دنیای اقتصاد: تکلیف نوبل دونفره ادبیات بالاخره روشن شد و نام یک مرد اتریشی و یک زن لهستانی در فهرست برندگان این جایزه بزرگ جای گرفت تا مدال طلایی منقش به نیمرخ آلفرد نوبل را در کارنامه افتخاراتشان آرشیو کنند. آکادمی نویل در سوئد که سال گذشته به خاطر رسوایی اخلاقی یکی از اعضایش، جایزه نوبل ادبیات را اهدا نکرد، امسال اولگا توکارچوک، نویسنده زن لهستانی را به‌عنوان برنده نوبل ادبیات ۲۰۱۸ معرفی کرد و جایزه سال ۲۰۱۹ را نیز به پتر هاندکه، نویسنده سرشناس اتریشی داد. به گفته ماتس مالم، دبیر دائمی آکادمی سوئد، هر دو…

خبر آنلاین: برندگان جایزه نوبل ادبیات معرفی شدند.

خبر آنلاین: جایزه نوبل فیزیک به «جیمز پیبلز»،«میشل مایور» و «دیدیه کیلو» به خاطر «تکامل جهان و جای زمین در کیهان» اهداء شد.

ایلنا: جایزه نوبل فیزیک در سال ۲۰۱۸ برای پیشرفت‌های پیشگامانه در زمینه لیزر، به طور مشترک به «آرتور اشکین»، «جرارد مورو» و «دونا استریکلند» اهدا شد که اشکین صاحب نصف جایزه و دو دانشمند دیگر هر کدام صاحب یک‌چهارم از جایزه نقدی بنیاد نوبل شدند.

اعتماد آنلاین: جایزه نوبل فیزیک به «جیمز پیبلز»،میشل مایور و دی دیر کوئیلوز به خاطر «تکامل جهان و جای زمین در کیهان» اهداء شد. گفتنی است نیمی از جایزه امسال به پیبلز به دلیل اکتشاف نظری در کیهان شناسی فیزیکی و نیمی دیگر به میشل مایو سوئیسی و دیدیه کوئیلز به خاطر کشف سیارات فراخورشیدی اهدا شد.

دنیای اقتصاد: در روایت ایرانی جوزف استیگلیتز اقتصاددانی است که مخالف اقتصاد آزاد و طرفدار مداخله دولت در بازار است. اما این روایت تا چه اندازه به واقعیت نزدیک است؟ این اقتصاددان، در ماه مه مطلبی در نشریه گاردین به چاپ رسانده که در آن به وضوح بیان کرده که با چه مدلی از اقتصاد آزاد مخالف و در چه نقاطی مدافع دخالت دولت است. استیگلیتز در این نوشتار، یک جایگزین برای نظم کنونی پیشنهاد می‌کند. جان کلام او این است که نظم اقتصاد آزاد ترقی‌خواهانه که او در این مطلب آن را تشریح می‌کند، جایگزین اقتصاد آزاد با مدل…