در سال گذشته این جایزه به دو محقق از دانشگاه ام‌آی‌تی و یک محقق از دانشگاه‌ هاروارد اعطا شد. آنها به‌خاطر تحقیقات تجربی که درباره بهترین روش‌های رفع فقر در اقتصادهای درحال توسعه انجام داده بودند، شایسته دریافت جایزه نوبل تشخیص داده شدند. قبل از اعلام اسامی برندگان امسال نوبل اقتصاد، برخی حدس‌ها درباره انتخاب خانم کلودیا گولدین از آمریکا برای دریافت جایزه نوبل اقتصاد مطرح شده بود. جایزه نوبل در رشته اقتصاد امسال به دو استاد دانشگاه استنفورد که درحوزه نظریه حراج تحقیق کرده بودند، اعطا شد. نظریه حراج شاخه‌ای از نظریه بازی است که پیش‌تر دانشمندان درباره آن تحقیقات گسترده‌ای انجام داده‌اند. آکادمی نوبل در استکهلم اعلام کرد که دو دانشمند آمریکایی به نام پل میلگرام و رابرت ویلسون را به‌عنوان برندگان جایزه نوبل در عرصه علوم اقتصادی انتخاب کرده است.  این دو نفر توانستند فرمت‌های جدید برای انجام حراج‌ها ارائه کنند؛ به‌طوری‌که فرآیند حراج به شکل منصفانه‌تر انجام شود.

در روش‌های پیشین و سنتی، فروشندگان کالای خود را به بالاترین قیمت ممکن به فروش می‌گذارند و خریداران نیز تلاش می‌کنند تا موقع خرید، قیمت حداقلی بپردازند. برخی از این روش‌ها برای بسیاری کاملا آشناست. مثلا حراج باز (Open Auction) که با قیمت صعودی برگزار می‌شود و همانند آنچه در فیلم‌ها مشاهده می‌شود، چکش چوبی کوبیده می‌شود تا برنده مشخص شود. یک راه دیگر هم این است که مزایده برگزار شود و در پاکت دربسته (Sealed Bid) قیمت مشخص شود. یا اینکه از قیمت بالا شروع شود و به شکل تدریجی قیمت کاهش یابد(Descending price auction) به انتخاب یک راه از بین تمامی روش‌های ممکن برای فروش یک محصول طراحی مکانیزم حراج می‌گویند. این طراحی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است؛ زیرا انتخاب هر شیوه حراج تاثیر مستقیمی بر میزان سود و فروش دارد و در عین حال بحث شفافیت و اجرای عدالت نیز مطرح می‌شود. به‌عنوان مثال اگر ساختار حراج به درستی طراحی نشده باشد- خصوصا در موضوعات پیچیده مثل خصوصی‌سازی شرکت‌ها یا فروش حق امتیاز استخراج نفت- امکان تبانی یا رفتار استراتژیک بین شرکت‌کنندگان به‌وجود آید، می‌تواند ضرر و زیان بزرگی را برای بسیاری رقم زند و نفع آن به جیب عده‌ای محدود رود که در قواعد بازار دست برده‌اند.

 در کل باید گفت در سه دهه اخیر با افزایش توان کامپیوترها روش‌های قیمت‌گذاری به شکل بی‌سابقه‌ای رشد کرده است. شرکت‌هایی که کالاها را به‌صورت آنلاین می‌فروشند همواره به دنبال آنند که روش‌هایی را برای حراج خود عرضه کنند که مشتریان بیشتری جذب آنها شوند. در طراحی مکانیزم حراج، مدل‌ها و تئوری‌هایی توسعه داده شده که می‌گوید تحت چه شرایطی، چه نوع حراجی بهینه است. این تئوری‌ها را در عمل به‌صورت وسیعی پیاده کرده‌اند و در برخی موارد میلیارد‌ها دلار به درآمد حراج‌کنندگان اضافه شده است. مدل‌های حراج در طیف وسیعی از مسائل دنیای واقع، از فروش فرکانس رادیویی و موبایل تا بازار مبادله سهام به‌صورت بسیار گسترده استفاده می‌شود. اما با این حال عده‌ای از کارشناسان معتقدند جایزه نوبل اقتصاد باید به کسانی داده می‌شد که درباره مسائل جدی‌تر اقتصاد جهان از جمله نابرابری و فقر تحقیق کرده‌اند. در مطالب حاضر به دیدگاه‌هایی که درباره اعطای جایزه نوبل اقتصاد در سال جاری مطرح شده، نقش دو برنده امسال در پیشبرد نظریه حراج، شباهت‌های اقتصاد و ادبیات و اینکه آیا هنوز هم جایزه نوبل پراهمیت و هیجان انگیز است یا نه اشاره شده است.

اخبار مرتبط