اقتصاد ایران

شرایط نوسانی بازارها و از دست رفتن ارزش پول ملی، چشم اندازی نگران کننده از آینده را به نمایش گذاشته است.

نیکلا گرجستانی از مقامات ارشد سابق بانک جهانی با بیش از چهار دهه تجربه در زمینه توسعه اقتصادی کشورهای در حال گذار است.پیش‌از این مقالاتی از او در باره دوران ملی‌شدن صنعت نفت در «دنیای اقتصاد» و برخی از دیگر رسانه‌ای ایران منتشر شده‌است. البته همه دیدگاه‌های وی لزوما مورد تایید دنیای اقتصاد نیست.

دنیای‌اقتصاد- فاطمه نصیری: از روز ۵ خرداد سال۱۲۸۶ که نخستین چاه نفت خاورمیانه در ایران به مخزن نفتی رسید چگونگی استفاده از درآمدهای حاصل از فروش آن همواره یکی از چالش‌‌‌های سیاستگذاری در ایران بوده است. کارشناسان اقتصادی همواره هشدار داده‌‌‌اند که استفاده مستقیم از این درآمدها تبعات زیادی خواهد داشت. با این حال استفاده از درآمدهای نفتی برای سیاستگذاران بدون دردسر بوده و استفاده از آن وسوسه برانگیز است. مشکل از جایی آغاز می‌شود که این درآمدها همیشگی نیست؛ قطع جریان این درآمد در کشوری که بودجه‌‌‌اش به نفت وابسته باشد،…

دنیای‌اقتصاد: چندی پیش، وزیر اقتصاد در یک مصاحبه تلویزیونی اعلام کرد که یکی از کانال‌های فردایی در استانبول ترکیه، قیمت دلار را حتی در روزهای تعطیل تغییر می‌دهد. اگرچه وزیر اقتصاد تاکید داشت که برای مهار نوسان دلار باید با این سایت‌ها برخورد شود، اما نکته قابل توجه این است که در خلأ یک بازار رسمی آتی ارز، یک کانال غیررسمی بستر این جنس معاملات را فراهم کرده است. بازار آتی ارز، یکی از ابزارهای مهمی است که سیاستگذاران، فعالان و سرمایه‌گذاران می‌توانند در آن مشارکت داشته باشند. فعالان می‌توانند با توجه به نیاز…

تسنیم: یک کارشناس اقتصادی گفت: نرخ تعادلی دلار از کانال ۴۰هزار تومان هم کمتر است و باز هم نرخ فعلی جای کاهش دارد با این حال حتی اگر روی ۴۰هزار تومان هم متوقف بماند، باز هم به قیمت تعادلی نزدیک خواهد بود. عضو هیات علمی دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه خوارزمی درباره وضعیت بازار ارز اظهار کرد: چند متغیر در اقتصاد ایران نشان می‌دهد که دلار ۶۰هزار تومانی برای اقتصاد ایران انحرافی و غیر واقعی است.

دنیای‌اقتصاد: مسعود خوانساری، رئیس اتاق بازرگانی تهران، در یادداشتی با اشاره به بر‌‌گزاری انتخاباتی منظم و سالم در بیستم اسفندماه، مشارکت فعالان اقتصادی را امیدآفرین دانست و با تاکید برجایگزینی رفاقت با رقابت از ادامه فعالیت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های استانی و ملی اتاق تهران گفت.

چند سوال مهم در حوزه ارز و نوسانات قیمتی آن این است که اساسا دلیل افزایش نرخ ارز چیست؟ آیا افزایش نرخ ارز یکی از عوامل مهم رشد نرخ تورم است؟ اصولا چه ارتباطی میان نرخ ارز و نرخ تورم وجود دارد؟

دنیای‌اقتصاد: معاون اقتصادی بانک مرکزی، رشد اقتصادی ایران در سه‌ماه پاییز سال جاری را ۳/ ۵ درصد اعلام کرد. طبق محاسبات بانک مرکزی، رشد اقتصاد ایران در مدت مشابه سال گذشته ۸/ ۴درصد به ثبت رسیده بود. آمارها حاکی از آن است که رشد سه‌ماه سوم سال۱۴۰۱ بدون احتساب نفت به ۸/ ۴درصد رسیده است. گزارش اخیر مرکز آمار نرخ رشد اقتصادی پاییز۱۴۰۱را ۸/ ۲درصد اعلام کرده بود.

دنیای اقتصاد: یکی از مهم‌ترین موضوعاتی که برای سیاستگذاران، مردم و فعالان به‌عنوان سه ضلع مهم اقتصاد کشور اهمیت دارد، عبور از بن‌بست اقتصادی و رسیدن به رونق پایدار است. کارشناسان معتقدند که حال خوش اقتصاد در وضعیت کنونی ایران، بستگی به تصمیم‌های مهم در عرصه سیاست دارد. در شرایط کنونی نمی‌توان انتظار داشت که تنها با تاکتیک‌های اقتصادی، مشکلات حوزه اقتصاد را از میان برداشت. رویدادی که در روزهای اخیر در عمل قابل مشاهده است؛ به‌طوری‌که می‌توان اثر توافق‌های سیاسی بر شاخص‌های بازاری را احساس کرد. موضوعی که تایید…

دنیای‌اقتصاد: تولید شرکت‌های صنعتی بورسی در بهمن‌ماه، هم نسبت به ماه قبل و هم نسبت به سال قبل، روند افزایشی را در پیش گرفت. یکی از عوامل موثر بر این موضوع، افزایش نرخ ارز در بهمن‌ماه بود. نوسانات نرخ ارز در بهمن‌ماه، اتفاقات مثبتی را برای فعالیت‌‌‌های بورسی رقم زد.

دنیای اقتصاد: هفته‌نامه «تجارت فردا»، در ویژه‌نامه نوروزی خود به خاطرات خداداد فرمانفرماییان پرداخته است. در این شماره ویژه، نسخه انگلیسی گفت‌وگوی مفصل حبیب لاجوردی و خداداد فرمانفرماییان، اقتصاددان و تکنوکرات برجسته دوران پهلوی، در پروژه تاریخ شفاهی ایران به فارسی ترجمه و منتشر شده است. فرمانفرماییان سابقه ریاست بانک مرکزی و سازمان برنامه و بودجه را در کارنامه خود دارد.

بهاره چراغی: سال ۱۴۰۲ از هر لحاظ دارای اهمیت مضاعف است. آمار خط فقر تصویر وخیم‌‌‌تری را نشان می‌دهد، نرخ تورم در سال‌جاری به کانال‌‌‌های بالاتر جهش یافته و رشد اقتصادی نیز به دالان‌‌‌های پایین‌‌‌تر نزول کرده است. در این میان، دولت مسیر دشواری را پیش‌‌‌رو دارد و در عین حال، مانند روال و سنت دولت‌‌‌های قبل، سعی دارد دستاورد‌های فوری ارائه کند، در حالی که فضای مانور محدودی دارد و ابزارهای سیاستی آن فرسوده شده‌‌‌اند. کشتی اقتصاد کشور در شرایط پرتلاطم، چه در عرصه بین‌المللی و چه در حوزه مسائل داخلی، در حال حرکت…

از فردای پیروزی انقلاب اسلامی در ایران نوعی نظام اقتصادی در کشور ما شکل گرفت که مهم‌ترین ویژگی آن نقش مسلط دولت بود. البته در نظام اقتصادی پیش از انقلاب اسلامی نیز دولت وزن زیادی داشت و در سال‌های منتهی به انقلاب سال ۱۳۵۷ یعنی اواسط دهه ۱۳۵۰ خورشیدی این وزن به‌شدت سنگین‌‌‌تر هم شده بود. در واقع، با افزایش بی‌سابقه درآمدهای نفتی که تماما در اختیار دولت قرار می‌‌‌گرفت، رژیم سلطنتی، به‌ویژه شخص خود شاه، دچار این توهم شده بود که اقتصاد ایران دیگر محدودیت مالی ندارد و اجرای هرگونه پروژه…

تجارت خارجی در اقتصاد ایران نیازمند استراتژی حساب‌شده است تا از چرخه تصمیمات روزمره خارج شود. اصلی را که این استراتژی باید بر آن استوار شود علم اقتصاد به ما می‌دهد. این اصل، رقابت‌افزایی است که کارآمدی و رفاه را افزایش می‌دهد. ابزاری هم که در دست تصمیم‌گیران است، رفع ممنوعیت‌ها و جایگزین‌کردن آنها با تعرفه است.

راهبری یک کسب‌وکار خصوصی که بخواهد سالم کار کند این روزها به کاری توان‌‌‌فرسا تبدیل شده است. به گمان من شش‌تنگنای زیر بیشترین نقش را در این شرایط سخت دارند:

سال ۱۴۰۱ برای اقتصاد ایران سال تلخ و سیاهی بود و به نظر می‌رسد در فقدان شجاعت و تصمیم برای ایجاد تغییرات بنیادین در رویه‌‌‌های اشتباه گذشته، سال ۱۴۰۲ اگر از سال ۱۴۰۱ بدتر نباشد، از آن بهتر نیست.

دنیای اقتصاد: هفته‌نامه «تجارت فردا» در آخرین شماره خود در سال ۱۴۰۱، به بررسی سالی که گذشت پرداخت و چشم‌اندازهای سال‌ آینده را تحلیل کرد. سبک و سیاق این شماره «تجارت‌ فردا» با هفته‌های قبل متفاوت است؛ تنوع موضوعات ویژه‌نامه پایان سال «تجارت فردا» شکلی همه‌جانبه به آن بخشیده است، تا آنجا که می‌توان آن را به سفر برد و مطالعه کرد. شماره اخیر این نشریه در گفت‌وگو با صاحب‌نظران به فضای سیاسی ایران می‌پردازد، جامعه را تحلیل می‌کند، سیاست خارجی را به نظاره می‌نشیند و عملکرد اقتصاد ایران را در سالی که گذشت مرور…

دنیای‌اقتصاد: تحلیل گزارش مرکز آمار ایران از رشد اقتصادی پاییز یک نکته نگران‌کننده دارد. رشد اقتصادی بدون نفت در فصل سوم سال جاری به ۶/ ۱درصد رسیده است. این رقم در ۸فصل اخیر کمترین سطح بوده است. رشد اقتصادی بدون نفت، درحقیقت نشان می‌دهد که وضعیت تولید بدون درآمدهای نفتی چقدر تغییر کرده است. البته همین بخش از اقتصاد نیز به شکل غیرمستقیم تحت تاثیر درآمدهای نفتی قرار می‌گیرد. نکته قابل توجه این است که در فصل سوم سال جاری رشد اقتصادی با نفت به رقم ۸/ ۲درصد رسیده است. اما نیمی از این رشد به‌دلیل گروه «استخراج…

از جمله چالش‌‌‌های رفاهی در اقتصاد ایران، چه در سال‌های اخیر و چه در سال آینده، می‌‌‌توان به نبود پایگاه اطلاعات اقتصادی منسجم از افراد حقیقی و حقوقی اشاره کرد. متاسفانه در کشور ما، پایگاه اطلاعاتی منسجمی از مردم، شرکت‌ها و... وجود ندارد. نتیجه این موضوع نیز مشخص است. زمانی که پدیده‌‌‌ای را به صورت کامل نمی‌‌‌شناسید و اطلاعات دقیق، جزئی، شفاف و به‌روزی از آن ندارید، طبیعی است که امکان برنامه‌‌‌ریزی برای آن هم وجود ندارد و نمی‌‌‌توانید تصمیم‌گیری درست و منسجمی داشته باشید. اگر بخواهیم برنامه‌ای…

ایلنا: سید کاظم دلخوش نماینده مجلس درباره این‌که برخی در گذشته عنوان می‌کردند مشکلات اقتصادی ارتباطی با تحریم‌ها ندارد، گفت: هرکسی گفته بیخود گفته است.

داریوش مجد: از سال ۱۳۹۶ تا اسفند ۱۴۰۱ قیمت دلار در ایران سه بار در سال‌های ۹۷،۹۹ و۱۴۰۱ افزایش چشمگیر داشت. از سوی دیگر با احتساب جهش ارزی سال ۱۴۰۱ اقتصاد ایران در سال‌های پس از جنگ تحمیلی با ۶ تکانه ارزی مواجه شده است. سهم دهه ۱۳۷۰ دو تکانه و سهم دهه ۱۳۹۰ به بعد چهار تکانه ثبت‌شده است. میانگین تغییرات قیمت دلار در دو تکانه دهه ۱۳۷۰ افزایش ۴۴ درصدی و میانگین تغییرات قیمت دلار در چهار تکانه ارزی دهه ۱۳۹۰ به بعد هم درمجموع افزایش ۱۰۵ درصدی است که حدود ۲/ ۵ برابر دو تکانه دهه۱۳۷۰ است. در شرایط محدودیت‌های…

مهدی دعوتی: حتی در اقتصاد‌‌‌هایی که مقدار زیادی نزدیک به اقتصاد باز و مبتنی بر بازار است یکی از وظایف دولت‌‌‌ها و قانون‌گذاران به نمایندگی از جانب مردم و به روش‌های قانونی، سعی در اصلاح خطاها و رویه‌‌‌های اشتباه، درجهت منافع عمومی است. این امر در اقتصادهایی که میل به تمرکزگرایی بیشتری دارند به دلیل نبود زیرساخت‌‌‌های رقابتی لازم، به مراتب بیشتر دیده می‌شود و عملا دولت باید مسوولیت بخشی از نقش اصلاحی بازار را به عهده بگیرد.

رضا نيازمند: اگر به جمعیت‌های عظیمی که در انقلاب به خیابان‌ها ریخته می‌شدند دقت شود بیشترین افراد از کشاورزان بودند، بعد کارگران صنایع و بعد گروه‌های دیگر و این نشان می‌دهد که اصلاحات ارضی و توسعه صنایع چگونه در خدمت انقلاب قرار گرفتند.

ایلنا: وزیر اقتصاد اظهار کرد: حتما برنامه دولت و بانک مرکزی برای سال آینده کاهش نرخ تورم است و در زمینه تدابیر ارزی با توجه به اختیارات خوبی که به بانک مرکزی داده شده، امیدواریم بر این شرایط پرنوسان غلبه کند و مطمئنا برای سال آینده نرخ تورم کمتری نسبت به امسال خواهیم داشت.

صبا نوبری: طی دهه‌‌‌های گذشته، جهش‌‌‌های نرخ ارز در ایران یکی از چالش‌‌‌های مهم دولت‌‌‌ها بوده است؛ موضوعی که کارشناسان یکی از دلایل اصلی آن را سرکوب نرخ ارز عنوان می‌کنند. در واقع به دلیل وابستگی اقتصاد ایران به درآمدهای نفتی، زمانی که این درآمدها به کشور وارد می‌‌‌شوند، دولت‌‌‌ها با عرضه آن در بازار، نرخ ارز را سرکوب می‌کنند؛ اما به محض اینکه به دلایل مختلف، از جمله تحریم، این درآمدها قطع می‌‌‌شوند، تزریق ارز به بازار از سوی دولت به‌عنوان بزرگ‌ترین عرضه‌‌‌کننده آن مختل می‌شود و نرخ ارز که به صورت…

روزنامه کیهان روز پنج‌شنبه در یادداشت خود با عنوان «غربگرایان آدرس راه را در چاه می‌دهند!» با بیان اینکه در ماجرای تنش ارزی اخیر، جریان غربگرا دوباره نسخه قدیمی و امتحان پس‌داده سازش با غرب را به عنوان تنها راه‌حل مشکل اقتصاد ایران به میان کشید، نوشت: متاسفانه برخی شنیده‌ها حاکی است با وجود سابقه مردودی راهکار فوق، همچنان برخی افراد باقی مانده از دولت قبل مشغول القای این گزاره به مسوولان تصمیم‌ساز هستند که برای آرامش بازار ارز چاره‌ای جز بازگشت به همان نسخه رد شده نیست. این روزنامه در تیتر یک…