اقتصاد ایران

پریچت و ورکر (۲۰۱۸) در کتاب جدید خود تحت عنوان «تعامل و توسعه» با جمع‌بندی نظریات پیشین توسعه اقتصادی با محوریت رانت، نهادها و ساختار استقرار یا حل و فصل سیاسی بینش جدیدی را به مساله توسعه‌نیافتگی از دریچه فضای رانت و فضای تعامل ایجاد می‌کنند. بر خلاف نظریات پیشین (نورث، والیس، وینگست و عجم‌اوغلو)، طرح پیشنهادی آنها با تکمیل مباحث پیشین ابزار تحلیلی قدرتمندی برای بررسی اقتصادهای درحال توسعه مانند ایران در اختیار ما قرار می‌دهد. این نظریه یکی از جدیدترین تحلیل‌های اقتصاد سیاسی توسعه است که توسط…

تورم در اقتصاد ایران پدیده‌‌‌ای ساختاری است، به‌طوری که در یک‌قرن گذشته اقتصاد ایران بارها با تورم‌‌‌های بالا و پی در پی مواجه بوده است.

در سال‌های اخیر تورم به‌عنوان مسبب بسیاری از مشکلات اقتصادی و حتی اجتماعی در ایران شناخته شده است و بخش بزرگی از افراد جامعه، به‌‌‌ویژه افراد دارای سطح درآمد پایین‌‌‌تر، با این پدیده مزمن و خطرناک دست‌وپنجه نرم می‌کنند. از همین‌رو، بررسی آمار پایه پولی و نقدینگی، به‌عنوان مهم‌ترین‌‌‌های موتور‌‌‌های رشد تورم در اقتصاد، از اهمیت زیادی برخوردار است.در سناریوی خوش‌بینانه، رشد متوسط ماهانه ۵/ ۲درصدی نقدینگی، مبتنی بر رشد متوسط نقدینگی در ۱۰سال گذشته رخ خواهد داد.

سازمان برنامه که در اصل به پیشنهاد قوام براى تهیه برنامه عمرانى اول ایجاد شد، در سال‌هاى پس از او با ریاست عبدالرضا، فرزند هاروارد دیده رضاشاه به‌عنوان یکى از اصلى‌ترین اهرم‌هاى قدرت، در دست دربار قرار گرفت. به فاصله کمى، با فشارهاى آمریکا ابوالحسن ابتهاج به ریاست این سازمان مهم رسید. این سازمان عملا کارهایى را که «اداره اصل چهار آمریکا» قصد داشت انجام دهد، به عهده گرفت.

دنياي اقتصاد-ميکائيل زين‌الدين: سیگنال‌های منتشر شده از سوی بازوی مدیریت ارزی بانک مرکزی، مرکز مبادله ارز و طلا، خبر از تعیین محدوده نرخ ارز می‌دهد. روز گذشته روابط عمومی مرکز مبادله ارز و طلا در مطلبی از احتمال تثبیت نرخ ارز تا پایان سال ۱۴۰۲ خبر داد. در این گزارش آمده است: براساس مدل‌سازی جدید سازمان برنامه‌وبودجه که براساس مفروضات فعلی اقتصاد ایران انجام شده است، تثبیت نرخ ارز در سال ۱۴۰۲ پیش‌بینی شده است.

دنیای اقتصاد: دفتر مطالعات اقتصادی مرکز پژوهش‌های مجلس بر ضرورت جانمایی ایران در نظم جدید جهان تاکید کرد. بر اساس این گزارش، اقتصاد ایران در شرایط حاضر به‌شدت نیازمند تولید منابع ارزی جدید و همچنین افزایش سطح سرمایه‌گذاری راهبردی است که این دو مقوله بسیار مهم، صرفا با تاکید بر اقتصاد داخلی محقق نمی‌شود. این گزارش توصیه‌های سیاستی خود را برای جانمایی بهتر ایران در اقتصاد جهان ارائه کرده است.

دنیای‌اقتصاد- محمد آزاد: در یادداشت پیشین علینقی عالیخانی، از مشاهیر اقتصاد به صحنه وارد شد و به شکل رسمی از اول سال‌۱۳۴۲ با در دست گرفتن سکان وزارت اقتصاد کار خود را آغاز کرد.

دنیای‌اقتصاد: یک پژوهش به بررسی لایحه برنامه هفتم توسعه پرداخته است. این برنامه در شرایطی به مجلس ارائه شده که اقتصاد ایران با چالش‌های قابل‌توجهی از جمله تورم بالا، رکود اقتصادی، نرخ پایین تشکیل سرمایه ثابت، کسری بودجه و نوسانات شدید ارزی مواجه بوده است. این شرایط در کنار فاصله قابل‌توجهی که در میان هدف‌گذاری و تحقق برخی از موارد برنامه ششم توسعه وجود دارد، موجب شده است بررسی اصلاحات اقتصادی بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد.

آمارهای منتشرشده توسط مرکز آمار ایران و بانک مرکزی نشان می‌دهد اقتصاد ایران در سال۱۴۰۱ کمی بیش از ۴درصد رشد کرده است. این رشد نه دستاوردی خارق‌العاده است و نه البته قابل اغماض و بی‌اهمیت؛ رشدی است متوسط برای اقتصاد ایران که می‌تواند شروع خوبی برای خروج از رکودی باشد که بیش از یک دهه به طول انجامیده است.

رشد اقتصادی بخش صنعت ایران در سال ۱۴۰۱ به بالاترین سطح پنج‌ساله رسیده و پس از اعمال تحریم‌های ۱۳۹۷ مسیر رو به رشدی را پیموده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد عمده رشد تولیدات صنعتی در دو سال اخیر از مسیر «خودرو و قطعات» بوده است. با این حال طبق داده‌های مرکز آمار در مورد وضعیت تولید به قیمت‌های ثابت سال ۱۳۹۰، مشاهده می‌شود باوجود رشد فزاینده صنعت در سال‌های گذشته اما همچنان سهم این بخش از تولید پایین‌تر از ۱۵ سال پیش قرار دارد.بخش صنعت را می‌شود یکی از مهم‌ترین بخش‌های رشد تولید در کشور دانست. چرا که…

برای پرداختن به مقصود اصلی این نوشتار، اثر نااطمینانی اقتصاد کلان بر بنگاه‌ها، لازم است با یک مقدمه و بیان چند حقیقت آماری مهم شروع کنیم. شکل یک تفاوت تورم سالانه هر ماه از ماه قبل در بازه ۱۳۹۴ تا ۱۴۰۲ را نشان می‌دهد. مشاهده می‌شود که پس از خروج آمریکا از برجام و آغاز مجدد شرایط تحریمی، میزان نوسانات تورم به شدت افزایش یافته است. به بیان دیگر، در حالی که قبل از تحریم‌ها تورم به صورت قابل قبولی پایدار بوده است، پس از تحریم، تورم بسیار پیش‌بینی‌ناپذیر شده است و تورم هر ماه می‌تواند به میزان قابل…

آمارها نشان می‌دهد که طی یک دهه اخیر میزان رشد تشکیل سرمایه در کشور یک روند نزولی داشته و حتی میزان آن کمتر از رشد استهلاک بوده است. موضوعی که باعث می‌شود، هم سرمایه‌گذاری در بخش ماشین‌آلات و هم در بخش زیرساخت‌ها و ساختمان‌ها یک روند نزولی داشته باشد. البته آخرین آمارها نشان می‌دهد که در سال ۱۴۰۱ اوضاع کمی بهتر شده است، اما در کل نمی‌توان امیدوار بود که با این وضعیت سرمایه‌گذاری، صنایع بتوانند جهش قابل توجهی داشته باشند. بخش قابل توجهی از سرمایه‌گذاری در صنایع، لازم است که به شکل اعتبارات یا…

گزارش‌‌ها و مطالعات اخیر از نزولی شدن روند تشکیل سرمایه و سرمایه‌گذاری در سال‌های دهه ۹۰ حکایت دارد. از آنجا که سرمایه‌گذاری در کنار بهره‌‌وری، از مهم‌ترین عوامل تضمین‌کننده رشد اقتصادی آتی و ارزش‌آفرینی در هر کشوری است، نزولی شدن این روند در کنار سهم ناچیز بهره‌‌وری در اقتصاد ایران، هشداری جدی برای آینده اقتصاد کشور خواهد بود؛ به این معنی که علاوه بر اینکه فرصت‌‌های جدیدی از طریق سرمایه‌گذاری برای تضمین رشد اقتصادی و اشتغال‌زایی فراهم نمی‌شود، به دلیل استهلاک سرمایه‌گذاری‌‌های سال‌های قبل در…

دنیای‌اقتصاد: در اقتصاد ایران دولت و نظام بانکی رابطه تنگاتنگی با یکدیگر دارند. در سال‌‌‌های گذشته که تحریم‌‌‌های اقتصادی تامین مالی دولت را با چالش مواجه کرده، این رابطه پر‌رنگ‌‌‌تر نیز شده‌است. با این حال انتقال بار کسری بودجه بر شانه‌‌‌های سیستم بانکی عوارض خود را دارد و تا همیشه نمی‌تواند ادامه یابد. به همین جهت کارشناسان اقتصادی همواره این مساله را مورد توجه قرار داده و بر انجام اصلاحاتی برای رسیدن سلامت سیستم بانکی تاکید کرده‌‌‌اند. بانک مرکزی نیز در نشریه اقتصادی خود این موضوع را مورد بررسی قرار داده…

دنیای‌اقتصاد: در روزهای اخیر، صحبت یکی از مسوولان درخصوص وعده‌های کم غذایی چینی‌ها و بحث صرفه‌جویی در مصرف، در راه توسعه این کشور بحث‌برانگیز شده است. بررسی‌های آماری نشان می‌دهد که مصرف کالری چینی‌ها به‌طور متوسط از ایرانی‌ها بالاتر است. نکته قابل توجه این است که اصولا بر اساس علم اقتصاد کشورهای توسعه‌یافته و با رفاه بالاتر، از مصرف غذایی بیشتری برخوردار هستند و افزایش مصرف خانوار، یکی از عوامل بهبود وضعیت رشد اقتصادی است. بنابراین راز توسعه اقتصادی و افزایش رفاه چین، رفتار و تعداد وعده غذایی مردم این کشور…

بهاره ‌چراغی: با وجود اینکه هنوز هم گردوغبار رقابت‌‌‌های انتخاباتی در پارلمان بخش خصوصی نخوابیده و جدال بر سر صحت و سقم برگزاری این رویداد بالاست، به نظر می‌رسد هیات‌رئیسه جدید خود را برای یک‌دوره پرچالش آماده می‌کند.

اگرچه تبلیغات رسانه‌‌‌ای و فرهنگ‌‌‌سازی و نیز اثرات ناشی از تحریم و ممنوعیت‌‌‌های وارداتی، بازار ایران را تشنه تولید ملی با کیفیت کرده اما رکود، تورم، تحریم، هدر رفت سرمایه‌‌‌ها و تولید گریز بودن اقتصاد ایران و شاید چند ده علت دیگر موجب شده تا سرمایه در گردش تولیدکنندگان کوچک و متوسط در سال‌های اخیر روندی کاهشی داشته و در نتیجه توجیه اقتصادی تولید کاهش یابد. با وجود این، استارت‌آپ‌‌‌ها در چنین بن بست‌‌‌هایی با ابتکاراتی که انجام می‌دهند در نهایت راهکاری قابل اتکا را به طرفین ارائه می‌کنند.

چابک آنلاین: هرچند درسال‌های گذشته بخش‌های اقتصادی ایران با برخی شوک‌ها و رکود ناشی از بیماری کرونا روبه‌رو شد اما به گفته مدیران ارشد بانکی، در سال گذشته بخش عمده اقتصاد ایران از این شوک‌ها عبور کرده و درحال تجهیز منابع خود برای توسعه ساختارهای تولید و تجاری هستند. این روند در سال ۱۴۰۱ باعث شد تا بخش عمده‌ای از صنایع کشور نسبت به تامین نیازهای تولید و عمرانی خود اقدام به اخذ تسهیلات از سیستم بانکی کنند. این موضوع میزان درآمدهای عملیاتی و سود‌سازی بانک‌ها را تا حدود بسیار زیادی بالا برد. از طرفی، بانک‌ها…

یک کارشناس اقتصادی گفت: تورم‌های بالا ادامه خواهد داشت.

دنیای اقتصاد: یک گزارش به بررسی عوامل موثر در ثبات اقتصادی پرداخته است. اصغر ابوالحسنی، قائم‌مقام بانک مرکزی، معتقد است مهم‌ترین تغییرات بنیادین در ساختار حکمرانی اقتصادی دارای ۴ محور است. این محورها با تمرکز بر حوزه‌های پولی و بانکی شامل تلاش برای افزایش استقلال بانک مرکزی، کنترل کسری بودجه دولت، اصلاحات ساختاری ناظر بر ثبات بازار ارز و در نهایت رفع ناترازی بانک‌هاست. او همچنین معتقد است تثبیت اقتصادی در گرو اصلاح نظام حکمرانی اقتصادی در راستای ارتقا و بهبود کیفیت سیاستگذاری در کشور است. گفته می‌شود ایجاد…

در برنامه هفتم توسعه براساس اهداف عالیه کشور، برنامه رشد اقتصادی ۸درصد برای اقتصاد کشور در نظر گرفته شده است؛ عددی که تحقق آن به معنی رشد بزرگ اقتصاد ایران است. پرسش اصلی هم این است که چنین نرخ بالایی از رشد اقتصادی، چگونه محقق خواهد شد؟ متاسفانه در حال حاضر روند متغیر‌های موجود بیانگر آن است که امکان دستیابی به چنین رشدی ممکن نیست؛ مگر با رشد سرمایه‌گذاری هدفمند از دو مسیر جذب سرمایه‌‌‌ خارجی و رشد سرمایه‌گذاری بخش خصوصی. از آنجا که شواهد و قرائن، روند سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در کشور از سال…

مژده ابراهیمی: مدتی است که طرحی تحت عنوان تجدید ارزیابی دارایی شرکت‌های بورسی از سوی مجلس کلید خورده است. در این راستا اظهارنظر محسن علیزاده، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس و ناظر مجلس در شورای عالی بورس، حائز اهمیت است. وی تاکید کرده است که «سهامداران بازارسرمایه حق دارند ارزش واقعی سهام خود را بدانند.» طبق برآوردها ارزش حقوق صاحبان سهام فعلی شرکت‌های بورسی، ۸‌درصد مقدار واقعی آن است. همچنین به‌روز شدن این اعداد موجب رشد حقیقی بازارسرمایه و جلوگیری از متضرر شدن سهامداران خرد خواهد شد.

بحث تجدید ارزیابی را باید از زاویه تورم افسارگسیخته کشور دید. سالیان بسیاری است که کشور تورم بالایی را در بخش کالا و خدمات تحمل می‌کند؛ روندی که بر بخش‌‌‌های مختلف از جمله بازار سهام اثرگذار است. بارها گفته شده که بورس آینه تمام‌نمای اقتصاد کشور است، اما زمانی که سیاست‌‌‌های بورسی با واقعیت‌‌‌های اقتصاد ایران همسو نیست به نظر نمی‌رسد این گزاره درست باشد.

دنیای اقتصاد: هیات‌مدیره انجمن اقتصاد ایران اعلام کرد: از کلیه اعضای پیوسته انجمن دعوت می‌شود تا در جلسه مجمع عمومی عادی سالانه (نوبت دوم) انجمن اقتصاد ایران که در روز یکشنبه مورخ ۱۸/ ۰۴/ ۱۴۰۲ ساعت ۱۴ به نشانی تهران - خیابان مفتح جنوبی - کوچه افشار - پلاک ۸ - طبقه اول - واحد ۲ تشکیل می‌شود، حضور به هم رسانند. به‌گزارش هیات‌مدیره انجمن اقتصاد ایران، دستور جلسه به شرح زیر است:

خبر آنلاین: یک اقتصاددان گفت: ما با ابرتورم هنوز فاصله داریم، ولی از همیشه به تورم‌های سه‌رقمی در اقتصاد ایران نزدیک شده‌ایم.

دنیای‌اقتصاد: طی سالیان اخیر بخش‌خصوصی و شرکت‌های فعال دانش‌بنیان در حوزه‌های تخصصی مانند صنایع مرتبط با نفت و گاز در کشور، از جایگاه ویژه‌ای برخوردار بوده‌است. به‌عنوان مثال، در حاشیه نمایشگاه بین‌المللی اخیر نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی، شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی و زیرمجموعه‌‌‌‌‌های این شرکت در حوزه صنایع پالایشی، ۲۶ تفاهم‌نامه با شرکت‌های دانش‌‌‌‌‌بنیان امضا کردند. واقعیت این است که طی سالیان اخیر بیش از ۷۵‌درصد از رشد اقتصادی کشور از محل بهره‌‌‌‌‌وری بوده و به‌‌‌‌‌طور مشخص در ۹ ماهه اول…

داریوش مجد: حجیم شدن حوزه خدمات و مهاجرت نیروی کار کشور از حوزه‌های فعال در بخش‌های صنعت و کشاورزی به این بخش، نشان‌دهنده کاهش بازدهی حوزه تولید است. تغییر نقشه کار کشور که در دوران کرونا وارد مرحله جدیدی شد حالا در پساکرونا هم همچنان بر همان مدار می‌چرخد تا خدمات اقتصاد ایران فربه‌تر از قبل شود. اقتصاد خدمات محور البته که باعث رشد و توسعه می‌شود اما اشتغال ناپایدار و مشاغل سطحی که امنیت آن به وزش نسیمی بند است، بدون شک اقتصاد را تهدید می‌کند. گذشته از آنکه امنیت غذایی و اقتصادی به رونق تولید وابستگی دارد.

مرکز آمار ایران روز پنج‌شنبه ۲۵ خرداد ۱۴۰۲، نرخ رشد اقتصادی سال ۱۴۰۱ را به قیمت‌های ثابت سال ۱۳۹۰ معادل ۸/ ۴‌درصد اعلام کرد. از زمان انتشار آمار مذکور تاکنون، گمانه‌‌‌زنی‌‌‌های متعددی درخصوص تفسیر نرخ رشد اعلام‌‌‌شده، مطرح شده است و عده‌‌‌ای آن را نشانه رونق‌گرفتن اقتصاد ایران دانسته‌‌‌اند؛ گروهی دیگر هم نظر متفاوتی دارند.

بانک‌مرکزی و مرکز آمار ایران در گزارش‌‌‌هایی همسو نرخ رشد اقتصادی کشور در سال ۱۴۰۱ را در محدوده ۵‌درصد اعلام کرده‌‌‌اند؛ اعدادی که به‌نسبت بالاتر از پیش‌بینی‌‌‌های بین‌المللی و تحلیل‌‌‌های داخلی و تا حدی غافلگیرکننده بوده است. بسیاری با طرح سوال درباره دلایل رشد تشکیل سرمایه در یکی از سخت‌‌‌ترین سال‌های نیم‌قرن اخیر که توام با اعتراضات گسترده سیاسی و نوسانات چشمگیر اقتصادی بود، سعی در فهم چرایی رشد نسبتا بالای اقتصاد ایران در سال ۱۴۰۱ دارند. به نظر می‌رسد این دغدغه درستی است و نکات بسیاری نیز…

سال ۱۴۰۲ با بی‌ثباتی قیمتی شدیدی نسبت به سال‌های گذشته آغاز شد. در حالی که تجربه نوسانات در سال‌های قبل باعث شد بسیاری از فعالان اقتصادی عطای تولید را به لقایش ببخشند و در بهترین حالت کسب‌وکار فعلی خود را حفظ کنند، تغییرات قیمتی در دو ماهه ابتدای سال نشان از وضعیت بسیار دشواری داشت. امری که در انتظارات تورمی و التهاب بازارهای دارایی به خوبی مشهود شد و باعث شد نهادهای دولتی به سمت سانسور اطلاعات و آمار رسمی بروند. با وجود این، در خرداد ماه روند فزاینده انتظارات متوقف شد. گمانه‌زنی‌ها از تفاهمی…