اقتصاد ایران

قریب به نیم‌قرن است که بحث کاهش فقر و نابرابری در ایران، پای ثابت برنامه‌‌‌ریزی‌‌‌های اقتصادی است. در آخرین نسخه از لایحه برنامه هفتم توسعه نیز مقامات دولت و نمایندگان مجلس سعی دارند با اصلاح ساختار اقتصاد ایران، بخشی از منابع حاصله را به سمت اهدافی نظیر فقرزدایی منحرف سازند و از این محل شکاف ایجادشده ناشی از یک‌دهه افول اقتصادی و تحریم را تاحدی برطرف کنند. اقتصاددانان در مواجهه با این وضعیت دیدگاه‌‌‌های متفاوتی دارند.

باورهای رایج اما اشتباهی در اقتصاد ایران وجود دارند که از فرط تکرار در اذهان عمومی به شکل بدیهیات درآمده‌‌اند و لازم است پاسخ به آنها هم یادآوری شود تا باعث گمراهی نشوند.

دنیای‌اقتصاد: هیجان ایرانی خرید خانه در ترکیه «فروکش» کرد و حضور ایرانی‌ها در این بازار به «پایین‌ترین» میزان -دست‌کم از سال ۲۰۱۴- رسید. بازار مسکن ترکیه از نیمه ۲۰۱۸ به بعد، یکی از پنج پناهگاه ایرانی‌ها برای «حفظ ارزش واقعی سرمایه‌ در برابر تورم» شد؛ به‌طوری‌که در کنار خرید سرمایه‌ای دلار، سکه، مسکن و بعد از آن خودرو، بخشی از سرمایه‌ها هم به سمت املاک کشور همسایه خارج شد. سال ۲۰۲۱، رکورد بیشترین خرید مسکن توسط ایرانی‌ها - در مقایسه با سال‌های قبل- به ثبت رسید و حجم معاملات با مالکیت ایرانی تا تقریبا ۲برابر…

نگاهی به تاریخ اقتصادی نیم‌قرن اخیر در کشور ما نشان می‌دهد تورم مزمن دو رقمی به همراه قیمت‌گذاری دستوری تبدیل به دو ویژگی اصلی اقتصاد ایران در این مدت شده و دور باطلی را تشکیل داده است که می‌توان آن را تله توسعه‌نیافتگی دانست. از یکسو، دولت با سیاست‌های مالی و پولی نادرست به تورم دامن زده و از سوی دیگر، با سیاست سرکوب مالی و قیمت‌گذاری دستوری به جنگ تورم رفته است.

مدیرعامل بورس تهران گفت: بازار سرمایه‌گذاری حرفه‌‌‌ای به عنوان جدیدترین بازار بورس تهران با هدف کمک به تامین مالی پروژه‌‌‌های اقتصادی و همچنین تنوع‌‌‌بخشی بیشتر به ابزارهای مالی قابل معامله در این بورس تشکیل شده است.

فائزه پوزش: شواهد گویای آن است که اقتصاد ایران در سال‌های اخیر با بلایی به نام تورم در حال دست و پنجه نرم کردن است. آمارها نشان می‌دهد که تورم علاوه بر افزایش هزینه‌ها در بخش کالا و خدمات، نابرابری‌هایی را در بخش‌های مختلف دربرمی‌گیرد. از جمله این بخش‌ها می‌توان به بخش آموزش اشاره کرد.

طرح پویش مهر به‌جای پرسش مهر: ابراهیم رئیسی روز شنبه در آیین آغاز سال تحصیلی جدید با حضور در آموزشگاه شهید کمندی شهرستان بهارستان استان تهران، با بیان اینکه «امسال به جای پرسش مهر، قصد دارم پویش مهر را مطرح کنم»، گفت: شما دانش‌آموزان برای اینکه بدانید قبلا چه وضعیتی داشتیم به والدین و پدربزرگ و مادربزرگ‌های خود مراجعه کنید و از آنها بپرسید که قبلا چه وضعیتی داشتیم و امروز در چه جایگاهی هستیم که به عنوان مثال این مدرسه به سرعت و در مدت کوتاهی برای شما آماده شده است.

دنیای اقتصاد: مدیریت بازار ارز و تعیین نرخ دلار در تاریخ اقتصاد ایران یکی از پرچالش‌ترین مسائل پیش روی سیاستگذار اقتصادی بوده است. با اینکه مطابق قانون نظام ارزی ایران شناور مدیریت شده، اما به نظر می‌رسد طی سال‌‎های گذشته تمرکز سیاست‌های اقتصادی عمدتا بر سرکوب نرخ ارز بوده است؛ موضوعی که در سال ۱۳۹۷ و با تعیین نرخ ۴هزار و ۲۰۰تومانی برای دلار اثرات نامطلوب بسیاری بر اقتصاد گذاشته است. حال این تجربه بار دیگر با تعیین نرخ ۲۸هزار و ۵۰۰تومانی تکرار شده است. شمس‌الدین حسینی، وزیر اسبق امور اقتصادی و دارایی، در…

دنیای‌اقتصاد: آیا بانک های کشور دچار مشکل هستند و نیاز به اصلاح دارند؟ قطعا بله، اما آیا تنها بانک‌های خصوصی دچار مشکلند و باید بانکداری خصوصی تعطیل شود؟ قطعا خیر. در ماه‌های اخیر، برخی این تلقی را به وجود آورده‌اند که مشکلات اقتصادی کشور ناشی از فعالیت بانک‌های خصوصی است و این بانک‌ها یا باید منحل شوند یا اینکه دولت کنترل آنها را در اختیار بگیرد. کارشناسان تاکید دارند که اگر تعدادی از بانک‌های خصوصی دارای مشکل هستند، نمی‌توان با استناد به آن به دنبال تعطیلی بانکداری خصوصی در کشور بود.

ناترازی برق محصول جانبی خلأ برنامه توسعه صنعتی در ایران است و اقدامات نسنجیده سیاستگذار در حوزه صنعت علاوه بر درمان نکردن (اَبروی) مشکلات فعلی، به کور کردن چشم اقتصاد ایران با رکود فراگیر ختم خواهد شد.آمارها شباهت عجیبی به انسان‌‌‌ها دارند، دوساحتی هستند و علاوه بر ظاهرشان، باطنی دارند که می‌تواند بسیار تاثیرگذارتر از ظاهر آنها جلوه کند.

دنیای‌اقتصاد: بهبود تولید و صادرات نفتی، جان تازه‌ای به اقتصاد بخشیده است. بر اساس آمار بانک مرکزی در فصل بهار۱۴۰۲ رشد اقتصادی به ۲/ ۶درصد رسید. این عدد بالاترین سطح رشد اقتصادی فصلی در دو سال اخیر به شمار می‌رود. جزئیات رشد اقتصادی فصل بهار سال۱۴۰۲ نشان می‌دهد که بخش نفت، نقش مهمی در رشد اقتصاد ایران داشته است. به این ترتیب رشد اقتصادی بخش نفت در بهار۱۴۰۲ رقم ۴/ ۱۶درصدی را به ثبت رساند. این افزایش در بخش نفت با رشد قابل توجه در بخش صادرات کالا و خدمات همراه شده است. اظهارات روز گذشته مدیرعامل شرکت ملی نفت…

بانک مرکزی: رئیس کل بانک مرکزی درخصوص وضعیت اقتصاد کلان کشور گفت: با نرخ‌های حاصله در سال‌های اخیر و به‌ویژه درسال ‌جاری تاکید می‌شود که فشارهای اقتصادی ناشی از تحریم‌ها مدیریت شده و در حال برگشت به روند بلند‌مدت متغیرهای کلان اقتصادی هستیم. محمدرضا فرزین با بیان اینکه اقتصاد ایران سال ۱۴۰۱ را با طیف وسیعی از تکانه‌های مغایر و مساعد اقتصادی و سیاسی پشت سر گذاشت، تصریح کرد: در حوزه متغیرهای پولی سال ۱۴۰۱ را خوب شروع کردیم اما با افزایش نرخ ارز در نیمه دوم سال، نرخ تورم حاصله راضی‌کننده نبود. اگر‌چه…

دنیای‌اقتصاد: وزیر صنعت، معدن و تجارت ایران در راستای توسعه همکاری‌‌‌های تجاری و اقتصادی با عمان، راهی این کشور شد.

با توجه به روند حرکت نقدینگی مبتنی بر سناریوی میانه که رشد ۳۰‌درصدی را از ابتدای امسال پیش‌بینی می‌‌‌کرد، نقدینگی ۶‌هزار و ۲۰۰‌هزار میلیارد تومانی در اسفندماه ۱۴۰۱ با ۳۰‌درصد افزایش در انتهای سال ۱۴۰۲، رکورد خلق نقدینگی را در اقتصاد ایران خواهد شکست. البته این امری دور از ذهن نیست. ساختار نقدینگی به گونه‌ای است که ما سالانه در حال رکورد زدن در خلق نقدینگی هستیم. بر همین اساس اقتصاد ایران تقاضای بیش از ۳۵میلیارد دلاری را به صورت جدی در اقتصاد تعریف خواهد کرد و این امر با رشد اقتصادی ۳درصد…

ناترازی برق محصول جانبی خلأ برنامه توسعه صنعتی در ایران است و اقدامات نسنجیده سیاستگذار در حوزه صنعت علاوه بر درمان نکردن (اَبروی) مشکلات فعلی، به کور کردن چشم اقتصاد ایران با رکود فراگیر ختم خواهد شد.آمارها شباهت عجیبی به انسان‌‌‌ها دارند، دو‌ساحتی هستند و علاوه بر ظاهرشان، باطنی دارند که می‌تواند بسیار تاثیرگذارتر از ظاهر آنها جلوه کند.

راز ثروتمندشدن در ثابت نگه‌‌‌‌‌‌‌داشتن و مدیریت هزینه‌‌‌‌‌‌‌هاست و اگر فردی توانایی مدیریت هزینه‌های خود را نداشته‌‌‌‌‌‌‌باشد با افزایش درآمد نیز به همان نسبت با افزایش هزینه‌ها مواجه خواهد شد. البته تعریف ثروتمندشدن برای افراد مختلف متفاوت است اما من، ثروتمندشدن را این‌‌‌‌‌‌‌طور تعریف می‌کنم که درآمد غیرفعال شخص از مخارج وی بیشتر شود.

دنیای‌اقتصاد - اصفهان - محمد رضایی‌فرد: عضو انجمن اقتصاددانان ایران با اشاره به رتبه ۱۵۹ ایران در شاخص آزادی اقتصادی گفت: این مساله نشان می‌دهد اقتصاد کشور به‌‌‌شدت ذی‌نفعانه است‌‌‌. از سوی دیگر نرخ بهره واقعی در اقتصاد ایران از سال ۹۶ تاکنون بین منفی ۱۰ تا منفی ۲۵‌درصد بوده است. در چنین شرایطی اقتصاد به نوآوری یا خلق ارزش بها نمی‌‌‌‌‌‌دهد.

دنیای‌اقتصاد: تورم‌های بالا و مزمن در اقتصاد ایران طی دهه‌های گذشته باعث شده‌است که همواره سیاست‌های متعددی برای مهار آن در دستور کار سیاستگذار قرار گیرد. بااین‌حال کارشناسان اقتصادی نظرات مختلفی در مورد اثرگذاری این سیاست‌ها داشتند. یکی از مصادیق این موضوع، اجرای سیاست کنترل رشد ترازنامه برای مهار نقدینگی و به‌تبع آن تورم بوده‌است. با اینکه اجرای این سیاست به کاهش رشد نقدینگی منجر شده‌است، با این حال برخی به رشد بالای پایه‌پولی اشاره کرده و به همین دلیل اعتقاد دارند این سیاست نمی‌تواند در بلندمدت بر کنترل…

سمانه بیدمشک: پتروشیمی؛ صنعت راهبردی اقتصاد ایران که تداوم توسعه آن می‌تواند اقتصاد کشور را متحول کند و فریادرس کشور در شرایط سخت تحریم و کرونا بوده و است ۶۰ ساله شد.

داریوش مجد: پس از تورم، مسکن را می‌توان یکی از مزمن‌ترین و بزرگ‌ترین مشکلات اقتصاد ایران دانست. هرچند تورم، رشد نقدینگی و مساله پایه پولی بر آتش بازار مسکن را تیزتر می‌کند اما مشکل مسکن ایران فقط به تورم و نقدینگی خلاصه نمی‌شود.

دنیای اقتصاد: بررسی عملکرد درآمدهای مالیاتی کل کشور از آغاز سال تا پایان مردادماه سال جاری نشان می‌دهد که ۲۸۲هزار میلیارد تومان مالیات وصول شده است. کل میزان درآمدهای مالیاتی باید تا پایان سال ۸۳۸همت باشد. بنابراین باید ۵۵۶همت مالیات دیگر در هفت ماه پایانی سال اخذ شود. با این ارقام نسبت وصول مالیات به رقم ۸۰درصد رسیده است.

دنیای اقتصاد: سیاستگذار در برنامه هفتم به افزایش چشمگیر درآمدهای مالیاتی فکر می‌کند. آخرین نسخه از لایحه اصلاح‌شده برنامه هفتم توسعه تلاش دارد رشد درآمدهای مالیاتی تا دو برابر ابعاد کنونی را کلید بزند. نگاهی به آخرین اصلاحیه نمایندگان مجلس و تشکل‌های فعال در تهیه برنامه هفتم توسعه نشان می‌دهد سند آتیه پنج‌ساله اقتصاد ایران از یک برنامه ایده‌آل برای تقویت تولید رقابت‌پذیر که بتواند کشور را وارد مدار صنعتی شدن و تولید ثروت کند، دور است. بررسی «دنیای اقتصاد» و گفت‌وگو با کارشناسان فعال در فرآیند تهیه و اصلاح…

دنیای‌اقتصاد: بانک مرکزی آمارهای پولی و بانکی فروردین‌ماه را منتشر کرد. نگاهی کلی به روند آمارهای پولی و بانکی نشان می‌دهد که سهم پول از نقدینگی رکوردشکنی کرده و به سطح ۲۶درصد رسیده است. با این حال با توجه به اینکه این آمارها مربوط به ۲ماه قبل است و با تاخیر قابل‌توجهی منتشر شده است، تحلیل چندانی به دست نمی‌دهد و انتشار این آمارها را بلاموضوع می‌کند. از سوی دیگر رشد نقطه به نقطه پایه پولی با رسیدن به ۴۵درصد، به بالاترین میزان تاریخی خود رسیده است. پیش از این در آمارهای پولی بانک مرکزی در مهرماه سال۱۴۰۰ رشد…

آمارها حکایت از آن دارد که در اقتصاد ایران، روند سرمایه‌گذاری که منجر به ایجاد دارایی‌های فیزیکی می‌شود مطلوب نبوده است. اما دارایی‌های فیزیکی چیست؟ دارایی‌های فیزیکی به کلیه ماشین‌آلات، ساختمان‌ها و زیرساخت‌هایی می‌گویند که توسط بشر ساخته می‌شود و یکی از عوامل تولید و بهره‌وری انسانی در اقتصاد به‌شمار می‌رود. دارایی‌های فیزیکی با سرمایه‌گذاری ایجاد می‌شوند و به تدریج مستهلک می‌شوند.

مطابق قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، بخش تعاونی در کنار بخش خصوصی و دولتی به‌عنوان یکی از پایه‌‌‌های سه‌‌‌گانه اقتصاد ایران تعیین شده است. با وجود به رسمیت شناختن این بخش توسط قانون، اما سهم اقتصاد تعاونی در ایران نسبت به دو بخش دیگر نه‌تنها کم است، بلکه نمی‌‌‌توان آن را به‌عنوان یک‌عامل مهم در اقتصاد کشور تلقی کرد. این درحالی است که مطابق قوانین و سیاست‌‌‌های بلندمدت کشور، اقتصاد تعاونی باید تامین‌کننده یک‌سهم معتبر از فعالیت‌‌‌های اقتصادی در کشور باشد.

چند سوال مهم و راهگشا: چرا بخش تعاون در اقتصاد ایران نتوانسته است به اهداف خود برسد؟ آیا بخش تعاون ظرفیتی برای رشد اقتصادی است؟ چه ظرفیت‌هایی در بخش تعاون برای اقتصاد وجود دارد؟