پلان مالی برای شهر تهران

نامزد شهرداری تهران با اشاره به شناسایی ۲+۴ چالش شهر و شهرداری تهران و ارائه راهکارهای دقیق برای رفع آنها، برنامه آتی برای اداره پایتخت را مبتنی بر توسعه پایدار و عدم تمرکز صرف بر توسعه کالبدی شهر معرفی کرد. سمیع‌الله حسینی مکارم سرپرست کنونی شهرداری تهران و یکی از دو نامزد مرحله نیمه‌نهایی انتخابات شهردار تهران، با تاکید برآنکه رفع مشکلات شهر تهران از مسیر توسعه پایدار پایتخت می‌گذرد، اظهار کرد:  شهر و شهرداری تهران با ۲+۴ چالش عمده مواجه است. براساس نظرسنجی‌های انجام شده، مطالبات اعضای شورای شهر و همچنین پژوهش‌های انجام شده عمده‌ترین مطالبه و درخواست شهروندان حل معضل ترافیک و حمل‌ونقل عمومی است. در حال حاضر یکی از مهم‌ترین چالش‌های شهر تهران که بر سایر مسائل شهر سایه انداخته است؛ بحث ترافیک است. چالش‌های بعدی شهر تهران نیز به ترتیب آلودگی هوا، آسیب‌های اجتماعی و عدم تاب‌آوری شهر تهران است. در این میان شهرداری تهران نیز با دو چالش مهم در نظام مالی و دوم نیروی انسانی مواجه است.

او با بیان اینکه برنامه پیشنهادی بنده برای اداره شهر تهران مطابق با چالش‌های شهر و شهرداری تهران و تصویر روشن و صحیحی که سند تحویل و تحول از وضعیت موجود پایتخت ارائه داده، تنظیم شده، گفت: طی ۱۰ تا ۱۵ سال گذشته برنامه‌‌ریزی‌های انجام شده برای اداره پایتخت متمرکز بر توسعه کالبدی شامل ساخت‌وساز، ساخت تونل، بزرگراه و... بوده است  وهمین موضوع منجر به از بین رفتن بخشی از ظرفیت‌های زیست محیطی شهر همچون تخریب باغات، توسعه مناطق فرسوده، اجرای پروژه‌های موضعی و موضوعی فقط در مناطق شمالی و تبدیل منطقه ۲۲ به گره کور پایتخت و... شد چراکه فقط رویکرد درآمدی مدنظر شهر شد اما مدیریت شهری مبتنی بر توسعه پایدار که جنبه‌های اقتصادی و مسائل زیست‌محیطی شهر را لحاظ کرده باشد و بی‌عدالتی و تبعیض امکانات میان مناطق شهری را از بین ببرد، قرار خواهد گرفت.

سرپرست شهرداری تهران با اشاره به اینکه برای حل مشکل نخست شهر تهران یعنی ترافیک و حمل‌ونقل عمومی چهار محور اصلی تعریف شده است، اظهار کرد: محور نخست افزایش ظرفیت جابه‌جایی مترو از ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار نفر به ۶ میلیون نفر در روز ظرف دو تا سه سال آینده است. برای تحقق این هدف نیاز است تا خط ۶، ۷ و ادامه خط یک مترو تکمیل شود که نیازمند اعتباری حدود ۷ میلیارد یورو است. نیمی از این میزان منابع از طریق فاینانس و باقی مانده از طریق منابع داخلی تامین خواهد شد. در عین حال برای تکمیل خطوط مترو، با کمک دولت از ظرفیت چهار کارخانه واگن‌سازی داخلی نیز می‌توان استفاده کرد. محور دوم توسعه خطوط اتوبوس‌رانی با استفاده از ظرفیت بخش خصوصی است.

به گفته وی مطابق با بررسی‌های انجام شده در حال حاضر شهر تهران ۱۰۰ گره کور ترافیکی دارد که می‌توان با استفاده از ۲۰ درصد منابع در دسترس، مساله ۸۰ درصد از گره‌های ترافیکی را مرتفع کرد. محور سوم ساماندهی خطوط تاکسی‌رانی و تغییر نگاه به این مد حمل‌ونقلی است. در شهر تهران برخلاف سایر نقاط دنیا که تاکسی به‌عنوان یک مد حمل‌ونقل لوکس محسوب می‌شود به عنوان یک مد حمل‌ونقل عمومی مورد استفاده شهروندان قرار دارد. چهارمین برنامه پیشنهادی برای رفع چالش‌ بخش ترافیک و حمل‌ونقل نیز، ایجاد خط LRT در خیابان ولیعصر و انقلاب برای بازگرداندن نشاط اجتماعی به مناطقی از شهر است که در سال‌های گذشته اقدامات صورت گرفته در آنها منجر به ایجاد اختلال در زندگی شهروندان شده است.

او به چالش دوم شهر تهران اشاره کرد و افزود: چالش دوم شهر تهران به حوزه محیط زیست شامل آلودگی هوا و زباله بازمی‌گردد. مطابق برنامه‌ریزی‌های انجام شده، طی یک‌سال آینده تولید برق از گاز متان انجام خواهد شد. این فرآیند می‌تواند سالانه ۱۲۰ میلیارد تومان درآمد برای شهر تهران ایجاد کند. طی سال‌های گذشته این دیدگاه وجود داشت که مشکلات اجتماعی و فرهنگی شهر تهران باید با دخالت مستقیم شهرداری رفع شود درحالی‌که می‌توان بخش مهمی از مشکلات این بخش را از طریق بخش خصوصی حل کرد. یکی از مهم‌ترین برنامه‌های پیش‌بینی شده برای افزایش ظرفیت فرهنگی-تاریخی شهر تهران تبدیل بخش‌هایی از مناطق ۱۱ و ۱۲ شهر تهران به منطقه تاریخی-فرهنگی پایتخت است که در قالب آن علاوه بر حفظ و مرمت بناهای تاریخی موجود، به احداث پیاده‌روها اقدام می‌شود.

حسینی‌مکارم تاکید کرد: اجرای بخش مهمی از برنامه‌های پیش‌بینی برای تغییر وضعیت شهر تهران و بازگشت پایتخت به ریل اصلی توسعه پایدار نیازمند در اختیار داشتن منابع مالی پایدار و سالم است. برای دستیابی به این منابع طی شش ماه گذشته تلاش شد تا با مسدود کردن روزنه‌های فساد و برقراری انضباط مالی از طریق ایجاد شفافیت و اصلاح فرآیندها، در مسیر مبارزه با فساد حرکت کنیم. در این مدت تشکیل خزانه واحد که مسیر تحقق و واریز درآمدها را مشخص می‌کند و همچنین راه‌اندازی سامانه شفافیت از مهم‌ترین دستاوردها بوده است.

از دیدگاه سرپرست شهرداری تهران، یک نکته مهم آنکه برای تغییر ریل درآمدی شهرداری تهران باید مورد توجه قرار گیرد وضعیت کنونی شهرداری تهران به لحاظ درآمد و هزینه‌ها است.  او در این باره توضیح داد: در حال حاضر شهرداری تهران بودجه‌ای حدود ۱۷ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان در اختیار دارد اما در مقابل به عنوان یک مجموعه خدمات‌رسان، سه بخش هزینه‌ای مهم شامل هزینه ۱۲ هزار میلیارد تومانی بخش نگهداشت به صورت سالانه، پرداخت ۵۲ هزار میلیارد تومان بدهی به بانک‌ها و پیمانکاران و ۳۶ هزار میلیارد تومان برای پیشبرد پروژه‌های نیمه‌تمام شهر نیاز دارد. علاوه‌بر این سه بخش نیاز است تا شهرداری به انجام امور جدید توسعه‌ای اقدام کند بنابراین برای این بخش نیز نیازمند بودجه است.

نامزد شهرداری تهران در عین حال بیان کرد: با توجه به آنکه به اصل عدم استقراض، توقف تراکم‌فروشی و فروش دارایی‌های شهر برای تامین منابع اداره شهر معتقد هستم، نیاز است تا در بخش درآمد و هزینه تغییراتی ایجاد شود. در بخش هزینه، اقدام نخست تغییر محدوده وظایف شهرداری است. طی سال‌های گذشته وظایفی به صورت سنتی در حوزه‌های مختلف اجتماعی، فرهنگی و عمرانی بر عهده شهرداری گذاشته شده است که ذاتا جزو وظایف قانونی شهرداری نیست. از این رو باید ابتدا محدوده وظایف و اقدامات شهرداری به آنچه در قانون به آن تاکید شده است بازگردانیم. اقدام دیگر در حوزه هزینه‌ها، توجه به برقراری انضباط مالی است. عبور منابع درآمدی از مسیر خزانه واحد شهری می‌تواند به برقراری انضباط مالی کمک کند. او با اشاره به تغییرات درنظرگرفته شده برای بخش درآمدها نیز عنوان کرد: در این بخش نیز باید انجام چند اقدام مهم پیگیری شود. واگذاری بخشی از امور به بخش خصوصی یکی از این اقدامات است. طی سال‌های گذشته بخش مهمی از ماموریت‌های شهرداری به شکل حاکمیتی و بدون دخالت بخش خصوصی انجام شده است که به نظر می‌رسد این مسیر باید تغییر کند. دومین اقدام افزایش سهم درآمدهای پایدار در بودجه شهرداری تهران است. افزایش سهم عوارض ارزش افزوده، تعدیل قیمت منطقه‌ای، اعمال عوارض محلی مجدد، عوارض بهای خدمات شهری و همچنین عوارض سوخت مهم‌ترین محورهایی است که می‌توان با اتکا به آنها سهم درآمدهای پایدار را افزایش داد. در این میان افزایش اعتماد عمومی به شهرداری تهران از طریق فرهنگ‌سازی، شفاف‌سازی و اطلاع‌رسانی و پاسخگو بودن می‌تواند در همراه کردن شهروندان در اجرای پروژه‌های شهری کمک موثری باشد. او در تشریح الگوی موفق جهانی برای ترکیب درآمدهای مختلف در بودجه اداره شهرها تصریح کرد: مدل بهینه ترکیب درآمدی شهرداری‌های دنیا تامین ۴۰درصد درآمدها از محل عوارض محلی، ۴۰ درصد درآمدها از محل کمک‌های دولت و باقی مانده درآمدها نیز از سایر منابع تعریف شده توسط شهرداری‌ها تامین خواهد شد.

به عنوان مثال مدلی همچون ساخت و اجاره مسکن اجتماعی یکی از مسیرهای تامین درآمد برای شهرداری‌ها است. این در حالی است که طی سال‌های گذشته سهم درآمدهای حاصل از فروش تراکم و ساخت‌وساز در بودجه شهرداری تهران بین ۴۰ تا ۷۲ درصد بوده است. از این رو مطابق با برنامه‌ریزی‌های انجام شده، ظرف سه سال آینده سهم درآمدهای حاصل از اخذ مالیات محلی و سایر درآمدهای پایدار در بودجه شهرداری تهران به ۳۵ تا ۴۰ درصد خواهد رسید. حسینی‌مکارم در ادامه تاکید کرد: اداره موفق شهر تهران در گرو تعامل سازنده با همه قوا و نهادها و سازما‌ن‌های مختلف اثرگذار بر روندهای شهری است و این مهم محقق نمی‌شود مگر آنکه شهردار، خود مستقل باشد و وامدار حزب یا گروه خاصی نباشد. این نامزد شهرداری تهران در عین حال خود را متعهد به رفع دغدغه‌های همه گروه‌های پشتیبان و موثر دانست. وی یک ریشه عمده مشکلات پایتخت را نگاه کاملا سیاسی در مدیریت شهری طی دوره‌های قبلی عنوان کرد؛ این موضوع آسیب‌پذیری شهر را بالا برده است. حسینی‌مکارم تصریح کرد: سودای ریاست‌جمهوری ندارد و اجازه هزینه‌ منابع شهرداری در این مسیر را نخواهد داد. حسینی‌مکارم درباره ساختار شهرداری با اشاره به ضرورت جوان‌گرایی و استفاده از ظرفیت بانوان در اداره شهر گفت: لزومی به تغییرات عمده در کادر مدیریت فعلی شهری وجود ندارد؛ مشروط بر آنکه، مدیران در مسیر برنامه‌های مورد تایید حرکت کنند. وی ضمن اشاره به نقش مثبت مجمع امید طی ۹ ماه گذشته در احیای سهم یکی از پایدارترین منابع مالی شهرداری در بودجه شهر، اظهار امیدواری کرد با تکیه بر شعار طهران برای تهران، بتواند شهری با طراوت و هوشمند برای تامین رضایت شهروندان فراهم کند.

 

07-03