برای نشان دادن اهمیت اقتصادی این اتحادیه که بیش از ۲۰ میلیون  کیلومتر مربع وسعت و ۱۸۳ میلیون نفر جمعیت دارد و حدود ۵ هزار میلیارد دلار تولید ناخالص داخلی آن (برحسب برابری قدرت خرید) است، کافی است به این نکته اشاره کنیم که کشورهای متعددی از قاره‌های مختلف مذاکراتی را برای پیوستن به آن آغاز کرده‌اند یا انعقاد قرارداد تجارت آزاد با آن را دنبال می‌کنند که در میان آنها صربستان، ازبکستان، آلبانی، مقدونیه شمالی، هندوستان، ویتنام و برخی از کشورهای آفریقایی و آمریکای لاتین دیده می‌شوند.  کارشناسان اقتصادی براین باورند که اگر جنگ تعرفه‌ای آمریکا با چین گسترش یابد و ایالات متحده بیش از پیش، دستاوردهای سازمان تجارت جهانی (WTO) را پایمال کند، چین به اتحادیه اقتصادی اوراسیا- که با اکثر اعضای آن پیوندهای نژادی، فرهنگی دیرینه دارد و عمدتا در مسیر جاده ابریشم قرار دارند- خواهد پیوست و این منطقه را به بزرگ‌ترین قطب اقتصادی دهه آینده تبدیل خواهد کرد. اهداف مهم اقتصادی اتحادیه اوراسیا به اختصار عبارتند از: ۱-مبادله آزادانه کالا و خدمات بین کشورهایی که عضو اتحادیه هستند، ۲-آزادی نقل و انتقال سرمایه و نیروی کار در قلمروی اتحادیه، ۳-سهولت تجارت اعضا با یکدیگر، ۴- یکسان‌سازی مقررات و تشریفات گمرکی اعضا، ۵- تلاش به منظور تبدیل کردن اتحادیه به یک بازار مشترک اقتصادی، ۶- یکسان‌سازی تعرفه‌های گمرکی و حذف تدریجی آنها ۷- اتخاذ خط مشی مشترک در بخش‌های صنعت، کشاورزی، انرژی و....

ایران که ظرف سال‌های اخیر با شدیدترین تحریم‌های اقتصادی و بازرگانی ایالات متحده و متحدان آن مواجه شده است از همان آغاز تشکیل اتحادیه اوراسیا به اهمیت آن برای گسترش صادرات، تامین کالاهای اساسی، توسعه صنعت گردشگری و افزایش درآمدهای حاصل از ترانزیت پی برد و با انعقاد موافقت نامه تجارت آزاد با کشورهای عضو این اتحادیه، گام‌های مقدماتی را برای پیوستن به آن در آینده برداشت. براساس موافقت نامه موقت تجارت ترجیحی ایران و اوراسیا که از پنجم آبان ماه ۱۳۹۸ به مرحله اجرا درآمده است، کشورهای عضو این اتحادیه برای ۵۰۲ قلم کالای صادراتی ایران تعرفه ترجیحی برقرار کرده‌اند و ایران نیز متقابلا برای ۳۶۰ قلم کالای صادراتی اعضای اتحادیه تعرفه ترجیحی در نظر گرفته است.

اگر به این نکته توجه کنیم که حدود ۴۰ کشور تاکنون آمادگی خود را برای پیوستن به اتحادیه اوراسیا، عقد قرارداد تجارت آزاد یا ترجیحی با آن اعلام داشته‌اند می‌توان پیش بینی کرد که چه بازار وسیعی برای تجارت کالا و خدمات در دسترس اعضای این اتحادیه در آینده قرار خواهد داشت. مزایای ناشی از پیوستن به اتحادیه اقتصادی اوراسیا برای ایران به اختصار به شرح زیر خواهد بود: ۱- دستیابی به یک بازار وسیع که توانمندی بالایی برای جذب انواع کالاهای صادراتی ایران را دارد، ۲- توسعه صنعت گردشگری کشور و جذب توریست‌هایی که از سطح توقعات بالایی برخوردار نیستند و به دنبال جاذبه‌های گردشگری استثنایی نمی‌گردند، ۳- افزایش درآمدهای ارزی ایران از محل ترانزیت کالا و بهره‌گیری از موقعیت جغرافیایی ویژه ایران که قاره آسیا را از طریق ترکیه به اروپا وصل می‌کند، ۴- کم‌اثر کردن تحریم‌های اقتصادی غیرمنطقی و ظالمانه آمریکا به سبب پیوند دادن اقتصاد کشور به اتحادیه‌ای که اعضای آن خط مشی دیگری دارند و از سیاست‌های کشورهای غربی پیروی نمی‌کنند، ۵-تمایل کشورهای عضو این اتحادیه به استفاده از پول‌های ملی یکدیگر (روبل روسیه، روبل بلاروس، درام ارمنستان، سام قرقیزستان و تنگه قزاقستان و حذف دلار آمریکا به‌عنوان ارز مرجع در مبادلات اقتصادی با یکدیگر). سفر وزیر تجارت اتحادیه اقتصادی اوراسیا به ایران و ابراز تمایل شدید وی به توسعه همکاری‌های بازرگانی و اقتصادی این اتحادیه با ایران و محکوم کردن تحریم‌های وضع شده علیه کشور ما به خوبی نشان داد که اعضای این بلوک اقتصادی نوظهور به ایران به‌عنوان یک متحد استراتژیک می‌نگرند که از پتانسیل‌های عظیمی برای کمک به توسعه اقتصادی و بازرگانی اعضای فعلی اتحادیه و کشورهایی که در آینده به آن خواهند پیوست برخوردار است.

برنامه‌های گسترده چین برای احیای جاده ابریشم و اختصاص صدها میلیارد دلار اعتبار برای تحقق این هدف و اتصال شرق آسیا – از طریق کشورهای مستقل مشترک المنافع- به حوزه بالکان و اروپای شرقی بدون شک در گسترش روابط اقتصادی کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا تاثیری پردامنه خواهد داشت که ایران نیز به سبب قرار گرفتن در مسیر جاده ابریشم و همکاری با این اتحادیه نوظهور از آن بهره‌مند خواهد شد. توسعه روابط اقتصادی و بازرگانی با کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا صرفا با امضای چند موافقت نامه تجاری یا برخورداری از تعرفه‌های ترجیحی امکان‌پذیر نیست و نیازمند آگاهی از ویژگی‌های بازارهای کشورهای این منطقه، ذوق و سلیقه مصرف‌کنندگان، کسب اطلاع از شبکه‌های توزیع این کشورها و بهره‌گیری از مهم‌ترین ابزارهای بازاریابی مشارکت فعال در نمایشگاه‌های بین‌المللی و تخصصی و به ویژه برپایی نمایشگاه‌های اختصاصی است که در آنها کالاها و خدمات مورد نیاز شهروندان این کشورها و کانال‌های توزیع آنها به معرض نمایش گذاشته شود. شرکت سهامی نمایشگاه‌های بین‌المللی ایران و برخی از دارندگان سایت‌های نمایشگاهی در مراکز استان‌های کشور در سال‌های اخیر در نمایشگاه‌های بین‌المللی تخصصی مسکو، مینسک، ایروان و آستانه و... شرکت کرده و به معرفی برخی از کالاهای صادراتی ایران اقدام کرده‌اند. این گونه فعالیت‌ها در آینده باید با برنامه ریزی‌های دقیق تر و تخصیص اعتبارات کافی تداوم داشته باشد. برپایی نمایشگاه‌هایی از کالاهای مصرفی و صنعتی تولیدی کشور که باب طبع شهروندان «اوراسیا» باشد، می‌تواند دستاوردهای بیشتری داشته باشد. تهاتر فضای نمایشگاهی-یعنی واگذاری زمین یا محل برپایی نمایشگاه- به کشورهایی که درآمد سرانه آنها کمتر از بقیه اعضای اتحادیه است (به شرط عمل متقابل) می‌تواند این کشورها را ترغیب کند که به برپایی نمایشگاه‌های اختصاصی برای معرفی کالاهای صادراتی خود در ایران اقدام کنند. کارشناسان اقتصادی بر این باورند که عضویت ایران در اتحادیه اقتصادی اوراسیا می‌تواند حجم تجارت ایران را با اعضای این قطب اقتصادی نوظهور در یک دوره پنج ساله به ۱۰ تا ۱۵ میلیارد دلار در سال برساند و تجارت خارجی کشور ما را به مسیر جدیدی هدایت کند که ضمن کاهش وابستگی به بازارهای سنتی از آسیب پذیری این بخش مهم اقتصاد کشور، از تحریم‌های ظالمانه ایالات متحده و متحدان آن در دراز مدت به مقیاس قابل توجهی بکاهد.

اخبار مرتبط