نشست «جکسون هول» برگزار شد
حمله شدید ترامپ به پاول
پس از آنکه جرومی پاول در سخنان خود بر تاثیر شدید جنگ تجاری با چین بر رشد اقتصادی آمریکا تاکید کرد و سیگنال مشخصی برای کاهش بیشتر نرخ بهره ارسال نکرد، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا در حملاتی بسیار تند و بی‌سابقه، وی را دشمنی بزرگ‌تر از چین برای آمریکا دانست! ترامپ که در حال ترک واشنگتن به مقصد پاریس برای شرکت در اجلاس سران گروه ۷ به سوالات خبرنگاران پاسخ می‌داد گفت در صورتی که پاول بخواهد از ریاست بر فدرال‌رزرو استعفا دهد مانع کارش نخواهد شد. ترامپ دیروز نیز در توییتر خود نوشته بود: مثل همیشه فدرال‌رزرو هیچ کاری نکرد! باورکردنی نیست که می‌توانند بدون اینکه بدانند یا بپرسند من چه کار می‌کنم حرف بزنند. ما دلار خیلی قوی و بانک مرکزی خیلی ضعیفی داریم و من باید با هر دوی آنها سر و کله بزنم! تنها سوال من این است: دشمن بزرگ‌تر ما کیست، جرومی پاول (رئیس فدرال‌رزرو) یا شی جین پینگ (رئیس‌جمهور چین)!؟ ترامپ همچنین گفت که در حال برنامه‌ریزی روی طرحی است که هم روی فدرال‌رزرو و هم دلار موثر خواهد بود اما به جزئیات اینکه چه کاری می‌خواهد انجام دهد اشاره نکرد. وی همچنین در پست توییتری دیگری وعده داد پاسخ مناسبی به اقدام اخیر چین در افزایش تعرفه‌ها روی محصولات وارداتی آمریکایی خواهد داد. سخنان پاول بسیاری از چیزها را زیر سوال برد، اینکه اقتصاد آمریکا واقعا چقدر خوب عمل کرده است و اینکه جنگ تجاری با چین چه پیامدهایی برای ما خواهد داشت. فکر می‌کنم چیزی که از دهان پاول بیرون آمد با چیزی که بازارها می‌خواستند بشنوند متفاوت بود.
رئیس بانک مرکزی آمریکا گفت که جنگ تجاری با چین یکی از مهم‌ترین ریسک‌های خارجی موجود بر سر راه اقتصاد آمریکا است و با اینکه اقتصاد آمریکا در وضعیت مطلوبی قرار دارد، این بانک آماده واکنش مناسب به تهدیدات خواهد بود. این سخنان از جانب بازارها به لحن و انتخاب سیاست‌های انبساطی تفسیر شد. سخنرانی جرومی پاول درخصوص دیدگاه و وضعیت اقتصادی آمریکا در نشست سالانه جکسون هول فدرال‌رزرو، هزاران معامله‌گر در سراسر جهان را به پای تلویزیون‌ها کشاند اما برخلاف انتظارات، وی نه تنها سعی نکرد پیامدهای جنگ تجاری با چین را منکر شود که از تشدید وضعیت فعلی جنگ تجاری شدیدا ابراز نگرانی کرد و هرچند اعلام کرد این بانک آماده واکنش مناسب به این تهدیدات است، اما همزمان از محدودیت ابزارها برای کنترل وضعیت در صورت تشدید شرایط سخن گفت. پاول گفت اقتصاد آمریکا در موقعیت مطلوبی قرار دارد و بانک مرکزی آمریکا متناسب با شرایط اقدام خواهد کرد. پاول با بیان اینکه شاخصه‌های اصلی اقتصادی آمریکا در محدوده هدف‌گذاری شده قرار دارند، از وجود ریسک‌های جدی بر سر راه اقتصاد آمریکا خبر داد و از کاهش رشد اقتصادی جهان و آینده نامطمئن جنگ تجاری به‌عنوان مهم‌ترین ریسک‌های خارجی نام برد. رئیس بانک مرکزی آمریکا با بیان اینکه در حال حاضر مشکل اصلی فدرال‌رزرو نرخ تورم پایین است، افزود: بانک مرکزی کار دشواری برای رساندن تورم به محدوده مناسب خواهد داشت. به نظر می‌رسد پاول بیش از سایر اعضای فدرال‌رزرو درخصوص وضعیت اقتصادی نگران است. باتوجه به اظهارات او که سیاست‌گذاری متناسب با شرایط را در برنامه نهاد پولی قرار می‌دهد، پیش‌بینی می‌شود اقدام ماه سپتامبر کمیته بازار باز آمریکا با کاهش نرخ بهره برای یک مرحله دیگر همراه خواهد بود.
موانع پیش روی پاول
پاول با سه مساله چالش برانگیز روبه‌رو است: اول استقلال بانک مرکزی و حفظ آن در مقابل حملات و فشارهای دونالد ترامپ، دوم قابل اتکا بودن اطلاعات اقتصادی و سوم نگرانی‌های فرامرزی نظیر مساله برگزیت و جنگ تجاری با چین. در مقایسه با وضعیت اروپا، آلمان و چین باید گفت که اقتصاد آمریکا موقعیت بهتری دارد و این یعنی باید منتظر کاهش نرخ بهره در سپتامبر باشیم.این حقیقت که پاول اعلام کرد آنها (بانک مرکزی) برای توسعه و ادامه روند گسترش اقتصاد واکنش مناسب نشان خواهند داد تاثیری افزایشی برای طلا داشته است. دو ابزار اصلی که فدرال‌رزرو در اختیار دارد، یکی (QE) یعنی تزریق پول بیشتر (سیاست نامتعارف پولی تسهیلی) و دیگری کاهش نرخ‌های بهره است و هر دو ابزار باعث رشد بیشتر قیمت طلا می‌شوند. حرکت قیمت‌های طلا تحت تاثیر این حقیقت ساده شکل گرفت که خرید بیشتر طلا توسط مردم به دلیل انتظار برای کاهش بیشتر نرخ بهره تا انتهای سال بود.
نیش آخر اژدها به عقاب
چین از دهه هفتاد میلادی و پس از در پیش گرفتن رویکرد «درهای باز» در دوره حاکمیت دنگ شیائوپنگ، با تکیه بر نیروی کار ارزان، یکی از اصلی‌ترین مقاصد سرمایه گذاران جهان برای تولید به شمار می‌رود. این کشور در چهار دهه گذشته با پیگیری همین استراتژی به یکی از بزرگ‌ترین اقتصادهای جهان تبدیل شده است. وزارت بازرگانی چین دیروز در بیانیه‌ای شوکه‌کننده اعلام کرد تعرفه بر واردات محصولاتی به ارزش ۷۵ میلیارد دلار از آمریکا را افزایش خواهد داد. این محصولات طیف وسیعی از واردات چین از آمریکا از محصولات کشاورزی و فرآورده‌های نفتی گرفته تا هواپیما و خودرو را شامل خواهد شد.
پاتک عقاب به اژدها
از سوی دیگر دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا وعده داده است که آمریکا به‌عنوان پاسخ متقابل به این اقدام چین، از یکم اکتبر تعرفه بر ۲۵۰ میلیارد دلار محصولات وارداتی از چین را از ۲۵ درصد به ۳۰ درصد افزایش خواهد داد. وی همچنین از شرکت‌های آمریکایی خواسته است تا هر چه سریع‌تر چین را ترک کنند و جایگزین دیگری برای این کشور بیابند. البته اظهارات خشمگینانه ترامپ به اینجا محدود نشد: وی گفت از یکم سپتامبر (هفت روز دیگر) بر ۳۰۰ میلیارد دلار از محصولات وارداتی چین تعرفه ۱۵ درصدی (به جای ۱۰ درصد قبل) اعمال خواهد کرد. وی جرومی پاول، رئیس بانک مرکزی آمریکا را نیز شدیدا به خاطر اذعان به پیامدهای جنگ تجاری بر روی رشد اقتصادی آمریکا مورد انتقاد قرار داد و به خبرنگاران گفت که اگر پاول بخواهد استعفا دهد مانع کارش نخواهد شد.
در واکنش به این تنش‌های جدید، بازار سهام در سراسر جهان به شدت ریزش کرد: شاخص «استوکس ۶۰۰» که در بر دارنده نماد ۶۰۰ شرکت بزرگ اروپایی است ۷۸/ ۰ درصد و شاخص «ام‌اس‌سی‌آی» جهانی که در بر دارنده شاخص‌های بورسی ۴۷ کشور جهان است ۵۷/ ۱ درصد ریزش کردند. در منطقه آمریکای جنوبی ریزش بورس‌ها به‌طور میانگین به عدد باورنکردنی سه درصد رسید، در آسیا شاخص «نیکی ۲۲۵» بورس ژاپن بیش از دو درصد ریزش کرد. شاخص‌ها در آسیا نیز با ریزش‌های سنگین بسته شدند. در خود آمریکا، شاخص داوجونز ۳۷/ ۲ درصد و شاخص اس‌اند‌پی۵۰۰، ۵۹/ ۲ درصد سقوط کردند تا به ترتیب در سطوح ۲۵ هزار و ۶۲۸ واحدی و ۲۸۴۷ واحدی بسته شوند. دیگر شاخص بورسی مهم وال‌استریت یعنی نزدک کامپوزیت نیز با سقوط ۳ درصدی به ۷۷۵۱ واحد رسید. نگرانی زیادی که واکنش بازارها به این مساله را نشان می‌دهد، خیلی جای تعجب ندارد. آیا ترامپ میتواند شرکت‌های آمریکایی را از چین بیرون بکشد؟ وی از شرکت‌های آمریکایی خواست تا جایگزین‌های دیگری برای تجارت با چین پیدا کنند و هر چه زودتر به تجارت خود با چین خاتمه دهند. چند ساعت پس از اعلام عوارض تلافی‌جویانه چین بر کالاهای آمریکایی در روز جمعه، دونالد ترامپ به شرکت‌های آمریکایی دستور داد به دنبال جایگزینی برای چین باشند، شرکت‌های خود را به خانه برگردانند و کالاهای خود را در آمریکا بسازند. ولی خطرات این دستور بالاست: شرکت‌های آمریکایی در کل ۲۵۶ میلیارد دلار بین سال‌های ۱۹۹۰ تا ۲۰۱۷ در چین سرمایه‌گذاری کرده‌اند، در حالی که شرکت‌های چینی ۱۴۰ میلیارد دلار در آمریکا سرمایه دارند.
برخی شرکت‌های آمریکایی بیش از یک سال پیش، قبل از آغاز جنگ تجاری تلافی‌جویانه فعالیت‌های خود را به خارج از چین انتقال داده بودند ولی انتقال کامل فعالیت شرکت‌های آمریکایی به خارج از چین زمانبر است. به علاوه بسیاری از شرکت‌های آمریکایی مخصوصا در بخش‌های هوا فضا،خدماتی و خرده فروشی با خروج از بازار چین تحت فشار بزرگ و فزاینده‌ای قرار می‌گیرند. برخلاف چین، آمریکا یک اقتصاد برنامه‌ریزی شده متمرکز ندارد. بنابراین دونالد ترامپ از چه روند قانونی میتواند برای بیرون کشیدن شرکت‌های آمریکایی استفاده کند؟ ترامپ ابزارهای قدرتمندی دارد که نیازی به تاییدیه کنگره آمریکا ندارند:
تعرفه بیشتر: ترامپ میتواند مانند کاری که تا حالا کرده عوارض را بالا ببرد و سود شرکت‌ها را آنقدر پایین بیاورد که کار کردن در چین عملا برایشان به‌صرفه نباشد. ترامپ در روز جمعه ۵ درصد به ۲۵ درصد عوارضی که قبلا بر۲۵۰ میلیارد دلار واردات چینی وضع کرده بود اضافه کرد. عوارض ۳۰ درصدی جدید از اول اکتبر اجرایی می‌شود. وی گفت ۱۰ درصد عوارضی که بر ۳۰۰ میلیارد دلار کالاهای مصرفی ساخت چین وضع شده بود هم تا ۱۵ درصد افزایش می‌یابد. این عوارض در اول سپتامبر و ۱۵ دسامبر اجرایی می‌شوند. شرایط اضطراری ملی: ترامپ میتواند با چین مانند ایران رفتار کند و طبق قانون ۱۹۷۷ شرایط اضطراری ملی اعلام کند. در این صورت قانون این اجازه را به ترامپ می‌دهد تا فعالیت شرکت‌های خصوصی یا حتی کل بخش‌های اقتصادی را متوقف کند. محدودیت‌های خرید فدرال: یک گزینه دیگر که نیاز به تایید کنگره ندارد، ممنوع کردن شرکت‌های آمریکایی برای رقابت در قراردادهای فدرال در صورت فعالیت در چین است. قانون ۱۹۱۷ درمورد تجارت با دشمن: یک اقدام ممکن دیگر اجرای قانون تجارت با دشمن است که طی جنگ جهانی اول توسط کنگره تصویب شد. این قانون به رئیس‌جمهور آمریکا اجازه می‌دهد تجارت با کشورهایی را که آمریکا با آنها در حال جنگ است ممنوع کند. ولی به نظر نمی‌رسد ترامپ از این قانون استفاده کند چون درگیری‌های تجاری با چین را افزایش می‌دهد.
طلا به مرز مقاومتی ۱۵۲۸-۱۵۲۶ صعود کرد
در ابتدای بازار مبادلات روز جمعه به نظر می‌رسید که طلای جهانی در حال حرکت به سمت ثبت اولین هفته کاهش قیمت در ماه جاری است، اما طلا بعد از اعلام قصد چین برای وضع تعرفه بر کالاهای آمریکایی و اظهار ات انبساطی جرومی پاول رئیس فدرال‌رزرو رشد شدیدی را تجربه کرد. رالی انتهای هفته طلا به آن اندازه تاثیرگذار بود که باعث تغییر نظر دقیقه آخری گروهی از شرکت‌کنندگان در رای‌گیری شود. پس از تصمیم آمریکا و چین برای اعمال تعرفه‌های تجاری جدید علیه یکدیگر و اظهارات جرومی پاول رئیس فدرال‌رزرو آمریکا در نشست سالانه جکسون هول، قیمت طلا بار دیگر با افزایش چشمگیری روبه‌رو شده و در پایان معاملات روز جمعه به بیش از ۱۵۲۶ دلار رسیده است. روز جمعه طلای جهانی رشد ۲ درصدی را تجربه کرد، زیرا اظهارات جرومی پاول، رئیس بانک مرکزی آمریکا تکیه و اعتقاد این بانک به انتخاب سیاست‌های پولی انبساطی تفسیر شد و از طرفی آخرین کامنت‌های دونالد ترامپ هم باعث شد تنش در جنگ تجاری بین آمریکا و چین افزایش یابد. قیمت طلا در بازارنقدی با رشد ۹/ ۱ درصدی در رقم ۱۵۲۶ دلار قرار گرفت و افت قبل از سخنرانی جرومی پاول در جکسون هول را جبران کرد. قیمت‌های طلا کمی قبل از پایان مبادلات دیروز تا ۱۵۲۸ دلار در هر اونس به بالاترین قیمت از ۱۳ آگوست صعود کرد، زمانی که قیمت طلای نقدی هم از بهترین قیمت ۶ ساله ۱۵۳۴ دلاری فاصله گرفت.
ارسال نظر