چگونگی بهرهگیری و استفاده از فرصتهای طلایی مرزنشینی از مهمترین دغدغههای اعضای اتاقهای بازرگانی اردبیل و ایلام است. ایلام با داشتن طولانیترین مرز زمینی هنوز نتوانسته از این ظرفیت استفاده چندانی ببرد. از سوی دیگر تجار اردبیل هنوز برای ورود به بازارهای آسیای میانه و شمال کشور با اما و اگر مواجه هستند. اینکه فرصت حضور در کشورهای همسایه میتواند رشد و توسعه اقتصادی به خصوص برای بخشخصوصی را به همراه داشته باشد، امری است که این روزها و به خصوص پس از برجام و رفت و آمد هیاتهای تجاری خارجی به کشور در همه محافل اقتصادی مطرح است.
شورای مشترک ایران و آذربایجان پس از یک سال پیگیری و کار کارشناسی از سوی اتاق اردبیل با انتخاب اعضای هیات مدیره آغاز به کار کرد. جمهوری آذربایجان یکی از کشورهایی است که زمینه بسیار خوبی برای همکاری و توسعه صادرات با ایران دارد اما از یک سو وضع تعرفههای سنگین برای کالای ایرانی از سوی این کشور و از سوی دیگر مشکلات و تعلل در صدور ویزا و روادید، حضور بازرگانان ایرانی را در این کشور همسایه شمالی با مشکل مواجه کرده است.
اتاق اردبیل به منظور روانسازی جریان مبادلات میان تجار و بازرگانان ایران و آذربایجان برای راهاندازی شورای مشترک اقدامات زیادی صورت داد تا سرانجام این شورا آغاز به کار کرد.
حسین وثوقی ایرانی/ دبیرکل اتاق اردبیل
بیتردید نمیتوان چالشهای منحصر به فردی برای بخش خصوصی استان اردبیل احصاءکرد چرا که مانند ظروف مرتبطه اقتصاد کشور به هم متصـــل است و بر هم تاثیر میگذارد و از هم تاثیر میپذیرد. بر این اساس بسیاری از چالشهای استان همانند چالشهای ملی است که در ادامه برخی از آنها را مرور میکنیم.
ضعف بنیه اقتصادی استان
سرانه درآمد استان اردبیل نصف درآمد سرانه ملی است؛ این رقم نشان دهنده آن است که بنیه اقتصادی استان از قوت و قدرت کافی برای باز تولید ثروت برخوردار نیست و رسوب سرمایه در آن به سختی اتفاق میافتد و بر این اساس میزان سرمایهگذاری نیز در مقایسه با متوسط ملی از اندازه قابل قبولی برخوردار نیست.
عضو اتاق مشترک ایران و عراق گفت: ایلام امنترین مرز کشور و دروازه ورود به عتبات عالیات است و به همین دلیل بهترین مکان برای گردشگری و فعالیتهای اقتصادی در این زمینه است. مجتبی غیابی خاطرنشان کرد: مرز مهران از مهمترین نقاط اقتصادی استان و بلکه ایران است که باید از لحاظ زیرساختها به آن رسیدگی شود تا به نقطه مطلوب برسیم. وی افزود: به وجود آمدن شرایط جدید در کشور عراق بستر مناسب از نظر اعزام زایر و صدور کالاهای غیر نفتی برای استان فراهم آورده و باید بتوانیم با استفاده از این موقعیت به بازارهای بکر عراق دسترسی پیدا کنیم.
استان اردبیل با جمعیتی نزدیک به یک میلیون و دویست هزار نفر از جمله استانهای ایران است که به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص خود در توسعه روابط اقتصادی ایران با حوزه قفقاز میتواند نقش کلیدی ایفا کند. اما به گفته فعالان اقتصادی از این فرصت جغرافیایی استفاده چندانی نشده است. مجید خدابخش استاندار اردبیل با اشاره به توانمندیهای استان اردبیل به برنامهریزیهای صورت گرفته برای توسعه اقتصادی استان میپردازد. به گفته وی ما باید با ارائه راهکارهای مناسب و همچنین جذب سرمایه گذاران از مرحله خام فروشی عبور کرده و با گسترش صنایع تبدیلی و تکمیلی در جهت رونق اقتصادی و ایجاد ارزش افزوده گام برداریم که در این راستا آماده همکاری با سرمایهگذاران خارجی و جذب سرمایه آنها به خصوص از کشورهای روسیه و جمهوری آذربایجان هستیم.
دنیای اقتصاد: نزدیک بودن اردبیل به حوزه قفقاز، موجب اهمیت ویژه اتاق بازرگانی این استان شده است. به گونهای که این منطقه به عنوان هدف صادراتی فعالان اقتصادی اردبیل مطرح میشود. اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی به عنوان جایگاه فعالان بخش خصوصی این استان خواستار کسب سهم بیشتر از اقتصاد استان است. رییس این اتاق بازرگانی میگوید: بهرغم رویکرد اقتصادی دولت یازدهم، هنوز آنطور که انتظار میرود، بخش خصوصی نتوانسته سهم مهمیدر تصمیمگیری و سیاستگذاری داشته باشد.
وی شرایط نامساعد بخش خصوصی اردبیل را تشریح میکند و رکود را عامل مهمیدر بهرهوری اندک واحدهای تولیدی در این دوره میداند.
کمیسیونهای تخصصی همچنانکه از نام آن پیداست نگاه تخصصی به امور و اعطای جایگاه شایسته به امور تخصصی دارند. در این میان اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی برای حضور موثر و نقشآفرین خود در محیطهای تصمیمسازی و تصمیمگیری بر نقش اساسی این کمیسیونها تاکید ورزیده و در راستای تعامل آنها از طریق ارزیابی سالانه و آسیبشناسی مباحث کمی و کیفی، اقدام کردهاند. بدیهی است جنبه تعاملی کمیسیونهای تخصصی اتاق با دستگاههای اجرایی متولی بخشهای اقتصادی، اجتماعی و خدماتی، همچنین نهادهای علمی و دانشگاهی و موسسات تحقیقاتی، توانسته اثرات سازندهای در نظام تصمیمگیری ملی و استانی برجای بگذارد.
همسایگی با کشور عراق به عنوان اصلیترین راه توسعه مبادله بازرگانی و همچنین بازارچه و مرز بینالمللی مهران، وجود همگونی فرهنگی مذهبی قوی بین مردم استان ایلام و کشور عراق به خصوص استانهای هم مرز، وجود منابع غنی معدنی، نفت و گاز، کانیهای غیر فلزی و جاذبههای تاریخی، توریستی و گردشگری از نقاط قوتی است که استان ایلام میتواند از آن برای رسیدن به رونق اقتصادی استفاده کند. با این همه این استان محرومیتهای زیادی را شاهد است که هنوز نتوانسته به جایگاه مناسبی در اقتصاد کشور برسد. ۸ سال جنگ تحمیلی و بعد از آن دوران بازسازی، ایلام را از داشتن واحدهای صنعتی محروم ساخته است.
شورای گفتوگوی دولت و بخش خصوصی که بر اساس قانون بهبود مستمر محیط کسب و کار جایگاه قانونی و بصورت مستمر فعال شده و تحت عنوان نهادی تصمیم ساز که امکان هم اندیشی در حوزههای مرتبط با اقتصاد کشور را فراهم میسازد برای همه طرفهای گفتوگو اعم از دولت و بخش خصوصی میتواند دستاوردهای مناسبی ترسیم کند. همچنین به عنوان یک سامانه هم اندیشی در جهت دستیابی به الگوها و برنامهریزیهای مناسب در بهرهوری و بهینهسازی بیشتر مفید واقع شود.
علاوه بر سالهای گذشته در سال ۱۳۹۴ تعداد یازده جلسه شورا تشکیل شده و با استفاده از نظرات تشکلها و کمیسیونهای تخصصی مختلف مصوباتی در قالب استانی و ملی انجام شده است.
سیدجواد زمانی
معاون استانهای اتاق ایران
با توجه به تقارن شروع فعالیت دوره هشتم اتاق ایران با برجام، هیات رییسه اتاق ایران نسبت به تهیه، تدوین و ارائه رویکردهای دوره هشتم بعد از رفع تحریم اقدام کرد. به نظر میرسد در فضای جدید ایجاد زیرساختها در جامعه بدون آموزش امکانپذیر نبوده و امروزه آموزش فعالان اقتصادی در بخشخصوصی، از اهمیت فوقالعادهای برای ایجاد رونق و افزایش رقابتپذیری آنها در بازارهای جهانی برخوردار است. یکی از مهمترین اهداف معاونت استانهای اتاق ایران در جهت رویکردهای اعلام شده، توانمندسازی علمی- تخصصی فعالان اقتصادی در استانها تعریف شده است.
بهروز پورسلیمان/ نایب رییس اتاق اردبیل
شرایط کنونی فضای اقتصادی و اجتماعی کشور در پسابرجام، اقتضاء میکند اقدامات اساسی که به اجمال به آنها پرداخته میشود، مدنظر تصمیمسازان و مسوولان محترم قرار گیرد تا فرصتهای به دست آمده با آیندهنگریهای واقع بینانه، مسیر و بستر توسعه متوازن کشور را هموارتر سازد.
بازنگری در سیستم مدیریت اداری و اقتصادی
- بازنگری در شیوه و روش مدیریت کشور و نظام اداری از الزامات پساتحریم است. باید راهبرد بلند مدت برای اداره کشور با رویکرد هزینه کمتر و کارآیی بیشتر ترسیم کرده و نظام اداری ایستای کشور را به نظامی پرتحرک با بهرهوری بالا تبدیل کرد.
یک عضو کمیسیون گردشگری اتاق اردبیل با تاکید بر اینکه با برنامهریزیهای انجام شده قله سبلان اردبیل ثبت جهانی میشود، خاطرنشان کرد: مقدمات اولیه ثبت جهانی قله سبلان اردبیل انجام شده و با ثبت قله به عنوان آثار جهانی، تحول عظیمی در حوزه گردشگری منطقه به وجود میآید. جوادزاده ادامه داد: سبلان از کوههای مرتفع و سومین قله بلند ایران است که در شمال غرب این کشور و در استان اردبیل قرار دارد که به خاطر آبگرمهای طبیعی دامنه کوه، طبیعت باستانی زیبا و پیست اسکی آوارس مورد توجه گردشگران است. این کوه سه قله معروف دارد که قله اصلی آن به سلطان سبلان معروف است ۴۸۱۱ متر از سطح دریا ارتفاع دارد و دو قله دیگر آن هرم و کسری نام دارد.
تعطیلی تعداد زیادی از واحدهای صنعتی و بالا بودن نرخ بیکاری توجه ویژه به صنعت استان ایلام را برای احیای دوباره واحدهای صنعتی ضروری میسازد. محروم ماندن ایلام از زیرساختهای مناسب سبب شده این استان نتواند از ظرفیتهای بالای مرز مهران نیز بهره بگیرد. محسن چمنآرا، عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران در این گفتوگو راهاندازی واحدهای کوچک و متوسط ایلام را راهگشای کاهش نرخ بیکاری و احیای دوباره صنعت در ایلام عنوان کرد.
جناب چمنآرا، استان ایلام از استانهای محروم کشور است که به لحاظ رشد و توسعه اقتصادی نتوانسته موفق باشد.
اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی استان ایلام در سال ۱۳۷۵ و با حضور فعالان اقتصادی تاسیس شد. این اتاق درپی سقوط رژیم صدام با گسترش فعالیتهای خود در زمینه صدور کالا و فرآوردههای صادراتی به کشور عراق توانست نقش مهمی در افزایشصادرات استان به خارج از کشور داشته باشد. اکنون اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایلام برای حدود چهار هزار نفر کارت بازرگانی و عضویت صادر کرده که با توجه به بازگشایی خروجی مهران و رویکرد تجاری جدید فعالیت این بازرگانان باعث گسترش تبادل اقتصادی کشورمان با عراق شده است.