ظرفیت‌های ایلام بدون حمایت مانده است

تعطیلی تعداد زیادی از واحدهای صنعتی و بالا بودن نرخ بیکاری توجه ویژه به صنعت استان ایلام را برای احیای دوباره واحدهای صنعتی ضروری می‌سازد. محروم ماندن ایلام از زیرساخت‌های مناسب سبب شده این استان نتواند از ظرفیت‌های بالای مرز مهران نیز بهره بگیرد. محسن چمن‌آرا، عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران در این گفت‌وگو راه‌اندازی واحدهای کوچک و متوسط ایلام را راهگشای کاهش نرخ بیکاری و احیای دوباره صنعت در ایلام عنوان کرد.

جناب چمن‌آرا، استان ایلام از استان‌های محروم کشور است که به لحاظ رشد و توسعه اقتصادی نتوانسته موفق باشد. دلیل این عقب‌ماندگی را در چه می‌دانید؟

ایلام از استان‌های مرزی کشور است که طولانی‌ترین مرز زمینی را با عراق دارد. این موضوع مشکلات زیادی را طی سالیان دراز برای ایلام به همراه داشته است که مهم‌ترین آن در زمان جنگ بود. به دلیل مرزی بودن، ایلام از زیرساخت‌های مناسب محروم بود و تا قبل از انقلاب هیچ صنعتی در ایلام وجود نداشت به طوری که فعالیت اقتصادی ساکنان آن به کشاورزی و دامپروری خلاصه می‌شد. بعد از انقلاب که از فروش نفت برای صنعتی کردن استان‌ها بودجه اختصاص می‌دادند، از یک سو به دلیل نبود زیرساخت‌ها به ایلام بودجه‌ای داده نشد و از سوی دیگر جنگ با عراق نیز آغاز شده بود. بنابراین ایلام در شرایطی از سرمایه‌گذاری دولتی دور ماند که قوم مرزدار آن با تمام تلاش از خاک کشور دفاع می‌کردند و حتی با چادر زدن در کوه‌ها به زندگی در این منطقه ادامه دادند.

بعد از جنگ چه اتفاقی افتاد و چرا ایلام نتوانست صنعت خود را احیا کند؟

در سال‌های جنگ منازل مسکونی که تنها دارایی مردم ایلام بود به طور کامل تخریب شدند و در دوران بازسازی اولویت‌ همه بازسازی همان منازل مسکونی بود و کار خاصی برای صنعت انجام نشد. از سوی دیگر برای واحدهای صنعتی به دلیل نبود مواد و منابع موردنیاز تولید، و نیز کمبود نیروی کار ماهر در کنار آماده نبودن زیرساخت‌ها کاری صورت نگرفت تا واحد صنعتی ایجاد شود؛ بر این اساس بعد از سال‌های بازسازی که جوانان تحصیلکرده ایلام خواستند وارد بازار کار شوند در این منطقه واحد صنعتی وجود نداشت که آنها را جذب کند و به این ترتیب این محرومیت در ایلام همچنان ادامه یافت.

در حال حاضر وضعیت صنعت در استان را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

اخیرا در دولت جدید توجهی دوباره به استان ایلام صورت گرفته است اما به دلیل نرخ بالای تسهیلات و برگشت سرمایه هنوز صنعت این منطقه احیا نشده‌است. در حال حاضر از ۵۰۰ واحد صنعتی کوچک در این استان بسیاری به دلیل نبود بازار و بدهکاری به بانک‌ها تعطیل هستند. برای احیای دوباره صنعت در این منطقه باید کمک‌ها و حمایت‌های بیشتری از سوی دولت صورت گیرد. در اولین قدم نیز باید واحدهایی که از قبل به علت بدهی تعطیل شده‌اند، تعیین تکلیف شوند. دولت پولی را به نام وجوه اداره شده برای کمک به واحدهای صنعتی در اختیار بانک‌ها قرار داده بود اما در دولت گذشته بعضی از بانک‌ها این پول‌ها را به جای بدهکاری دولت به بانک‌ها برداشتند و در عمل پولی برای صنعت در این منطقه پرداخت نشد. از سوی دیگر با انباشت و افزایش بدهی شرکت‌ها به بانک‌ها این واحدهای صنعتی نیز در عمل توان پرداخت و احیای دوباره ندارند.

جناب چمن‌آرا، چه راهکاری برای راه‌اندازی دوباره واحدهای صنعتی پیشنهاد می‌کنید؟

بدهی بیشتر این واحدهای صنعتی زیر یک میلیارد تومان است. اگر دولت با بانک‌ها به توافق برسد و جرایم و دیون واحدهای صنعتی را فریز کند تا بانک‌ها یک فرصت دیگر در اختیار واحدهای صنعتی قرار دهند، آنها می‌توانند کمر راست کنند. بهترین راهکار برای ایجاد رونق اقتصادی، راه‌اندازی دوباره واحدهای صنعتی و استفاده از امکانات موجود آنها است. دولت می‌تواند با استفاده از شرکت‌های توسعه‌ای نظیر شهرک‌های صنعتی برای راه‌اندازی دوباره واحدهای صنعتی همیاری و همکاری کند.

به نظر شما آیا از فرصت‌های مرز مهران استفاده کرده‌ایم؟

مرز یک زمانی برای ایلام تهدید بود و الان آن تهدید به یک فرصت برای ایلام تبدیل شده است. باید یک نقطه سرخط بگذاریم و دوباره شروع کنیم. در حال حاضر نیروهای فعال و تحصیلکرده زیادی در استان داریم که از بزرگ‌ترین سرمایه‌های ما هستند و در بخش مختلف می‌توان از آنها استفاده کرد. از سوی دیگر ایلام پتانسیل‌ خوبی برای بخش پتروشیمی دارد و واحدهایی که خوراک نفت و پتروشیمی دارند می‌توانند در این منطقه راه‌اندازی شوند. در کنار این موارد اعتقاد دارم صنایع کوچک و متوسط پایه اشتغال هستند.در حال حاضر بیکاری در ایلام نرخ بالایی دارد اما با راه‌اندازی این صنایع می‌توان با ایجاد اشتغال از مهاجرت تحصیلکرده‌ها به شهرهای دیگر نیز جلوگیری کرد. در همین حال صنایع تبدیلی و تولید مصالح ساختمانی دیگر صنایع مزیت‌دار در ایلام هستند که می‌توانند با توجه به نزدیکی به بازار عراق برای سرمایه‌گذاری جذاب باشند.

به دلیل نزدیکی به مرز عراق آیا هیات‌های تجاری برای مذاکره و سرمایه‌گذاری به ایلام آمده‌اند؟

چند هیات تجاری طی سال گذشته و امسال به ایلام سفر کرده‌اند زیرا آنها نیز می‌دانند که مرز مهران یکی از مطمئن‌ترین مرزها است و نزدیکی به بازار عراق برای آنها جذاب است. در واقع ما می‌توانیم به عنوان استان واسطی برای کشورهایی مطرح شویم که در عراق پروژه دارند و تامین مصالح را انجام دهیم. اما باید بدانیم که حجم عقب‌ماندگی در ایلام زیاد است و حتما برای ایجاد واحدهای صنعتی و جذب سرمایه‌گذار در ایلام باید مشوق‌های زیادی فراهم شود تا بتوانیم تامین‌کننده باشیم. دولت باید با ایجاد پنجره واحد در استان تعلل در امور را تا حد امکان کاهش دهد. در همین حال می‌توان با ایجاد تورهای سرمایه‌گذاری برای سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی آنها را با ظرفیت‌های استان آشنا کرد. به طور مثال ایلام منطقه بسیار مناسبی برای راه‌اندازی نیروگاه‌های خورشیدی است که می‌توان به عنوان یک قطب از آن یاد کرد. ضمن اینکه برای راه‌‌اندازی پالایشگاه‌ها می‌توان از سرمایه‌گذار خارجی استفاده کرد تا هزینه‌های مالی کاهش یابد. با این همه ضروری‌ترین کار برای ایجاد رونق در ایلام راه‌اندازی واحدهای موجود صنعتی است که می‌تواند به عنوان پیش برنده برای جذب سرمایه‌گذار خارجی باشد.