دنیای اقتصاد: دولت چهاردهم برای حفظ «اعتماد رای‌دهنده‌ها» و بهبود سطح «مشارکت عمومی» در مسیر اصلاحات، نیاز دارد نسبت به «تعهدات دولت قبل در برابر مردم» پاسخ‌گو باشد و به موقع، وعده‌های بر زمین‌مانده را که امروز به تکالیف معوق تبدیل‌ شده‌اند، به سرانجام برساند. پرونده باز «مسکن ملی» یکی از آن تکالیف بارشده روی دوش دولت جدید است که به‌خاطر «پیش‌فروش واحدهای مسکونی دولتی‌ساز» در قالب آن طرح، امروز هیچ راهی جز تکمیل و تحویل این خانه‌ها نیست. بررسی‌های «دنیای‌اقتصاد» از فاکتورهای مالی طرح ناتمام «مسکن دولتی» که وظیفه پرداخت آن را بانک‌ها و احتمالا بودجه سال‌های آینده باید برعهده بگیرند، حاکی است: به قیمت‌های امروز، دست‌کم ۶۰۵همت منابع بانکی مورد نیاز است تا در قالب وام ساخت، برای احداث خانه‌های ۱.۸میلیون پیش‌خریدار قطعی، پرداخت شود. این رقم، بیش‌از ۲برابر حجم تسهیلاتی است که سال گذشته کل شبکه بانکی به بخش مسکن و ساختمان پرداخت کرد و از این منظر، «راه، دشوار است». اما این، همه بار مالی طرح دولت سیزدهم نیست؛ آماده‌سازی کامل زمین‌های ۹۹ساله که مترمربعی حدود ۴میلیون تومان هزینه برمی‌دارد نیز منابع مالی جداگانه نیاز دارد. بدهی ناخوانده دولت چهاردهم صرفا در بخش مسکن، یکسری هزینه‌های نامرئی هم دارد، از جمله «افزایش بهای تکمیل خانه‌های دولتی‌ساز به تناسب تورم تولید»؛ اتفاقی که با انتقال پرونده مسکن‌مهر از دولت طراح به دولت بعدی باعث افزایش «قیمت توافق‌شده با پیش‌خریداران» شد و مشکلاتی را به وجود آورد که تا امروز، هنوز پرونده آن بسته نشده است. با این حال، پیشرفت فیزیکی مسکن‌ملی در شروع دولت پزشکیان به مراتب کمتر از مسکن‌مهر در شروع به کار دولت روحانی است. در این بررسی، ابعاد مالی، اجرایی و اجتماعی طرح مسکن‌ملی برای وزیر جدید راه‌وشهرسازی و تیم اقتصادی دولت چهاردهم تشریح شده است تا پیش‌ از تعریف طرح تازه، امکان مقایسه ظرفیت‌های موجود با تکالیف موجود فراهم و پس‌از آن، وعده‌های جدید برای تامین مسکن داده شود.

دنیای‌اقتصاد- گروه مسکن و شهری: اردیبهشت امسال در همین ستون نبض بازار مسکن، فایل‌‌‌های اجاره آپارتمان در مناطق جنوبی شهر تهران معرفی شد و مورد بررسی قرار گرفت. امروز نبض تابستانی اجاره‌‌‌بها در همین مناطق بر اساس فایل‌‌‌های موجود در محله‌‌‌های منتخب مناطق ۱۵ تا ۱۹ سنجش شده است که بر اساس آن مشخص می‌شود در حال حاضر صاحب‌‌‌خانه‌‌‌ها به صورت میانگین واحدهای مسکونی را با پول پیش ۴۸۰ میلیون تومان و اجاره‌بهای ماهانه ۹ میلیون تومان فایل کرده‌‌‌اند. این ارقام در مقایسه با اجاره‌‌‌بهای پیشنهادی اردیبهشت، افزایش حدود ۵ درصدی از خود نشان می‌دهد. هر چند نمی‌توان گفت اجاره‌‌‌بهای قطعی نیز به همین میزان در این بازه زمانی، تغییر کرده است. ارقام در فایل‌‌‌های اجاره آپارتمان در مناطق مورد بررسی حکایت از آن دارد که هزینه اجاره هر مترمربع واحد با تبدیل کامل پول پیش به اجاره‌‌‌بهای ماهانه، حدود ۲۶۶‌هزار تومان است.

دنیای اقتصاد: انتقال اجباری محل تنظیم قرارداد اجاره مسکن از یک سامانه با ۱.۵دهه سابقه ثبت معاملات به سامانه دوم باعث سرگردانی بازار و دو واکنش منفی شده است. مقرر شده است اجاره‌نامه‌ها به‌صورت رایگان در «سامانه خودنویس» نوشته شود؛ اما مانع و شرط برای ورود به این سامانه که شامل «سنددار بودن واحد» و «ثبت اطلاعات ملکی مالک در سامانه دولت» است باعث بازگشت اجاره‌نامه‌های «دست‌نویس» شده و همچنین بی‌میل شدن به اجاره‌داری را در پی داشته است.

دنیای اقتصاد-نیلوفر ادیب‏‏‌نیا: تغییرات اقلیمی، ثروت ملکی را به گروگان گرفته است. سیل‌‌‌‌ها، زلزله‌‌‌‌ها و سایر بلایای طبیعی ناشی از تغییرات اقلیمی، به تهدیدی جدی برای خانه‌‌‌‌ها و دارایی‌‌‌‌های مردم در سراسر جهان تبدیل شده‌‌‌‌اند. در حالی که هزینه‌‌‌‌های بازسازی و تعمیر این خسارات به شدت افزایش یافته، پوشش بیمه‌‌‌‌های حوادث نیز نتوانسته همپای این افزایش هزینه‌‌‌‌ها حرکت کند. حتی در کشوری مانند آمریکا که پیشرو در صنعت بیمه است، پوشش بیمه خانه‌‌‌‌ها تنها ۶۲‌درصد از خسارات ناشی از بلایای طبیعی را جبران می‌‌‌‌کند. این وضعیت، میلیون‌‌‌‌ها نفر را در سراسر جهان با خطر از دست دادن سرمایه‌‌‌‌های ملکی خود روبه رو کرده است. با تشدید فرآیند تغییرات اقلیمی و افزایش شدت و فراوانی این بلایا، ضرورت بازنگری در سیاست‌‌‌‌های بیمه و ایجاد مکانیزم‌‌‌‌های جدید برای مدیریت ریسک‌‌‌‌های ناشی از تغییرات اقلیمی بیش از پیش احساس می‌شود.

دنیای اقتصاد: ۱۰سال پیش با فشار وزارت مسکن (راه‌وشهرسازی)، مجوز اتصال بازار سرمایه به بازار مسکن صادر شد تا امکان تامین مالی ساخت و خرید خانه با تاسیس صندوق‌های «زمین ‌و ساختمان» و «املاک و مستغلات» فراهم شود. اما تا الان فقط ۵۶۰ واحد مسکونی از این مسیر تامین شده است. این یعنی سهم ۰.۱درصدی بورس در تامین مالی مسکن.ورود تقاضای سرمایه‌ای و مصرفی به بازار مسکن از مسیر بورس، ۸مزیت برای هر دو بازار دارد؛ اما دو مانع بورسی و ملکی جلوی این مسیر را گرفته است.

دنیای‌اقتصاد، گروه مسکن و شهری: اختلاف قیمت واحدهای مسکونی در نوبت فروش بین دو منطقه ۴ و ۵ تهران، سنجش شد. گزارش خبرنگار گروه مسکن روزنامه «دنیای‌اقتصاد» از نبض قیمت واحدهای مسکونی در دو منطقه اصلی غرب و شرق پایتخت یعنی مناطق ۵ و ۴ حاکی است، سطح «قیمت پیشنهادی» آپارتمان‌‌‌ها براساس میانگین قیمت‌ها در منطقه ۵ حدود ۲۰‌درصد از میانگین «قیمت پیشنهادی» در فایل‌‌‌های منطقه ۴ بیشتر است. در حال حاضر براساس تحقیقات میدانی «دنیای‌اقتصاد» از بازار عرضه فایل آپارتمان در منطقه ۴، میانگین «قیمت پیشنهادی» در این منطقه ۹۶ میلیون تومان به ازای هر مترمربع است. این در حالی است که فایل‌‌‌های منطقه ۵ که چند روز پیش در همین صفحه جزئیات آنها منتشر شد، با میانگین «قیمت پیشنهادی» ۱۱۵ میلیون تومان به ازای هر مترمربع به بازار عرضه شده است. سطح قیمت مسکن در منطقه ۵ معمولا از منطقه ۴ بیشتر است به‌طوری که در معاملات قطعی و با استناد به آمارهای رسمی، سطح میانگین قیمت قطعی در بهار امسال در منطقه ۵ حدود ۱۵‌درصد بیشتر از منطقه ۴ بوده است. یک دلیل این اختلاف قیمت، میانگین سن بنای آپارتمان‌‌‌های منطقه ۵ در مقایسه با منطقه ۴ است.

تیغ «مالیات بر ساخت و فروش مسکن» در سال‌‌‌های اخیر هم بر پیکره بخش مسکن و ساختمان، زخم کاری زد و هم بر روند تولید صدها صنعت و رشته خدماتی بالادست و پایین‌‌‌دست این بخش جراحت وارد کرد. اما چرا تا الان، ناکارآمدی این مالیات موسوم به مالیات ماده ۷۷ برای سیاستگذار و عوامل مالیاتی، اثبات نشده و قابل درک نیست؟

دنیای اقتصاد: تعداد «نسازونفروش»ها در بازار مسکن رو به افزایش گذاشته، چون علاوه بر ۷مانع مقابل ساخت‌وساز، شوک «برق» هم بر قیمت‌ تمام‌شده ساختمان بار شده است. افت سفارش «مشارکت‌ در ساخت» و سقوط «حاشیه‌سود» به زیر ۱۵درصد در کنار «کمبود نقدینگی» به بازنشستگی اجباری بسازوبفروش‌ها منجر شده و اکنون بی‌برقی کارخانه‌ها، تورم مصالح‌ساختمانی را افزایش داده است.

دنیای اقتصاد: رفتار احتیاطی تقاضای سرمایه‌ای در بازار مسکن حومه تهران طی ماه‌های اخیر باعث شده است «نسبت قیمت آپارتمان‌های پایتخت به شهرهای جدید» از روند ۲سال قبل خارج و بار دیگر صعودی شود. نتایج تحقیقات میدانی «دنیای‌اقتصاد» از نبض قیمت مسکن در دو شهر اطراف تهران حاکی است، سطح قیمت‌ها به دو دلیل نسبت به ابتدای سال کاهش یافته است. این در حالی است که در تهران تغییرات نسبت به فروردین مثبت بوده است. تابستان پارسال هم کاهش نسبی محرک‌های تورم‌ مسکن، اثر بیشتری روی حومه گذاشت.

دنیای‌اقتصاد: شهردار تهران ظرف هفته‌‌های اخیر با انتقادات گسترده‌‌ای از سوی آحاد جامعه و حتی برخی از اعضای شورای شهر مواجه است؛ این انتقادات رویکرد کاری شخص شهردار و وعده‌‌های محقق‌نشده او برای مدیریت شهر تهران را هدف گرفته است. علیرضا زاکانی تقریبا سه سال پیش در روز هفدهم مرداد ماه سال ۱۴۰۰ با رای مثبت اعضای شورای شهر تهران به مسند ریاست این نهاد رسید. در آستانه اتمام سه سال فعالیت علیرضا زاکانی در مقام شهرداری تهران، روز گذشته یکی از اعضای شورای شهر تهران در نامه‌‌ای خطاب به رئیس و اعضای شورای شهر تهران نسبت به ۵۸ وعده محقق‌نشده شهردار تهران در طول دوره فعالیت خود اعتراض کرد.

دنیای اقتصاد: اتاق تعاون شاخص مدیران خرید (شامخ) بخش ساختمان برای تیر ماه امسال را برابر ۴۱.۱۴ واحد اعلام کرد؛ این شاخص تعدیل شده بود. از خرداد ماه امسال، این شاخص به شکل تعدیل‌‌‌شده فصلی اعلام می‌شود و این تعدیل بر اعتبار این داده افزوده است. این شاخص تعدیل شده برای ماه آینده برابر ۴۵.۳۴ واحد پیش‌بینی شده است. شامخ کل بخش ساختمان در تیر ماه به شکل تعدیل نشده فصلی برابر ۴۰.۳۴ واحد اعلام شد؛ این در حالی بود که این شاخص تعدیل نشده برای خرداد ماه نیز برابر ۵۲.۶۹ واحد اعلام شد؛ به این ترتیب این شاخص در بازه ماهانه با کاهش چشمگیر همراه بود.

دنیای اقتصاد-گروه مسکن و شهری: روند ۲ ساله ثبت‌‌‌نام خانوارهای فاقد مسکن در طرح «مسکن دولتی»، مطابق آنچه پیش‌تر در گزارش «دنیای‌اقتصاد» اعلام و منتشر شد، از وجود «۵ میلیون خانه‌‌‌اولی» در کشور حکایت داشت، اما اکنون نتایج تکمیلی از آمار اسم‌‌‌‌‌‌نویسی‌‌‌ها، «موقعیت کشوری» خانه‌‌‌اولی‌‌‌ها را به تفکیک ۳۱ استان نشان می‌‌‌دهد و در عین حال، مشخص می‌‌‌کند «عدم‌تطابق بین برنامه‌‌‌ریزی صورت گرفته و تقاضای موجود در ۴ پارامتر» وجود دارد که لازم است متولی جدید بخش مسکن نسبت به بررسی مجدد برنامه مصوب برای «تامین مسکن حمایتی تا سال ۱۴۰۴» اقدام کند.

با وجود اصرار مجلس بر تفکیک وزارت راه و شهرسازی، اما بر اساس گفته رئیس کمیسیون عمران مجلس، در راستای تعامل مجلس با دولت، فعلا طرح مجلس در این زمینه مسکوت مانده است. به گزارش «ایسنا»، محمدرضا رضایی‌کوچی، آخرین وضعیت طرح تفکیک وزارت راه و شهرسازی را این‌گونه تشریح کرد: وزارت راه و شهرسازی باید به دو وزارتخانه تفکیک شود که کمیسیون عمران مجلس در این زمینه طرحی فوریتی را آماده کرد اما آقای پزشکیان از رئیس مجلس درخواست کردند تا این طرح فعلا مطرح نشود. رئیس مجلس نیز در راستای تعامل با رئیس‌جمهور این طرح را در صحن مجلس مطرح نکردند.

دنیای‌اقتصاد، گروه مسکن و شهری: واحدهای مسکونی میانسال و میان‌‌متراژ در بازار فروش منطقه ۵ تهران با میانگین «قیمت پیشنهادی» ۱۱۵ میلیون تومان در مترمربع طی روزهای گذشته عرضه شده است. این سطح قیمت به معنای آن است که این آپارتمان‌‌ها با «قیمت پیشنهادی کل» حدود ۷ تا ۹ میلیارد تومان آماده فروش گذاشته شده است. واحدهایی که در این گزارش، نبض قیمت آنها مورد سنجش قرار گرفته، اغلب دو خواب و با سن بنای ۵ تا حداکثر ۱۰ سال ساخت است. گزارش خبرنگار «دنیای‌اقتصاد» از بازار مسکن این منطقه حاکی است، بر اساس فایل‌‌هایی که در محله‌‌های منتخب برای فروش گذاشته شده، عمده واحدهای مسکونی متراژ بالای ۸۰ مترمربع دارند که خارج از «انتخاب» و «توان» سمت تقاضای حاضر در بازار است.

دنیای‌اقتصاد- گروه مسکن و شهری: تسهیلات لیزینگ مسکن برخلاف تصور عموم متقاضیان، در تیراژ محدود و با شرایط خاص از سوی یکی دو عامل پرداخت، در حال ارائه به بازار است. اما آنچه باعث شده است بازار مسکن از این محصول اعتباری بی‌خبر باشد، «سه مانع تامین مالی بلندمدت (وام رهنی)» است. نبود این موانع در کشورها، دو استفاده از وام مسکن را ممکن کرده است.