دنیای اقتصاد-راضیه احقاقی: تورم اجاره‌‌‌بهای شهر تهران برای دومین ماه از امسال در کانال ۴۰ درصدی اعلام شد؛ اما از شدت آن نسبت به ماه قبل کاسته شد. اگرچه همچنان بازار اجاره‌‌‌بها با تب بالای ۴۰ درجه مواجه است، اما کاهش این تشنج می‌‌‌تواند خبری خوش برای مستاجران باشد. در شرایطی که دولت سیزدهم سعی کرد تا تورم اجاره‌‌‌بها را با وضع سقف ۲۵ درصدی قیمت کنترل کند؛ اما فروکش تورم عمومی و کاهش قیمت مسکن در کشور توانست ترمز تورم اجاره‌‌‌بها در کشور را بکشد.

سخنان اخیر جناب آقای دکتر پزشکیان در بازدید از فعالیت‌های زیربنایی و زیرساختی قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء، پیرامون ضرورت امکان‌سنجی انتقال مرکز سیاسی و اداری و پایتخت ایران به نواحی ساحلی جنوب کشور، بهانه‌ای شد تا در این مجال کوتاه، مروری بر قصه پر غصه تهران بزرگ بکنیم.

دنیای‌اقتصاد: اتاق تعاون ایران پنجاه‌‌‌ و نهمین گزارش طرح شامخ مدیران خرید بخش ساختمان مربوط به مرداد ۱۴۰۳ را منتشر کرد؛ شامخ کل ساختمان تعدیل‌نشده فصلی برای مرداد ماه برابر ۴۸.۴ واحد اعلام شد. سطح ۵۰ واحد، معیار سنجش رکود و رونق برای این شاخص است؛ بنابراین همچنان بخش ساختمان در وضعیت رکود قرار دارد؛ اما میزان این شاخص نسبت به تیر ماه بهبود پیدا کرده است. بنابراین انتشار داده شامخ صنعت ساختمان برای مرداد ماه اگرچه موید استمرار رکود در بخش ساختمان‌‌‌سازی بود؛ اما کاهش این رکود، گمانه‌‌‌زنی‌‌‌هایی را نسبت به بهبود وضعیت در میان‌مدت و بلندمدت ایجاد کرد. «دنیای‌اقتصاد» در روزهای آینده در گزارشی کامل به بررسی داده شامخ ساختمان‌‌‌سازی کشور برای مرداد ماه، دلایل کاهش رکود در این صنعت و سناریوهای پیش‌‌‌رو برای آن در ماه‌‌‌های پیش‌‌‌رو می‌‌‌پردازد.

دنیای اقتصاد: نظریه «انتقال پایتخت» برای دست‌کم هشتمین‌بار طی ۱۱۰سال گذشته مطرح شد و این‌بار آنچه تحت عنوان «تنها راه‌حل مشکلات تهران» توسط رئیس‌جمهور بیان شده، با ۶پرسش روبه‌رو است. فرجام قانون تعلیق‌شده سال۹۴ که براساس همان صورت‌مساله‌‌ امروز تهران به تصویب رسید، اولین سوال مقابل گزینه مطرح‌شده توسط مسعود پزشکیان است. براساس قانون «امکان‌سنجی انتقال مرکز سیاسی و اداری کشور و تمرکززدایی از تهران» قرار بود یک شورای مطالعاتی، از بین دو گزینه «تمرکززدایی خدمات، امکانات رفاهی و شغلی از پایتخت» یا «انتقال پایتخت»، یکی را به‌عنوان راه اصلی نجات تهران از ابرمشکلات ترافیک، آلودگی ‌هوا، تراکم‌جمعیت و هزینه مسکن برگزیند. مطالعات شورای مذکور تا سال۹۹ به تهیه یک کتابچه ۵۳صفحه‌ای منجر شد که جواب، «نه» به انتقال پایتخت بود؛ اما صدور رای نهایی شورا به‌دلیل تعلیق جلسات ناشی از شیوع کرونا، تا امروز معطل مانده است. دو پرسش مهم‌تر اما، «تصویر تهران پس‌از انتقال پایتخت» و «وضعیت پایتخت جدید» است. فاکتورهای هزینه و زمان انتقال و همچنین شهر در قد و قواره پذیرش پایتخت، پرسش دیگر است. در این بررسی، ضمن معرفی «راه تصفیه تهران از ابرمشکلات» در مقابل «بیراهه انتقال پایتخت»، پیام معنادار تجربه ۲۴کشور در انتقال پایتخت و نقاط عطف در تاریخ ۲۳۵ساله پایتختی تهران تشریح شده است.

بدیهی است که نظام حکمرانی موجود سیستم حمل‌ونقل شهر تهران مانند بسیاری از کلان‌شهرهای کشور، یک نظام حکمرانی ناکارآمد است. بارزترین و قابل تامل‌ترین مشخصه نظام فعلی حمل‌ونقل، نحوه تخصیص منابع در آن است. عمده‌ترین مصرف منابع عمومی مربوط به تامین زیرساخت و سوخت ارزان است که موجب ناکارآمدی نظام فعلی شده است.

دنیای اقتصاد: فاصله قیمت مسکن در مناطق شمالی و جنوبی تهران، بعداز ۶سال تورم ملکی، به کمتر از «میزان متعارف» رسیده است. این نسبت تا پیش‌ از سال۹۷، عدد مشخصی بود؛ اما شروع رشد قیمت از مناطق بالای شهر باعث افزایش فاصله شد تا اینکه «پساجهش شکننده در ۱۴۰۰» فاصله از دست‌رفته شمال و جنوب را تا مرز احیا تغییر داد. اکنون اما «اضافه‌پرش قیمت آپارتمان‌ها» در مناطق پایین‌شهر نسبت به مناطق یک تا پنج محرز است. با شروع دوره ثبات نسبی قیمت مسکن و افت قیمت واقعی، یک سناریو درباره نحوه تغییر قیمت مناطق ۲۲گانه محتمل به نظر می‌رسد.

دنیای‌اقتصاد- گروه مسکن و شهری: بخشی از چراغ‌‌‌های آماری بازار مسکن تهران توسط بانک مرکزی طی یک هفته اخیر روشن و نبض قیمت آپارتمان‌‌‌های ۲۲ منطقه مربوط به معاملات تیر و مرداد امسال اعلام شد. با این حال هنوز آمار مربوط به نبض قیمت زمین مسکونی در توقیف مرکز آمار قرار دارد. این مرکز طی دو سال گذشته، ‌‌‌ روند فصلی سال‌‌‌های قبل را که براساس آن آمار معاملات خرید آپارتمان، اجاره مسکن و فروش زمین منتشر می‌‌‌شد متوقف کرده است. در این میان از آنجا که سهم قیمت زمین از بهای تمام‌‌‌شده مسکن در تهران بالاست، اطلاع از نبض قیمت زمین می‌تواند دید به سرمایه‌‌‌گذار ساختمانی دهد.

دنیای‌اقتصاد: هوای تهران در اولین روز کاری پس از تعطیلات ۵ روزه؛ در وضعیت نارنجی یعنی آلوده برای گروه‌‌های حساس قرار گرفت. این آلودگی از نوع افزایش ذرات معلق با اندازه کمتر از ۲.۵ میکرون در هوا بود. در حالی تهران روز ابتدایی هفته را آلوده شروع کرد که عموما مدیران شهری، آلودگی هوای تهران را مربوط به تردد وسایل نقلیه و فعالیت واحدهای تولیدی اطراف شهر می‌‌دانند. اما یک هفته تعطیلی و محدودیت صنایع اطراف شهر تهران در تامین برق این انتظار را ایجاد کرده بود که تهران در میانه تابستان یک روز پاک را تجربه کند. اما به نظر می‌رسد که سال‌ها مدیریت نادرست شهری در تهران باعث شده تا چنین انتظاری نیز توان تحقق نداشته باشد. آلودگی‌‌ هوا در شروع هفته، آن هم پس ‌‌از یک هفته شبه‌‌تعطیل، از «اتمام ظرفیت‌‌های زیست‌‌محیطی ابرشهر تهران» خبر می‌دهد. این در حالی است که هوای پاک یا حداقل سالم، اولین عنصر طبیعی موردنیاز یک شهر با کارکرد متعارف است. با وجود این تهران به خاطر سال‌ها، «بد اداره شدن»، از هوای پاک که حداقل نیاز مردم برای زندگی با کیفیت است، نیز محروم شده است.

دنیای اقتصاد-نیلوفر ادیب‏‌نیا: بازار آنلاین معاملات مسکن یا همان سکوهای اینترنتی عرضه فایل‌‌ فروش و اجاره ملک در تهران با حدود ۱۰ سال عمرکاری توانسته «سهم قابل‌‌توجهی» از کل بازار واسطه‌‌گری ملکی را تصاحب کند و حتی «دلالان سنتی بازار ملک» که روزی «مخالف شماره یک» این سامانه‌‌های فروش بودند را به «شریک و بازیگر شماره یک» خود تبدیل کند، اما این نفوذ مسکن‌‌آنلاین بیشتر از آنکه به خاطر «محبوبیت» این بازار باشد ناشی از «انتخاب معامله‌‌گران بین گزینه بد و گزینه بدتر» بوده است که در نهایت، خریدار و فروشنده و مالک و مستاجر میان «بازار سنتی» و «بازار آنلاین»، مجبور به انتخاب دومی شده‌‌اند. «دنیای‌اقتصاد» با شناسایی نسخه اصلی مسکن‌‌آنلاین در جهان، به «زیلو» در آمریکا رسیده است؛ این پلتفرم ۲۰ ساله با ۶ ویژگی «کاربرپسند» توانسته «مرجع محبوب» بازار مسکن غرب شود. دایره امکانات و خط‌‌قرمزهای بازار مسکن آنلاین «زیلو» در پلتفرم‌‌های داخلی رویت نمی‌شود و همین تفاوت، اختلاف عملکردها را توضیح می‌دهد.

دنیای‌اقتصاد: بانک تخصصی بخش مسکن، حال و روز خوشی ندارد. از یکسو پرداخت تسهیلات به متقاضیان در برخی شعب متوقف است؛ از سوی دیگر سامانه‌‌‌های دریافت قسط تسهیلات نیز کار نمی‌‌‌کند. تلگرام روزنامه «دنیای‌اقتصاد» به نشانی den_ir@ در میانه تعطیلات شهریور ماه این خبر را منتشر کرد. برخی بدهکاران بانک مسکن که سررسید اقساط آنها در روزهای اخیر بوده؛ برای بازپرداخت اقساط وام بانکی خود به سامانه اینترنتی بانک مسکن مراجعه کرده‌‌‌اند؛ اما با خطای به‌‌‌روز‌رسانی وب‌سایت مواجه شده‌‌‌اند. در این اخطار آمده است: «با عرض پوزش سامانه در حال به‌روزرسانی است؛ دریافت خدمات پیشخوان از جمله پرداخت اقساط از کلیه سامانه‌‌‌های غیر‌حضوری بانک مانند خودپرداز، پیشخوان همراه‌بانک و کیوسک امکان‌‌‌پذیر است.»

دنیای‌اقتصاد: اخیرا یک مقام در شهرداری تهران اعلام کرد، «به‌زودی سامانه هشدار سریع زلزله افتتاح می‌شود». این گفته بیانگر آن است که تهران هنوز به چنین سامانه‌‌ای مجهز نشده است. اما بررسی‌‌های گروه شبکه‌‌های اجتماعی روزنامه «دنیای‌اقتصاد» در این باره حاکی از آن است که از سال ۹۱، چند مرتبه این خبر اعلام شده است.

دنیای اقتصاد-گروه مسکن و شهری: گزارش رسمی «روند قیمت مسکن در تهران» سرانجام منتشر شد. هرچند آمار اعلام‌شده مربوط به «معاملات مسکن ۲ماه ‌پیش» است، اما نتایج تحقیقات میدانی «دنیای‌اقتصاد» از این بازار، تحولات ماه گذشته را نیز تشریح کرده است. گزارش «دنیای‌اقتصاد» از آنچه طی ماه‌های گذشته از ۱۴۰۳ در بازار مسکن رخ داده است، نشان می‌دهد از یک طرف قیمت آپارتمان‌ها افزایش پیدا کرده (۷درصد طی ۴ ماه) و از طرف دیگر، نبض خرید در پایین‌ترین میزان نسبت به سال‌های گذشته قرار دارد و از آن مهم‌تر، تحرکات تقاضای غیرمصرفی (خرید سرمایه‌ای ملک) به شکل چشم‌گیر فروکش کرده است. با این رفتار دوگانه -رشد قیمت با وجود رکود خرید- این پرسش مطرح می‌شود که «فاز بازار ملک چیست؟» بررسی‌های «دنیای‌اقتصاد» برای پاسخ به این پرسش مشخص می‌کند، بازار مسکن در ماه‌های گذشته از ۱۴۰۳، دو تفاوت شاخص با سال‌های عصر جهش قیمت داشته است؛ از جمله «اختلاف اساسی در سرعت رشد ماهانه قیمت اسمی». این تفاوت‌ها در کنار «افت قیمت واقعی مسکن در ۴ماه اول امسال» بیانگر آن است که بازار هم‌اکنون در فاز گذار از جهش قیمت قرار دارد و آنچه باعث افزایش قیمت اسمی می‌شود، براساس ۶ نشانه، «به تورم بالادست مسکن» برمی‌گردد.

دنیای ‌اقتصاد-راضیه احقاقی: جهش هزینه تولید مصالح ساختمانی طی مرداد ماه امسال نسبت به دوره مشابه در سال قبل در رشد تورم مسکن موثر واقع شد؛ بررسی‌‌‌های دنیای اقتصاد از بازار مصالح پرمصرف ساختمانی این گزاره را تایید می‌کند. فولاد و سیمان ۲ محصول پرمصرف در تولید ساختمان هستند که طی مرداد ماه امسال به دلیل کسری عرضه ناشی از افت اجباری تولید با جهش قیمت مواجه شدند. سیمان در بازه سالانه رشد قیمتی ۷۷درصدی و میلگرد فولادی افزایش ۲۴درصدی را به ثبت رسانده‌‌‌اند.

دنیای اقتصاد: رئیس بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی به همراه برخی از معاونان و مدیران، در خصوص طرح‌‌‌‌های مشترک در دست اجرا با وزیر راه و شهرسازی دیدار و گفت‌‌‌‌وگو کرد. آزادراه تهران شمال یکی از مهم‌‌‌‌ترین همکاری‌‌‌‌های این ۲ نهاد است. در حال حاضر قطعه یک و ۴ این بزرگراه به طور کامل و قطعه دوم آن در مسیر رفت افتتاح شده است. با این وجود این عدم افتتاح قطعه سوم این بزرگراه مانع از آن شده است که کام مسافران به شمال کشور شیرین شود. قطعه چهارم این بزرگراه در دولت احمدی‌‌‌‌نژاد، قطعه یک در دولت روحانی و مسیر رفت قطعه دو این بزرگراه در دولت شهید رئیسی تکمیل و به روی مسافران بازگشایی شد. در این شرایط باید دید که قطعه سوم و فاز برگشت قطعه دوم در دولت مسعود پزشکیان تکمیل و به روی مسافران بازگشایی می‌‌‌‌شود تا به این ترتیب کامل مسافران شمال، با کاهش بار ترافیکی شیرین شود؟

دنیای اقتصاد-: آپارتمان نوساز با «سقوط تاریخی سهم از معاملات مسکن ۱۴۰۳»، عملا از صحنه بازار خرید و فروش ملک محو شده است. نوسازها که یک دهه پیش، نزدیک به ۶۰درصد فروش مسکن در بازار املاک تهران را در اختیار داشتند، در حال حاضر ۲۷.۵درصد معاملات ملک را تشکیل می‌دهند. این سقوط پرچم‌دارها در فروش به‌خاطر «کمبود فایل ناشی از رکود ساخت سال‌های گذشته» است. تقاضا نیز به سمت «قدیمی‌ساز» چرخش کرده است. فاصله قیمت‌ها سنجش شد.