واکنش به بار ترافیکی مال‌ها در پایتخت

هفته پیش بود که محسن هاشمی‌رفسنجانی رئیس شورای شهر تهران از نبود پیوست ترافیکی در طرح‌های بزرگ شهری به‌خصوص چندین مال و پاساژ در غرب و شمال پایتخت انتقاد کرد. او مشکل بزرگ بسیاری از پروژه‌های مال‌سازی را نبود پیوست ترافیکی برای این طرح‌ها دانست و گفت: پیش از احداث مال‌های غرب و شمال پایتخت مطالعه صددرصدی ترافیک صورت نگرفته است. در نتیجه باید دوباره در این زمینه سرمایه‌گذاری و برای آنها پیوست ترافیکی تهیه شود. او به برخی پروژه‌های درحال ساخت مجتمع‌های تجاری چندمنظوره نیز اشاره کرد و گفت: مطابق با تحقیقاتی که شخصا انجام داده‌ام مشخص شده که به‌دلیل مطالعه نشدن پیوست‌های ترافیکی برای این پروژه‌ها، پس از اتمام مراحل ساخت و احداث پروژه، کل ترافیک منطقه مختل خواهد شد. او به ایجاد بار ترافیکی سنگین ناشی از احداث دو مال در شمال پایتخت اشاره کرد و گفت: این پاساژها کاملا مناطق‌ منتهی به خود را قفل کرده‌اند، حتی یکی از پاساژها در غرب تهران اتوبان ستاری را کاملا بسته است. در نتیجه پیشنهاد می‌کنیم که در پروژه‌هایی که طرح آنها داده شده اما هنوز راه نیفتاده‌اند، حتما پیوست ترافیکی تهیه شود.

رئیس شورای شهر تهران با تاکید بر اینکه باید برای پروژه‌هایی که درحال بهره‌برداری هستند اما معضل جدی ترافیکی ایجاد کرده‌اند، چاره‌ای اندیشید، خاطرنشان کرد: برای پروژه‌هایی که راه افتاده‌اند باید با پول خود صاحبان که درآمد بالایی نیز از این پاساژها دارند، فکری برای حل معضل ترافیک کرد. بررسی‌ها نشان می‌دهد طی دست‌کم ۵ سال گذشته حدود ۵۳ درصد از برج‌سازی‌های اخیر در شهر تهران کاربری تجاری و چندمنظوره داشته‌اند. این ‌در‌حالی است که هم‌اکنون حدود ۲۰ میلیون مترمربع مرکز تجاری چندمنظوره درحال ‌ساخت یا تاز‌ه‌ساز در مناطقی از شهر تهران روی دست سرمایه‌گذاران رسوب کرده است. این درحالی است که مشکل بزرگی که این مال‌ها برای پایتخت ایجاد کرده‌اند، غفلت مدیریت شهری از محاسبه دقیق «گنجایش ترافیکی» در مناطقی که مجوز ساخت «مال» در آنها صادر شده، است طوری که این غفلت منجر به کورتر شدن گره عبور و مرور در تهران شده است.

کارشناسان شهری عنوان می‌کنند: مجوزهایی که طی دو، سه سال اخیر برای احداث تعدادی مجتمع‌ تجاری چندمنظوره موسوم به «مال» در یکسری مناطق صادر شده است، انطباق لازم و حتی حداقلی با ویژگی و بافت مسکونی این محله‌ها ندارد و این مغایرت در اولین عارضه، خود را به شکل «قفل شدن جریان عبور و مرور» در اطراف مجتمع‌های جدید نشان داده است. در برخی از این مجتمع‌ها که اخیرا مورد بهره‌برداری قرار گرفته‌اند، ۵ تا ۷ طبقه از فضای زیرزمین-تراز منفی مجتمع- به تامین پارکینگ با گنجایشی حداقل معادل ۱۵۰۰ خودرو، اختصاص داده شده اما معابر تنگ اطراف این مجتمع‌ها و عدم تناسب بین «ظرفیت محدود مسیرهای هدایت خودروهای شهروندان به مجتمع» و «حجم نامحدود فضای تجاری مجتمع برای جذب گردشگر»، دسترسی مردم به پارکینگ‌های انبوه تعبیه شده در زیرزمین «مال»‌ها را عملا غیرممکن کرده است. براساس آمارهای ارائه شده از سوی برخی از کارشناسان امور شهری در تهران روزانه بیش از یک میلیون خودرو برای پیدا کردن جای پارک مناسب بین ۱۵ تا ۳۵دقیقه وقت صرف می‌کنند. از این‌رو در قالب برنامه پنج‌ساله دوم شهرداری تهران، پیش‌بینی شده است که پایتخت به ۶۰ هزار پارکینگ مسقف نیاز دارد چراکه یکی از جدی‌ترین چالش‌های شهر تهران نبود فضای پارک خودرو است.

به گفته کارشناسان شهری غیبت مقررات استاندارد و مورد تایید شورای‌عالی شهرسازی برای برج‌سازی در تهران، می‌تواند به‌عنوان بستر اصلی در بروز آشفتگی امروز شهر به‌خصوص در محله‌های اطراف برج‌های تجاری مطرح باشد. حجت میرزایی معاون شهردار تهران، با بیان اینکه ظرفیت پارکینگ «مال»‌ها براساس سطح حداقلی نیازها پیش‌بینی می‌شود و برآورد‌ها در این زمینه دقیق و واقع‌بینانه نیست، عنوان کرد: درحالی‌که باید حداکثر نیاز به پارکینگ در زمان پیک مراجعه‌کننده در نظر گرفته شود. زیرا به جز مراجعه‌کنندگان مردمی، باید محاسبات مربوط به تعداد شرکای مالی، خریداران عمده و سایر افرادی که در طول روز به این برج‌ها رفت‌وآمد می‌کنند نیز پیش‌بینی شوند، اما به‌دلیل ملاحظات فنی و تکنولوژیک و مسائل ایمنی در گودبرداری همیشه کمتر از نیازهای واقعی پیش‌بینی می‌شود.

  او ادامه داد: همچنین باید فعالیت‌هایی را که اطراف این مال‌ها شکل می‌گیرد هم در افزایش ترددها پیش‌بینی کرد. افزایش حمل‌و‌نقل در این مناطق اثر غیرمستقیم این مال‌ها است. در مناطقی که این مراکز تجاری بزرگ ایجاد شده‌اند، ترافیک بیش از سایر مناطق است که متاسفانه شهرداری در هنگام صدور پروانه این موارد را در نظر نمی‌گیرد و تنها به فکر تامین مالی و دریافت عوارض است، درحالی‌که این ملاحظات بسیار مهم است. به گفته وی هر چند برای هر پروژه بزرگ طرح‌های مطالعاتی ترافیکی انجام می‌شود، اما همه جوانب در این مطالعات در نظر گرفته نمی‌شود. از میان پنج منطقه‌ای که بیشترین مال در آن احداث شده منطقه دو و ۲۲ به دلیل دسترسی بزرگراهی و وجود فضاهای ترافیکی مناسب بهترین مناطق برای ایجاد مال هستند؛ اما مناطق یک، سه و پنج با توجه به تراکم جمعیت چندان مناسب ایجاد این مجتمع‌ها نیستند، اما آنچه در هنگام ایجاد آن در نظر گرفته می‌شود، همجواری با مراکز جمعیتی و صرفه بیشتر اقتصادی است و کمتر با واقعیت‌ها و مشکلات منطقه همخوانی دارد.