شورای شهر با اکثریت آرا خواستار ادامه فعالیت شهردار تهران شد
وتوی استعفا؛ سکوت قانون
«دنیایاقتصاد» ۴ علت پاسخ منفی شورا به درخواست شهردار تهران را بررسی کرد
«امید» به اصلاحات در پایتخت از «پذیرش استعفا» آسیب میبیند یا برگشت احتمالی شهردار از تصمیم ۲۶ روزهاش؟
عکس: امیر پورمند، دنیای اقتصاد
به گزارش «دنیای اقتصاد» محمدعلی نجفی که در تاریخ یک شهریور۹۶ به‌عنوان شهردار شانزدهم پایتخت با رای قاطع ۲۱ عضو شورای شهر پنجم انتخاب شد؛ ۲۳ اسفندماه سال گذشته پس از گذشت ۱۹۹ روز کاری، به شکلی ناگهانی درخواست استعفای مکتوب خود را به رئیس شورای شهر ارائه کرد. شورای شهر در مواجهه با درخواست استعفای شهردار تهران پس از گمانه‌زنی‌های متعدد، تصمیمی گرفت که منجر به شروع دوره برزخ در اداره پایتخت شد. اعضای شورای شهر در همان روز دریافت استعفا پس از یک جلسه غیررسمی اعلام کردند تصمیم‌گیری درخصوص پذیرش یا عدم‌پذیرش استعفا را به اولین جلسه بعد از تعطیلات نوروزی موکول می‌کنند. با این حال اعضای شورای شهر در اولین جلسه علنی در سال جدید در روز گذشته، دوره برزخ و بلاتکلیفی در اداره شهر تهران را تمدید کردند. از دیدگاه کارشناسان این وضعیت از آنجا می‌تواند به بلاتکلیفی یا دوره برزخ برای پایتخت تلقی شود که در این بازه زمانی امکان پیش بردن برنامه و طرح‌های مهمی همچون بازنگری طرح تفصیلی، طرح ترافیک، نوسازی بافت فرسوده و... و بهره‌برداری از آنها در زمان پیش‌بینی شده بعید به نظر می‌رسد.
روز گذشته بنا بود موضوع استعفای شهردار تهران در صحن علنی شورای بررسی و تعیین تکلیف نهایی شود اما رای به بلاتکلیفی پایتخت باعث شد ماندن نجفی در شهرداری یا انتخاب شهردار جایگزین به زمان نامعلومی موکول شود. به این صورت که از ۲۰ عضو حاضر در صحن علنی شورای شهر در یک رای‌گیری غیرعلنی که به خواست برخی از اعضا تعدادی از آرا به نمایش درآمد؛ ۱۶ عضو به استعفای نجفی رای منفی و ۴ عضو شامل محمدجواد حق‌شناس، الهام فخاری، محمد علیخانی و افشین حبیب‌زاده با استعفا اعلام موافقت کردند. اما مهم‌تر از رای‌گیری و تعداد اعضایی که با این استعفا مخالفت یا موافقت کردند؛ کلید واژه‌ها و هشدارهایی بود که شهردار تهران در زمان توضیح درباره علت استعفای خود مطرح و به آنها اشاره کرد اما هر دوی آنها در جلسه رسیدگی به استعفا تقریبا نادیده گرفته شد.
محمدعلی نجفی به‌عنوان یک مدیر با سابقه ۳۹ سال فعالیت در عرصه‌های مختلف در متن نامه استعفای خود که همزمان با حضورش در صحن شورای شهر تهران در کانال تلگرامی وی منتشر شد به بروز یک بیماری جدید، نیاز به درمان طولانی آن و بروز آثار اولیه این بیماری که انرژی و توان او را تحلیل خواهد داد، اشاره کرده است. در عین حال در ادامه نامه از کلیدواژه‌هایی مهم‌تر در متن استفاده کرده که «ادامه این وضعیت امکان ادامه خدمت در شهرداری را منتفی می‌کند و بیم آن می‌رود که در صورت تداوم این وضع، زحمات و دستاوردهای قبلی از بین برود و به مدیریت شهر و اداره آن لطمات جدی وارد شود.»
او در بخش دیگر نامه از اعضای شورای شهر استدعا کرده برای حفظ مصلحت شهر و مردم نجیب تهران، عذر مرا بپذیرید و با اتخاذ تصمیمی عاجل فرصت معالجه را برای بنده فراهم کنید. اگرچه این نامه در تاریخ ۲۲ اسفند و بعد از اتفاقات مربوط به جشن روز زن نوشته شده، اما انتشار آن ۲۶ روز پس از ارائه آن به شورای شهر، نشان می‌دهد محمدعلی نجفی همچنان به تصمیمی که در ۲۲ اسفندماه اخذ کرده اعتقاد دارد و پایبند است و براساس این نامه، علت اصلی استعفا بیماری جدید و تبعاتی است که وی درباره ادامه اداره شهر با یک شهردار بیمار به آن اشاره کرده است. به این ترتیب نجفی در قالب سخنرانی روز گذشته خود و همچنین متن نامه استعفا که به‌صورت عمومی منتشر کرد سعی داشت دو پیام مهم را به اعضای شورای شهر مخابره کند. نخست عزم قطعی خود برای کناره‌گیری از سمت شهردار تهران و دوم مضرات ماندن در شهرداری تهران برای مصالح شهر و شهروندان.
او در صحبت‌های روز گذشته خود بار دیگر تاکید کرد: تقاضا دارم موضوع استعفا را به مسائل سیاسی و مسائلی که اخیرا به وقوع پیوسته ارتباط ندهند. اصلی‌ترین علت مساله بیماری است البته همیشه عواملی هست و هیچ کاری را آدم با یک انگیزه یا به یک دلیل انجام نمی‌دهد اما اصلی‌ترین مطلب همین است. او ادامه داد: پیشنهادهایی که در این چند روز در رسانه‌ها و... مطرح کردند که چند ماه مرخصی بگیرم و دنبال معالجه بروم و قائم‌مقام منصوب کنم، پیشنهادهای قابل قبولی از نظر من نیست و خسارت‌های بیشتری به شهر و شهرداری وارد می‌کند تا اینکه طی چند روز آینده یک نفر را انتخاب کنیم. او گفت: در بین افرادی که مورد تایید هستند مدیران زیادی وجود دارند که می‌توانند این مسوولیت را بپذیرند، در بین معاونان فعلی شهرداری افرادی هستند که قطعا می‌توانند این مسوولیت را بهتر از من یا مانند من قبول کنند. اگر واقعا این وضعیت ادامه پیدا کند در وهله اول لطمه به شهر و مدیریت شهری می‌خورد و بخشی از فعالیت‌ها دچار رکود و رخوت می‌شود.
نجفی تصریح کرد: کسانی که رفتن من را بعد از ۶ ماه به دلیل بیماری پیشگویی می‌کردند خیلی خوشحال نباشند، پیشگویی پیغمبرگونه آنها آن طور که فکر می‌کردند اتفاق نیفتاده است، واقعیت این است که آن روز مریض نبودم و در این هفت ماه و نیم هم آنچه آنها می‌گفتند درباره قلب و سایر مسائل برای من مشکلی ایجاد نکرد، این بیماری جدیدی است که یک ماه و نیم است عارض شده است و من هم در همین مدت از آن مطلع شدم و مسلما درمان این بیماری، بخش عمده‌ای از انرژی من را می‌گیرد و انرژی لازم برای رتق و فتق امور شهرداری باقی نمی‌ماند بنابراین شرایط اقتضا می‌کند این مسوولیت را به دیگری واگذار کنم و البته در کنارش خواهم بود در حدی که وسع و توان جسمی برسد. شهردار تهران تاکید کرد: حفظ این مسوولیت در شرایطی که بیماری دارم، شاید به نوعی خیانت به امانتی باشد که مردم تهران در اختیار شورا قرار دادند و شورا به من واگذار کرده است. شهردار تهران با بیان اینکه تیتر یک رسانه ملی سفره هفت سین ۱۴ میلیون تومانی شورا بود در حالی که این اتفاق رخ نداده بود و این در حالی است که بدهی ۵۲ هزار میلیارد تومانی پرداخته نشده است، گفت: منشأ این بدهی‌ها نیز جای سوال است و در این میان مرا بیشتر مورد عنایت قرار می‌دادند و «از هر کرانه تیر جفا کردند روانه» که نهایتا یکی به هدف خورد.
شهردار تهران با اشاره به وجود مشکلات و سختی‌هایی که در روند مدیریت شهری وجود داشت، گفت: در مقابل مشکلات و نابسامانی‌ها که بخشی از آنها اقتضای ذاتی کار شهرداری است، مقداری از آن باقی‌مانده تیم قبلی مدیریت شهری بود و بخش دیگری که تحمیلی و ساختگی برای مجموعه شهرداری تهران بود، توانستیم اقدامات موثری انجام دهیم.
اما به رغم این هشدارها و درخواست نجفی برای تضمین منافع شهر از طریق اتخاذ یک تصمیم درست و عاجل از سوی شورای شهر تهران، اعضای شورا در رای‌گیری نهایی به ماندن نجفی در سمت شهردار اصرار کردند. این در حالی است که کارشناسان شهری ماحصل جلسه دیروز اعضای شورای شهر با موضوع «بررسی استعفای شهردار تهران» را رای به بلاتکلیفی پایتخت تحلیل می‌کنند چراکه معتقدند پارلمان محلی پایتخت باید به هشدارهای نجفی و توضیح وی درباره چرایی استعفا اعتماد می‌کرد و در همین راستا انتظار منطقی آن بود که شورای شهر تهران از این مرحله عبور کند و یک تصمیم مناسب به لحاظ زمانی برای واگذاری سکان اداره پایتخت به فرد جدید بگیرد. با این حال اعضای شورای شهر معتقد بودند تصمیم درست بازهم اصرار بر ماندن نجفی است. بررسی‌های «دنیای اقتصاد» در مورد علت رای به بلاتکلیفی اعضای شورای شهر چهار فرضیه را نشان می‌دهد: فرضیه نخست آنکه استعفا در ظاهر از تصمیم قطعی نجفی برای رفتن حکایت دارد اما در واقعیت نوعی پیام اضطراری به افراد و گروه‌هایی است که به تعبیر مدیران شهری در روند اداره شهر کارشکنی می‌کنند. به این معنا که اگر کارشکنی‌ها در روند اداره پایتخت ادامه پیدا کند، زنجیره برنامه‌ها و اصلاحات پیش‌بینی شده پاره خواهد شد. اما در پاسخ به این فرضیه کارشناسان و تحلیلگران شهری عنوان می‌کنند با توجه به متن نامه نجفی این فرضیه بعید است که صحت داشته باشد و به احتمال بالا، بروز بیماری جدید همان طور که نجفی گفته، علت اصلی استعفا است.
فرضیه دوم که اتفاقا کارشناسان آن را علتی قوی برای رای منفی اعضا به استعفای نجفی عنوان می‌کنند؛ نگرانی اعضای شورای شهر از آینده اعتماد و امید اجتماعی به ترکیب جدید مدیریت شهری به خصوص ترکیب شورای شهر تهران در دوره پنجم است. نگرانی که باعث شده اعضای شورای شهر با لحاظ شرایط اجتماعی، بر ماندن نجفی اصرار کنند. چراکه ممکن است رفتن نجفی در فضای جامعه نشانه بروز اختلافات در تیم مدیریت شهری و به مشکل خوردن تفکر مبارزه با فساد شمرده شود. کارشناسان شهری با نگاهی به این فرضیه عنوان می‌کنند اگرچه ممکن است در نگاه اول این نگرانی درست باشد اما از زاویه‌ای دیگر این نگرانی بیهوده است. چراکه وقتی اعضای شورای شهر در سومین مواجهه خود با موضوع استعفا(دو نوبت اول به‌صورت غیررسمی و روز گذشته به‌صورت علنی و رسمی) همچنان مشاهده می‌کنند شهردار تهران موضع خود برای استعفا را تغییر نداده، بهتر بود دوره بلاتکلیفی و برزخ اداره شهر را با اخذ تصمیم دیگری کوتاه می‌کردند. نکته دیگری که کارشناسان بر آن تاکید دارند نگاه و عزم شورای شهر به‌عنوان نهاد ناظر است. به گفته آنها اعضای شورا با همان نگاه ایجاد اصلاحات و توسعه مطلوب پایتخت می‌توانند فرد جایگزین شهردار تهران را انتخاب کنند بنابراین فرضیه بر هم خوردن مبارزه با فساد با تغییرات اعمال شده بعید به نظر می‌رسد.
فرضیه سوم که درخصوص تصمیم روز گذشته اعضای شورای شهر تهران مطرح است این است که اعضای پارلمان محلی پایتخت با رای خود از یک سو فرصت دوباره به شهردار تهران بدهند تا مجددا روی تصمیم خود فکر کند و از سوی دیگر فرصتی برای خود ایجاد کرده‌اند که برای انتخاب گزینه جایگزین به اشتراک نظر برسند.
نهایتا فرضیه چهارم آن است که اعضای شورا با مقاومت در برابر این استعفا پیامی را به شهردار جایگزین منتقل کنند به این معنا که با افکار، عملکرد و اقدامات و رویه‌های شهردار فعلی همراه و موافق بوده و هستند. در یک جمع‌بندی کارشناسان وزن فرضیه دوم و سوم را برای تصمیم روز گذشته اعضای شورای شهر سنگین‌تر تلقی می‌کنند. با این حال از دیدگاه آنها در صورت صحیح بودن هر یک از این فرضیه‌ها، اتخاذ این تصمیم می‌تواند فرصت شهر برای حرکت در مسیر ارتقای کیفیت زندگی شهروندان را بسوزاند. چراکه مطابق اعلام مدیران شهری کنونی نیز در حال حاضر حجم گسترده‌ای از فعالیت‌ها و طرح‌های جدید در آستانه برنامه‌ریزی و اجرا قرار دارد که تمدید این دوره برزخ می‌تواند به معنی تعویق در اجرای درست و به موقع آنها تلقی شود.
در عین حال گروهی از کارشناسان شهری عنوان می‌کنند حتی اگر فرض بر این باشد که شهردار تهران در روزهای آینده در پی اصرار شورای شهر قبول کند تا ادامه مسیر اداره پایتخت را طی خواهد کرد این روند هم می‌تواند آسیب‌هایی را متوجه اعتماد و امید اجتماعی کند. چراکه شهروندان را ممکن است به این نتیجه برساند که مدیریت شهری از ثبات و پایداری فکری برخوردار نیست. در نتیجه اگر شهروندان امید و اعتماد در دوره جدید مدیریت شهری را از دست دهند مشارکت آنها برای اجرای برنامه‌های شهری که در درازمدت به افزایش کیفیت زندگی شهروندان منجر خواهد شد برای دوره‌ای به کما خواهد رفت.
همین طور برخی از کارشناسان نیز معتقدند حرکت شورای شهر در «نه به استعفا» به اندازه کافی حساب شده نبود. شاهد این موضوع را گفته‌های روز گذشته احمد مسجدجامعی در یکی از روزنامه‌های وابسته به شهرداری می‌دانند. مسجدجامعی در این روزنامه عنوان کرده بود؛ از آنجا که تشکیل کمیته ویژه برای بررسی ابعاد مختلف یک اتفاق اثرگذار جزو اختیارات شورای شهر است، پیشنهاد می‌شود کمیته ویژه‌ای برای پیگیری استعفای نجفی تشکیل شود اما تا روز گذشته خبری از تشکیل کمیته ویژه نبود. البته روز گذشته احمد مسجدجامعی در بیان دلایل خود برای مخالفت با استعفا، پیشنهاد خود مبنی بر تشکیل کمیته ویژه را تکرار کرد و افزود: تصمیم ما در انتخاب دکتر نجفی انتخاب درستی بوده و به این معناست که سیاست دکتر نجفی در مورد پاکدستی پذیرفته شده است. به هر حال در نهادها و دستگاه‌های بزرگ، گروه‌هایی وجود دارند که به چپ و راست کار ندارند و صرفا به دنبال منافع خود هستند. ایشان با آن منافع درگیر شده و پایه‌هایی برای این مبارزه ریخته‌اند. عضو شورای شهر در توضیح این موضوع اظهار کرد: نظر من این نیست که همه‌چیز به شخص آقای نجفی مربوط می‌شود، همه‌چیز به آن ساختاری که ایجاد کرده مربوط می‌شود و من یقین دارم که هرکس هم در این مسند بنشیند باید این ساختار را حفظ کند و گسترش بدهد. او تصریح کرد: هرچند مایلم که ایشان در این سمت بمانند اما پیشنهاد می‌دهم گروه یا کمیته ویژه‌ای در شورا تشکیل شود و این موضوع را بررسی و گزارش خود را به شورای شهر و شهروندان تهرانی ارائه کند.
در عین حال اگرچه از دیدگاه برخی ماجرای بیماری نجفی بهانه‌ای برای استعفا بود اما از دیدگاه نعمت احمدی حقوقدان، به لحاظ حقوقی نحوه مواجهه شورا با استعفا دو بعد دارد. بعد اول آنکه اگر شهردار عذر موجه نداشته باشد شورا می‌تواند استعفا را نپذیرد اما بعد دوم آن است که اگر عذر وی موجه باشد منطقی خواهد بود که شورا با استعفای شهردار موافقت کند. براساس گفته‌های نعمت احمدی، تاکنون سه پزشک حاد بودن بیماری نجفی را تایید کرده‌اند که نشان از صحت ادعای او دارد و از نگاه حقوقی عذر موجه محسوب می‌شود بنابراین اعضا از نگاه منطقی باید با عذر موجه شهردار برای استعفا موافقت کنند. به گفته این حقوقدان، قانون در صورت عدم پذیرش استعفا، سکوت کرده و مشخص نیست پس از آن به‌لحاظ قانونی چه تکلیفی برعهده شهردار و شورای شهر است. هرچند که شهردار تهران روز گذشته بازهم تاکید کرد در کنار بیماری، دلایل متعدد دیگری برای دستیابی به این جمع‌بندی برای استعفا وجود داشته است.
به گزارش «دنیای اقتصاد» همزمان با اعلام نجفی برای آغاز دوره درمان بیماری از ابتدای اردیبهشت ماه، گمانه‌زنی‌هایی در مورد ادامه روند عدم پذیرش استعفا از دیروز مطرح شد. شاخص‌ترین گمانه‌زنی مطرح شده در محافل کارشناسی و نزدیک به مدیران شهری این بود که محمدعلی نجفی بار دیگر درخواست استعفای خود را به شورای شهر اعلام خواهد کرد و با ماندن در شهرداری موافقت نمی‌کند. در این صورت شورای شهر ملزم به انتخاب شهردار جدید خواهد شد. انتخابی که از هم‌اکنون گمانه‌زنی‌ها برای آن آغاز شده است. برای انتخاب احتمالی شهردار جدید نیز اسامی از میان معاونان فعلی شهردار و همچنین تعدادی از اعضای کابینه دولت شنیده می‌شود. اما اگر شهردار تهران با این تصمیم شورا تغییر نظر دهد و اعلام کند همچنان سکان اداره پایتخت را در دست خواهد داشت، کارشناسان شهری توصیه می‌کنند نجفی این بار در قالب شفاف‌تری دلایل خود برای استعفا را توضیح دهد و به گفته برخی از اعضای شورای شهر بخشی از دلایل خود برای استعفا را در ابهام باقی نگذارد.حال باید منتظر بود و دید که دوره بلاتکلیفی شهر چه زمانی به پایان می‌رسد.
ارسال نظر