ماشین‌زدایی از چهره تهران

شهردار تهران با انتصاب پیروز حناچی به‌عنوان معاون فنی و عمرانی شهرداری، به نگاه خودرومحوری در توسعه فیزیکی پایتخت خاتمه داد و در عین حال شرایط تغییر چهره شهر به نفع شهروندان را فراهم کرد. به این معنا که به نظر می‌رسد شهردار تهران با این تغییر بنا دارد تهران را از اسارت خودروها نجات دهد.

به گزارش «دنیای اقتصاد» کارشناسان شهری با اشاره به کارنامه عملکرد حداقل ۴ سال گذشته پیروز حناچی در شورای عالی شهرسازی، عنوان می‌کنند که این فرد مخالف بزرگراه‌سازی‌های زائد در شهرها است چراکه معتقد است حل ترافیک شهرها از مسیر بزرگراه‌سازی آدرس اشتباهی است و با بزرگراه‌سازی معضل ترافیک آزاردهنده شهر تهران حل نمی‌شود.

حناچی یکی از منتقدان جدی ساخت اتوبان دو طبقه صدر بوده است؛ اتوبانی که شهردار تهران دو روز پیش از آن به «شبه هیولا» تعبیر کرد. نگاهی که معاون جدید فنی و عمرانی شهرداری دارد و شهردار تهران نیز براساس همین نگاه او را انتخاب کرده است بر این محور متکی است که فعالیت‌های عمرانی پایتخت با توجه به محدودیت منابع باید با اولویت حمل و نقل عمومی ادامه پیدا کند، این در حالی است که طی سال‌های گذشته اجرای پروژه‌های عمرانی بزرگ‌مقیاس به مکنده بودجه توسعه مترو بدل شده بود.

به همین دلیل در قالب نگاه جدید بزرگراه‌سازی یک ماموریت ضدمترویی تلقی می‌شود چراکه ساخت بزرگراه بیشتر به منزله محرک ترافیک شدیدتر در تهران از محل استفاده از خودروهای شخصی خواهد بود.

در این میان یکی از انتقادهای اصلی شهرسازان در سال‌های اخیر به توسعه انحرافی تهران به این موضوع مرتبط بود که امکانات تهران به جای آنکه برای شهروندان توسعه پیدا کند برای خودروهای شخصی گسترش پیدا کرده است. به تعبیر دیگر مدیران شهری در دوره گذشته، تهران را بیش از آنچه شهر انسان‌محور بدانند شهر خودرومحور معرفی می‌کنند اما حالا قرار است در نگاه جدید مدیریت شهری، از چهره تهران ماشین‌زدایی شود.

پیروز حناچی حدود دو سال پیش تحقیقی در مورد تجربه بزرگراه‌سازی‌های دو طبقه در سایر کشورهای دنیا انجام داد که نتایج این تحقیق نشان می‌دهد: کشورهایی که دهه‌های پیش به سمت ساخت اتوبان دوطبقه رفته بودند در سال‌های اخیر بخشی از این بزرگراه‌ها را تخریب و به پیاده‌راه تبدیل کردند تا از این طریق هم بافت اجتماعی شهر تقویت شود هم میل استفاده از خودروی شخصی کاهش پیدا کند.

از این رو با انتصاب وی این انتظار در پایتخت به وجود آمده که ادامه سرمایه‌گذاری‌های شهری در این حوزه، از بزرگراه‌سازی به فعالیت‌های مرتبط با حمل و نقل عمومی و پیاده‌راه چرخش پیدا کند. بررسی‌ها در مدیریت شهری تهران نشان می‌دهد: ساخت بزرگراه به جای آنکه ترافیک شهر را کاهش دهد باعث تشدید ترافیک نیز شده است. طوری‌که به ازای افزایش ۱۰درصدی طول شبکه معابر خودرویی در شهر (شبکه بزرگراهی) حجم تردد خودرو ناشی از میل استفاده از آن ۲۰ درصد زیاد می‌شود.

این آمار در کنار آمار اخیر پلیس راهور تهران که اعلام کرده حجم خودروهای عبوری در تهران ۴ برابر گنجایش خیابان‌های تهران است نشان از سیاست اشتباه کنترل ترافیک با ساخت بیشتر بزرگراه دارد. آنچه این موضوع را تایید می‌کند عملکرد شهرداری در ساخت بزرگراه است. آمارها نشان می‌دهد شهرداری در سال ۹۵ طول شبکه بزرگراهی پایتخت را به آنچه باید در افق طرح جامع یعنی سال ۱۴۰۴ محقق شود، افزایش داد. در حال حاضر طول شبکه بزرگراهی شهر تهران معادل ۵۵۴ کیلومتر است که در واقع مناسب گنجایش عبور و مرور خودرو برای ۸ سال آینده طراحی شده است اما هم‌اکنون ساخته و تکمیل شده و در عین حال ترافیک شهر تهران نسبت به سال‌های گذشته نه تنها کاهش نیافته بلکه شدیدتر نیز شده است.

از این رو شهردار تهران بنا دارد ترافیک تهران را با ماموریتی غیر بزرگراه‌سازی و در قالب تکمیل مترو ساماندهی کند.