استارت اصلاح شارژ شهری

شهردار تهران از اصلاح فرمول معیوب شارژ شهری از طریق واقعی‌سازی بهای عوارض خودرو و املاک خبر داد. محمدعلی نجفی، شهردار تهران در دیداری با اعضای کمیسیون شوراها و امور داخلی مجلس شورای اسلامی، با اشاره به دو مشکل اصلی شهر تهران شامل حجم بالای ترافیک از محل تردد خودروهای شخصی و بافت فرسوده، راهکار رفع آن را تغییر فرمول معیوب شارژ شهری معرفی کرد. به گفته کارشناسان شهری، افزایش عوارض خودروهای لوکس از یکسو و تعریف تعرفه عوارض نوسازی متناسب با منطقه شهری دو نتیجه مثبت را برای شهر در پی خواهد داشت. اول آنکه بودجه اداره پایتخت به جای تکیه بر درآمدهای حاصل از عوارض ساختمانی، مطابق با الگوی سایر کشورها به سایر درآمدهای پایدار همچون شارژ شهری مجهز می‌شود. دوم آنکه واقعی‌سازی نرخ عوارض خودرو و املاک(شارژ شهری) از یکسو مشکلات ترافیکی و متعاقبا آلودگی هوا را کاهش می‌دهد و از سوی دیگر به‌طور موثر به مقابله با احتکار مسکن و تنظیم بازار املاک کمک خواهد کرد. از این رو به نظر می‌رسد شهردار جدید تهران برای رفع مشکلات اولویت‌دار بودجه شهرداری و ارتقای کیفیت زندگی در پایتخت، اصلاح فرمول معیوب شارژ شهری را در دستور کار خود قرار داده است.

نجفی در این‌باره با بیان اینکه هزینه زندگی شهری در تهران نسبت به سایر پایتخت‌های جهان چندان زیاد نیست، یکی از مشکلات کنونی پایتخت را تردد بی‌شمار خودروهای شخصی و به‌ویژه لوکس در شهر دانست و گفت: اگر نگاهی به تفاوت‌های هزینه زندگی در تهران با سایر شهرهای دنیا بیندازیم، در می‌یابیم که زندگی در تهران بسیار کم‌هزینه است، از همین رو تاکید می‌کنم که لازم است عوارض خودروهای لوکس افزایش یابد تا بیش از این شاهد تحمیل یک زندگی لوکس به شهر نباشیم. باید به قدری هزینه استفاده از خودروی شخصی افزایش یابد که شهروندان استفاده از آن را به صرفه ندانند و به استفاده از ناوگان حمل و نقل عمومی سوق یابند. او یکی دیگر از معضلات پایتخت را بافت فرسوده تهران دانست و گفت: میزان عوارض نوسازی در هر منطقه باید متفاوت باشد. این به آن معناست که نباید میزان عوارض یک خانه در جنوب تهران با خانه‌ای در شمال تهران یکی باشد  زیرا امروز شاهد هستیم متوسط قیمت هر مترمربع ملک در برخی نقاط تهران ۵/ ۷ برابر مناطق دیگر است، از همین رو معتقدم باید میزان عوارض تغییر کند. به گزارش «دنیای اقتصاد» بررسی‌ها نشان می‌دهد: در صورتی که هزینه عوارض خودروهای لوکس که به مراتب از خودروهای ارزان‌قیمت‌تر مصرف سوخت بالاتری دارند و در نتیجه عوارض بیشتری از بابت آلودگی هوا به شهر وارد می‌کنند، افزایش پیدا کند، هزینه استفاده از خودروی شخصی برای دارندگان این خودروها بالا می‌رود و به سمت استفاده از ناوگان حمل و نقل عمومی سوق پیدا می‌کنند. کارشناسان پیشنهاد می‌کنند  عوارض خودرو باید با «میزان استفاده از خودرو» و نیز «سال تولید خودرو» نسبت معنادار داشته باشد. به گفته آنها عوارض خودرو باید به شکل مالیات شهری بر مصرف سوخت تعریف شود.

در عین حال مطابق با پیشنهاد شهردار تهران، کارشناسان شهری برای رفع عیب از فرمول «عوارض نوسازی» عنوان می‌کنند: مطابق فرمول جهانی «شارژ شهری»، نرخ این عوارض متناسب با سطح توسعه‌یافتگی مناطق، باید تنظیم شود و رابطه مستقیم با ارزش روز املاک در مناطق مختلف داشته باشد. این در حالی است که هم‌اکنون نسبت عوارض به ارزش کل ملک در شهر تهران کمتر از ۱/ ۰ درصد است. همین موضوع باعث شده سهم این نوع از درآمدهای پایدار در بودجه اداره پایتخت حدود ۲ درصد باشد؛ بنابراین نسبت عوارض نوسازی به قیمت مسکن در کل شهر، برای تبعیت از فرمول متعارف سایر کشورها، نیازمند بازتعریف اساسی است. از دیدگاه کارشناسان شهری در صورتی که تعرفه شارژ شهری اصلاح شود، اثر آن به صورت موثر در تنظیم بازار ملک و مقابله با احتکار مسکن قابل ردیابی است. چراکه در حال حاضر نسبت پایین شارژ شهری به ارزش ملک، هزینه بهره‌برداری صفر از خانه‌ها را برای مالکان پایین آورده و به احتکار املاک منجر شده است و در نتیجه، تعداد خانه‌های خالی در پایتخت ظرف ۵ سال از ۳۰۰ هزار واحد مسکونی به نیم میلیون واحد افزایش یافته است.

اما با تغییر این فرمول معیوب، خانوارهای چند خانه‌ای، در صورت عدم استفاده از خانه دوم یا بیشتر، آن را در بازار اجاره، عرضه می‌کنند و به تنظیم بازار ملک کمک خواهند کرد.