کاسب واقعی تحریم کیست؟
بازگشت تحریم‌های آمریکا علیه ایران که بخش انرژی، صادرات پتروشیمی، فرش، پسته و مراودات دلاری و بانکی را نشانه رفته است، هر چند بدعهدی کشوری است که یک‌جانبه از قراردادی با حضور ۶ کشور خارج شده است، اما در داخل کشور با استقبال گروهی روبه‌رو است که هم‌صدا با ترامپ، بازگشت تحریم‌ها علیه ایران را اتفاقی مبارک می‌دانند.
با خروج آمریکا از برجام شرایط اقتصادی کشور تغییر کرده است. انتظار می‌رود در ماه‌های آینده درآمد ارزی حاصل از صادرات نفت کاهش یابد و بر عرصه‌های مختلف زندگی مردم تاثیر بگذارد. محدودیت در مناسبات بانکی بین‌المللی و دشواری ورود درآمدهای ارزی به کشور، شرایط نامساعد کنونی را تشدید کرده است. مردم هم درباره آینده نگران هستند.
تجربه سال‌های ۱۳۹۱ و ۱۳۹۲ و واردات لوازم آرایشی و بهداشتی به جای دارو، تخصیص‌نیافتن ارز برای واردات دارو که سبب اعتراض وزیر بهداشت و درمان دولت احمدی‌نژاد نیز شده بود و فربه‌شدن «کاسبان تحریم» که فریاد حسن روحانی، رییس‌جمهور نیز از عملکرد آنان به آسمان بلند شد؛ همه‌و‌همه در حافظه مردم زنده است.
گروهی که به فکر پر کردن جیب و تامین قدرت سیاسی هستند
در این میان، عده‌ای در تلاش هستند چنین وانمود کنند که منشا گرانی‌های این روزها در خارج از مرزهاست. این سخن به یک معنا درست است و به یک معنا درست نیست. اگر منظور این باشد که تبلیغات و فشارهای سیاسی خارجی از جمله خارج شدن آمریکا از برجام، عامل این گرانی‌هاست، درست است، ولی این تبلیغات و فشارها به خودی خود گرانی نمی‌آورد.
نتیجه این می‌شود که گرانی‌های این روزها منشا داخلی دارد. نه فقط یک منشا، بلکه چند منشا. یکی اینکه عده‌ای سوداگر با استفاده از فرصتی که ترامپ برای آنها پیش آورده، اقدام به احتکار و خودداری از فروش کالاها و در نتیجه گران‌فروشی کرده‌اند. اینها کاسبان قبل از تحریم هستند؛ البته از نوع اقتصادی آن. عده‌ای دیگر، با به راه انداختن یک جنگ روانی علیه دولت و دامن زدن به تهدیدهای ترامپ، در بالا رفتن قیمت‌ها نقش ایفا می‌کنند. اینان هم کاسبان قبل از تحریم هستند، ولی از نوع سیاسی آن که البته از نوع اول خطرناکتر هستند، زیرا درصدد هستند با به راه انداختن یک جنگ روانی کاری کنند که دولت به زانو در بیاید و نوبت به خودشان برسد تا قدرت را دردست بگیرند و طبق میل خودشان با همه چیز کنار بیایند حتی با ترامپ.
این افراد، چه از نوع اول و چه از نوع دوم، مردم را نادیده می‌گیرند و حتی مصالح کشور و امنیت ملی نیز برای آنها اهمیتی ندارد. آنها فقط به فکر پر کردن جیب و تامین قدرت سیاسی خود هستند.
عده‌ای از بازگشت تحریم‌ها لذت می‌برند
سیدعباس عراقچی، معاون وزیر امور خارجه معتقد است «متاسفانه برخی مواقع ما خودمان در داخل کشور با برخی از اظهارنظرها و صحبت‌ها به ایجاد فضایی که دشمن علاقه‌مند است که علیه ما ایجاد شود کمک می‌کنیم.»
به گفته وی، «من نمی‌فهمم که چرا برخی از بازگشت تحریم‌ها لذت می‌برند. برخی کاسبان تحریم هستند که آنها سر جای خود هستند. برخی نیز کاسب سیاسی هستند و کیف می‌کنند که تحریم‌های آمریکا برگردد.»
عراقچی تاکید می‌کند: «ما باید حواسمان باشد که در راستای خواسته‌های دشمن و تله آنها با بیان برخی اظهارنظرها حرکت نکنیم.
زمان کار کاسبان تحریم است
بیژن نامدارزنگنه، وزیر نفت نیز با اشاره به احتمال شکل‌گیری بابک زنجانی‌های جدید در شرایط کنونی، می‌گوید: «باید از تجربه‌های گذشته برای جلوگیری از رشد بابک زنجانی‌های جدید بهره برد و روی افراد جدید بررسی‌های لازم را انجام داد.»
به اعتقاد وی، «باید سازوکارهایی تعیین شود تا چنین افرادی راه به جایی نبرند، زیرا احتمال پیدایش چنین افرادی وجود دارد.»
زنگنه با بیان اینکه هم‌اکنون زمان کار کاسبان تحریم است، تصریح می‌کند: «وزارت نفت تلاش می‌کند با تعیین سازوکارهایی اجازه ندهد که بابک زنجانی‌های جدید رشد کنند.»
کاسبان تحریم از مدت‌ها قبل آماده سود بیشتر بودند
این در شرایطی است که نایب رییس اتاق بازرگانی ایران و چین تاکید می‌کند: «کاسبان تحریم از مدت‌ها قبل از احتمال و اعمال تحریم‌ها برای کسب سود بیشتر زمینه‌سازی کرده‌اند.»
مجیدرضا حریری می‌افزاید: «براساس آمارهای رسمی در یک سال و نیم اخیر بیش از ۳۰ میلیارد دلار ارز از کشور خارج شده که نشان می‌دهد این ماجرا دقیقا ماه‌ها قبل از خروج آمریکا از برجام اتفاق افتاده و کاسبان تحریم از مدت‌ها پیش برای این کار اقدام کرده‌اند. هر چند این روزها سعی شده تا عده‌ای از این کاسبان را در قالب واردکنندگان غیرقانونی خودرو، واردکنندگان گوشی تلفن‌همراه و... را تحت تعقیب قضایی قرار دهند. »
وی عنوان می‌کند: «متاسفانه تاکنون چند دفعه در این شرایط قرار گرفته‌ایم و هر بار نیز از تجربیات قبلی استفاده نکرده‌ایم؛ در حالی که ما مدعی داشتن ایدئولوژی هستیم و بر اساس آموزه‌های دینی مومن دوبار از یک سوراخ گزیده نمی‌شود، اما اکنون در شرایط مشابه نیمه سال ۱۳۹۰ قرار داریم و دقیقا از ۲۲ فروردین ۱۳۹۷ همان شرایط دوباره در کشور تکرار شده، اما نشان داده‌ایم حافظه کوتاه مدت تاریخی نداریم.»
نایب رییس اتاق بازرگانی ایران و چین تاکید می‌کند: «اگر قرار باشد دوباره در شرایط تحریم قرار گیریم، باید تجربه دوره گذشته را مدنظر قرار داده و اجازه فعالیت به دلالان و کاسبان تحریم را ندهیم.»
حریری درباره متضرران اصلی اقدامات کاسبان تحریم نیز توضیح می‌دهد: «متضرران اصلی این ماجرا، عموم مملکت و مردم هستند. به عبارت بهتر، مردم و حاکمان هر دو ضرر می‌کنند؛ درست است که برخی فکر می‌کنند با این کار بار خود را می‌بندند، اما بحث اخلاق را فراموش می‌کنند و فقط و فقط پول به‌دست می‌آورند.»
وی ادامه می‌دهد: «اکنون همه چیز با ترازوی پول نگاه می‌شود و کسانی که دارایی بیشتر دارند، در این شرایط دارایی‌هایشان حفظ می‌شود و در مقابل کسانی که چیزی ندارند، فقیرتر می‌شوند. برای نمونه اگر بنده ۵ خانه داشته باشم و شما ۴ خودرو، در این وضعیت ارزش دارایی‌های ما بیشتر شده و یا کسی که ۱۰۰ یا یک هزار سکه طلا داشته، به حتم ضرر نکرده، اما کسی که چیزی نداشته، روز به روز فقیرتر شده است.»
حریری می‌گوید: «متضرران اصلی اقدامات کاسبان تحریم را می‌توان دارندگان درآمدهای ثابت، حقوق‌بگیران، کسبه جزء، پیشه‌وران، کشاورزان خرد و... هستند که در این چرخه روز به روز در میان دنده‌های مشکلات اقتصادی جان خود را بیشتر از دست می‌دهند.»
چگونه درگیر حضور کاسبان تحریم نشویم؟
مسعود دانشمند، رییس اتاق ایران و امارات نیز درباره کاسبان تحریم و اینکه چه کسانی هستند، می‌گوید: «معمولا در زمان تحریم نیازمند مواداولیه و مواد غذایی برای کارخانه‌ها هستیم، بنابراین به کسانی که می‌شناسیم، امکان واردات این مواد را می‌دهیم تا نیاز مردم تامین کرد و در بازار با کمبود مواجه نشویم، بنابراین در زمان تحریم طبیعی است که قیمت‌ها مقداری بالا و پایین شوند و یا کیفیت برخی کالاها بدتر شود و برعکس این افراد در اصل تبدیل به کاسبان تحریم می‌شوند.»
وی خاطرنشان می‌کند: «اگر می‌خواهیم درگیر حضور کاسبان تحریم نشویم، باید شفافیت را به طور کامل دنبال کنیم. یعنی به جای سپردن تامین نیاز جامعه به شیوه پنهانی و زیرمیزی به طور شفاف اعلام کنیم که به چه مواردی نیاز است و هرکس می‌تواند نسبت به واردات اقدام کند و دولت نیز ارز و دلار و... را تامین خواهد شد و به این صورت تمام موارد به صورت شفاف انجام خواهد شد و این تنها راه مبارزه با کاسبان تحریم است.»
بخش خصوصی واقعی وارد میدان شود
محمود خاقانی، کارشناس انرژی می‌گوید: «منافع گروهی در این است که تحریم‌ها برگردد؛ همان‌ها که با چوب لای چرخ گذاشتن برجام تلاش کردند که دولت را ناکارآمد نشان دهند. این گروه حالا دوباره تلاش می‌کنند که فعال شوند،اما باید مقابل آنها ایستاد.»
خاقانی با تاکید بر اینکه برای مبارزه با سیاست‌های ترامپ لازم است دولت، مجلس و قوه قضاییه تمرکز خود را از مسایل پیش پا افتاده‌ای مثل فیلتر تلگرام دور کرده و به مسایل اساسی‌تر بپردازند، تصریح می‌کند: «در سال ۵۷ وقتی انقلاب اسلامی پیروز شد و شوک نفتی به بازار جهانی وارد شد،در آن زمان به دلیل این شوک، قیمت بنزین و گازوییل در بازار جهانی بالا رفت. آمریکایی‌ها فورا از متخصصان خود خواستند که برای مقابله با این افزایش قیمت برنامه‌ای ارایه کنند. برنامه آنها این بود که اگر خودروها با سرعت ۵۰ مایل در ساعت حرکت کنند، مصرف سوخت آنها اقتصادی‌تراست، بنابراین در اتوبان‌هایشان تابلوهایی نصب کردند که روی آن نوشته بود برای مقابله با انقلاب ایران با سرعت کمتر برانید.»
وی عنوان می‌کند: «امروز که تحریم‌های ترامپ علیه ایران تشدید شده، چرا ما در اتوبان‌ها تابلو نزنیم که برای مبارزه با تحریم‌های ترامپ کمتر مصرف کنیم؟ آنها مردمشان را آگاه کردند که با دولت ما مبارزه کنند. امروز ما هم نیاز داریم که افکار عمومی را با خود همراه کرده و مردم را در جریان واقعیت‌ها قرار دهیم.»
این کارشناس صنعت نفت با اشاره به نقش بخش خصوصی در مقابله با تحریم‌های تازه، متذکر می‌شود: «بخش خصوصی که توان کار داشته باشد و عملکرد مالی شفاف داشته باشد، باید به کار گرفته شود که بعدا مشکل ایجاد نکند.»
خاقانی می‌گوید: «امروز به دلیل گسترش شبکه‌های اجتماعی، دیگر کسی نمی‌تواند زیرزمینی کار کند. پدیده کاسبان تحریم به دلیل این خاموشی‌ها بود. البته که باید بخش‌های نظارتی و اطلاعاتی هم بر بخش خصوصی نظارت کنند. در شرایط کنونی تنها راه عبور از تحریم‌ها شفافیت است و باید واقعیت‌ها شفاف به مردم گزارش داده شود.»
بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.
ارسال نظر