استاد بازی‌‌ها: هنری کیسینجر و هنر دیپلماسی خاورمیانه‌‌ای

بنابراین زمانی که فهمی پیش از ترک قاهره در صبح روز ۸ نوامبر، چارچوب شش ماده‌ای مصر را برای کنفرانس صلح به کیسینجر ارائه کرد، کیسینجر بیش‌ازحد مایل به پذیرش آن بود؛ اما زمانی که کیسینجر در ۱۷نوامبر - پس از تکمیل سفرهای خود در آسیا- به واشنگتن بازگشت متوجه شد که مصری‌ها دیگر با برداشتی که به‌دقت ساخته‌وپرداخته شده بود، موافق نیستند. نامه‌ای از فهمی در انتظار او بود که در آن فهمی استدلال می‌کرد که قبل از برگزاری هرگونه نشستی در ژنو، باید توافق‌نامه‌ جدایی بین ژنرال‌ها در صحرا مذاکره شود. این برای کیسینجر کارساز نبود: ایالات‌متحده هیچ نقشی در مذاکرات کیلومتر۱۰۱ نداشت، اگر به شوروی نیز نقشی برای ایفا داده نمی‌شد، آرام نمی‌نشستند و منتظر نمی‌ماندند و بدون کنفرانس، او [کیسینجر] چگونه سعودی‌ها را برای رفع تحریمشان متقاعد می‌کرد؟

فهمی احساس اضطرار سادات برای موفقیت را منعکس می‌کرد؛ البته اگر نگوییم عقب‌نشینی بزرگ‌تری که کیسینجر در قاهره به او وعده داده بود و سپس برخی عقب‌نشینی‌های اولیه که نشان می‌داد دیپلماسی او در حال نتیجه دادن است و ارتش سومِ او را از محاصره رها می‌کرد. سادات همچنین نگران پتانسیل کنفرانس - با شرکت‌کنندگان شوروی و عرب- بود تا مانع تلاش‌های او برای استفاده از انعطافی که تصمیم جنگی‌اش ایجاد کرده بود، شود و محدودیت‌هایی ایجاد کند. در مقابل، او تحت تاثیر پیشرفت الجمسی و یاریو در گفت‌وگوهایشان قرار گرفت؛ به‌ویژه در بحث‌های جانبی آنها درباره جدایی که احتمالا او را به این باور رساند که اسرائیلی‌ها برای یک معامله‌ سریع آماده هستند. کیسینجر عقبگرد و به قولی تغییر جهت فهمی را به تمایل او برای «سرعت بخشیدن به این روند بدون منتظر ماندن برای تکمیل صحنه‌های پیچیده‌ منتهی به ژنو» نسبت داد. کیسینجر از ترس واژگونی طرح خود تصمیم گرفت او را دور بزند و به حافظ اسماعیل متوسل شود.

درحالی‌که کانال پشت پرده‌ اسماعیل در طول جنگ به‌خوبی کار می‌کرد، زمانی که فهمی به واشنگتن رفت، کیسینجر گذاشت که این کانال از بین برود. همان‌طور که به اسماعیل توضیح داد، او اکنون سعی می‌کرد آن را احیا کند تا امکان کاوش در ایده‌هایی را فراهم کند که «بحث از آنها در کانال‌های رسمی دولت با دولت دشوارتر است» (تحقیری ضمنی از کانال فهمی). او از اسماعیل می‌خواست که به سادات توضیح دهد که «کنفرانس صلح مکانی است که می‌توان از نفوذ ایالات‌متحده به بهترین نحو استفاده کرد.» او به اسماعیل گفت که به‌ویژه می‌خواهد از شناور شدن ایده‌های سادات درباره عدم مشارکت [جدایی] در مذاکرات کیلومتر۱۰۱ جلوگیری کند: «من می‌ترسم که اگر این ایده‌ها خیلی زود در کانون توجه عموم قرار گیرند -جایی که می‌توان به آنها حمله کرد قبل از اینکه فرصتی برای معرفی آنها در لحظه‌ مناسب در مذاکرات فراهم شود- انعطاف‌پذیری ایالات‌متحده را محدود کند.» فهمی از ترفند کیسینجر به‌شدت آزرده شد.

اخبار مرتبط