خاورمیانه

دنیای اقتصاد: ترور یکی از رهبران ارشد حماس توسط اسرائیل در ماه ژوئیه در تهران، تهاجم اوکراین به روسیه در تابستان و مجموعه‌‌ای از رهگیری‌‌های هوایی و دریایی اخیر چین در دریای چین جنوبی این نگرانی را ایجاد کرده که درگیری‌‌های طولانی‌مدت ممکن است به جنگ‌‌های گسترده‌‌تری تبدیل شوند.

البرز نظامی: جنگ تنها جان انسان‏‏‌ها را به خطر نمی‏‏‌اندازد؛ بلکه مال آنها را نیز به تاراج می‏‏‌برد؛ حتی اگر از گلوله‏‏‌ها در امان باشند. جنگ با ایجاد و تشدید فضای ریسک و همچنین نااطمینانی مانع سرمایه‌گذاری اقتصادی می‌شود. در نتیجه، فرار سرمایه و کندی یا حتی خوابیدن چرخ اقتصاد از اولین و کمترین هزینه‏‏‌های جنگ است. واقعیت آن است که تمام ادعاهای علم اقتصاد و آن منحنی‏‏‌های عرضه-تقاضا، همگی بر روی دوش یک غول بزرگ بنا شده است که آن غول نظم و امنیت است؛ نظم و امنیتی که از حقوق مالکیت دفاع می‌کند و…

آنچه در هفتم اکتبر ۲۰۲۳ میلادی روی داد، نقطه‌عطفی بود که احتمالا طی سال‌های متمادی، بر مسیر تحولات آتی تاثیرگذار خواهد بود. شواهد نشان می‌دهد که ما نه با یک نظم نوین منطقه‌‌‌ای، بلکه با یک موقعیت جدید روبه‌رو هستیم که می‌تواند سرآغازی برای تغییر معادلات بازی در این جغرافیای پرتنش باشد. این موقعیت، شباهت چندانی به مفاهیم اقتصادی، بازار و بازی‌‌‌هایی ندارد که طرف‌‌‌های آن را با الفاظی همچون برنده و بازنده قلمداد کنیم.

پدیداری بحران‌های دوره‌ای و تصاعد تنش‌ها در خاورمیانه این پرسش قدیمی اما تعیین‌کننده را مجددا به میان آورده که مسیر اقتصادی صلح در خاورمیانه چگونه به دست می‌آید؟ آیا خاورمیانه مستثنی از مناطق دیگر از جمله شرق آسیا، اتحادیه اروپا و آمریکای شمالی است؟ آیا تجربه ادغام اقتصادی این مناطق می‌تواند در مورد خاورمیانه نیز صدق کرده و آن را از انبوه مسائل سیاسی، نظامی و امنیتی حل‌نشده عبور دهد؟ پیش‌نیازهای رسیدن به توسعه اقتصادی در خاورمیانه کدام است؟ عبور از دژ منطقه‌ای و رسیدن به جوامع امن ممکن خواهد بو…

ژان ژاک روسو، مدل شکار گوزن را به مثابه تمثیلی از همکاری، هماهنگی و اطمینان در بین بازیگران، توسعه داده است. گروهی از شکارچیان قرار می‌‌‌گذارند در موقعیت‌‌‌های معینی کمین کنند و منتظر بمانند تا به محض عبور گوزن از آن موقعیت، گوزن را شکار کنند و برای مدتی خوراک کافی داشته باشند؛ اما کمین زمان‌بر است و شاید هر شکارچی در حین کمین خرگوشی جستان را مشاهده کند و به خاطر دسترسی به گوشت خرگوش، از تحمل هزینه زمانی کمین برای گوزن، شانه خالی کند؛ نقطه‌‌‌ای که شکست هماهنگی رخ می‌دهد و منافع کوتاه‌‌‌مدت به…

از خاکستر ویرانه‌‌‌های هر جنگی سازه‌‌‌های نوینی می‌‌‌تواند برای بازماندگان آن جنگ ساخته شود. جنگ در غزه، یکی از ‌‌جنگ‌‌‌های مخرب سال‌های اخیر، حدود ۸۰درصد از خانه‌‌‌ها را تخریب کرده و هزاران نفر را آواره کرده است. مردم، از شمال به جنوب و از جنوب به شمال، به دنبال مکانی امن‌‌‌تر در حرکتند. در چنین شرایطی تصور صلح و آرامش هم سخت است، چه رسد به بازسازی ویرانه‌‌‌ها.

اعلام دور تازه تحریم‌ها در شرایطی رسانه‌ای شد که دولت بایدن فروش بیش از یک میلیارد دلار تسلیحات جدید برای عربستان سعودی و امارات متحده عربی، دو بازیگر و متحد نزدیک خود در خلیج فارس را تصویب کرد.

تسنیم: وزیر خارجه کشورمان گفت که منطقه در حالتی از آماده باش و ممکن است در لبه نزاعات گسترده به ویژه در سایه اوضاع پرتنشی که در حال حاضر شاهد آن است، قرار بگیرد.

اقتصادنیوز: این دیپلمات عرب و یک منبع آگاه دیگر در گفت و گو با سی ان ان مدعی شدند، «عربستان سعودی، امارات متحده عربی و قطر به واشنگتن و تهران اعلام کردند که که اجازه نخواهند داد اسرائیل از حریم هوایی آنها استفاده کند.

اقتصادنیوز: به ادعای غرب ، مسکو ممکن است از با توسل به چشم انداز پیشرفت برنامه هسته‌ای ایران، به تمرکز ایالات متحده و سایر کشورهای غربی بر جنگ علیه اوکراین پایان دهد.

مهر: نیروهای مقاومت اسلامی عراق پایگاه نیروهای آمریکایی را هدف قرار دادند.

دنیای‌اقتصاد: سازمان تجارت‌جهانی اعلام کرد اگر درگیری‌های خاورمیانه مهار شود، تجارت‌جهانی در سال‌۲۰۲۵ می‌تواند ۳‌درصد افزایش یابد.

دنیای‌اقتصاد: جو بایدن، رئیس‌جمهور ایالات متحده با در دست داشتن یک بستنی، در ماه فوریه اعلام کرد که آتش‌بس در غزه آن‌قدر «نزدیک» است که ممکن است ظرف چند روز محقق شود. بیش از ۷ماه بعد، نه تنها جنگ اسرائیل علیه غزه ادامه یافته، بلکه گسترش یافته و به لبنان هم رسیده است. به دنبال آن مناطق دیگری از خاورمیانه از جمله عراق و یمن هم ناآرام شده و منطقه «در حال جوشش است». دولت بایدن به درخواست شفاهی برای کاهش تنش ادامه داده و در عین حال از اسرائیل حمایت سیاسی و نظامی برای تداوم جنگ‌هایش را فراهم کرده…

دنیای اقتصاد: ۱۰روز پس از ۷ اکتبر، بایدن به تل آویو رفت و تلاش کرد صلح پایدار را برای منطقه به ارمغان بیاورد. آنچه پس از آن رخ داد، یک سال آشفتگی سیاسی و اجتماعی در داخل ایالات متحده، نزاع‌های مکرر با نتانیاهو و درگیری‌ای بود که در سراسر خاورمیانه گسترش یافته است. «مایکل شی‌یر» در گزارش ۸اکتبر در نیویورک‌تایمز نوشت، وقایع پس از اظهارات بایدن محدودیت‌های نفوذ او را در منطقه نشان داده است. درحالی‌که ایالات متحده به تسلیح اسرائیل ادامه می‌دهد، اما دولت بایدن بارها در مهار نتانیاهو که درخواست‌های…

ایرنا: رئیس آژانس امداد و کار سازمان ملل برای آوارگان فلسطینی (آنروا) در سالگرد یکسالگی جنگ غزه هشدار داد: منطقه خاورمیانه در حال فرو رفتن عمیق تر در درگیری بوده و زمان دستیابی به آتش بسی فرا رسیده است.

دنیای اقتصاد -حمید ملازاده: تنش‌های اخیر در خاورمیانه ‌بار دیگر نگرانی‌هایی را درباره امنیت انرژی و تاثیرات آن بر بازار جهانی نفت ایجاد‌ کرده‌است. درحالی‌که تنش‌های بین ایران و اسرائیل یکی از رویدادهای مهمی بود که منجر به افزایش بهای نفت شد، این تنها بخشی از یک تصویر بزرگ‌‌‌‌‌تر است. سایر عوامل کلیدی در این منطقه و همچنین نقش قدرت‌های جهانی در پشت صحنه، باعث شده‌اند که قیمت نفت نسبت به این رویداد تنها افزایش محدودی را تجربه کند.

اقتصادنیوز: اوراسیا ریویوبا انتشار گزارشی مدعی شد، روسیه از جنگ در اوکراین به عنوان «عملیات نظامی ویژه» یاد کرد؛ عملیاتی که ۲۴ فوریه ۲۰۲۲ بلافاصله پس از تصویب شورای فدراسیون و دومای ایالتی (هر دو مجلس قانونگذار) آغاز شد.

دنیای اقتصاد -پیمان قناعتی‌فرد: قیمت جهانی نفت این هفته و به‌دنبال تشدید تنش‌ها در خاورمیانه افزایش یافت. ایران در پاسخ به تحرکات اخیر اسرائیل، موشک‌‌‌‌‌‌‌هایی را به سمت رژیم صهیونیستی پرتاب کرد و اسرائیلی‌‌‌‌‌‌‌ها در واکنش، تهدید به تلافی کردند که به نوبه خود، احتمال بروز اختلال در جریان نفت منطقه را افزایش داد. جهش قیمت جهانی نفت به‌طور خودکار ترس از افزایش قیمت گاز را برمی‌‌‌‌‌‌‌انگیزد، اما کارشناسان دلایلی را می‌بینند که ممکن است از این اتفاق جلوگیری کند. ‌‌‌‌‌‌‌تارنمای بیزنس‌‌‌‌‌‌‌استاندارد نگاهی به وضعیت فعلی و…

مهر: دبیر کل سازمان ملل خواستار توقف جنگ و خونریزی در منطقه غرب آسیا شد.

دنیای اقتصاد: علی لاریجانی مشاور رهبر معظم انقلاب و عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام در گفت‌وگوی ویژه خبری در سالگرد هفت اکتبر و عملیات طوفان‌الاقصی به تشریح شرایط منطقه پرداخت. او در این برنامه با تاکید بر اینکه آمریکا فرمانده همه شرارت‌های منطقه است، گفت: منطقه در وضعیت پیچیده‌ای است که به‌سادگی قابل حل نیست. دبیر اسبق شورای‌عالی امنیت ملی در ادامه تاکید کرد: ما باید طرفدار صلح باشیم، جنگ هیچ‌وقت چیز خوبی برای منطقه نیست، مگر انسان مجبور باشد این کار را بکند. لاریجانی تصریح کرد هم ترجیح جمهوری اسلامی و هم عقلای…

دنیای‌اقتصاد: در آمریکا بحث جدی درباره حضور نیروهای آمریکایی در منطقه خاورمیانه صورت گرفته و آن این است که اعزام نیرو به خاورمیانه موجب تشدید تنش می‌شود یا اینکه مانع از افزایش آن می‌شود. به نوشته روزنامه نیویورک‌تایمز، درحالی‌که حملات اسرائیل در لبنان گسترش می‌یابد و شامل تهاجمات زمینی و تشدید حملات هوایی می‌شود، مقامات ارشد پنتاگون در حال بحث هستند که آیا افزایش حضور نظامی ایالات متحده در منطقه، آن‌طور که آنها امیدوار بودند، مانع جنگ گسترده می‌شود یا آن را شعله‌ور می‌کند. در ۱۲ماه پس از حمله حماس به…

دنیای اقتصاد -صدیقه نژادقربان: رشد چشمگیر خاورمیانه در آخرین سنجش گردشگری سازمان ملل در ۷ماه نخست سال ۲۰۲۴، بسیاری از تحلیلگران و پایگاه‏‏‌های مختص سفر و گردشگری در جهان را بر آن داشت تا به‏‏‌دنبال چرایی پیشتازی این منطقه در دوران پساکرونا باشند که چگونه منطقه‏‏‌ای که شاید تا یک دهه گذشته، جایگاه چندانی در گردشگری بین‌المللی نداشت، اکنون توانسته است به یکی از مقاصد برتر گردشگری در جهان تبدیل شود و بیشترین میزان بهبودی و رشد در دوران پساکرونا را به خود اختصاص دهد؟ به‏‏‌طور کلی توریسم خاورمیانه بر اساس ۴ موتور محرک «افزایش…

ریسک ژئوپلیتیک ناشی از تنش‌های نظامی و سیاسی به بالاترین میزان خود در ماه‌های گذشته رسیده است. با توجه به نقش کلیدی خاورمیانه در تامین انرژی جهان، بازارهای جهانی نیز از این قاعده مستثنی نیستند و در ماه‌های اخیر نوسانات شدید قیمتی را تجربه کرده‌اند. در صورت تشدید درگیری‌‌‌ها، ناگزیر افزایش بیشتر قیمت‌ها در بازار انرژی و کامودیتی‌ها وجود خواهد داشت. از طرف دیگر، تصمیم فدرال‌رزرو آمریکا مبنی بر کاهش نرخ بهره در هفته‌‌‌های اخیر به میزان ۵۰واحد پایه (۰.۵درصد) تاثیر قابل‌توجهی بر بازارهای جهانی،…

ایسنا: وزارت بازرگانی آمریکا از مقرراتی رونمایی کرد که صادرات تراشه‌های هوش مصنوعی مانند محصولات انویدیا به دیتاسنترها در خاورمیانه را تسهیل خواهد کرد. صادرکنندگان آمریکایی از اکتبر سال ۲۰۲۳، ملزم شده‌اند قبل از صادرات تراشه‌های پیشرفته به بخش‌هایی از خاورمیانه و آسیای مرکزی، مجوز دریافت کنند.

دنیای‌اقتصاد: در طول یک سال جنگ در خاورمیانه، قدرت‌های بزرگ ثابت کرده‌اند که قادر به توقف یا حتی تاثیر قابل توجهی بر جنگ نیستند؛ شکستی که نشان‌دهنده دنیای پرتلاطم اقتدار غیرمتمرکز است که به نظر می‌رسد احتمالا ادامه خواهد داشت. «راجر کوهن» در گزارشی در نیویورک‌تایمز نوشت، مذاکرات «توقف–شروع» بین اسرائیل و حماس برای پایان دادن به درگیری‌ها در غزه – با فشار ایالات متحده - بارها توسط دولت بایدن به‌عنوان «در آستانه پیشرفت» توصیف شده، اما محصول آن شکست بوده است. تلاش کنونی به رهبری غرب برای جلوگیری…

دنیای‌اقتصاد: تنش‌ها در خاورمیانه به نقطه جوش نزدیک شده است و «سی‌ان‌ان» و «پولیتیکو» نیز از نگرانی‌ها درخصوص وقوع جنگ گسترده در خاورمیانه گزارش داده‌اند. یک مقام آمریکایی یکشنبه شب به «سی‌ان‌ان» گفت که دولت بایدن نگران است که در پی شهادت سید حسن نصرالله دبیرکل حزب‌الله لبنان توسط اسرائیل، اقدامی از سوی ایران طراحی شده باشد. به همین خاطر آمریکا در حال همکاری نظامی با اسرائیل است. این مقام آمریکایی افزود با تغییر وضعیت نظامی ایالات‌متحده در حال آماده شدن هستیم... دولت بایدن در اواسط آوریل،…

دنیای‌اقتصاد- گروه بازار نفت: قیمت شاخص برنت در روز دوشنبه ۳۰سپتامبر به حدود ۷۲دلار در هر بشکه رسید ‌و روند افزایشی خود را ادامه داد. این صعود بیشتر ناشی از نگرانی‌ها درباره احتمال اختلال در عرضه به دلیل تنش‌های فزاینده در خاورمیانه است. احتمالات در مورد گسترش جنگ در منطقه شدت گرفته، به‌ویژه پس از آنکه اسرائیل حملات به لبنان را تشدید کرد و این موضوع ریسک‌های اختلال در عرضه نفت را افزایش داد، با این حال قیمت‌ها همچنان تحت‌فشار برنامه‌های عربستان برای افزایش تولید در اواخر سال‌جاری قرار دارد و…

نمونه‌ای از قدرت عاریه‌ای بحرین همانا حمایت از یک اندیشکده معتبر، مانند «موسسه‌ بین‌المللی مطالعات استراتژیک» (IISS) است. گاردین در سال۲۰۱۶ گزارش داد که این موسسه «طی پنج سال [۲۵میلیون پوند] پول نقد دریافت کرد، تا حدی برای پرداخت هزینه‌ کنفرانس خلیج‌فارس که بوریس جانسون قرار بود در آن سخنرانی کند.» به‌عنوان «دامنه» قدرت عاریه‌ای در این مورد، دفتری در بحرین افتتاح و میزبان «گفت‌وگوی منامه» شد؛ اجلاس امنیتی برتر که تاثیرگذارترین سیاستگذاران از خاورمیانه و فراتر از آن را گرد هم آورد.

ایرنا: رئیس جمهور آمریکا به درگیری‌های لبنان اشاره کرد و گفت: ما در لبنان نیز در حال مذاکره بر سر توافقی بودیم که ساکنان هر دو سوی مرز را به خانه‌هایشان بازگرداند.

دنیای اقتصاد: جمعه ششم مهر ماه به دنبال عملیات رژیم صهیونیستی در ضاحیه (حومه) جنوبی بیروت، سید‌حسن نصرالله، رهبر محور مقاومت به شهادت رسید. خبر شهادت روز گذشته یعنی شنبه هفتم مهر ماه توسط این جنبش و در بیانیه‌‌‌ای اعلام شد. به دنبال شهادت نصرالله این پرسش مطرح شده است که حزب‌‌‌الله لبنان بعد از این چه باید بکند؟ و بهترین استراتژی برای مقاومت چه خواهد بود؟ «دنیای‌اقتصاد» در گفت‌وگو با سه کارشناس مسائل خاورمیانه این پرسش را به بحث گذاشته ‌است.