نگاه دیگران-بخش شصت وهشتم
استاد بازیها: هنری کیسینجر و هنر دیپلماسی خاورمیانهای
او توضیح داد که کمبود مهمات و تسلیحات، حمله اسرائیل به جولان را متوقف کرده و ممکن است در سینا با شکست و زمینگیر شدن مواجه شوند. کیسینجر افزود: «میدانی که این با سناریوی دیپلماتیک که برایت توصیف کردم - که کاملا مستلزم حمله اسرائیل بود- چه میکند.» کیسینجر از هیگ خواست که مستقیما با کلمنتز تماس بگیرد و «ترس را به او یادآوری کند» و همین کار را با شلزینگر هم انجام دهد.
بااینحال، برای نجات این وضعیت، او همچنان به مشارکت پنتاگون نیاز داشت.بهمحض اینکه دینیتز «وست وینگ» را ترک کرد، کیسینجر دوباره گوشی را برداشت تا با شلزینگر صحبت کند، این بار برای آرام کردن او.شلزینگر از او پرسید که اگر اسرائیلیها تا این حد به دنبال مهمات هستند، چرا وابسته نظامیشان یعنی ژنرال «گور»، این موضوع را به همکارانش در پنتاگون نگفته است. در واقع، او گفت که ژنرال گور «درباره عرضه و تامین [روزانه] کاملا آرام است...هنری، آنها آشکارا نمیتوانند آنقدر فاقد مهمات باشند. محال است که... مهمات آنها ناگهان ته کشیده باشد.» شلزینگر درست میگفت.
همان روز، «تزوی تزور»، دستیار وزیر دفاع اسرائیل که مسوولیت تدارکات را بر عهده داشت، به کمیته امور خارجه و دفاع کنست اطلاع داد که کمبود مهمات وجود ندارد و اینکه طلبیدن تانک و هواپیما برای نبردهای آینده بود. تزور به کمیته مذکور اطمینان داد که آنها هنوز در نقطهای نیستند که کمبودها بر آزادی عملیات تاثیر بگذارد. بیخبر از آن واقعیت، کیسینجر و شلزینگر در موقعیتی نبودند که درباره ادعای دینیتز مته به خشخاش بگذارند. آنها اکنون توافق کردند که بهترین راهِ روبهجلو فرستادن مستقیم ۱۰فروند هواپیمای «سی۱۳۰»ی مملو از مهمات به اسرائیل است. اسرائیلیها نیز باید تجهیزاتی را که در «آزورس» بود، برمیداشتند و «چارترهای اجباری» باید بقیه را تحویل دهد.
روز هشتم، شنبه، ۱۳اکتبر۱۹۷۳. نیکسون درگیر آن بیستوچهار ساعت قبلی بود و با عواقب استعفای «اگنیو» و انتصاب «جرالد فورد» بهعنوان معاون جدید رئیسجمهور دستوپنجه نرم میکرد. در همان بازه زمانی، دادگاه استیناف ایالاتمتحده علیه او درباره این مساله حکم داد که آیا او باید نوارهای دفتر بیضیشکل [کاخ سفید] را که در نهایت ریاستجمهوری او را از بین میبرد منتشر کند یا خیر؟ همانطور که قضات در حکم خود خاطرنشان کردند، رئیسجمهور «فراتر از احکام قانون نیست.» اگر قرار باشد ایالاتمتحده یک پرواز مستقیم به اسرائیل را آغاز کند، نیکسون باید آن را تایید کند؛ بهویژه به این دلیل که اوایل صبح شنبه شلزینگر به کیسینجر گفته بود که بهجای ۱۰فروند «سی ۱۳۰»، او موفق شده است پرواز سه هواپیمای باری نظامی غولپیکر C-۵A برای انتقال تجهیزات به اسرائیل را تضمین کند. وقتی این پرواز در آنجا به زمین نشست، بیتردید مورد توجه قرار میگیرد. بنابراین، در صبح روز شنبه، کیسینجر و اسکوکرافت این موضوع را با رئیسجمهور در میان گذاشتند. شلزینگر، کُلبی و دریاسالار مورر نیز حضور داشتند.
هیچ گزارش رسمی از آن ملاقات وجود ندارد. نیکسون چهار سال بعد روایت خود را ارائه کرد، آن هم در مصاحبه معروف خود با دیوید فراست. به گفته رئیسجمهور، کیسینجر پیشنهاد پنتاگون مبنی بر ارسال مستقیم سه فروند هواپیمای C-۵A را به اسرائیل ارائه کرد و توضیح داد که «از نظر سیاسی، شاید ارسال مقادیری بیشتر برای ما خطرناک باشد و درصورتیکه مقادیر ارسالی بیشازحد زیاد باشد، شانس مذاکرات در آینده را از بین میبرد.» نیکسون احساس میکرد که سیاست را بهتر از دیپلمات ارشد خود میفهمد و در چنین شرایطی، او همیشه به مزایای «تقلای بیشازحد» اعتقاد داشت. همچنین تردیدی نیست که با سنجش مزیتهای داخلیِ مصمم بودن در حمایت از اسرائیل در بحبوحه یک بحران قانون اساسی، او [نیکسون] به فراست گفت که پاسخ او چنین بود: «ببین، هنری، ما چه سه فروند بفرستیم، چه سی فروند یا یکصد فروند یا حتی بیشتر، سرزنش میشویم. پس هرچه را که قابل پرواز است، بفرست.
مهمترین چیز این است که بگذاریم این وضعیت درست کار کند.» کیسینجر که به شکل مناسبی گوشمالی دادهشده بود، بهنوبه خود و پس از آن، بهفوریت به WSAG هشدار داد که «رئیسجمهور گفته که آیا تاخیر بیشتری در انجام دستور وجود داشته باشد، ما خواهان استعفای مقامات درگیر هستیم.» شلزینگر نیز که از توبیخ کیسینجر از سوی رئیسجمهور به خود لرزیده بود، از این میترسید که مبادا نیکسون عذر او را بخواهد و اخراجش کند. او پیشتر به هیگ گزارش داده بود که بر اساس تحقیقاتش متوجه شده است که نیروهایش این پا و آن پا میکنند. او اکنون از کیسینجر میپرسید: «کجا خیطی بالا آوردهایم؟»
کیسینجر گفت که چارترها باید اجباری میشدند. کلمنتز با حالت دفاعی پاسخ داد: «اما ما نمیدانستیم که این فوری است.» کلمنتز یک نکته داشت. اگر مقامات پنتاگون فهمیده بودند که رئیسجمهور میخواست «هر چیزی که پرواز میکند» مستقیما به اسرائیل برود و اینکه کارشان در خطر است، آنها باید متفاوت عمل میکردند. در واقع، با وجود بحرانی که به سرعت در حال تحول بود، کیسینجر از سهشنبه ۹اکتبر - چهار روز قبلتر- نشست WSAG را تشکیل نداده بود. آن روز، همان روزی بود که او با نیکسون درباره تامین و تدارکات مجدد مشورت کرده بود و این تصور را برای او بهجای گذاشت که همهی تجهیزاتی که اسرائیل نیاز دارد بهفوریت ارسال خواهد شد. کیسینجر دراینبین هماهنگی نزدیکی با شلزینگر داشت؛ اما او بعدها در برابر هیگ اعتراف کرد که احتمالا در عدم تشکیل جلسه هماهنگی روزانه اشتباه کرده است. از آن زمان به بعد، کیسینجر تقریبا هر روز جلسههای WSAG را تا پایان بحران تشکیل میداد.