درجه هماهنگی نوسان شاخص سهام و بهای طلای سیاه بررسی شد
حس‌سنج نفتی بورس تهران
لختی پس از بیش واکنشی
از لحاظ تاثیر قیمت نفت بر فضای عمومی بازار سهام باید چند جنبه را در نظر گرفت. اول آنکه ریزش قیمت نفت، افت درآمدهای ملی را در پی خواهد داشت و سنگینی سایه این مساله بر فضای کلان اقتصاد کشور تمامیت بازار سرمایه را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد. از سوی دیگر باید در نظر داشت که افت قیمت نفت تنها متاثر از مازاد عرضه این محصول نیست و قسمت عمده‌ای از این وضعیت را چشم‌انداز کاهش شدید تقاضا تغذیه می‌کند. از این زاویه انتظار همزمان افت قیمت دیگر کالاهای پایه نیز مورد انتظار بود و این مساله صنایع بزرگ بورس، از جمله صنایع فولاد و پتروشیمی را متاثر ساخت. نمودارهای بالا رابطه دو شاخص بورسی را با روند قیمت نفت از ابتدای پاییز تا پایان معاملات روز گذشته بررسی می‌کند. در نمودار اول تغییرات شاخص کل را در کنار تغییرات قیمت هر بشکه نفت تگزاس می‌توان مشاهده کرد. همان‌گونه که ملاحظه می‌شود مرحله اول ریزش شاخص با شتاب بیشتری نسبت به تغییرات قیمت نفت رخ داده است. البته ذکر این نکته ضروری است که کاهش بهای نفت را نمی‌توان به‌عنوان عامل اولویت‌دار اصلاح بورس در آن مقطع برشمرد. بررسی همبستگی میان قیمت نفت و سطوح شاخص کل حاکی از آن است که تا اواسط هفته گذشته تغییرات نماگر کلی بورس تهران نسبت به تغییرات قیمت نفت بیش‌واکنشی داشته است و برخورد ملایم‌تر با روند قیمت طلای سیاه در معاملات پایانی هفته گذشته و ابتدایی هفته جاری همگرایی این روند را بیشتر کرده است. تحقیق این فرض با بررسی روند شاخص گروه فرآورده‌های نفتی و قیمت نفت می‌تواند داده‌های قابل‌اتکاتری به دست دهد. به‌طور سنتی در بورس تهران شاهد آن بوده‌ایم که همزمان با افت قیمت نفت در داد و ستدهای سهام پالایشی فشار فروش به طرز محسوسی شدت می‌گیرد. این مساله از روند مبهم نرخ‌گذاری محصولات این شرکت‌ها ناشی می‌شود. اگر چه در مقاطعی مانند آن‌چه در حال سپری‌است تغییر ارزش موجودی پالایشگاه‌ها، اعتنای قابل‌ملاحظه به تغییرات نفت را تا حدودی توجیه می‌کند. با این حال بررسی روند همگرایی شاخص گروه فرآورده‌های نفتی و قیمت نفت نیز نتیجه‌ای مشابه قیاس قبلی به دست می‌دهد؛ با این تفاوت که میزان همبستگی در این مورد –همان‌گونه که مورد انتظار است- سطوح بالاتری را نشان می‌دهد. در این شرایط سوالی که باید به آن پاسخ داد آن است که چه عامل یا عواملی سبب شده تا مسیر قیمت سهام از تداوم پیش‌خور شدن افت قیمت نفت جدا شود؟
مقاومت بورسی در رویارویی با نفت
از ابتدای هفته گذشته قیمت هر بشکه نفت تگزاس ریزش ۸/ ۱۴ درصدی را تجربه کرده است. با این حال شاخص گروه فرآورده‌های نفتی طی این مدت افتی ۵/ ۷ درصدی را پشت سر گذاشته و تغییرات شاخص کل ۷/ ۱ درصد در محدوده منفی بوده است. این در حالی است که تا هفته پیش از آن، شاهد شتاب‌گیری روند افت قیمت سهام بر تغییرات قیمت نفت بودیم. برخی از دلایلی که در رابطه با کم‌حس شدن بازار به تغییرات قیمت نفت مطرح می‌شوند در اینجا مرور می‌شود. نکته ساده‌ای که در عین حال مستلزم توجه است به این موضوع بازمی‌گردد که در سطوح پایین قیمتی، درصد تغییرات با بزرگنمایی نسبت به تغییرات واحدی همراه است. قیمت هر بشکه نفت تگزاس در آخرین معاملات در سطح ۵/ ۴۲ دلار قرار گرفته است و در این سطوح با کاهش ۵ درصدی قیمت، تنها ۱/ ۲ دلار افت نرخ و حفظ سطح ۴۰ دلاری را شاهد خواهیم بود. با نزول هر چه بیشتر قیمت بزرگنمایی نسبت‌ها در قیاس با تغییرات واحد قیمت شدت می‌گیرد. نکته دیگر را می‌توان به پیش‌خور شدن ریزش قیمت‌ها نسبت داد. همان‌گونه که اشاره شد واکنش ملایم‌تر بورس به تغییرات قیمت نفت، طی روزهای اخیر همخوانی روندها را بیشتر کرده است. در رابطه با فرض تداوم ریزش قیمت نفت، علل موافق و مخالف بسیاری مطرح می‌شوند که در دسته موافقان، کاهش تقاضا برای این محصول پررنگ‌تر است. در جبهه مخالفان نیز می‌توان به خروج قسمت عمده‌ای از تولید نفت شیل از محدوده سودآوری اشاره کرد. انتظار برای کاهش عرضه از این سو در حالت ادامه افت قیمت‌ها وجود دارد و این موضوع در صورت رخداد می‌تواند نقش حمایتی قابل‌توجهی از قیمت نفت ایفا کند. با این حال باید توجه داشت که در این روند به چرخه‌ای تکیه می‌شود که می‌تواند احتمال وقوع این حالت خوشبینانه را تا حدودی کمرنگ کند. مطرح‌ترین جنبه‌ای که در پی افت قیمت نفت انتظار می‌رود رشد نرخ ارز است. کاهش درآمدهای نفتی متاثر از محدود شدن حجم صادرات و افت محسوس قیمت نفت می‌تواند منابع دولت را در تنگنا قرار دهد. در این شرایط می‌توان انتظار داشت برقراری تعادل در بازار ارز برای جبران این اختلاف به سطوح بالاتری نفوذ کند. نگاهی از این منظر باعث تقویت این انتظار می‌شود که نرخ تسعیر ارز برای شرکت‌های مرتبط رشد پیدا کند. با این حال این نگاه به رشد درآمدی شرکت‌ها در برهه فعلی محل اتکای چندانی ندارد و نمی‌تواند محرک صعود باشد. اما در حالتی که افت قیمت نفت میل به ادامه داشته باشد این نگاه، مجال بروز بیشتری خواهد داشت و این مساله می‌تواند عامل حمایتی دیگری از قیمت سهام باشد. در انتها قرار گرفتن در آستانه انتشار گزارش‌های ۹ ماهه را نیز باید در نقش حامی قیمت سهم مد نظر داشت. با توجه به پیش‌خور شدن روند افت قیمت‌های جهانی و مد نظر قرار دادن این تغییرات توسط کارشناسان، به نظر می‌رسد سطوح متعادل عملکرد نیز بتواند انگیزه کافی برای سهامداری و پرهیز از هیجان فروش ایجاد کند. فاصله بین انتشار گزارش‌های ماهانه آذر ماه و گزارش‌های فصلی نیز بر تعطیلات انتهای سال میلادی منطبق شده و انتظار می‌رود حجم و روند معاملات بازارهای جهانی طی این برهه چندان مبنای تغییرات اساسی نباشد. در چنین حالتی می‌توان فرصت تنفسی برای بورس تهران جست‌وجو کرد.
در بازار چه گذشت؟
سهام ۱۸ صنعت بورسی در روزی که شاخص کل حدود ۳/ ۰ درصد عقب نشست، ارزش خود را به طور متوسط از دست دادند. به عبارت دیگر، در معاملات دیروز ۱۸ گروه بورسی با افت شاخص به کار خود پایان دادند. علاوه بر شاخص گروه‌های کوچک و تک‌سهمی نظیر سایر معادن، استخراج نفت و اطلاعات و ارتباطات بیشترین افت‌های دیروز را تجربه کردند، متوسط قیمت در گروه های کالایی نیز کاهش یافت. در این میان، صنعت پالایشی با تجربه اصلاح حدود ۲ درصد بیشترین افت را در میان صنایع کالایی رقم زد. ارزش سهام گروه فلزات به طور متوسط ۳/ ۱ درصد کم شد و پتروشیمی‌ها از شدت عرضه‌های دیروز مصون ماندند و در نتیجه به عقبگرد نیم درصدی بسنده کردند.
در نقطه مقابل، متوسط قیمت در ۱۹ گروه بورسی طی معاملات دیروز رشد کرد. عنوان بیشترین رشد شاخص در پایان معاملات دیروز به صنعت کوچک انتشار و چاپ تعلق گرفت که متوسط قیمت در آن ۷/ ۴ درصد افزایش یافت. بانک‌ها در رتبه بعدی این فهرست قرار گرفتند. ارزش سهام بانک در روز گذشته به طور متوسط ۲/ ۳ درصد رشد کرد. از دیگر گروه‌هایی که طی روز گذشته بازدهی متوسط بیش از ۲ درصدی را ثبت کردند می‌توان گروه وسایل ارتباطی، زراعت و گروه مالی بورس را نام برد.روز گذشته بار دیگر خالص تغییر مالکیت به نام معامله‌گران عمده بازار رقم خورد. به این ترتیب دیروز حدود ۹۰ میلیون سهم به ارزش ۳ میلیارد تومان در مسیر حقیقی به حقوقی جابه‌جا شد.
بیشترین خالص خرید توسط سهامداران عمده در نمادهای کامودیتی بازار ثبت شد و در مجموع ۴ صنعت کالایی (پتروشیمی، پالایشی، فلزی و معدنی) افزون بر ۶/ ۲۲ میلیارد تومان نقدینگی در مسیر حقیقی به حقوقی جابه‌جا شد. به این ترتیب خالص تغییر مالکیت حقوقی‌ها در میان نمادهای پالایشی به ۸ میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان رسید. پتروشیمی‌ها نیز در این روز شاهد تغییر مالکیت ۶ میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومانی به نفع معامله‌گران حقوقی بودند. گروه فلزات اساسی دیگر صنعتی بود که با خالص خرید ۴ میلیارد و ۷۰۰ میلیون تومانی توسط معامله‌گران عمده بازار همراه شد. معدنی‌ها نیز دیروز شاهد جابه‌جایی ۳ میلیارد تومانی در مسیر حقیقی به حقوقی بودند. در صدر خرید معامله‌گران حقوقی، تمایل به جمع‌آوری سهام فولاد مبارکه اصفهان قرار داشت. خالص خرید این معامله‌گران در نماد مزبور به حدود ۶ میلیون و ۴۵۰ هزار سهم به ارزش حدود ۳ میلیارد و ۱۰۰ میلیون تومان بالغ شد. نماد معاملاتی شرکت پالایش نفت بندرعباس نیز در این روز شاهد جابه‌جایی حدود ۲ میلیون و ۹۰۰ هزار سهم به ارزش ۲ میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومانی در مسیر حقیقی به حقوقی بود. نماد معاملاتی شرکت سرمایه‌گذاری نفت و گاز و پتروشیمی تأمین از دیگر نمادهای دیروز بورس تهران بود که مورد اقبال معامله‌گران عمده بازار قرار گرفت. به این ترتیب دیروز حدود ۱۳ میلیون و ۲۵۰ هزار سهم «تاپیکو» به ارزش ۲ میلیارد و ۷۰۰ میلیون تومان به پرتفوی سهامداران حقوقی افزوده شد. در آنسوی بازار اما بار دیگر نمادهای زیرمجموعه گروه بانک‌ها و موسسات اعتباری مورد توجه معامله‌گران خرد قرار گرفتند و خالص خرید ۲۶ میلیارد تومانی را ثبت کردند. پس از آن نیز نمادهای زیرمجموعه سرمایه‌گذاری و همچنین رایانه‌ای‌ها به ترتیب با خالص خرید ۳/ ۱ و ۸ میلیارد تومانی از سوی حقیقی‌ها همراه شدند. در میان شرکت‌های بورسی نیز نماد معاملاتی بانک ملت بیشترین تقاضای حقیقی‌ها را به دنبال داشت. به‌طوری که خالص خرید این گروه از معامله‌گران در «وبملت» بالغ بر ۱۱ میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان بود. پست بانک ایران از دیگر نمادهای مورد توجه حقیقی‌ها بود. روز گذشته حدود ۳۴ میلیون سهم «وپست» به ارزش ۵ میلیارد و ۷۰۰ میلیون تومان در مسیر حقوقی به حقیقی جابه‌جا شد.
ارسال نظر