مدیرعامل بورس انرژی در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» اعلام کرد
تسهیلات جدید برای معامله نفت در بورس
نسخه بورس برای مقابله با تحریم
معاملات نفت خام صادراتی در بورس انرژی حیثیتی شده است؛ آن هم در شرایطی که موفقیت این معاملات به معنی شکست واقعی تحریم‌هاست. همچنین از آنجا که در دوره وزارت نفت بیژن نامدار زنگنه آغاز شده، موفقیت آن مستقیما به معنی موفقیت طرز فکر اقتصادی این دولت برای مقابله با تحریم‌های نفتی است و به عبارتی نسخه‌ای است که می‌تواند در آینده نیز برای هر نوع تهدید نفتی برای کشور مورد استفاده قرار گیرد. هر بشکه نفت خام که از بورس انرژی ایران صادر شود توامان عملکرد مشترک و موفق بورس انرژی و شرکت ملی نفت ایران به شمار می‌رود آن هم در شرایطی که اثرگذاری روانی و شیوه عملیاتی آن که منجر به حصول موفقیت در این مسیر معاملاتی است بسیار بیشتر از بار فنی آن برای اقتصاد، صنعت نفت و بازار سرمایه کشورمان به شمار می‌رود. به جرات میتوان گفت در تمام تاریخ بازارهای رسمی کالایی در کشور هیچ‌گاه کالایی به اهمیت نفت خام صادراتی نبوده است آن‌هم در وضعیتی که موفقیت این شیوه معاملاتی در شرایط دشوار تحریم‌ها به معنی باطل‌السحر بخشی از اقدامات خارجی در مسیر صنعت و صادرات نفت ایران به شمار خواهد رفت.
با توجه به تمامی این موارد در سلسله گزارش‌هایی در تلاش هستیم تا زیر و بم این شیوه معاملات و دلایل عدم موفقیت آن را در عرضه‌های گذشته مورد بحث و بررسی قرار دهیم. در این گزارش‌ها سراغ تمامی بخش‌های مرتبط با صادرات نفت خام از بستر بازار سرمایه خواهیم رفت. البته عملکرد بورس انرژی و موفقیت‌های احتمالی را تنها نباید در چارچوب صادرات نفت خام مورد بررسی قرار داد بلکه صادرات سایر فرآورده‌های نفتی به کشورهای همسایه یا بازارهای بین‌المللی هدف را هم باید در دو مسیر شرکت‌های دولتی و شرکت‌های بخش خصوصی (بورسی) مورد ارزیابی قرار داد. معاملات نفت خام در شرایط فعلی برای کشور از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و به همین دلیل تلاش می‌کنیم تا تمام موانع و سرعت‌گیرهای صادراتی را در داخل کشور مورد بررسی قرار دهیم؛ چه در فاز بوروکراسی اداری و نامه‌نگاری‌ها و چه در مسیر عملکرد و اقدامات عملیاتی و جذب مشتری‌های بالقوه. در ابتدای این سلسله گزارش‌ها با مدیرعامل بورس انرژی ایران گفت‌وگوی کوتاهی داشتیم.
بهبود معاملات در دستور کار
دکتر سیدعلی حسینی مدیرعامل بورس انرژی ایران در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» از آخرین تغییرات برای تسهیل شرایط معاملاتی در این بازار رسمی خبر داده و عنوان کرد: برای اولین بار در تاریخ این معاملات هر شخص حقیقی و حقوقی می‌تواند با فرض رعایت مقررات بورس انرژی اقدام به خرید کند؛ یعنی الزامی وجود ندارد که خریدار یک شخص حقوقی باشد و هر فرد در صورت وجود توانایی مالی و فنی کافی می‌تواند نسبت به خرید نفت خام از بورس انرژی اقدام کند. از سوی دیگر امکان تبدیل شرایط تحویل هم وجود دارد و پتانسیل تغییر در مکان و شیوه تحویل یا مقصد هم وجود دارد که این ویژگی احتمالا رهگیری محموله‌ها را بسیار دشوار یا غیرممکن خواهد ساخت.
وی در ادامه عنوان کرد: هر فرد حقیقی یا حقوقی که به هر دلیل تمایل یا امکان خرید مستقیم از وزارت نفت را در اختیار ندارد به سادگی می‌تواند محموله‌های مورد نیاز خود را از بورس انرژی ایران با اعتماد کامل معاملاتی دریافت کند. این تسهیلات جدید در کنار پیگیری‌های خاص موجود خوش‌بینی به موفقیت معاملات را افزایش داده است. همچنین وزارت نفت نیز از این شیوه معاملاتی حمایت می‌کند آن هم در شرایطی که تقویت ارزش معاملات و توسعه حجم صادرات منافع همه را تامین خواهد کرد. البته در بورس انرژی پتانسیل معاملات نامتعارف هم وجود دارد که در آینده بیشتر به آن می‌پردازیم.
دکتر سیدعلی حسینی در پاسخ به سوالی در مورد شرایط حمل و حمایت‌های دولتی از حمل محموله‌ها به مقاصد مختلف عنوان کرد: در صورتی که توانایی یک شخص در داد و ستد نفت خام و صادرات آن از بستر بورس انرژی مشخص و قطعی شود مثلا از تجربه معاملات موفق در این بازار برخوردار باشد میتوان با تعامل و رایزنی با نهادهای مختلف تسهیلات بیشتری را برای حمل‌ونقل محموله‌ها در نظر گرفت به شرطی که توانمندی خریدار به‌صورت واقعی و عملیاتی اثبات شود.
تقویت جایگاه بورس در بخش نفت
جدا شدن اقتصاد ایران از درآمد صادراتی نفت خام سال‌هاست که یکی از آرزوهای اقتصادی ما به شمار می‌رود ولی در شرایط خاص فعلی نیاز به صادرات نفت خام چه در بعد حفظ سهم بازار و چه از بستر درآمدزایی‌های ارزی به یک ضرورت بدل شده است که این نکته حتی در ادبیات مسوولان کشور هم دیده می‌شود بنابراین تداوم صادرات و توسعه آن را باید یک اصل مهم به شمار آورد آن هم در شرایطی که صادرات از بستر یک بازار رسمی و شفاف می‌تواند به تامین منافع بزرگی در اقتصاد منجر شود. به‌صورت دقیق‌تر ما باید نفت خام و فرآورده هرچقدر که بخواهیم صادر کنیم تا جایی که سهم بازار و آرامش اقتصادی خود را بازیابی کنیم و چه بهتر که از مسیر بورس انرژی باشد. در گذشته در مورد منافع صادرات از بورس انرژی به اندازه کافی صحبت کرده‌ایم ولی این بار شرایط نوع دیگری است. اینکه یک خریدار از یک بازار رسمی نفت خام یا سایر حامل‌های انرژی یا فرآورده‌های مورد نیاز خود را پیش چشم تمامی جهانیان خریداری کند موفقیت کمی در بازارهای جهانی نیست و از داده‌های بسیار پیچیده‌ای حکایت دارد.
خرید نفت خام از بورس انرژی ایران نشان می‌دهد که ادعاها در مورد تامین کامل نیاز جهان توسط چند کشور خاص چیزی بیشتر از یک شوخی نبوده است تا جایی که فعالان این بازار به رغم تمامی محدودیت‌ها به سمت خرید از ایران متمایل شده‌اند. همچنین نشان می‌دهد نقش‌آفرینی ایران در بازارهای جهانی نفت خام دائمی بوده و نفت ایران از بازارها حذف‌شدنی نیست. همچنین نشان می‌دهد آمریکا به رغم سختگیری‌های جدی در مسیر صادرات نفت خام ایران، باز هم در مورد خرید نفت از سمت برخی از خریداران با چشم‌پوشی عمل کرده و تداوم خرید نفت خام از بورس انرژی ایران در برابر نگاه تمامی رسانه‌های جهان، زمینه‌سازی برای عقب‌نشینی آمریکا از تحریم‌های نفتی را به همراه داشته و آن را تسریع خواهد کرد. وقتی نفت خام صادراتی ایران مخصوصا نفت خام سنگین که در بازارهای جهانی از اهمیت بالاتری برخوردار است از بستر بورس انرژی صادر شود یعنی ناخودآگاه تحریم‌های نفتی آمریکا پیش چشم تمامی جهانیان شکست خورده است و این موفقیتی نیست که بتوان از کنار آن به سادگی عبور کرد آن هم در شرایطی که وزن رسانه‌ای این رخداد معاملاتی در ابعاد جهانی بیش از چیزی است که به نظر می‌رسد.
بورس نفت در رصد آمریکایی‌ها
بررسی‌های «دنیای اقتصاد» و حتی رهگیری برخی از توییت‌های برخی از افراد خاص پیگیر موضوع ایران در کشورهای غربی مخصوصا آمریکا نشان می‌دهد که رصد دقیق معاملات نفت خام در بورس انرژی به شدت جدی است و درج معامله در تارنمای بورس انرژی به معنی جنگ رسانه‌ای قدرتمندی برای اعلام رسمی ناکامی تحریم‌های نفتی آمریکا خواهد بود. البته بررسی‌های پیدا‌وپنهان رسانه‌ای نشان می‌دهد که کشف هویت خریدار نفت خام از بورس انرژی تقریبا غیرممکن است و این پتانسیل وجود دارد که با فرض رعایت مفاد فنی، هیچ ردی از خریدار واقعی قابل رهگیری نباشد. این در حالی است که امکان تسویه وجوه با اعتبار زمانی معین هم با فرض ارائه ضمانت‌های مرسوم وجود دارد یعنی در فاز رهگیری وجه (ارزی) حاصل از معامله هم در کوتاه‌مدت چیزی عاید نهادهای پیگیر خارجی نخواهد شد. البته باید به این نکته هم اشاره داشت که عرضه‌های اخیر اغلب با تقاضا روبه‌رو نشده‌اند یعنی میزان تقاضای واقعی در بورس انرژی به شدت پایین است و برای جذب حداکثری خریداران باید به رخدادهایی پیرامون عملکرد کارگزاران یا روند دریافت کد معاملاتی هم اشاره کرد که به بررسی‌های دقیق‌تری نیاز دارد.
ارسال نظر