«دنیای اقتصاد» اثرات سیاست‌های آمریکا بر بازار محصولات شیمیایی و پلیمری را بررسی کرد
خشم پتروشیمی جهان علیه ترامپ
بررسی شاخص سهام شرکت‌های پتروشیمی در بازار اروپا در هفته گذشته نشان می‌دهد این شاخص با افت در بورس‌های معتبر آسیایی و اروپایی روبه‌رو شده است. این به آن معنا است که نگرانی‌ها به حوزه محصولات پتروشیمی ورود کرده که می‌تواند نتایج مهمی را در بازار این محصولات به همراه داشته باشد. در این بین بررسی‌ها از بازار جهانی محصولات پتروشیمی نیز نشان می‌دهد به رغم آنکه قیمت نفت در بازارهای جهانی در هفته گذشته با رشد روبه‌رو شد؛ اما شاخص محصولات پتروشیمی در بازارهای اروپا، آسیا و آمریکا با افت روبه‌رو شد؛ این موضوع یک پیغام با خود به همراه دارد. ICIS در این گزارش با اشاره به ۲۰۰ میلیارد دلار تعرفه بر کالاهای چینی که ۱۱۰۰ قلم کالا را شامل می‌شود می‌نویسد بخش قابل توجهی از این کالاها را محصولات شیمیایی و پتروشیمی در بر گرفته است که این موضوع روی افت این شاخص اثر جدی به همراه داشته است. به این ترتیب قیمت سهام این گروه برای بازیکنان اصلی صنایع پتروشیمی افت کرد که این می‌تواند سیگنال بدی را برای سرمایه‌گذاران به همراه داشته باشد.محصولات بسیار زیادی از این مجموعه قابل ذکر هستند که از آن جمله می‌توان به پروپان مایع، محصولات خانواده دی متیل و دی اتیل با ترکیبات آن، پلی‌اتیلن‌ها، آکریلونیتریل‌ها، پلی‌کربنات‌ها و انواع دیگری از محصولات اشاره کرد. به این ترتیب چین واردات این محصولات از آمریکا را با تعرفه‌های ۱۰ تا ۲۵ درصدی محدود خواهد کرد.
دو سناریو در بازار پتروشیمی
باید گفت دو وضعیت در بازار جهانی محصولات پتروشیمی قابل تصور است. نخست آنکه واردات این محصولات از آمریکا کاهش خواهد یافت و حتی بعید نیست متوقف شود. بنابراین خریداران چینی بازارهای خود را تغییر داده و به سمت بازارهای خاورمیانه حرکت خواهند کرد.در مقابل فروشندگان آمریکایی به دنبال تغییر بازارهای خریدار محصولات خود خواهند بود؛ اما ایا اروپا می‌تواند شریک تجاری جایگزین این محصولات باشد؟ در پاسخ باید گفت خیر. تعرفه‌های تجاری آمریکا علیه اروپا و تهدیدهای پیاپی ترامپ علیه اعمال تعرفه‌های جدید برای خودروهای اروپایی و... همگی عواملی هستند که شرایط را برای صادرکنندگان آمریکایی سخت‌تر خواهد کرد و انتظار می‌رود در روزهای آتی شرایط برای تغییر فضای قیمتی در این بازارها فراهم شود. در این بین اما به نظر می‌رسد توافق‌هایی که انتظار می‌رفت بین چین و آمریکا صورت بگیرد نیز بی‌اثر شده و به این ترتیب سطح نگرانی‌ها باز هم افزایش یافته است. بررسی‌ها نشان می‌دهند تا قبل از این آمریکا سالانه ۳/ ۲ میلیون تن پلی اتیلن به چین صادر می‌کرده که این رقم بالایی است. در این بین اما گزینه ایران می‌توانست یکی از مهم‌ترین گزینه‌ها برای جایگزینی با پتروشیمی آمریکا باشد؛ اما تحریم‌های واشنگتن علیه ایران می‌تواند ضریب این جایگزینی را به میزان زیادی کاهش دهد. خروج آمریکا از برجام و اعمال تحریم‌های جدید علیه ایران از ماه آگوست آغاز می‌شود و این موضوع روی بخش پتروشیمی نیز اثرات مهمی را با خود به همراه دارد؛ به‌طوری‌که یکی از بخش‌های اصلی که تحت تاثیر تحریم‌ها قرار می‌گیرد صادرات این محصولات است. تحریم حمل‌ونقل محصولات پتروشیمی، تحریم خرید این محصولات و تحریم نقل و انتقالات مالی بین فروشنده و خریدار این محصولات سه‌گانه‌ای است که شرایط را برای ایران بعد از این سخت خواهد کرد. به این ترتیب باید گفت اگر تا پیش از این ایران می‌توانست گزینه مهمی برای جایگزینی محصولات پتروشیمی آمریکایی در بازار چین باشد، اکنون شرایط به نسبت سخت‌تر از گذشته شده است. فعالان بخش خصوصی در این رابطه معتقدند درست است که چین یکی از کشورهایی است که ایران در همه شرایط روی کمک ویژه آن حساب باز کرده، اما باید گفت انتظار نمی‌رود پکن جز ارتقای منافع خود اقدام جدی برای ایران انجام دهد و این موضوع بیشتر به سرمایه‌گذاری روی میادین نفتی و گازی، خرید نفت با شرایط خاص و صادرات محصولات چینی به ایران ختم خواهد شد. بر این اساس گزینه جایگزین این شرایط کشورهای عرب خاورمیانه هستند. این کشورها شرایط فوق‌العاده‌ای را برای توسعه صنایع پتروشیمی در پیش دارند. بررسی‌های موسسات معتبر تحلیلی نشان می‌دهد پتروشیمی جهانی در حال توجه ویژه به کشورهای حوزه خاورمیانه است. کشورهای عربی منطقه در سال‌های اخیر در همکاری نزدیک با کشورهای مطرح دنیا از اروپا و آمریکا و با استفاده از مزایای رقابتی خوراک طرح‌های توسعه مهمی را پایه ریزی کرده‌اند که این موضوع نشان می‌دهد کشورهای مذکور در تلاشند در آینده از نفت خارج شوند و به سمت ایجاد ارزش افزوده نفتی حرکت کنند. برخی از این کشورها مثل عربستان پا را فراتر گذاشته و در زمینه توسعه صنایع پایین‌دستی نیز گام‌های مهمی برداشته‌اند که تمام این موضوعات نشان می‌دهد این کشورها مسیر را درست تشخیص داده‌اند. به همین دلیل تداوم شرایط موجود می‌تواند کشورهای عربی منطقه خلیج‌فارس را به شرکای معتبر و پایدار چین در زمینه تجارت محصولات پتروشیمی تبدیل کند.
آمریکا و اروپا نگران بازار پتروشیمی
به بحث اثر جنگ تجاری چین و آمریکا بر بازارهای پتروشیمی اروپا و آمریکا برگردیم. شورای شیمی آمریکا (ACC) اعلام کرده لیست جدیدی که چین اعلام کرده و شامل بخش زیادی از محصولات شیمیایی و پلیمری آمریکایی است باعث شده این بخش در خط مقدم درگیری تجاری دو کشور قرار بگیرد. نگاهی به شاخص شیمیایی داوجونز یورو استاکس نشان می‌دهد در هفته گذشته با افت بیش از یک درصدی این شاخص روبه‌رو بوده‌ایم. شرکت‌های باسف و کاوسترو آلمان در روز سه‌شنبه هفته گذشته با افت ۵/ ۱ درصدی ارزش سهام خود روبه‌رو شدند. بایر، ایر لیکوئید و لنکسس نیز به همین منوال افت ارزش سهام را تجربه کردند.
روزنامه دیلی صباح ترکیه در گزارشی دیروز نوشته بود که این موضوعات فقط به تحریم پتروشیمی ختم نخواهد شد. واردات نفت از آمریکا نیز توسط چین احتمالا مشمول این سیاست خواهد شد که این مساله می‌تواند برای صنعت شیل ایالات متحده مشکل ساز باشد. چین اعلام کرده در کنار محصولات پتروشیمی واردات نفت خام، گاز طبیعی و زغال سنگ را نیز از ایالات متحده محدود خواهد کرد. این سیاست به درستی برای صنعت شیل آمریکا یک خسران محسوب می‌شود. آمریکا بعد از ده‌ها سال بالاخره توانسته به یک کشور صادرکننده نفت تبدیل شود و در این مسیر با استفاده از ظرفیت‌های منابع ناشی از نفت و گاز شیل سال‌ها زیان ناشی از قیمت‌های بالای نفت را به جان خریده و در این بین چین یک شریک استراتژیک برای واشنگتن محسوب می‌شود. چین در مدت ۶ ماه گذشته به‌طور متوسط روزانه ۳۶۳ هزار بشکه نفت از آمریکا وارد کرده است و از ماه جولای این رقم پیش‌بینی می‌شود به ۴۵۰ هزار بشکه در روز نیز افزایش یابد. به این ترتیب باید گفت آمریکا اکنون در یک شرایط نسبتا خطرناک در حوزه نفت و فرآورده‌های نفتی قرار گرفته که به نفع این کشور نیست. به این ترتیب انجمن صنایع پتروشیمی و مواد غذایی آمریکا روز سه‌شنبه خواستار کاهش موانع رقابتی بین دو کشور شده؛ چراکه احساس خطر جدی در این زمینه به وجود آمده است. یا یک عضو اتاق بازرگانی ویرجینیا اعلام کرده این سیاست‌ها روی زغال سنگ اثرات منفی بر جای خواهد گذاشت و باعث می‌شود به صادرات این محصول ضربه‌های مهمی وارد شود. چین با استفاده از منابع زغال سنگ محصولات پتروشیمی تولید می‌کند. بنابراین باید گفت این موضوع نیز می‌تواند روی صنعت پتروشیمی اثرگذار باشد. از طرفی این سیاست‌ها می‌تواند روی بازار نفت نیز اثرگذار باشد که نتیجه این امر باز هم در بازار محصولات پتروشیمی خودنمایی خواهد کرد.
ارسال نظر