مدیرعامل بورس کالای ایران:
قراردادهای آتی زعفران به زودی راه‌اندازی می‌شود
همچنین مطابق برخی آمارها از گردش مالی حدود ۸ میلیارد دلاری زعفران و محصولات آن در جهان، سهم ایران کمتر از ۳۰۰ میلیون دلار در سال است که با پیشتازی جهانی ایران در تولید زعفران تناسبی ندارد. یکی از راهکارهای رفع این کاستی و بهره مندی بیشتر زعفران‌کاران کشورمان از منافع دسترنج خود، راه‌اندازی بازار آتی زعفران است تا هدف جلب توجه کلیه تجار و برندهای معروف زعفران دنیا به این بازار برای کشف روزانه و حتی لحظه‌ای این محصول راهبردی کشاورزی کشور محقق شود که بورس کالای ایران نیز در همین زمینه، برنامه راه‌اندازی قراردادهای آتی زعفران را با جدیت در دستور کار دارد. «کالاخبر» در این رابطه با حامد سلطانی‌نژاد، مدیرعامل بورس کالای ایران به گفت‌وگو پرداخته است که در ادامه می‌خوانید.
قراردادهای آتی، به‌طور کلی چه ویژگی‌هایی دارند؟
قراردادهای آتی از جمله قراردادهای مشتقه به حساب می‌آید که با توجه به ویژگی‌های منحصر به فرد خود مورد استقبال فعالان بازار قرار گرفته و یکی از محبوب‌ترین و رایج‌ترین ابزارهای مالی دنیا به حساب می‌آید. مشتریان در این قراردادها متعهد به خرید یا فروش دارایی پایه در زمانی در آینده می‌شوند و البته قیمت مورد معامله در روز انجام معامله تعیین می‌شود. بنابراین با توجه به اینکه تحویل در آینده انجام می‌شود نیازی به پرداخت کل ارزش معامله نیست. افراد می‌توانند وجهی به‌عنوان تضمین نزد اتاق پایاپای بورس کالای ایران در حساب خود تودیع و تا چند برابر آن وجه نسبت به معامله برای تحویل کالا و پرداخت در آینده اقدام کنند. مثلا یک فرد با تودیع ۵۰۰ هزار تومان به‌عنوان «وجه تضمین» می‌تواند نسبت به خرید یا فروش ۵ میلیون تومان زعفران در بورس کالا اقدام کند. سود و زیان افراد نیز به‌صورت روزانه با توجه به تغییرات قیمت در همین بازار با آنان تسویه خواهد شد.
هم اکنون قراردادهای آتی روی چه محصولاتی در بورس کالای ایران معامله می‌شود و چرا سراغ زعفران رفته‌اید؟
هم‌اکنون معاملات آتی روی سکه بهار آزادی در بورس کالای ایران انجام می‌شود که برای پوشش ریسک عوامل موثر بر فعالیت تجاری در کشور مورد توجه بسیاری از فعالان صنعت و بازرگانی قرار گرفته است.در این حوزه ورود مستقیم قراردادهای آتی به پوشش ریسک کالاهای کشاورزی و صنعتی همواره مد نظر بورس کالای ایران نیز بوده است که در همین راستا مطالعات و کار کارشناسی روی دارایی پایه زعفران صورت پذیرفت. زعفران، گران‌ترین محصول کشاورزی و همچنین نمونه بسیار خوبی از سودآوری، دوام و تولید کاربر محور است. در حال حاضر ایران با تولید بیش از ۹۰ درصد از زعفران جهان، تولیدکننده برتر این محصول بوده و ایجاد مرجعیت قیمتی این محصول در کشور همواره از دغدغه‌های بخش کشاورزی، وزارت جهاد کشاورزی و زعفران کاران بوده است. از این رو راه‌اندازی بازار آتی زعفران می‌تواند این هدف مهم که مهم‌ترین چشم‌انداز بورس کالای ایران درخصوص کالاهای مهم ملی نیز است را محقق سازد.
مزیت این قراردادها برای اقتصاد کشاورزی و به‌خصوص محصول زعفران کشور چیست؟
ایجاد مرجعیت قیمت محصول زعفران در دنیا می‌تواند نقش موثری در انتقال بخشی از منافع حاصل از تجارت زعفران در کشورهای دیگر به کشور خودمان داشته باشد. هدایت سرمایه‌های علاقه‌مند به تجارت در بخش مولد اقتصاد کشور به سوی خرید و فروش این محصول در بازار آتی می‌تواند، قیمت واقعی زعفران کشور را آشکار سازد و از تجارت مبهم و بعضا بسیار سودمند برای کشورهای دیگر، به تجارت شفاف و دارای منفعت برای فعالان داخلی زعفران سوق دهد. قراردادهای آتی یکی از مهم‌ترین ابزارهایی است که بورس‌های کالایی برای کمک به مدیریت ریسک نوسانات قیمتی در اختیار فعالان بازارهای کالایی قرار می‌دهند. این ابزار می‌تواند به اطمینان بخشی بیشتر خریداران و فروشندگان زعفران نسبت به امکان معامله محصول در آینده با قیمتی که هم‌اکنون روی آن توافق می‌کنند بینجامد؛ این موضوع ریسک فعالیت در این بخش را کاهش می‌دهد.
به این ترتیب بورس کالای ایران مطالعات کارشناسی گسترده‌ای برای کمک به فعالان بازار زعفران و ارتقای شفافیت در این بازار را در دستور کار قرار داده است و هدف اصلی راه‌اندازی قراردادهای آتی پوشش ریسک قیمت معاملات زعفران در ایران است. از این منظر، ویژگی مهم قراردادهای آتی در پوشش ریسک قیمت کالاها می‌تواند یکی از دغدغه‌های مهم فعالان بازار زعفران از جمله عرضه‌کنندگان و متقاضیان را تا حد زیادی مرتفع کند. در حال حاضر و با معاملات سنتی این دارایی، امکان پوشش ریسک برای تولیدکنندگان و فعالان بازار زعفران وجود ندارد این در حالی است که با راه‌اندازی این معاملات امکان مدیریت و پوشش ریسک به خوبی فراهم خواهد شد تا تولیدکنندگان و فعالان بازار بتوانند منافع خود را درقبال پیامدهای ریسک تغییرات و نوسانات قیمت پوشش دهند. همچنین امکان برنامه‌ریزی و مدیریت بلندمدت عرضه و تقاضا از سوی فعالان این بازار مهیا می‌شود و همزمان، معاملات ابزارهای مشتقه به‌عنوان یکی از ستون‌های اصلی توسعه بازار سرمایه کشور توسعه می‌یابد.
تا‌کنون زعفران در بورس کالای ایران معامله شده است؟
معاملات زعفران در بورس کالای ایران هم به‌صورت گواهی سپرده کالایی و هم در بازار فیزیکی به سه صورت نقد، سلف و نسیه انجام می‌شود. راه‌اندازی و رونق معاملات گواهی سپرده کالایی برای زعفران در بورس کالای ایران به کشف شفاف قیمت‌ها کمک کرده و اینکه روزانه معامله‌گران نسبت به فعالیت و کشف نرخ انواع زعفران از جمله نگین، سرگل، پوشال مرغوب و معمولی و زعفران دسته، اقدام می‌کنند، کمک شایانی به رفع ابهامات در این بازار کرده است. به این ترتیب، فعالان بازار هر روز در بورس کالای ایران می‌توانند قیمت‌های این محصولات را براساس معاملات واقعی مشاهده کنند که این یک اتفاق مثبت است. بنابراین، پیش‌بینی می‌کنیم درپی افزایش آگاهی و آشنایی فعالان بازار زعفران، قراردادهای آتی این محصول نیز از رونق و حجم معاملات مناسبی برخوردار شود.
چه کسانی می‌توانند در این بازار فعالیت کنند؟
با راه‌اندازی معاملات قراردادهای آتی زعفران در بورس کالای ایران امکان انجام معاملات روی این دارایی در سراسر کشور و از طریق شرکت‌های کارگزاری امکان‌پذیر خواهد بود. علاقه‌مندان ورود به این بازار لازم است برای معامله این محصول در قالب قراردادهای آتی، ابتدا کد معاملات مشتقه را از طریق کارگزاری‌های بورس کالای ایران دریافت کنند. برای اخذ کد وجود دو حساب در اختیار و شخصی در یکی از بانک‌های سامان و ملت ضروری است تا وجوه تضمین و سود و زیان روزانه در این حساب‌ها اعمال شود. همچنین براساس مصوبه اخیر کمیته آتی، لازم است فعالان نسبت به مطالعه دستورالعمل‌ها و مقررات این بازار اقدام و در آزمونی که پیرامون این مقررات برگزار می‌شود نیز شرکت کنند. با توجه به معاملات اهرمی و امکان معامله محصول با پرداخت بخشی از قیمت (تا یک دهم) و چندبرابر شدن سود یا زیان سرمایه گذاران، لازم است تا آشنایی آنان با مقررات و ماهیت این بازار احراز شود.
به‌عنوان سخن پایانی اگر نکته‌ای دارید بفرمایید.
امید می‌رود با تدوین رویه‌های اجرایی و آموزش و فرهنگ‌سازی این معاملات و با همکاری شرکت‌های کارگزاری بتوانیم در آینده‌ای نزدیک شاهد راه‌اندازی قراردادهای آتی روی زعفران باشیم. درخواست من از فعالان و تجار بازار زعفران و همچنین فعالان بازار آتی سکه این است که نسبت به فعالیت و معامله روی این محصول اهتمام داشته باشند و علاوه بر استفاده از مزایای این بازار و به ویژه امکان پوشش ریسک قیمتی، به مرجعیت قیمتی این محصول مهم کشاورزی کشور یاری رسانند و از این طریق به تحقق شعار اعلامی سال از سوی مقام معظم رهبری کمک کنند.
ارسال نظر