بازندگان سناریوی تعرفه‌گذاری بر واردات گستردگی اقتصادی بیشتری نسبت به برندگان این سیاست دارا هستند و همین موضوع دلیل ریزش بازار سهام و افت شاخص دلار محسوب می‌شود. تولیدکنندگان این فلزات برندگان این سناریو محسوب می‌شوند. ارزش سهام این بخش برخلاف روند کلی بازار، نزدیک به ۷ درصد رشد داشت. بازندگان سناریو نیز صنایع مصرف‌کننده این ۲ فلز از جمله خودروسازی، هوافضا و ابزارآلات سنگین به‌شمار می‌آیند؛ چراکه قیمت مواد اولیه برای این صنایع بیشتر خواهد شد. طبق پژوهش اساتید دانشگاه هاروارد و کالیفرنیا، نیروی انسانی که در صنایع بازنده استخدام می‌شوند نزدیک به ۸۰ برابر بیشتر از میزان مشابه در صنایع برنده است. با این اوصاف، افزایش نگرانی از رشد قیمت‌ها و نحوه اثرگذاری این سیاست حمایت‌گرایانه، شاخص دلار و بازار سهام را دچار نوسان و به تبع آن ریزش کرد.

نوسان به بازار جهانی سهام بازگشت!

نشست مشترک دونالد ترامپ با رهبران صنایع در کاخ سفید از وضع تعرفه‌های جدید بر واردات حکایت داشت. آمریکا از هفته آینده تعرفه ۲۵درصدی بر واردات فولاد و تعرفه ۱۰ درصدی بر واردات آلومینیوم را رسما اعمال خواهد کرد. تشدید «جنگ تجاری» که بیشتر چین را نشانه رفته است، بازارهای جهانی را دستخوش تغییرات زیادی کرد. بلافاصله پس از انتشار این خبر، سیاست «حمایت‌گرایانه» ترامپ منجر به افزایش نوسانات بازار سهام آمریکا شد. شاخص نوسان‌سنج VIX دوباره به بالای مرز ۲۰ واحدی صعود کرد و سیگنال ریزش موقت وال‌استریت را مخابره کرد. در همین حین شاخص میانگین صنعتی داوجونز نزدیک به ۴۲۰ واحد معادل ۷/ ۱ درصد افت کرد. شاخص‌های معتبر دیگر از جمله S&P۵۰۰ و نزدک نیز به ترتیب با ۳/ ۱ درصد و ۲۷/ ۱ درصد کاهش روبه‌رو شدند. از طرف دیگر، شاخص دلاری که تازه به کمک علامت انقباضی رئیس فدرال رزرو وارد کانال افزایشی شده بود، بازهم به سراشیبی افتاد. با این شرایط، احتمال تداوم ریزش بازار سهام تا ساعات پایانی هفته به شدت ممکن است.

جنگ‌های حمایت‌گرایانه ترامپ

سیاست اقتصادی حمایت‌گرایی (Protectionism)، به جلوگیری از تجارت بین کشورها از طریق وضع تعرفه بر کالاهای وارداتی، محدودسازی حجم واردات و شماری دیگر از ضوابط دولتی اطلاق می‌شود. این نوع از سیاست با موازین تجارت آزاد، که در آن موانع دولتی باید به حداقل برسند، تضاد دارد. دولت دونالد ترامپ با استفاده از این نوع سیاست در حال تلاش برای مقابله تجاری با چین و اتحادیه اروپا است. نشست مشترک مدیران صنایع با مقامات کاخ سفید از اعمال حمایت‌گرایی با وضع تعرفه در واردات فولاد و آلومینیوم از هفته آینده خبر داد. انتشار این اخبار واکنش‌های متعددی را به همراه داشته است. تلفیق جنگ ارزی با جنگ تجاری در آینده نزدیک به تغییر سیاست‌های اقتصادی سایر کشورها منجر خواهد شد. پیش از این نیز بانک مرکزی اروپا درباره ورود آمریکا به جنگ ارزی و دولت چین نسبت به وضع تعرفه بر واردات، هشدار علنی خود را به واشنگتن ارسال کرده بودند. تضعیف دنباله‌دار شاخص دلار که طبق دیدگاه تحلیلگران برای جبران کسری تراز تجاری در دستور کار کاخ‌سفید قرار گرفته، موجبات اعتراض بانک مرکزی اتحادیه اروپا را مهیا ساخته بود. چشم‌انداز آینده سیاست پولی و مالی این بانک ممکن است برای مقابله با تضعیف دلار تغییر کند. نظرسنجی بلومبرگ از تحلیلگران احتمال تغییر جهت جزئی سیاست پولی بانک مرکزی اروپا را تایید می‌کند. همزمان با افزایش واکنش‌های بین‌المللی نسبت به تضعیف دلار، «جی پاول» (رئیس فدرال رزرو) طی یک سخنرانی انقباضی موجب رشد شاخص اسکناس آمریکایی شد؛ اما بازه زمانی اثرگذاری این سخنرانی بر نرخ ارز دوام زیادی نداشت. کانال افزایشی دلار پس از اعلام تعرفه‌ها از بین رفت و شاخص دلار بازهم وارد مسیر نزولی شد.

برندگان و بازندگان وضع تعرفه

وضع تعرفه بر واردات فولاد و آلومینیوم برندگان و بازندگان خاص خود را در بازار آمریکا دارد. صنایع فولاد و آلومینیوم آمریکا بالطبع برندگان واقعی این سیاست اقتصادی هستند. رهبران این صنایع سال‌ها است برای این کنش اقتصادی به لابی‌گری پرداخته‌اند و بالاخره به مقصود خود رسیدند. فرمان رئیس‌جمهوری آمریکا که هفته آینده اجرایی خواهد شد بر واردات این فلزات از همه کشورها اثر می‌گذارد. انتشار فرمان ترامپ، بازارهای سهام آمریکا را به هم ریخت و سلسله ریزش در بازار سهام اروپا و آسیا را به‌دنبال داشت.

همزمان با ریزش بازار جهانی سهام، صنایع فولاد و آلومینیوم جزو معدود بخش‌هایی بودند که کارنمود مثبتی از خود به جا گذاشتند. مهم‌ترین سهام‌ مربوط به این بخش از جمله Nucor، فولاد آمریکا، کلیولند کلیفز، فولاد AK و «استیل داینامیک» بین ۲ تا ۱۰ درصد کارنمود مثبت ثبت کردند. تناقض رفتاری میان بازار سهام با این بخش‌ها مربوط به نحوه اثرگذاری تعرفه‌ها بر شرکت‌های مختلف است. صنایعی که از این دو فلز و مشتقات آنها به‌عنوان ورودی یا ماده اولیه استفاده می‌کنند، از این سیاست اقتصادی زیان خواهند دید؛ چراکه قیمت مواد اولیه برای آنها افزایش خواهد یافت. صنایع خودروسازی، هوافضا و ابزارآلات سنگین از جمله متضرران این سناریو به‌شمار می‌روند. ارزش سهام شرکت‌هایی مانند فورد، بوئینگ و کاترپیلار به‌عنوان مهم‌ترین نمایندگان این نوع صنایع پس از انتشار فرمان ترامپ، همگام با بازار سهام افت کردند. ارزش سهام این سه شرکت نزدیک به ۳ درصد کاهش یافت. در طرف دیگر معادله سود و زیان، شرکت‌ها و صنایع تولیدکننده فولاد و آلومینیوم برندگان اصلی این سناریو محسوب می‌شوند؛ چراکه تولیدات آنها تحت حمایت قرار گرفته و قیمت خروجی آنها افزایش خواهد یافت. ارزش سهام «فولاد آمریکا» و «سنچری آلومینیوم» پس از فرمان رئیس‌جمهوری ایالات‌متحده نزدیک به ۷ درصد رشد کرد؛ بنابراین (در آمریکا) مصرف‌کنندگان این دو فلز بازندگان و تولیدکنندگان آنها برندگان جنگ تجاری فلزات قلمداد می‌شوند. با این حال اثرگذاری سیگنال جنگ تجاری که ترامپ روز پنج‌شنبه مخابره کرد از سوی بازار سهام با واکنش منفی روبه‌رو شد.

دلیل این نوع از جهت‌گیری در وال‌استریت بالطبع به نحوه و شدت تاثیر این سیاست بر اقتصاد آمریکا مربوط می‌شود. هفته گذشته پژوهشی با تلاش استادان دانشگاه هاروارد و دانشگاه کالیفرنیا (دیویس) منتشر شد که پیامد‌های وضع تعرفه بر صنایع را از دیدگاه اثرگذاری بر بخش عمومی به‌خصوص اشتغال بررسی کرده بود. طبق این پژوهش، صنایع مصرف‌کننده (بازندگان) ۸۰ برابر نسبت به صنایع تولیدکننده (برندگان) از نیروی کار استفاده می‌کنند. با این اوصاف، رفتار بازار سهام به‌دلیل سهم بیشتر بازندگان سناریو تا حدودی طبیعی به‌نظر می‌آید.

ترامپ شارژ دلار را تخلیه کرد

جروم پاول با سخنرانی انقباضی خود، بهترین ماه دلار از زمان روی کار آمدن دولت ترامپ را با رشد ۶۶/ ۱ درصدی در ماه فوریه همراه کرد؛ اما خبر وضع تعرفه، باتری تازه شارژ شده دلار را تخلیه کرد. پاول ضمن تاکید بر طبیعی بودن روند رشد تورم و سلامت اقتصاد ایالات‌متحده، سیگنال رشد شدت انقباض پولی را مخابره کرده بود. شاخص دلار تحت‌تاثیر سخنرانی رئیس فدرال رزرو نسبت به سایر ارزهای رایج دنیا تقویت شد؛ اما حمایت‌گرایی ترامپ بازی الاکلنگی با مرکزیت دلار را آغاز کرد. وضع تعرفه بر واردات فولاد و آلومینیوم با افزایش قیمت محصولات صنایع مصرف‌کننده این دو فلز همراه خواهد شد و افزایش قیمت‌ها در کالاهایی که گستره زیادی را تشکیل می‌دهند، گمانه‌های تورمی را مجددا به بازار روانه کرد. افزایش چشم‌انداز تورمی دلار را حداقل در کوتاه‌مدت کاهشی می‌کند و این روال پس از نشست کاخ سفید نیز مشاهده شد. شاخص دلار دیروز به زیر مرز ۹۰ واحدی نزول کرد و فرصت را برای جولان طلا مهیا ساخت. اونس فلز زرد تا عصر دیروز حدود ۵ دلار رشد کرد که قیمت ۱۳۲۲ دلاری را برای طلا به همراه داشت.