شرط تداوم روند صعودی

وحید مطهری‌نیا کارشناس بازار سرمایه مقایسه شاخص‌های بازار سرمایه در پایان هفت ماه ابتدای سال جاری، با سال گذشته نشان از رشد بازار و کسب بازدهی برای سهامداران دارد. هر دو شاخص کل بورس و شاخص کل هم وزن در دوره مورد گزارش ۱۲ درصد افزایش یافته‌اند که گویای رشد شرکت‌های کوچک و بزرگ در دوره مورد بررسی است.

این رشد به‌طور کلی مرهون افزایش قیمت‌های جهانی کامودیتی و گشایش‌ها در امکان صادرات این مواد بوده است. به گونه‌ای که سهام شرکت‌های موجود در صنایع زنجیره فلزات اساسی، پالایشگاه و پتروشیمی‌ها بیش از سایر گروه‌ها با افزایش قیمت مواجه شده‌اند. با انتشار گزارش‌های ۶ ماهه شرکت‌های این گروه‌ها، انتظارات سهامداران مورد تایید قرار گرفته و تعدیل‌های مثبت سود خالص، افزایش قیمت صورت گرفته را پشتیبانی کرده است، به‌طوری که به‌عنوان مثال نسبت P/ E صنعت فلزات با وجود افزایش قیمت سهام شرکت‌های گروه، روندی کاهشی را طی کرده است. از این رو از نظر فعالان بازار، در ادامه سال نیز به شرط ثبات قیمت‌های جهانی کامودیتی، فرصت‌های خرید در سهام این گروه‌ها کماکان وجود داشته و بودجه‌های سال بعد این شرکت‌ها، شاهد افزایش سود خالص خواهد بود.

در روزهای سپری شده از ابتدای سال، حضور پر رنگ سهامداران حقیقی در معاملات سهام، اثرگذاری آنها در روند معاملات و قرار گرفتن در میان سهامداران عمده، امکان ایجاد تغییراتی در زمینه مدیریت شرکت‌ها را فراهم کرده است. نتیجه این تغییرات بسته به هدف سهامداران حقیقی می‌تواند متفاوت باشد. حضور سهامداران عمده به قصد بهبود مدیریت احتمالا ناکارآمد خصولتی‌ها و کسب ارزش پایدار یا حضور صرفا برای کسب سود کوتاه‌مدت از قیمت سهام، می‌تواند اثرات مفید یا مضری برای شرکت‌ها و سهامداران آنها به همراه داشته باشد.

در حوزه سرمایه‌گذاری بدون ریسک، در هفت ماه ابتدایی سال، تصمیمات بانک مرکزی در راستای ساماندهی نرخ سود سپرده‌های بانکی و فشار به موسسات مالی متخلف، باعث هدایت بخشی از وجوه سیستم بانکی به سوی صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت بورسی شده است. خالص ارزش دارایی‌های این صندوق‌ها، طی این مدت بالغ بر ۱۲ هزار میلیارد تومان رشد کرده و به حدود ۱۴۰ هزار میلیارد تومان رسیده است. طی ماه‌های گذشته با ابلاغ اصلاحیه نسبت‌های سرمایه‌گذاری صندوق‌ها از سوی سازمان بورس و اوراق بهادار، سقف سپرده‌گذاری صندوق در سپرده‌های بانکی به ۵۰ درصد خالص ارزش دارایی‌ها رسیده که باعث تغییر مسیر سرمایه‌گذاری‌ها از سپرده بانکی به فرصت‌های بدون ریسک در بورس از جمله انواع اوراق صکوک و سهام به همراه اوراق اختیار فروش تبعی آن با نرخ بیش از ۱۸ درصد خواهد شد. شرکت‌های بورسی با انتشار اوراق صکوک و شرکت‌های سرمایه‌گذاری بورسی با فروش سهام زیرمجموعه به همراه اختیار تبعی مربوطه، می‌توانند از این فرصت برای تامین مالی پروژه‌های خود استفاده کنند. همچنین با توجه به اینکه اکثر این صندوق‌ها، در شرایط فعلی، سودی بیش از ۱۸ درصد با پرداخت ماهانه ارائه می‌دهند، سپرده‌گذاران بانکی می‌توانند از این فرصت استفاده کرده و با خرید واحدهای صندوق‌های با درآمد ثابت بورسی، بیش از سپرده بانکی منفعت کسب کنند.

از چالش‌های اصلی بازار سرمایه در ماه‌های باقی‌مانده از سال که می‌تواند بر انتظارات فعالان بازار اثرگذار باشد، ریسک‌های سیاسی موجود در زمینه وضعیت برجام و اعمال تحریم اقتصادی بر کشور است. در کمتر از یک ماه گذشته، رئیس‌جمهوری آمریکا از تایید عملکرد ایران در برجام سر باز زد و تصمیم‌گیری درباره سرنوشت برجام را به کنگره محول کرد. اثرات واقعی تصمیم احتمالی کنگره آمریکا به تحریم مجدد ایران، با عدم همراهی کشورهای اروپایی، چین و روسیه تعدیل خواهد شد، ولی بازار سرمایه با عدم تحمل این ریسک، هم در حوزه سهام و هم در حوزه اوراق بدون ریسک، با تلاطماتی مواجه خواهد شد.