در نشست پارلمان اقتصاد ایران با نخست‌وزیر عراق مطرح شد
پی‌ریزی کریدور جدید برای تجارت
اما در همین راستا و در چارچوب برنامه‌ها و همکاری‌های مشترک دوجانبه، کریدور جدیدی برای تجارت دو کشور و همچنین تجارت در سطح منطقه ازسوی مقامات دو کشور تعریف شد و معاون اول رئیس‌جمهوری از برنامه ویژه‌ای برای اتصال خلیج فارس از طریق عراق و سوریه به دریای مدیترانه خبر داد. اظهارات مقامات دو طرف بیانگر نوعی ادبیات مشترک در بیان خلأ‌ها و موانع موجود در همکاری‌های مشترک است. از نگاه مسوولان و ناظران دو کشور، چالش‌های فعلی عمدتا در ناکارآیی و به روز نبودن سیستم‌های بانکی و گمرکی تمرکز یافته، عواملی که باعث شده است همکاری‌های دوجانبه از حد انتظارات فاصله‌ای معنادار پیدا کند. در همین راستا و در نشست مشترک مذکور، بخش‌خصوصی ایران آدرس موانع تجاری ایران و عراق را اعلام کرد و چهار پیشنهاد عملیاتی را نیز برای عبور از عوامل بازدارنده تجاری روی میز سیاست‌گذاران و تصمیم‌سازان قرار داد.
رئیس اتاق بازرگانی ایران مسائل مرتبط با «امور بانکی»، «بیمه‌ای» و «حملونقل» را به‌عنوان سه عامل اصلی معرفی کرد که مانع از توسعه همکاری‌های اقتصادی ایران و عراق در سطحی مطلوب شده است. غلامحسین شافعی، مسیر برون‌رفت از سه چالش مذکور را در چهار محور «امضای موافقت‌نامه تجارت آزاد بین دو کشور»، «تعمیق روابط اقتصادی از طریق ایجاد مناطق آزاد تجاری، شهرک‌های صنعتی و ایجاد دروازه مشترک گمرکی»، «استفاده از مسیر ترانزیتی ایران برای دسترسی به بازار ۴۵۰ میلیون نفری کشورهای همسایه و بهره‌گیری از مسیر ترانزیتی عراق به منظور دسترسی به بازار سوریه، لبنان و اردن» و همچنین «ایجاد سازوکارهای لازم برای حضور گسترده شرکت‌های خدمات فنی و مهندسی ایران در پروژه‌های عمرانی عراق» مورد توجه قرار داد.
اما عادل عبدالمهدی نخست‌وزیر عراق، سفر خود و هیات تجاری همراهش را به نوعی ادامه و تکمیل‌کننده سفر رئیس‌جمهوری ایران به عراق در اواخر سال ۹۷ تعبیر کرد. به گفته او این سفرها، اجرای پروژه‌های مشترک دو کشور را که تا کنون روی کاغذ مانده، تسریع خواهد کرد. عبدالمهدی در بخش دیگری از صحبت‌های خود این پرسش را مطرح کرد که ایران و عراق چگونه می‌توانند در پیشبرد برنامه‌های توسعه از دیگر کشورها سبقت بگیرند و افق‌های اقتصادی‌شان را گسترش دهند؟ او به موضوع جنگ ایران و عراق اشاره و تصریح کرد که این جنگ سرمایه‌های بسیاری را از دو کشور گرفت و پس از آن در سال‌های بعد عراق در جنگ‌های مختلفی درگیر شد، جنگ‌هایی که در سطح جنگ جهانی برای عراق آسیب‌آفرین بودند. نخست‌وزیر عراق عنوان کرد که پیش از جنگ میان دو کشور، ایران و عراق روزانه ۱۰ میلیون بشکه نفت تولید می‌کردند اما این رقم اکنون به نصف رسیده است. اما آنچه به‌عنوان نقطه‌ای امیدوار‌کننده مورد توجه نخست‌وزیر عراق قرار گرفت، رفت و آمد و سفرهای مقامات دولتی، فعالان اقتصادی و مردم دو کشور به‌صورت متقابل بود. عبدالمهدی همانند رئیس اتاق ایران مشکلات مربوط به سیستم گمرکی را یکی از خلأهای مهم در روابط تجاری دو کشور دانست و تاکید کرد که برای بسط مناسبات، نیازمند اصلاح سیستم‌های گمرکی و بانکی هستیم. از سوی دیگر اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهوری توافقات و تفاهم‌های حاصل شده میان دو کشور را در سفر نخست‌وزیر عراق به ایران موثر عنوان کرد، تفاهم‌هایی که به گفته او در سطح بالایی به مرحله اجرا درآمده است. جهانگیری همچنین از برخی اولویت‌ها و پروژه‌های مشترک میان دو کشور رونمایی کرد. در این راستا، توافق لایروبی اروند براساس توافق ۱۹۷۵، ترسیم نقشه راه بانکی، ادامه و افزایش صادرات برق و گاز به عراق و لغو روادید برای تجار دو کشور از جمله مهم‌ترین برنامه‌های مشترک پیش‌رو است.
همچنین در این نشست معاون اول رئیس‌جمهوری راهبرد ایران در زمینه توسعه همکاری‌های اقتصادی و سیاسی با عراق را رسیدن به عدد ۲۰ میلیارد دلار در سال ۱۴۰۰ عنوان کرد و گفت: تحقق این هدف نقش بسزایی در توسعه کمی و کیفی روابط و ارتقای شاخص‌های اقتصادی مناسبات دو کشور دارد.
اسحاق جهانگیری در همایش مذکور ضمن تبریک پیروزی عراق بر داعش افزود: ایران در این نبرد و حمایت از مردم و دولت عراق در مقابله با گروه‌های تکفیری به درخواست دولت عراق همکاری مستشاری داشت و از این پیروزی در عراق مفتخر است. ایران همواره از استقلال، تمامیت ارضی، ثبات سیاسی و امنیتی و توسعه و بازسازی عراق حمایت کرده و امیدواریم در دولت پساداعش بتوانیم در کنار برادران عراقی‌مان برای بازسازی عراق حضور و نقش داشته باشیم. عراق برای عبور موفقیت‌آمیز از چالش‌ها، موانع پیش‌رو و برای پیگیری روند سیاسی مبتنی بر مردم‌سالاری و ثبات سیاسی وارد مرحله بازسازی خود شده است. جهانگیری یادآور شد: ایران کشور عراق را کشوری ثروتمند و دارای موقعیت ژئوپلیتیک می‌داند و بر آن تاکید دارد. ایران، عراق جدید را پلی برای همکاری و شراکت همه کشورهایی می‌داند که به استقرار و حاکمیت ملی این کشور پایبند بوده و به خواست و رای ملت عراق احترام می‌گذارند.
او گفت: ما در این مسیر برای سرعت بخشیدن به بازسازی عراق و توسعه اقتصادی این کشور آمادگی همکاری دوجانبه و چند‌جانبه منطبق با سیاست‌های دولت عراق داریم. شرکت‌های معتبر ایرانی و صاحب تجربه در بازار عراق نیز آماده تشکیل شرکت‌های مشترک با همتایان عراقی خود با طرف‌های سوم به منظور اجرای پروژه‌های مشترک در عراق هستند. جهانگیری عنوان کرد: فشارهای غیرقانونی و ظالمانه آمریکا برای ایجاد محدودیت در مناسبات دولت و ملت ایران و عراق برخلاف منافع دو کشور است که تصمیم گرفته‌اند در این منطقه پرآشوب و پرمنازعه روابط دوستانه، مستحکم و مبتنی بر منافع مشترک داشته باشند. آمریکایی‌ها باید بدانند خواست غیرقانونی آنها برای محدود کردن روابط دو ملت ایران و عراق، با اراده ده‌ها میلیونی مردم دو کشور برخورد خواهد کرد و نفرت فزاینده در بین ملت‌های منطقه افزایش خواهد یافت.
همکاری‌های اقتصادی ایران و عراق در سال‌های اخیر روند رو به رشدی داشته است، به‌طوری که مجموع مبادلات تجاری به ۱۲ میلیارد دلار رسیده است. راهبرد ما در زمینه توسعه همکاری‌های اقتصادی و سیاسی با عراق، رسیدن به عدد ۲۰ میلیارد دلاری در سال ۱۴۰۰ است که تحقق این هدف نقش بسزایی در توسعه کمی و کیفی روابط و ارتقای شاخص‌های اقتصادی مناسبات دو کشور دارد. برای تحقق هدف ٢٠ میلیارد دلاری در سال ١۴٠٠ باید موانع پیش‌روی توسعه اقتصادی به‌ویژه در بخش‌خصوصی ایران و عراق توسط کمیسیون‌های اقتصادی و اتاق‌های بازرگانی و البته اتاق بازرگانی مشترک دو کشور شناسایی و برطرف شود.
معاون اول رئیس‌جمهوری افزود: درحال‌حاضر محصولات پلیمری و فرآورده‌های آن، محصولات لبنی، ماشین‌آلات صنعتی و به‌ویژه برق و گاز مهم‌ترین کالاهای صادراتی ایران به عراق هستند. در بخش گردشگری شاهد رفت و آمد سالانه حدود هفت میلیونی بین دو کشور هستیم که نیمی از آن شهروندان عراقی هستند که برای زیارت، گردش و درمان به ایران سفر می‌کنند. راهپیمایی اربعین حسینی نماد مهمی از ظرفیت فرهنگی و دینی و همکاری دو ملت ایران و عراق است.
او گفت: انتظار داریم پس از سفر (اسفندماه ٩٧) رئیس‌جمهوری ایران به عراق و حضور نخست‌وزیر عراق در ایران آن‌هم کمتر از یک ماه روابط دو کشور افزایش یابد و توسعه همکاری‌ها شتاب بگیرد. در سفر ماه گذشته رئیس‌جمهوری ایران به عراق مذاکرات و توافقات خوبی در زمینه همکاری‌های تجاری و اقتصادی انجام گرفت. این توافقات شامل لایروبی اروندرود (شط‌العرب) براساس معاهده ١٩٧۵ الجزایر است که مطمئنا در مدت زمان کوتاهی مردم عراق خصوصا بصره و مناطق جنوبی این کشور و مردم ایران خصوصا شهرهای آبادان و خرمشهر از این آبراهه بزرگ استفاده خواهند کرد و این اقدام نقش موثری در توسعه این منطقه خواهد داشت. همچنین امیدواریم با ترسیم نقشه راه همکاری بانکی که محور مذاکرات قبلی و کنونی ما است، بخش زیادی از موانع بانکی پیش‌روی بخش‌خصوصی برای فعال شدن روابط همکاری برطرف شود. امیدوارم علاوه بر صادرات برق و گاز ایران به عراق‌همکاری دوجانبه بیشتر و عمیق‌تری در این زمینه نیز به‌وجود بیاید.
جهانگیری افزود: بیش از ۴۰ شرکت بزرگ ایرانی در پروژه‌های عمرانی عراق فعالند و بیش از ۳ میلیارد دلار حجم قرار داد این شرکت‌هاست که برخی از این پروژه‌ها از سوی دولت عراق متوقف شده که انتظار می‌رود هر‌چه سریع‌تر تعیین تکلیف و خسارات آنها پرداخت شود. او همچنین به این نکته اشاره کرد که دو کشور برنامه ویژه‌ای برای اتصال خلیج‌فارس از طریق عراق و سوریه به دریای مدیترانه دارند و در عین حال ابراز امیدواری کرد که از طریق مرز خسروی امکان تردد مسافر نیز فراهم شود. همچنین غلامحسین شافعی رئیس اتاق ایران طی سخنانی در همایش تجاری ایران و عراق گفت: نبود روابط بانکی و مبادلات پولی و پوشش‌های بیمه‌ای، مشکلات در حملونقل، گمرک و استاندارد از جمله مشکلات عمده‌ای است که موجب کندی در مراودات اقتصادی فی‌مابین شده است که حل این مشکلات جزو مطالبات فعالان اقتصادی بخش‌های خصوصی از دولتمردان دو کشور است.
او در عین حال به نکاتی نیز اشاره کرد. به گفته شافعی، «نگاه به کشورهای اسلامی و همسایه» سیاست راهبردی و استراتژیک جمهوری اسلامی ایران است که دولت به آن اهتمام ویژه دارد. بخش‌خصوصی ایران نیز توجه جدی به توسعه روابط تجاری و اقتصادی با کشورهای اسلامی به‌ویژه همسایه را در دستور کار خود قرار داده است که در این میان کشور عراق از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. رئیس اتاق بازرگانی ایران افزود: آمارها نشان می‌دهد حجم مبادلات تجاری دو کشور در سال گذشته حدود ۵/ ۶ میلیارد دلار بوده است. ولی سوال اساسی این است که آیا این حجم روابط در خور ظرفیت‌های اقتصادی و توانایی‌های دو کشور است؟ قطعا پتانسیل‌های همکاری اقتصادی میان دو کشور فراتر از این میزان است ولی وجود برخی مشکلات مانع از دستیابی به سطح مناسب مطلوب اقتصادی در حد انتظار طرفین شده است.
او به مشکلات مراودات تجاری با عراق نیز اشاره کرد و گفت: نبود روابط بانکی و مبادلات پولی و پوشش‌های بیمه‌ای، مشکلات در حملونقل، گمرک و استاندارد از جمله مشکلات عمده‌ای است که موجب کندی در مراودات اقتصادی فی‌مابین شده است که حل این مشکلات جزو مطالبات فعالان اقتصادی بخش‌های خصوصی از دولتمردان دو کشور است. همچنین انتظار می‌رود با تسهیل تردد تجار و یکسان‌سازی تعرفه‌های گمرکی زمینه برای تجارت سالم و روان میان فعالان اقتصادی بیش از پیش فراهم شود که خوشبختانه در سفر اخیر رئیس‌جمهور ایران به بغداد امیدهای تازه‌ای ایجاد شد.
شافعی گفت: مایلم آمادگی بخش‌خصوصی ایران را در قالب اتحادیه‌ها و انجمن‌ها و تشکل‌های تخصصی وابسته به اتاق ایران برای بازسازی زیرساخت‌ها و بخش‌های صنعتی و معدنی عراق و همچنین ارائه خدمات فنی و مهندسی و سرمایه‌گذاری مشترک در زمینه‌های مختلف عمرانی کشور عراق از جمله ساخت‌وساز فرودگاه، جاده‌سازی، سد‌سازی، کشاورزی، صنایع غذایی، گردشگری‌زیارتی، توریسم درمانی، تولید مشترک در زمینه‌های لوازم‌خانگی، نساجی، فرآورده‌های لبنی و مصالح ساختمانی اعلام کنم.
او در این رابطه چهار پیشنهاد ارائه کرد. اول؛ امضای موافقت‌نامه تجارت آزاد بین دو کشور. دوم؛ تعمیق روابط اقتصادی دو کشور از طریق ایجاد مناطق آزاد تجاری، شهرک‌های صنعتی و ساماندهی بازارچه‌ها و ایجاد دروازه مشترک گمرکی بین دوکشور. سوم؛ نگاه به ایران به‌عنوان دروازه ورود به کشورهای آسیای میانه (CIS) و استفاده از مسیر ترانزیتی ایران برای دسترسی به بازار بزرگ ۴۵۰ میلیون نفری پیرامون. همچنین استفاده از مسیر ترانزیتی عراق برای دسترسی به بازار سوریه، لبنان و اردن و چهارم؛ ایجاد سازوکارهای لازم برای حضور گسترده شرکت‌های صدور خدمات فنی و مهندسی ایران در پروژه‌های عمرانی عراق از جمله راهسازی، ساخت‌وساز، نیروگاه و پروژه‌های نفت، گاز و پتروشیمی و پرداخت مطالبات شرکت‌های خدمات فنی ومهندسی ایران که در عراق پروژه‌های متعدد اجرا کرده یا درحال اجرا هستند.
یادداشت‌های تفاهم بین ایران و عراق
وزیر صنعت، معدن و تجارت نیز که در این همایش حضور داشت طی سخنانی عنوان کرد: در این سفر چند یادداشت تفاهم بین ایران و عراق به امضا رسید که به حوزه‌های راه‌آهن، تسهیل در صدور روادید سلامت و حوزه‌های دیگر مربوط می‌شود. رضا رحمانی گفت: طبق برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته باید تا سال ۱۴۰۰ خورشیدی حجم مبادلات بین دو کشور ایران و عراق به مرز ۲۰ میلیارد دلار برسد. از این رو به‌زودی کمیته مشترکی علاوه بر کمیسیون مشترک بین دو کشور ایران و عراق تشکیل می‌شود که موضوعات جزئی، مسائل و موانع بین همکاری‌های تجاری دو کشور را مورد بررسی قرار خواهد داد. او اعلام کرد: محل نمایشگاه دائمی محصولات ایران در بغداد به ما تحویل داده شده و طبق برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته قرار است ۲۸ نمایشگاه طی سال ۹۸ در این مرکز برگزار شود.
چراغ سبز عراق به روابط مسالمت‌آمیز با کشورها
عادل عبدالمهدی نخست‌وزیر عراق که به همراه برخی از وزرا و فعالان اقتصادی عراقی شنبه وارد ایران شد، روز گذشته میهمان فعالان اقتصادی ایران در پارلمان بخش‌خصوصی بود. او در همایش اقتصادی ایران و عراق گفت: سفر روحانی رئیس‌جمهور ایران به عراق یک سفر تاریخی و سرنوشت‌ساز بود که دستاوردهای زیادی برای دو کشور داشت. اما در حقیقت این سفر علاوه بر دستاوردهای مختلف چیز مهم‌تری را هم در پی داشت و آن از بین رفتن ترس و شک‌هایی بود که موجب کندی در اقدامات شده بود و این سفر باعث شد تا به سرعت، کارهایی را که تاکنون بر زمین مانده بود انجام دهیم و باعث شد تا موافقت‌نامه‌هایی که پیش از این به امضا رسیده، اما به مرحله اجرا نرسیده بود، اجرایی شود. بنابراین به دنبال سفر رئیس‌جمهور ایران به عراق اکنون با یک هیات تجاری به ایران آمده‌ایم تا تاکید کنیم که همه موانع و ترس‌ها باید از بین برود.
او با اشاره به جنگ ایران و عراق گفت: دو کشور حدود ۳۰ سال پیش در حال جنگ با یکدیگر بودند، اما امروز می‌بینیم که رئیس‌جمهور ایران به عراق می‌آید و ما هم به‌دنبال سفر وی به ایران می‌آییم و امروزه شاهد سفرهای متعدد مسوولان بلندپایه دو کشور هستیم. همچنین در کنار آن، شاهد سفرهای مردمی بسیار زیادی هستیم که با هدف گردشگری و درمانی انجام می‌شود. نخست‌وزیر عراق گفت: ایران در زمینه‌های مختلف علوم و تکنولوژی دستاوردهای بزرگ و پیشرفت‌های چشمگیری داشته است. به‌طوری که امروزه وقتی فهرست دانشگاه‌های معتبر دنیا را مشاهده می‌کنیم نام برخی از دانشگاه‌های ایران هم در آن ذکر شده است. عراق هم در این زمینه پیشرفت‌هایی داشته و امیدواریم از تجربیات ایران در این زمینه استفاده کنیم.
عبدالمهدی به دیدار خود با مقام معظم رهبری اشاره کرد و گفت: ایشان در این دیدار به یک موضوع اساسی یعنی توجه به علم اشاره و بر آن تاکید کردند.
او بیان کرد: اما به‌‌رغم همه پیشرفت‌ها ما هنوز در امور مختلف اقتصادی، اداری، بانکداری و تبادل کالا نسبت به مکانیزم‌های پیشرفته دنیا عقب‌تر هستیم و این پیشرفت‌ها برای ما راضی‌کننده نیست. ما نباید فقط همراه قافله باشیم، بلکه باید از قافله سبقت بگیریم و در این زمینه شکاف بزرگی با کشورهای توسعه‌یافته داریم؛ زیرا برخی از تکنولوژی‌هایی که ما امروز استفاده می‌کنیم این کشورها در سال‌های ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ استفاده می‌کردند. نخست‌وزیر عراق باز هم گریزی به جنگ ایران و عراق زد و عنوان کرد: این جنگ سرمایه‌های بسیاری را از ما گرفت ضمن اینکه عراق سال‌ها است که در جنگ قرار دارد و هیچ وقت این جنگ‌ها متوقف نشده و می‌توان گفت که این جنگ‌ها همسطح جنگ جهانی اول بوده است. ایران هم آسیب‌هایی دیده است ضمن اینکه دو کشور تحریم را تجربه کرده‌اند و عراق زیر بار و فشار تحریم‌ها زندگی کرده است.
عبدالمهدی گفت: قبل از جنگ بین دو کشور ایران و عراق روزانه ۱۰ میلیون بشکه نفت تولید می‌کردیم ولی اکنون نصف آن را تولید می‌کنیم و این کاهش تولید به‌دلیل کوتاهی و کاهش توانایی‌های ما نیست، بلکه به این دلیل است که کسانی نمی‌خواهند ایران و عراق پیشرفت کنند. زیرا می‌دانند اگر این دو کشور پیشرفت کنند منطقه هم پیشرفت خواهد کرد. او با تاکید بر امنیت اظهار کرد: ما نمی‌خواهیم در فضایی پیشرفت کنیم که امنیت نباشد، زیرا منطقه بدون امنیت واقعی نمی‌تواند پیشرفت کند و اگر امنیت نباشد تمام دستاوردهایی که طی سال‌ها به دست آمده است از بین می‌رود. نخست‌وزیر عراق با بیان اینکه عراق علاقه‌مند به روابط مسالمت‌آمیز با کشورهای دیگر است، گفت: اقتصاد ترانزیتی به فضای امن نیاز دارد. عراق در دهه‌های ۳۰ و ۴۰ از راه‌آهنی برخوردار بوده که این خط راه‌آهن از عراق به اروپا می‌رسید؛ اما امروز این خط راه‌آهن در عراق وجود ندارد و به سختی از بغداد تا بصره ادامه می‌یابد.
او گفت: امروز در زمینه‌های دیجیتالی پیشرفت‌های زیادی در سراسر دنیا صورت گرفته و اگر نجنبیم، دیگران از ما جلو می‌زنند. قبول دارم ایران در زمینه تکنولوژی مبادلات بانکی نسبت به ما سبقت گرفته است، اما هنوز هم مبادلات کاغذی در این کشور در جریان است و این درحالی است که بسیاری از کشورها در این زمینه توسعه بسیار خوبی داشته‌اند. عبدالمهدی گفت: ایران و عراق مهد تمدن هستند و قدرت‌های مادی و انسانی بسیاری داشته‌اند و در بسیاری از مسائل در گذشته نسبت به اکنون پیشرفته‌تر بوده‌اند. بنابراین در اینجا می‌خواهم که ترس‌ها برداشته شود و در اجرای پروژه‌ها گام‌های بزرگ‌تری برداریم.
او با بیان اینکه گمرک‌های ما همچنان پیشرفته نیست، اظهار کرد: معاملات بانکی ما نیز همچنان از روش‌های جهانی عقب‌تر است.
نخست‌وزیر عراق گفت: چگونه می‌توانیم از دیگران سبقت بگیریم، درحالی‌که در میدان‌های اصلی با آنها مبارزه نمی‌کنیم؟ ما باید افق‌های خود را بگسترانیم تا بتوانیم از دیگران سبقت بگیریم. نمی‌خواهم ایده‌آل‌گرا باشم، اما اگر به پیشرفت فکر نکنیم ما هم نمی‌توانیم پیشرفت کنیم. رضا اردکانیان، وزیر نیرو در همایش تجاری ایران و عراق با اشاره به برنامه توسعه‌ای ایران و عراق در حال حوزه صنعت که به تازگی طراحی شده است، گفت: امیدواریم برابر زمان‌بندی، بتوانیم در طول سال‌های ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱ به هدف این برنامه برسیم. این درحالی است که طبیعتا در طول سه سال پیش‌رو، هر زمان نیازهایی برای صدور برق برای عراق وجود داشته باشد، با رعایت شرایط فنی لازم برای ایران و در چارچوب قراردادی که به امضا رسیده است، صادرات برق را انجام خواهیم داد.
او افزود: براساس جدول زمانی، این قرارداد با بازپرداخت مربوط به صادرات برق به شکل منصفانه‌ای برخورد کرده است و همان‌طور که در طول ۱۵ سال گذشته بیش از ۶ میلیارد دلار برق به عراق صادر کرده‌ایم، این مسیر را ادامه خواهیم داد. این درحالی است که در طول این مدت، ۹۰ درصد بهای برق صادراتی دریافت شده و مابقی آن نیز با حمایت دولت عراق مطابق با قرارداد مربوطه، بازپرداخت خواهد شد. به گفته اردکانیان، طبیعتا در آغاز این برنامه توسعه‌ای برای گسترش روابط صنعتی ایران و عراق، نیازمند بخش‌خصوصی فعال خود هستیم؛ به ویژه آن دسته از بخش‌خصوصی که قادر هستند مصالح و منافع دو کشور را در چارچوب پروژه‌های خود دیده و سلامت و اصول حرفه‌ای را رعایت کنند. در این سفر همچنین فرصتی فراهم شد که در سال‌های اخیر به‌عنوان اولین بار، وزرای مسوول آب دو کشور مذاکراتی با هم داشتند.
ارسال نظر